دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (←فهرست کتاب) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان پیشین = | |||
| عنوان = دانشنامه نهج البلاغه، ج ۱ | | عنوان = دانشنامه نهج البلاغه، ج ۱ | ||
| عنوان پسین = | |||
| شماره جلد = | |||
| عنوان اصلی = | | عنوان اصلی = | ||
| تصویر = 13681048.jpg | | تصویر = 13681048.jpg | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۱: | ||
| موضوع = [[امامت]] | | موضوع = [[امامت]] | ||
| مذهب = شیعه | | مذهب = شیعه | ||
| ناشر = | | ناشر = مدرسه | ||
| به همت = | | به همت = | ||
| وابسته به = | | وابسته به = | ||
| خط ۲۸: | خط ۳۱: | ||
| شماره ملی = 3791091 | | شماره ملی = 3791091 | ||
}} | }} | ||
این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ دو جلدی '''[[دانشنامه نهج البلاغه (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]''' است و با زبان فارسی به بررسی مفاهیم و مضامین خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} می‌پردازد. این مجموعه اثر (جمعی از نویسندگان بنیاد نهج البلاغه) است و [[مدرسه (ناشر)|انتشارات مدرسه]] انتشار آن را به عهده داشته است. | این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ دو جلدی '''[[دانشنامه نهج البلاغه (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]''' است و با زبان فارسی به بررسی مفاهیم و مضامین خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} می‌پردازد. این مجموعه اثر (جمعی از نویسندگان بنیاد نهج البلاغه) است و [[مدرسه (ناشر)|انتشارات مدرسه]] انتشار آن را به عهده داشته است. | ||
== دربارهٔ کتاب == | == دربارهٔ کتاب == | ||
در معرفی این کتاب آمده است: «[[دانشنامه]] حاضر درباره مفاهیم و مضامین [[خطبه‌ها]]، [[نامه‌ها]] و [[کلمات قصار]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} است که [[سید رضی]] آن‌ها را در کتاب [[نهج‌البلاغه]] گردآورده است و در زمره دانشنامه‌های تخصصی به شمار می‌رود. [[هدف]] اصلی این [[دانشنامه]]، ارائه اطلاعات در قلمرو موضوعات و مفاهیم [[نهج‌البلاغه]] است. این [[دانشنامه]] از چند جهت دارای اهمیت است که از آن جمله می‌توان به ارتباط معنایی گسترده با مفاهیم [[قرآنی]]، صدور [[خطبه‌ها]] و [[نامه‌ها]] و پندها از یک [[انسان کامل]] و [[معصوم]] و تنها [[حاکم اسلامی]] در [[تاریخ]] [[اسلام]] که به [[خلافت]] ظاهری رسید، گستره وسیع موضوعی و اوج [[فصاحت]] و [[بلاغت]] [[کلام]] [[عرب]] پس از [[قرآن کریم]] و... اشاره کرد. کتاب حاضر جلد نخست از این مجموعه دو جلدی است». | در معرفی این کتاب آمده است: «[[دانشنامه]] حاضر درباره مفاهیم و مضامین [[خطبه‌ها]]، [[نامه‌ها]] و [[کلمات قصار]] [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} است که [[سید رضی]] آن‌ها را در کتاب [[نهج‌البلاغه]] گردآورده است و در زمره دانشنامه‌های تخصصی به شمار می‌رود. [[هدف]] اصلی این [[دانشنامه]]، ارائه اطلاعات در قلمرو موضوعات و مفاهیم [[نهج‌البلاغه]] است. این [[دانشنامه]] از چند جهت دارای اهمیت است که از آن جمله می‌توان به ارتباط معنایی گسترده با مفاهیم [[قرآنی]]، صدور [[خطبه‌ها]] و [[نامه‌ها]] و پندها از یک [[انسان کامل]] و [[معصوم]] و تنها [[حاکم اسلامی]] در [[تاریخ]] [[اسلام]] که به [[خلافت]] ظاهری رسید، گستره وسیع موضوعی و اوج [[فصاحت]] و [[بلاغت]] [[کلام]] [[عرب]] پس از [[قرآن کریم]] و... اشاره کرد. کتاب حاضر جلد نخست از این مجموعه دو جلدی است». | ||
== فهرست کتاب == | == فهرست کتاب == | ||
{{فهرست اثر}} | {{فهرست اثر}} | ||
*مقدمه | * مقدمه | ||
**دربارۀ دانشنامه و دانشنامه‌نگاری | ** دربارۀ دانشنامه و دانشنامه‌نگاری | ||
**ویژگی‌های دانشنامه | ** ویژگی‌های دانشنامه | ||
**شیوه‌نامه و راهنمای استفاده از [[دانشنامۀ نهج البلاغه]] | ** شیوه‌نامه و راهنمای استفاده از [[دانشنامۀ نهج البلاغه]] | ||
**شیوۀ تنظیم مدخل‌ها | ** شیوۀ تنظیم مدخل‌ها | ||
**ساختار مقالات | ** ساختار مقالات | ||
**شیوۀ ارجاعات | ** شیوۀ ارجاعات | ||
*نویسندگان و پدیدآورندگان | * نویسندگان و پدیدآورندگان | ||
* [[آدم]] {{ع}} ([[نخستین انسان]] و [[نخستین پیامبر الهی]]) | * [[آدم]] {{ع}} ([[نخستین انسان]] و [[نخستین پیامبر الهی]]) | ||
** [[سرگذشت آدم]] {{ع}} | ** [[سرگذشت آدم]] {{ع}} | ||
| خط ۴۸: | خط ۵۱: | ||
* [[آز]] ([[حرص]]) | * [[آز]] ([[حرص]]) | ||
** [[آز در قرآن]] | ** [[آز در قرآن]] | ||
**بار منفی و مثبت واژۀ [[حرص]] | ** بار منفی و مثبت واژۀ [[حرص]] | ||
**منشأ درونی و بیرونی [[حرص]] و راه درمان آن | ** منشأ درونی و بیرونی [[حرص]] و راه درمان آن | ||
* [[آزادی]] | * [[آزادی]] | ||
* [[آزمایش الهی]] | * [[آزمایش الهی]] | ||
**زمینۀ [[آزمایش الهی]] | ** زمینۀ [[آزمایش الهی]] | ||
**فلسفۀ [[آزمایش الهی]] | ** فلسفۀ [[آزمایش الهی]] | ||
* [[آفرینش]] | * [[آفرینش]] | ||
** [[آغاز آفرینش]] | ** [[آغاز آفرینش]] | ||
| خط ۶۷: | خط ۷۰: | ||
** [[آفرینش]] خفّاش | ** [[آفرینش]] خفّاش | ||
* [[آموزش و پرورش]] ([[تعلیم و تربیت]]) | * [[آموزش و پرورش]] ([[تعلیم و تربیت]]) | ||
**مبانی [[تربیت]] | ** مبانی [[تربیت]] | ||
**مفاهیم [[تربیت]] | ** مفاهیم [[تربیت]] | ||
**ضرورت [[تربیت]] | ** ضرورت [[تربیت]] | ||
** [[تبیین]] موقعیت دانش‌آموز | ** [[تبیین]] موقعیت دانش‌آموز | ||
** [[آموزش]] [[روش زندگی]] (روش‌ها) | ** [[آموزش]] [[روش زندگی]] (روش‌ها) | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۴: | ||
* [[احسان]] | * [[احسان]] | ||
** [[احسان در قرآن]] | ** [[احسان در قرآن]] | ||
**اهمیت [[احسان]] | ** اهمیت [[احسان]] | ||
**افزون‌ترین [[احسان]] | ** افزون‌ترین [[احسان]] | ||
**کامل شدن [[احسان]] | ** کامل شدن [[احسان]] | ||
**زیباترین [[احسان]] | ** زیباترین [[احسان]] | ||
**برترین [[احسان]] | ** برترین [[احسان]] | ||
**فواید [[احسان]] | ** فواید [[احسان]] | ||
** [[شناخت]] [[جایگاه]] [[احسان]] | ** [[شناخت]] [[جایگاه]] [[احسان]] | ||
* [[احنف بن قیس]] (م: ۶۷ / از رجال نامی [[صدر اسلام]]) | * [[احنف بن قیس]] (م: ۶۷ / از رجال نامی [[صدر اسلام]]) | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۷: | ||
** [[اختلاف]] در مفهوم [[منازعه]] و [[نازسازگاری]] | ** [[اختلاف]] در مفهوم [[منازعه]] و [[نازسازگاری]] | ||
* [[اخلاق]] | * [[اخلاق]] | ||
**شکل‌گیری مفاهیم اخلاقی | ** شکل‌گیری مفاهیم اخلاقی | ||
**مفاهیم و شرایط ارزشمند بودن فعل اخلاقی | ** مفاهیم و شرایط ارزشمند بودن فعل اخلاقی | ||
**ترجیح اهمّ بر مهمّ در فعل اخلاقی | ** ترجیح اهمّ بر مهمّ در فعل اخلاقی | ||
** [[استدلال]] | ** [[استدلال]] | ||
* [[ادب]] | * [[ادب]] | ||
* [[ارزش]] | * [[ارزش]] | ||
* [[سید کاظم ارفع|ارفع، سید کاظم]] (۱۳۲۳ - | * [[سید کاظم ارفع|ارفع، سید کاظم]] (۱۳۲۳ - / [[مترجم نهج البلاغه]]) | ||
* [[حسین استادولی|استادولی، حسین]] (۱۳۳۱ - / مترجم [[نهج البلاغه]]) | * [[حسین استادولی|استادولی، حسین]] (۱۳۳۱ - / مترجم [[نهج البلاغه]]) | ||
* [[استناد نهج البلاغه]] (امتیاز علیخان عرشی) | * [[استناد نهج البلاغه]] (امتیاز علیخان عرشی) | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۲۱: | ||
** [[نیرنگ‌بازی]] [[اشعث]] برای [[جاه و مقام]] | ** [[نیرنگ‌بازی]] [[اشعث]] برای [[جاه و مقام]] | ||
** [[اشعث]] در [[نبرد]] [[صفین]] | ** [[اشعث]] در [[نبرد]] [[صفین]] | ||
**نقش [[اشعث]] در ماجرای [[حکمیت]] | ** نقش [[اشعث]] در ماجرای [[حکمیت]] | ||
**ارتباط [[اشعث]] با [[ابن ملجم]] | ** ارتباط [[اشعث]] با [[ابن ملجم]] | ||
* [[اصبغ بن نباته]] (از [[خواص یاران امام علی]] {{ع}}) | * [[اصبغ بن نباته]] (از [[خواص یاران امام علی]] {{ع}}) | ||
* [[اقتصاد]] | * [[اقتصاد]] | ||
** [[تولید اقتصادی]] | ** [[تولید اقتصادی]] | ||
**زیربنای اندیشۀ اقتصادی [[امام علی]] {{ع}} | ** زیربنای اندیشۀ اقتصادی [[امام علی]] {{ع}} | ||
** [[عدالت اجتماعی]] | ** [[عدالت اجتماعی]] | ||
**کنترل و نظارت بر بازار | ** کنترل و نظارت بر بازار | ||
**پیوند [[اخلاق]] و [[اقتصاد]] | ** پیوند [[اخلاق]] و [[اقتصاد]] | ||
** [[اقتصاد معیشتی]] در منظر [[امام]] علی|امام {{ع}} | ** [[اقتصاد معیشتی]] در منظر [[امام]] علی|امام {{ع}} | ||
** [[مال]] از دیدگاه [[اسلام]] | ** [[مال]] از دیدگاه [[اسلام]] | ||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۳۷: | ||
** [[کمالات]] [[امام علی]] {{ع}} و [[شایستگی]] ایشان برای [[امامت]] | ** [[کمالات]] [[امام علی]] {{ع}} و [[شایستگی]] ایشان برای [[امامت]] | ||
* [[امامت عامه]] | * [[امامت عامه]] | ||
**بازتاب [[امامت]] در [[نهج البلاغه]] | ** بازتاب [[امامت]] در [[نهج البلاغه]] | ||
**نیاز ضروری به [[امام]] | ** نیاز ضروری به [[امام]] | ||
** [[شئون امام|شئون]] و [[وظایف امام]] | ** [[شئون امام|شئون]] و [[وظایف امام]] | ||
** [[صفات امام]] | ** [[صفات امام]] | ||
| خط ۱۴۶: | خط ۱۴۹: | ||
** [[صبر]] و [[استقامت]] [[امت]] | ** [[صبر]] و [[استقامت]] [[امت]] | ||
** [[بصیرت]] | ** [[بصیرت]] | ||
**رعایت [[اعتدال]] | ** رعایت [[اعتدال]] | ||
** [[جهاد]] و [[تدبر]] | ** [[جهاد]] و [[تدبر]] | ||
* [[امر به معروف و نهی از منکر]] (از [[فروع دین اسلام]]) | * [[امر به معروف و نهی از منکر]] (از [[فروع دین اسلام]]) | ||
**شرایط [[امر به معروف و نهی از منکر]] | ** شرایط [[امر به معروف و نهی از منکر]] | ||
**مراتب [[امر به معروف و نهی از منکر]] | ** مراتب [[امر به معروف و نهی از منکر]] | ||
* [[عبدالحسین امینی|امینی، عبدالحسین]] (۱۳۲۰ – ۱۳۹۰ ق) | * [[عبدالحسین امینی|امینی، عبدالحسین]] (۱۳۲۰ – ۱۳۹۰ ق) | ||
**تألیفات [[علامه امینی]] | ** تألیفات [[علامه امینی]] | ||
**کتابخانه [[امیرالمؤمنین]]، نمادی از [[فرهنگ]] و [[تمدن اسلامی]] | ** کتابخانه [[امیرالمؤمنین]]، نمادی از [[فرهنگ]] و [[تمدن اسلامی]] | ||
** [[محبت]] [[علامه امینی]] به [[اهل بیت پیامبر]] | ** [[محبت]] [[علامه امینی]] به [[اهل بیت پیامبر]] | ||
* [[انتخاب]] | * [[انتخاب]] | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۸: | ||
** [[انسان]] و [[آزادی روحی]] | ** [[انسان]] و [[آزادی روحی]] | ||
** [[انسان]] و [[آزمایش الهی]] | ** [[انسان]] و [[آزمایش الهی]] | ||
**تفاوت [[انسان‌ها]] | ** تفاوت [[انسان‌ها]] | ||
** [[انسان]] و [[سرنوشت]] | ** [[انسان]] و [[سرنوشت]] | ||
**فرجام [[انسان]] | ** فرجام [[انسان]] | ||
** [[سعادت]] و [[شقاوت انسان]] | ** [[سعادت]] و [[شقاوت انسان]] | ||
**محدودیت و [[ناتوانی]] [[انسان]] | ** محدودیت و [[ناتوانی]] [[انسان]] | ||
** [[انسان کامل]] | ** [[انسان کامل]] | ||
* [[انس بن مالک]] (م: ۹۳ ق / [[صحابی]] [[پیامبر]]، از [[انصار]] و قبیلۀ خزرجی بنی‌نجّار) | * [[انس بن مالک]] (م: ۹۳ ق / [[صحابی]] [[پیامبر]]، از [[انصار]] و قبیلۀ خزرجی بنی‌نجّار) | ||
* [[انصار]] | * [[انصار]] | ||
* [[حسین انصاریان|انصاریان، حسین]] (۱۳۲۳ - | * [[حسین انصاریان|انصاریان، حسین]] (۱۳۲۳ - / مترجم [[نهج البلاغه]]) | ||
* [[انفاق]] | * [[انفاق]] | ||
* [[اهل بیت]] ([[خاندان پیامبر]]، [[آل محمد]]، [[امامان شیعه]] {{عم}}) | * [[اهل بیت]] ([[خاندان پیامبر]]، [[آل محمد]]، [[امامان شیعه]] {{عم}}) | ||
**اهمیت و نقش [[اهل بیت]]{{عم}} در [[تبیین دین]] و برپاداری استوانه‌های [[یقین]] | ** اهمیت و نقش [[اهل بیت]] {{عم}} در [[تبیین دین]] و برپاداری استوانه‌های [[یقین]] | ||
** [[برتری اهل بیت]] از همۀ [[امت]] و میزانی برای اعمال [[مردم]] | ** [[برتری اهل بیت]] از همۀ [[امت]] و میزانی برای اعمال [[مردم]] | ||
** [[اهل بیت پیامبر]]، راهنمای راه و روشن کنندۀ مرزهای [[حق]] | ** [[اهل بیت پیامبر]]، راهنمای راه و روشن کنندۀ مرزهای [[حق]] | ||
| خط ۱۸۴: | خط ۱۸۷: | ||
** [[مهدی موعود]] | ** [[مهدی موعود]] | ||
* [[ایمان]] | * [[ایمان]] | ||
**مفهوم‌شناسی لغوی [[ایمان]] | ** مفهوم‌شناسی لغوی [[ایمان]] | ||
** [[نشانه‌های ایمان]] | ** [[نشانه‌های ایمان]] | ||
**اقسام و [[مراتب ایمان]] | ** اقسام و [[مراتب ایمان]] | ||
** [[عوامل تأثیرگذار بر ایمان]] | ** [[عوامل تأثیرگذار بر ایمان]] | ||
** [[آثار ایمان]] | ** [[آثار ایمان]] | ||
* [[باطن]] | * [[باطن]] | ||
**نحوۀ تأثیر [[باطن]] بر ظاهر | ** نحوۀ تأثیر [[باطن]] بر ظاهر | ||
* [[بخل]] و [[بخیل]] | * [[بخل]] و [[بخیل]] | ||
* [[بدعت]] | * [[بدعت]] | ||
**ماهیت و رهاورد [[بدعت]] | ** ماهیت و رهاورد [[بدعت]] | ||
** [[جایگاه]] و ویژگی [[بدعت‌گذار]] | ** [[جایگاه]] و ویژگی [[بدعت‌گذار]] | ||
**راهکار [[مبارزه]] و [[مقابله با بدعت]] | ** راهکار [[مبارزه]] و [[مقابله با بدعت]] | ||
**پرهیز از [[بدعت]] | ** پرهیز از [[بدعت]] | ||
* [[برج بن مسهر الطائی]] (از قبیلۀ طیّ، از [[شاعران]] دوران [[جاهلیت]] و [[اسلام]]) | * [[برج بن مسهر الطائی]] (از قبیلۀ طیّ، از [[شاعران]] دوران [[جاهلیت]] و [[اسلام]]) | ||
* [[بسر بن ابی ارطأة]] (از [[قریش]]، [[قبیله بنی عامر]] و از [[سرداران]] [[معاویه بن ابی‌سفیان]]) | * [[بسر بن ابی ارطأة]] (از [[قریش]]، [[قبیله بنی عامر]] و از [[سرداران]] [[معاویه بن ابی‌سفیان]]) | ||
* [[بصره]] | * [[بصره]] | ||
**برخی [[پیش‌گویی‌های امام علی]] {{ع}} در مورد [[بصره]] | ** برخی [[پیش‌گویی‌های امام علی]] {{ع}} در مورد [[بصره]] | ||
* [[بصیرت]] | * [[بصیرت]] | ||
* [[بنی امیه]] | * [[بنی امیه]] | ||
* [[بنی تمیم]] | * [[بنی تمیم]] | ||
**علت ماندگاری [[بنی تمیم]] | ** علت ماندگاری [[بنی تمیم]] | ||
* [[بنی عبد شمس]] | * [[بنی عبد شمس]] | ||
* [[بنی‌هاشم]] | * [[بنی‌هاشم]] | ||
| خط ۲۱۰: | خط ۲۱۳: | ||
* [[بهج الصباغة فی شرح نهج البلاغة]] | * [[بهج الصباغة فی شرح نهج البلاغة]] | ||
* [[بهشت]] | * [[بهشت]] | ||
**عوامل [[راه‌یابی به بهشت]] | ** عوامل [[راه‌یابی به بهشت]] | ||
** وصف [[بهشت]] | ** وصف [[بهشت]] | ||
* [[بیت المال]] | * [[بیت المال]] | ||
| خط ۲۱۷: | خط ۲۲۰: | ||
** [[بیعت مردم با امام علی]] {{ع}} | ** [[بیعت مردم با امام علی]] {{ع}} | ||
* [[پاک‌دامنی]] | * [[پاک‌دامنی]] | ||
**اهمیت [[عفت]] و [[پاک‌دامنی]] | ** اهمیت [[عفت]] و [[پاک‌دامنی]] | ||
**گسترۀ [[عفت]] | ** گسترۀ [[عفت]] | ||
* [[پرتوی از نهج البلاغه (کتاب)|پرتوی از نهج البلاغه]] (۵ جلد / نوشتۀ [[محمد مهدی جعفری]]) | * [[پرتوی از نهج البلاغه (کتاب)|پرتوی از نهج البلاغه]] (۵ جلد / نوشتۀ [[محمد مهدی جعفری]]) | ||
* [[منصور پهلوان|پهلوان، منصور]] (۱۳۳۲ - / پژوهشگر [[نهج البلاغه]]) | * [[منصور پهلوان|پهلوان، منصور]] (۱۳۳۲ - / پژوهشگر [[نهج البلاغه]]) | ||
| خط ۲۳۱: | خط ۲۳۴: | ||
* [[تاریخ]] و [[تاریخ‌نگاری]] | * [[تاریخ]] و [[تاریخ‌نگاری]] | ||
** [[تاریخ‌نگاری]] | ** [[تاریخ‌نگاری]] | ||
**انواع [[تاریخ‌نگاری]] | ** انواع [[تاریخ‌نگاری]] | ||
* [[تدبر]] ([[آینده‌نگری]]) | * [[تدبر]] ([[آینده‌نگری]]) | ||
* [[تعاون]] (مشارکت و [[هم‌یاری]] اجتماعی) | * [[تعاون]] (مشارکت و [[هم‌یاری]] اجتماعی) | ||
**نقش [[تعاون]] در اجتماع | ** نقش [[تعاون]] در اجتماع | ||
**معیار [[تعاون]] | ** معیار [[تعاون]] | ||
* [[تعصّب]] | * [[تعصّب]] | ||
* [[تفسیر موضوعی نهج البلاغه ۳ (کتاب)|تفسیر موضوعی نهج البلاغه]] (نوشتۀ [[مصطفی دلشاد تهرانی|دلشاد تهرانی، مصطفی]]) | * [[تفسیر موضوعی نهج البلاغه ۳ (کتاب)|تفسیر موضوعی نهج البلاغه]] (نوشتۀ [[مصطفی دلشاد تهرانی|دلشاد تهرانی، مصطفی]]) | ||
** [[کتاب‌شناسی نهج البلاغه]] | ** [[کتاب‌شناسی نهج البلاغه]] | ||
**معرفی بخشی از مباحث [[نهج البلاغه]] | ** معرفی بخشی از مباحث [[نهج البلاغه]] | ||
**کتابنامه | ** کتابنامه | ||
* [[تفکر]] ([[اندیشه]]) | * [[تفکر]] ([[اندیشه]]) | ||
**نتیجۀ [[تفکّر]] | ** نتیجۀ [[تفکّر]] | ||
* [[تقوا]] و [[تقواپیشگان]] | * [[تقوا]] و [[تقواپیشگان]] | ||
**مفهوم لغوی [[تقوا]] | ** مفهوم لغوی [[تقوا]] | ||
** [[تقوا]] برای همگان | ** [[تقوا]] برای همگان | ||
** [[تقوا]]، ضرورتی برای زندگی | ** [[تقوا]]، ضرورتی برای زندگی | ||
**برخی ویژگی‌ها و نشانه‌های پرواپیشگان | ** برخی ویژگی‌ها و نشانه‌های پرواپیشگان | ||
* [[تکاثر]] ([[فزون‌خواهی]] | * [[تکاثر]] ([[فزون‌خواهی]] | ||
* [[تکبر]] ([[کبر]]، [[غرور]]، [[خودخواهی]]، [[خودستایی]]، [[خودپسندی]]، [[حمیّت]]) | * [[تکبر]] ([[کبر]]، [[غرور]]، [[خودخواهی]]، [[خودستایی]]، [[خودپسندی]]، [[حمیّت]]) | ||
** [[تکبر]]، ریشۀ [[گناهان]] | ** [[تکبر]]، ریشۀ [[گناهان]] | ||
**عوامل ایجاد [[تکبر]] | ** عوامل ایجاد [[تکبر]] | ||
**درمان [[تکبر]] | ** درمان [[تکبر]] | ||
* [[تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین (کتاب)|تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین]] (در سه جلد / ترجمۀ [[مولی]] [[فتح‌الله کاشانی]] مصصح: [[منصور پهلوان]]) | * [[تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین (کتاب)|تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین]] (در سه جلد / ترجمۀ [[مولی]] [[فتح‌الله کاشانی]] مصصح: [[منصور پهلوان]]) | ||
* [[توبه]] | * [[توبه]] | ||
**ریشه‌یابی به تأخیر انداختن [[توبه]] | ** ریشه‌یابی به تأخیر انداختن [[توبه]] | ||
** [[پرهیزکاران]] و [[توبه]] | ** [[پرهیزکاران]] و [[توبه]] | ||
**تأثیر [[گناه]] و [[توبه]] در [[نعمت‌های الهی]] | ** تأثیر [[گناه]] و [[توبه]] در [[نعمت‌های الهی]] | ||
** [[توبۀ کامل]] | ** [[توبۀ کامل]] | ||
** [[توبه‌های پذیرفته نشدنی]] | ** [[توبه‌های پذیرفته نشدنی]] | ||
| خط ۲۶۶: | خط ۲۶۹: | ||
** [[پیامد توحید]] | ** [[پیامد توحید]] | ||
* [[توسّل]] | * [[توسّل]] | ||
**حضور واسطه در [[نظام تکوین]] و [[تشریع]] | ** حضور واسطه در [[نظام تکوین]] و [[تشریع]] | ||
**نیاز [[انسان]] به [[توسّل به معصومین]] | ** نیاز [[انسان]] به [[توسّل به معصومین]] | ||
** [[توسل به اولیای خدا]] پس از مرگ | ** [[توسل به اولیای خدا]] پس از مرگ | ||
* [[توصیف]] | * [[توصیف]] | ||
| خط ۲۸۱: | خط ۲۸۴: | ||
* [[جابر بن عبدالله انصاری]] (م: ۷۴ ق / از علمای [[صحابه]] و از [[راویان حدیث]]) | * [[جابر بن عبدالله انصاری]] (م: ۷۴ ق / از علمای [[صحابه]] و از [[راویان حدیث]]) | ||
* [[جامعه]] (اجتماع) | * [[جامعه]] (اجتماع) | ||
**اهمیت زندگی اجتماعی | ** اهمیت زندگی اجتماعی | ||
**اصناف اجتماعی | ** اصناف اجتماعی | ||
** [[برابری]] در اجتماع | ** [[برابری]] در اجتماع | ||
** [[برادری]] در اجتماع | ** [[برادری]] در اجتماع | ||
| خط ۲۹۶: | خط ۲۹۹: | ||
* [[جنگ جمل]] ([[نبرد]] [[ناکثین]] و [[بیعت‌شکنان]]) | * [[جنگ جمل]] ([[نبرد]] [[ناکثین]] و [[بیعت‌شکنان]]) | ||
** [[مخالفت]] [[عایشه]] | ** [[مخالفت]] [[عایشه]] | ||
**تجمع در [[مکه]] و تصمیم رفتن به [[بصره]] | ** تجمع در [[مکه]] و تصمیم رفتن به [[بصره]] | ||
** [[سخنان امام]] {{ع}} با [[مردم]] ترک [[مدینه]] | ** [[سخنان امام]] {{ع}} با [[مردم]] ترک [[مدینه]] | ||
** [[سخنان امیرالمؤمنین]] {{ع}} دربارۀ جنایات [[ناکثین]] | ** [[سخنان امیرالمؤمنین]] {{ع}} دربارۀ جنایات [[ناکثین]] | ||
** [[امام]] {{ع}} در [[ذی‌قار]] | ** [[امام]] {{ع}} در [[ذی‌قار]] | ||
**ارسال [[نامه]] و [[اعزام نماینده]] به [[کوفه]] | ** ارسال [[نامه]] و [[اعزام نماینده]] به [[کوفه]] | ||
** [[اعزام نماینده]] برای [[گفت‌وگو]] با [[ناکثین]] | ** [[اعزام نماینده]] برای [[گفت‌وگو]] با [[ناکثین]] | ||
** [[صف‌آرایی]] در [[نبرد جمل]] | ** [[صف‌آرایی]] در [[نبرد جمل]] | ||
**پس از [[نبرد]] و تقسیم غنایم | ** پس از [[نبرد]] و تقسیم غنایم | ||
**ارسال [[نامه‌ها]] و خبر [[پیروزی]] | ** ارسال [[نامه‌ها]] و خبر [[پیروزی]] | ||
**فرستادن [[عایشه]] به [[مدینه]] | ** فرستادن [[عایشه]] به [[مدینه]] | ||
* [[جنگ صفین]] ([[نبرد]] با [[معاویه]] و [[قاسطین]]) | * [[جنگ صفین]] ([[نبرد]] با [[معاویه]] و [[قاسطین]]) | ||
** [[برخورد امام]] {{ع}} با [[معاویه]] و شیوۀ [[عزل]] وی | ** [[برخورد امام]] {{ع}} با [[معاویه]] و شیوۀ [[عزل]] وی | ||
**فراخوان [[کارگزاران]] برای [[جنگ]] | ** فراخوان [[کارگزاران]] برای [[جنگ]] | ||
**اردوگاه [[نخیله]] | ** اردوگاه [[نخیله]] | ||
**حرکت به جانب [[صفین]] | ** حرکت به جانب [[صفین]] | ||
**پیش‌قراولان [[سپاه امام]] {{ع}} در [[صفین]] | ** پیش‌قراولان [[سپاه امام]] {{ع}} در [[صفین]] | ||
**در مسیر حرکت به [[صفین]] | ** در مسیر حرکت به [[صفین]] | ||
** [[تصرف]] [[آب]] [[فرات]] | ** [[تصرف]] [[آب]] [[فرات]] | ||
** [[سازمان‌دهی]] نیروهای دو طرف | ** [[سازمان‌دهی]] نیروهای دو طرف | ||
**آغاز [[نبرد]] | ** آغاز [[نبرد]] | ||
** [[سخنرانی]] و [[نبرد امام]] {{ع}} | ** [[سخنرانی]] و [[نبرد امام]] {{ع}} | ||
**لیلةالهریر | ** لیلةالهریر | ||
** [[قرآن‌ها بر سر نیزه]] | ** [[قرآن‌ها بر سر نیزه]] | ||
* [[جنگ نهروان]] ([[نبرد]] با [[خوارج]] یا [[مارقین]]) | * [[جنگ نهروان]] ([[نبرد]] با [[خوارج]] یا [[مارقین]]) | ||
**برخورد روشنگرانۀ [[امام]] {{ع}} با [[خوارج]] | ** برخورد روشنگرانۀ [[امام]] {{ع}} با [[خوارج]] | ||
**مقدمات [[جنگ]] با [[خوارج نهروان]] | ** مقدمات [[جنگ]] با [[خوارج نهروان]] | ||
** [[جنایات خوارج نهروان]] | ** [[جنایات خوارج نهروان]] | ||
**رویارویی با [[خوارج]] | ** رویارویی با [[خوارج]] | ||
** [[سازمان‌دهی]] و برافراشتن [[پرچم]] [[امان]] | ** [[سازمان‌دهی]] و برافراشتن [[پرچم]] [[امان]] | ||
** [[نبرد]] دو نیرو | ** [[نبرد]] دو نیرو | ||
**باقی‌ماندۀ [[خوارج]] | ** باقی‌ماندۀ [[خوارج]] | ||
* [[جنگ‌های امام علی]] {{ع}} | * [[جنگ‌های امام علی]] {{ع}} | ||
**یورش‌های [[معاویه]] | ** یورش‌های [[معاویه]] | ||
* [[جوان‌مردی]] | * [[جوان‌مردی]] | ||
* [[جوانی]] | * [[جوانی]] | ||
| خط ۳۳۴: | خط ۳۳۷: | ||
* [[جهاد]] | * [[جهاد]] | ||
** [[ارزش]] و [[جایگاه]] [[جهاد]] | ** [[ارزش]] و [[جایگاه]] [[جهاد]] | ||
**عواقب ترک [[جهاد]] | ** عواقب ترک [[جهاد]] | ||
**مراتب [[جهاد]] | ** مراتب [[جهاد]] | ||
**اقسام [[جهاد]] | ** اقسام [[جهاد]] | ||
* [[چاپلوسی]] ([[تملق‌گویی]]) | * [[چاپلوسی]] ([[تملق‌گویی]]) | ||
* [[حارث بن عبدالله اعور همدانی]] | * [[حارث بن عبدالله اعور همدانی]] | ||
| خط ۳۴۶: | خط ۳۴۹: | ||
* [[حرب بن شرحبیل شبامی]] | * [[حرب بن شرحبیل شبامی]] | ||
* [[حسد]] | * [[حسد]] | ||
**عوامل بیماری [[حسد]] | ** عوامل بیماری [[حسد]] | ||
**راه درمان بیماری [[حسد]] | ** راه درمان بیماری [[حسد]] | ||
* [[حسرت]] | * [[حسرت]] | ||
**عوامل [[حسرت]] | ** عوامل [[حسرت]] | ||
* [[حسن بن علی]] {{ع}} ([[دومین امام]] [[شیعیان]] و چهارمین تن از [[چهارده معصوم]] {{ع}}) | * [[حسن بن علی]] {{ع}} ([[دومین امام]] [[شیعیان]] و چهارمین تن از [[چهارده معصوم]] {{ع}}) | ||
* [[حسن خلق]] | * [[حسن خلق]] | ||
**آثار [[حسن خلق]] در زندگی | ** آثار [[حسن خلق]] در زندگی | ||
* [[حسین بن علی]] {{ع}} ([[سومین امام]] [[شیعیان]] و پنجمین فرد از [[چهارده معصوم]] {{ع}}) | * [[حسین بن علی]] {{ع}} ([[سومین امام]] [[شیعیان]] و پنجمین فرد از [[چهارده معصوم]] {{ع}}) | ||
* [[حق]] | * [[حق]] | ||
**مفهوم‌شناسی [[حق]] | ** مفهوم‌شناسی [[حق]] | ||
**توصیف [[حق]] | ** توصیف [[حق]] | ||
** [[ارزش حق]] | ** [[ارزش حق]] | ||
** [[شناخت حق]] | ** [[شناخت حق]] | ||
**آسیب‌شناسی [[حق]] | ** آسیب‌شناسی [[حق]] | ||
** [[هم‌بستگی]] [[حق]] و [[تکلیف]] | ** [[هم‌بستگی]] [[حق]] و [[تکلیف]] | ||
* [[حقوق عمومی]] | * [[حقوق عمومی]] | ||
**مصادیقی از [[حقوق عمومی]] | ** مصادیقی از [[حقوق عمومی]] | ||
* [[حکمت]] | * [[حکمت]] | ||
**اقسام [[حکمت]] | ** اقسام [[حکمت]] | ||
* [[حکمیّت]] | * [[حکمیّت]] | ||
* [[حکومت]] | * [[حکومت]] | ||
**مفهوم‌شناسی واژۀ [[حکم]] | ** مفهوم‌شناسی واژۀ [[حکم]] | ||
**خاستگاه [[حکومت]] | ** خاستگاه [[حکومت]] | ||
** [[مشروعیت حکومت]] | ** [[مشروعیت حکومت]] | ||
** [[هدف]] [[حکومت]] | ** [[هدف]] [[حکومت]] | ||
** [[شایستگی]] [[حکومت]] | ** [[شایستگی]] [[حکومت]] | ||
**رعایت [[حقوق]] متقابل | ** رعایت [[حقوق]] متقابل | ||
* [[محمد رضا حکیمی|حکیمی، محمد رضا]] (۱۴۱۳ - / محقق، دین‌شناس و پژوهشگر) | * [[محمد رضا حکیمی|حکیمی، محمد رضا]] (۱۴۱۳ - / محقق، دین‌شناس و پژوهشگر) | ||
* [[حمزه بن عبدالمطلب]] (م: سوم [[بعثت]] / [[عموی پیامبر]] اکرم و از [[خواص]] [[یاران]] ایشان) | * [[حمزه بن عبدالمطلب]] (م: سوم [[بعثت]] / [[عموی پیامبر]] اکرم و از [[خواص]] [[یاران]] ایشان) | ||
* [[حیا]] | * [[حیا]] | ||
**آثار [[حیا]] | ** آثار [[حیا]] | ||
**اقسام [[حیا]] | ** اقسام [[حیا]] | ||
**موارد حیای منفی و آثار آن | ** موارد حیای منفی و آثار آن | ||
* [[احمد خاتمی|خاتمی، احمد]] (محقق) | * [[احمد خاتمی|خاتمی، احمد]] (محقق) | ||
* [[محمد رضا خاتمی بروجردی|خاتمی بروجردی، محمدرضا]] مصحح شرح ابن میثم بر [[نهج البلاغه]] | * [[محمد رضا خاتمی بروجردی|خاتمی بروجردی، محمدرضا]] مصحح شرح ابن میثم بر [[نهج البلاغه]] | ||
| خط ۳۸۵: | خط ۳۸۸: | ||
** [[تشکیل خانواده]] و [[تأمین نیازهای طبیعی]] | ** [[تشکیل خانواده]] و [[تأمین نیازهای طبیعی]] | ||
** [[سلامت جسم]] و [[آرامش روح]] | ** [[سلامت جسم]] و [[آرامش روح]] | ||
**شرایط [[همسرگزینی]] | ** شرایط [[همسرگزینی]] | ||
** [[محبت]] و [[دوستی]] | ** [[محبت]] و [[دوستی]] | ||
** [[تعاون]] و همکاری | ** [[تعاون]] و همکاری | ||
| خط ۳۹۵: | خط ۳۹۸: | ||
* [[خباب بن ارت]] | * [[خباب بن ارت]] | ||
* [[خداشناسی]] | * [[خداشناسی]] | ||
**محدودۀ [[شناخت]] [[خداوند]] | ** محدودۀ [[شناخت]] [[خداوند]] | ||
**روش‌های [[شناخت]] [[خداوند]] | ** روش‌های [[شناخت]] [[خداوند]] | ||
**تجلّی [[خداوند]] در [[جان]] آفریدگان | ** تجلّی [[خداوند]] در [[جان]] آفریدگان | ||
**محدود نبودن [[ذات خدا]] | ** محدود نبودن [[ذات خدا]] | ||
**تصور نکردن اعضا و جوارح برای [[خداوند]] | ** تصور نکردن اعضا و جوارح برای [[خداوند]] | ||
**محدود نبودن در ظرف زمان و مکان | ** محدود نبودن در ظرف زمان و مکان | ||
* [[خدیجه]] {{س}} ([[ام المؤمنین]]، نخستین و گرامی‌ترین [[همسر پیامبر اکرم]] {{صل}} | * [[خدیجه]] {{س}} ([[ام المؤمنین]]، نخستین و گرامی‌ترین [[همسر پیامبر اکرم]] {{صل}} | ||
* [[خزیمة بن ثابت]] | * [[خزیمة بن ثابت]] | ||
* [[خشم]] | * [[خشم]] | ||
**درمان [[خشم]] | ** درمان [[خشم]] | ||
* [[خشوع]] ([[فروتنی]]، [[تواضع]]، [[خضوع]]) | * [[خشوع]] ([[فروتنی]]، [[تواضع]]، [[خضوع]]) | ||
* [[خشیت]] | * [[خشیت]] | ||
| خط ۴۳۵: | خط ۴۳۸: | ||
* [[خواب]] | * [[خواب]] | ||
* [[خوارج]] ([[مارقین]]) | * [[خوارج]] ([[مارقین]]) | ||
**حالت‌ها و [[صفات خوارج]] | ** حالت‌ها و [[صفات خوارج]] | ||
** [[عقاید خوارج]] | ** [[عقاید خوارج]] | ||
**فرقه‌های [[خوارج]] | ** فرقه‌های [[خوارج]] | ||
* [[خودشناسی]] | * [[خودشناسی]] | ||
** [[انسان]]، زیباترین سرودۀ هستی | ** [[انسان]]، زیباترین سرودۀ هستی | ||
** [[شناخت]]، عامل [[پیشرفت]] و [[سعادت انسان]] | ** [[شناخت]]، عامل [[پیشرفت]] و [[سعادت انسان]] | ||
** [[شناخت]]، عامل [[کشف]] استعدادهای [[انسان]] | ** [[شناخت]]، عامل [[کشف]] استعدادهای [[انسان]] | ||
**رابطۀ [[خودشناسی]] و [[خداشناسی]] | ** رابطۀ [[خودشناسی]] و [[خداشناسی]] | ||
**رابطۀ [[خودشناسی]] با [[شناخت]] دیگران | ** رابطۀ [[خودشناسی]] با [[شناخت]] دیگران | ||
**پیوند [[خودشناسی]] با [[ایمان]] و عمل | ** پیوند [[خودشناسی]] با [[ایمان]] و عمل | ||
* [[خویشان]] ([[خویشاوندان]]، [[اقوام]]، [[فامیل]]، [[پیوندهای خویشاوندی]]، [[صلۀ رحم]]) | * [[خویشان]] ([[خویشاوندان]]، [[اقوام]]، [[فامیل]]، [[پیوندهای خویشاوندی]]، [[صلۀ رحم]]) | ||
* [[میرزا حبیب الله خویی|خویی، میرزا حبیب الله]] ([[شارح نهج البلاغه]]) | * [[میرزا حبیب الله خویی|خویی، میرزا حبیب الله]] ([[شارح نهج البلاغه]]) | ||
* [[دانشنامۀ امام علی]] {{ع}} (زیر نظر [[علی اکبر رشاد]]) | * [[دانشنامۀ امام علی]] {{ع}} (زیر نظر [[علی اکبر رشاد]]) | ||
* [[دانشنامۀ امیرالمؤمنین]] {{ع}} بر پایۀ [[قرآن]] ([[حدیث]] و [[تاریخ]] / [[محمد محمدی ری‌شهری]]) | * [[دانشنامۀ امیرالمؤمنین]] {{ع}} بر پایۀ [[قرآن]] ([[حدیث]] و [[تاریخ]] / [[محمد محمدی ری‌شهری]]) | ||
**گزارش مجلّدات کتاب | ** گزارش مجلّدات کتاب | ||
**ویژگی‌های دانشنامه | ** ویژگی‌های دانشنامه | ||
* [[داوود]] {{ع}} (از [[پیامبران بنی‌اسرائیل]]) | * [[داوود]] {{ع}} (از [[پیامبران بنی‌اسرائیل]]) | ||
* [[محمد دشتی|دشتی، محمد]] (مترجم و محقق) | * [[محمد دشتی|دشتی، محمد]] (مترجم و محقق) | ||
| خط ۴۵۹: | خط ۴۶۲: | ||
* [[مصطفی دلشاد تهرانی|دلشاد تهرانی، مصطفی]] (پژوهشگر [[نهج البلاغه]]) | * [[مصطفی دلشاد تهرانی|دلشاد تهرانی، مصطفی]] (پژوهشگر [[نهج البلاغه]]) | ||
* [[دنیا]] | * [[دنیا]] | ||
**ماهیت [[دنیا]] | ** ماهیت [[دنیا]] | ||
** [[شناخت]] [[دنیا]] | ** [[شناخت]] [[دنیا]] | ||
** [[دنیا]]، کوتاه و گذرا | ** [[دنیا]]، کوتاه و گذرا | ||
** [[دنیا]]، وسیلۀ [[آزمایش الهی]] | ** [[دنیا]]، وسیلۀ [[آزمایش الهی]] | ||
**تجربه‌پذیری از [[دنیا]] | ** تجربه‌پذیری از [[دنیا]] | ||
** [[دنیا]]، سرای تجربه‌های تلخ و شیرین | ** [[دنیا]]، سرای تجربه‌های تلخ و شیرین | ||
** [[سرنوشت انسان]] در [[دنیا]] | ** [[سرنوشت انسان]] در [[دنیا]] | ||
* [[دوست]] و دوست‌یابی | * [[دوست]] و دوست‌یابی | ||
**شرایط و معیار [[دوست]] و [[دوستی]] | ** شرایط و معیار [[دوست]] و [[دوستی]] | ||
**شرایط [[دوستی]] | ** شرایط [[دوستی]] | ||
**حفظ رابطۀ [[دوستی]] | ** حفظ رابطۀ [[دوستی]] | ||
* [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]] (پژوهشگر و مترجم [[نهج البلاغه]]) | * [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]] (پژوهشگر و مترجم [[نهج البلاغه]]) | ||
* [[ذعلب یمانی]] | * [[ذعلب یمانی]] | ||
* [[رابطه نهج البلاغه با قرآن]] | * [[رابطه نهج البلاغه با قرآن]] | ||
**مفهوم شناسی | ** مفهوم شناسی | ||
**پیشینۀ بحث | ** پیشینۀ بحث | ||
**مبانی رابطۀ [[نهج البلاغه]] و [[قرآن]] | ** مبانی رابطۀ [[نهج البلاغه]] و [[قرآن]] | ||
**ساختار رابطۀ [[نهج البلاغه]] و [[قرآن]] | ** ساختار رابطۀ [[نهج البلاغه]] و [[قرآن]] | ||
* [[رازداری|راز و رازداری]] | * [[رازداری|راز و رازداری]] | ||
**منشأ [[رازداری]] | ** منشأ [[رازداری]] | ||
**اثر [[رازداری]] | ** اثر [[رازداری]] | ||
* [[قطب‌الدین راوندی|راوندی، قطب‌الدین]] ([[شارح نهج البلاغه]]) | * [[قطب‌الدین راوندی|راوندی، قطب‌الدین]] ([[شارح نهج البلاغه]]) | ||
* [[رحمت]] | * [[رحمت]] | ||
| خط ۴۹۳: | خط ۴۹۶: | ||
** [[زبیر]] بعد از [[وفات رسول خدا]] در زمان [[سه خلیفه]] ([[ابوبکر]]، [[عمر]] و [[عثمان]]) | ** [[زبیر]] بعد از [[وفات رسول خدا]] در زمان [[سه خلیفه]] ([[ابوبکر]]، [[عمر]] و [[عثمان]]) | ||
** [[زبیر]] در زمان [[خلافت امام علی]] {{ع}} | ** [[زبیر]] در زمان [[خلافت امام علی]] {{ع}} | ||
**بررسی زمینه‌های [[انحراف]] و [[فرجام بد]] [[زبیر]] | ** بررسی زمینه‌های [[انحراف]] و [[فرجام بد]] [[زبیر]] | ||
** [[فرجام بد]] [[زبیر]] | ** [[فرجام بد]] [[زبیر]] | ||
* [[زکات]] (یکی از [[فروع دین اسلام]]) | * [[زکات]] (یکی از [[فروع دین اسلام]]) | ||
**آثار [[زکات]] | ** آثار [[زکات]] | ||
** [[آداب]] زکات‌دهنده و [[کارگزاران]] [[زکات]] | ** [[آداب]] زکات‌دهنده و [[کارگزاران]] [[زکات]] | ||
* [[زمان]] | * [[زمان]] | ||
** [[مدیریت زمان]] | ** [[مدیریت زمان]] | ||
**اصول [[مدیریت زمان]] | ** اصول [[مدیریت زمان]] | ||
* [[مصطفی زمانی|زمانی، مصطفی]] (مترجم [[نهج البلاغه]]) | * [[مصطفی زمانی|زمانی، مصطفی]] (مترجم [[نهج البلاغه]]) | ||
* [[زندگی]] | * [[زندگی]] | ||
| خط ۵۲۲: | خط ۵۲۵: | ||
* [[سیری در نهج البلاغه]] (نوشتۀ [[مرتضی مطهری]]) | * [[سیری در نهج البلاغه]] (نوشتۀ [[مرتضی مطهری]]) | ||
* [[شام]] | * [[شام]] | ||
**بقای [[نامشروع]] [[معاویه]] بر [[حکومت]] [[شام]] | ** بقای [[نامشروع]] [[معاویه]] بر [[حکومت]] [[شام]] | ||
** [[فریفتگی]] [[اهل شام]] | ** [[فریفتگی]] [[اهل شام]] | ||
** وصف حال [[اهل شام]] | ** وصف حال [[اهل شام]] | ||
| خط ۵۲۹: | خط ۵۳۲: | ||
* [[شرح نهج البلاغه]] ([[ابن ابی الحدید]]) | * [[شرح نهج البلاغه]] ([[ابن ابی الحدید]]) | ||
* [[شرح نهج البلاغه]] ([[ابن میثم بحرانی]]) | * [[شرح نهج البلاغه]] ([[ابن میثم بحرانی]]) | ||
*شرح و [[تفسیر]] [[نهج البلاغه]] (۲۷ جلد / [[محمدتقی جعفری]] / م: ۱۳۰۲ – ۱۳۷۷) | * شرح و [[تفسیر]] [[نهج البلاغه]] (۲۷ جلد / [[محمدتقی جعفری]] / م: ۱۳۰۲ – ۱۳۷۷) | ||
* [[شرح|شرح و شرح‌نویسی]] | * [[شرح|شرح و شرح‌نویسی]] | ||
**اهداف شرح | ** اهداف شرح | ||
**انواع شرح | ** انواع شرح | ||
**روش‌های شرح | ** روش‌های شرح | ||
* [[شرطة الخمیس]] | * [[شرطة الخمیس]] | ||
* [[شریح بن الحارث]] (م: ۸۷ ق) | * [[شریح بن الحارث]] (م: ۸۷ ق) | ||
* [[شریح بن هانی]] (از [[خواص]] [[یاران امام علی]] {{ع}}) | * [[شریح بن هانی]] (از [[خواص]] [[یاران امام علی]] {{ع}}) | ||
* [[شریعت الهی]] | * [[شریعت الهی]] | ||
**منابع [[شریعت]] | ** منابع [[شریعت]] | ||
** [[شریعت اسلام]]، شریعتی سهل و آسان | ** [[شریعت اسلام]]، شریعتی سهل و آسان | ||
**مردمان در مواجهه با [[شریعت]] | ** مردمان در مواجهه با [[شریعت]] | ||
**طریق [[امام علی]] {{ع}} در برابر [[شریعت الهی]] | ** طریق [[امام علی]] {{ع}} در برابر [[شریعت الهی]] | ||
** [[احکام الهی]] | ** [[احکام الهی]] | ||
* [[محمد جواد شریعت طالخونچه|شریعت طالخونچه، محمد جواد]] | * [[محمد جواد شریعت طالخونچه|شریعت طالخونچه، محمد جواد]] | ||
نسخهٔ ۲۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۲۲
| دانشنامه نهج البلاغه، ج ۱ | |
|---|---|
 | |
| از مجموعه | دانشنامه نهج البلاغه |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | جمعی از نویسندگان بنیاد نهج البلاغه |
| زیر نظر | سید حسین دین‌پرور |
| ویراستاران | |
| موضوع | امامت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات مدرسه |
| محل نشر | تهران، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۴ ش |
| تعداد صفحه | ۵۰۶ |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۰۸-۰۸۷۵-۷ |
| شماره ملی | ۳۷۹۱۰۹۱ |
این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ دو جلدی دانشنامه نهج البلاغه است و با زبان فارسی به بررسی مفاهیم و مضامین خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار حضرت علی S می‌پردازد. این مجموعه اثر (جمعی از نویسندگان بنیاد نهج البلاغه) است و انتشارات مدرسه انتشار آن را به عهده داشته است.
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «دانشنامه حاضر درباره مفاهیم و مضامین خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار حضرت علی S است که سید رضی آن‌ها را در کتاب نهج‌البلاغه گردآورده است و در زمره دانشنامه‌های تخصصی به شمار می‌رود. هدف اصلی این دانشنامه، ارائه اطلاعات در قلمرو موضوعات و مفاهیم نهج‌البلاغه است. این دانشنامه از چند جهت دارای اهمیت است که از آن جمله می‌توان به ارتباط معنایی گسترده با مفاهیم قرآنی، صدور خطبه‌ها و نامه‌ها و پندها از یک انسان کامل و معصوم و تنها حاکم اسلامی در تاریخ اسلام که به خلافت ظاهری رسید، گستره وسیع موضوعی و اوج فصاحت و بلاغت کلام عرب پس از قرآن کریم و... اشاره کرد. کتاب حاضر جلد نخست از این مجموعه دو جلدی است».
فهرست کتاب
- مقدمه
- دربارۀ دانشنامه و دانشنامه‌نگاری
- ویژگی‌های دانشنامه
- شیوه‌نامه و راهنمای استفاده از دانشنامۀ نهج البلاغه
- شیوۀ تنظیم مدخل‌ها
- ساختار مقالات
- شیوۀ ارجاعات
- نویسندگان و پدیدآورندگان
- آدم S (نخستین انسان و نخستین پیامبر الهی)
- آرزو و اَمَل
- آز (حرص)
- آز در قرآن
- بار منفی و مثبت واژۀ حرص
- منشأ درونی و بیرونی حرص و راه درمان آن
- آزادی
- آزمایش الهی
- زمینۀ آزمایش الهی
- فلسفۀ آزمایش الهی
- آفرینش
- آغاز آفرینش
- آفرینش آسمان‌ها
- آفرینش فرشتگان
- آفرینش زمین
- آفرینش انسان
- شگفتی‌های آفرینش
- آفرینش پرندگان
- آفرینش طاووس
- آفرینش مورچه
- آفرینش ملخ
- آفرینش خفّاش
- آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت)
- آیتی، عبدالمحمد (۱۳۰۵ - / مترجم نهج البلاغه)
- ابراهیم S (پیامبر بزرگ الهی)
- ابلیس (شیطان رانده شده)
- ابن ابی الحدید (۵۸۶ – ۶۵۵ / نهج البلاغه)
- ابن ملجم مرادی (قاتل امام علی S)
- ابن میثم بحرانی (م: ۶۶۵ ق / شارح نهج البلاغه)
- ابوالهیثم بن تیهان (م: ۳۸ ق / صحابی پیامبر a و از یاران خاص امام علی S)
- ابوایوب انصاری (صحابی پیامبر a)
- ابوبکر بن ابی‌قحافه (م: ۲۲ جمادی الآخر ۱۳ ق / صحابی پیامبر a)
- ابوجُحَیفه (از یاران امام علی S)
- ابوذر غفاری (م: ۳۱ یا ۳۲ ق / صحابی بزرگ پیامبر)
- ابوسفیان (صخر بن حرب بن امیه، از سران مشرکین و منافقین در اسلام)
- ابوطالب (م: سال دهم بعثت / فرزند عبدالمطلب)
- ابوموسی اشعری (عبدالله بن قیس)
- احسان
- احنف بن قیس (م: ۶۷ / از رجال نامی صدر اسلام)
- اختلاف
- اخلاق
- شکل‌گیری مفاهیم اخلاقی
- مفاهیم و شرایط ارزشمند بودن فعل اخلاقی
- ترجیح اهمّ بر مهمّ در فعل اخلاقی
- استدلال
- ادب
- ارزش
- ارفع، سید کاظم (۱۳۲۳ - / مترجم نهج البلاغه)
- استادولی، حسین (۱۳۳۱ - / مترجم نهج البلاغه)
- استناد نهج البلاغه (امتیاز علیخان عرشی)
- اسلام
- اشعث بن قیس
- اصبغ بن نباته (از خواص یاران امام علی S)
- اقتصاد
- تولید اقتصادی
- زیربنای اندیشۀ اقتصادی امام علی S
- عدالت اجتماعی
- کنترل و نظارت بر بازار
- پیوند اخلاق و اقتصاد
- اقتصاد معیشتی در منظر امام علی|امام S
- مال از دیدگاه اسلام
- مصرف از دیدگاه اسلام
- امامت خاصه
- امامت عامه
- امانت‌داری
- امت اسلام (مسلمانان)
- امر به معروف و نهی از منکر (از فروع دین اسلام)
- شرایط امر به معروف و نهی از منکر
- مراتب امر به معروف و نهی از منکر
- امینی، عبدالحسین (۱۳۲۰ – ۱۳۹۰ ق)
- تألیفات علامه امینی
- کتابخانه امیرالمؤمنین، نمادی از فرهنگ و تمدن اسلامی
- محبت علامه امینی به اهل بیت پیامبر
- انتخاب
- انسان
- انس بن مالک (م: ۹۳ ق / صحابی پیامبر، از انصار و قبیلۀ خزرجی بنی‌نجّار)
- انصار
- انصاریان، حسین (۱۳۲۳ - / مترجم نهج البلاغه)
- انفاق
- اهل بیت (خاندان پیامبر، آل محمد، امامان شیعه (ع))
- اهمیت و نقش اهل بیت (ع) در تبیین دین و برپاداری استوانه‌های یقین
- برتری اهل بیت از همۀ امت و میزانی برای اعمال مردم
- اهل بیت پیامبر، راهنمای راه و روشن کنندۀ مرزهای حق
- لزوم تبعیت از اهل بیت
- اهل بیت، درهای دانش و کلیدداران علوم الهی
- اهل بیت پیامبر، چونان ستارگان آسمان، هدایت کنندگان به دنبال هم
- مهدی موعود
- ایمان
- مفهوم‌شناسی لغوی ایمان
- نشانه‌های ایمان
- اقسام و مراتب ایمان
- عوامل تأثیرگذار بر ایمان
- آثار ایمان
- باطن
- نحوۀ تأثیر باطن بر ظاهر
- بخل و بخیل
- بدعت
- برج بن مسهر الطائی (از قبیلۀ طیّ، از شاعران دوران جاهلیت و اسلام)
- بسر بن ابی ارطأة (از قریش، قبیله بنی عامر و از سرداران معاویه بن ابی‌سفیان)
- بصره
- برخی پیش‌گویی‌های امام علی S در مورد بصره
- بصیرت
- بنی امیه
- بنی تمیم
- علت ماندگاری بنی تمیم
- بنی عبد شمس
- بنی‌هاشم
- بنیاد نهج البلاغه (مرکز پژوهشی و آموزشی)
- بهج الصباغة فی شرح نهج البلاغة
- بهشت
- عوامل راه‌یابی به بهشت
- وصف بهشت
- بیت المال
- بیعت
- پاک‌دامنی
- پرتوی از نهج البلاغه (۵ جلد / نوشتۀ محمد مهدی جعفری)
- پهلوان، منصور (۱۳۳۲ - / پژوهشگر نهج البلاغه)
- پیام امام امیرالمؤمنین (نوشتۀ ناصر مکارم شیرازی)
- پیراهن عثمان
- پیراهن عثمان، منشأ فتنه ناکثین و قاسطین و مارقین
- پیری و کهن‌سالی
- پیش‌گویی
- تابعین
- تاریخ و تاریخ‌نگاری
- تاریخ‌نگاری
- انواع تاریخ‌نگاری
- تدبر (آینده‌نگری)
- تعاون (مشارکت و هم‌یاری اجتماعی)
- تعصّب
- تفسیر موضوعی نهج البلاغه (نوشتۀ دلشاد تهرانی، مصطفی)
- کتاب‌شناسی نهج البلاغه
- معرفی بخشی از مباحث نهج البلاغه
- کتابنامه
- تفکر (اندیشه)
- نتیجۀ تفکّر
- تقوا و تقواپیشگان
- تکاثر (فزون‌خواهی
- تکبر (کبر، غرور، خودخواهی، خودستایی، خودپسندی، حمیّت)
- تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین (در سه جلد / ترجمۀ مولی فتح‌الله کاشانی مصصح: منصور پهلوان)
- توبه
- ریشه‌یابی به تأخیر انداختن توبه
- پرهیزکاران و توبه
- تأثیر گناه و توبه در نعمت‌های الهی
- توبۀ کامل
- توبه‌های پذیرفته نشدنی
- توحید
- توسّل
- حضور واسطه در نظام تکوین و تشریع
- نیاز انسان به توسّل به معصومین
- توسل به اولیای خدا پس از مرگ
- توصیف
- توکل
- جابر بن عبدالله انصاری (م: ۷۴ ق / از علمای صحابه و از راویان حدیث)
- جامعه (اجتماع)
- جاهلیت
- جبر و اختیار
- جریر بن عبدالله بجلی (فرماندار عثمانی همْدان)
- جَعْدة بن هُبیره مَخزومی (خواهرزادۀ امام علی، کارگزار خراسان)
- جعفر بن ابی‌طالب (۲۳ قبل از هجرت – ۸ ق / صحابی بزرگ پیامبر اکرم، برادر امام علی S)
- جعفری، سید محمد مهدی (۱۳۱۸ – محقق و مترجم)
- جنگ جمل (نبرد ناکثین و بیعت‌شکنان)
- مخالفت عایشه
- تجمع در مکه و تصمیم رفتن به بصره
- سخنان امام S با مردم ترک مدینه
- سخنان امیرالمؤمنین S دربارۀ جنایات ناکثین
- امام S در ذی‌قار
- ارسال نامه و اعزام نماینده به کوفه
- اعزام نماینده برای گفت‌وگو با ناکثین
- صف‌آرایی در نبرد جمل
- پس از نبرد و تقسیم غنایم
- ارسال نامه‌ها و خبر پیروزی
- فرستادن عایشه به مدینه
- جنگ صفین (نبرد با معاویه و قاسطین)
- جنگ نهروان (نبرد با خوارج یا مارقین)
- برخورد روشنگرانۀ امام S با خوارج
- مقدمات جنگ با خوارج نهروان
- جنایات خوارج نهروان
- رویارویی با خوارج
- سازمان‌دهی و برافراشتن پرچم امان
- نبرد دو نیرو
- باقی‌ماندۀ خوارج
- جنگ‌های امام علی S
- یورش‌های معاویه
- جوان‌مردی
- جوانی
- مبانی تربیت جوان
- جهاد
- چاپلوسی (تملق‌گویی)
- حارث بن عبدالله اعور همدانی
- حج (از فروع دین اسلام)
- حجاج بن یوسف ثقفی (از دشمنان امام علی S
- قتل عام شیعیان به دست حجاج
- حجاج و ایرانیان
- حدیث و حدیث‌نگاری
- حرب بن شرحبیل شبامی
- حسد
- حسرت
- عوامل حسرت
- حسن بن علی S (دومین امام شیعیان و چهارمین تن از چهارده معصوم S)
- حسن خلق
- آثار حسن خلق در زندگی
- حسین بن علی S (سومین امام شیعیان و پنجمین فرد از چهارده معصوم S)
- حق
- حقوق عمومی
- مصادیقی از حقوق عمومی
- حکمت
- اقسام حکمت
- حکمیّت
- حکومت
- حکیمی، محمد رضا (۱۴۱۳ - / محقق، دین‌شناس و پژوهشگر)
- حمزه بن عبدالمطلب (م: سوم بعثت / عموی پیامبر اکرم و از خواص یاران ایشان)
- حیا
- خاتمی، احمد (محقق)
- خاتمی بروجردی، محمدرضا مصحح شرح ابن میثم بر نهج البلاغه
- خانواده
- خباب بن ارت
- خداشناسی
- خدیجه (س) (ام المؤمنین، نخستین و گرامی‌ترین همسر پیامبر اکرم a
- خزیمة بن ثابت
- خشم
- درمان خشم
- خشوع (فروتنی، تواضع، خضوع)
- خشیت
- خطبۀ ۳ (خطبۀ شقشقیّه)
- خطبۀ ۲۷ (خطبۀ جهادیه)
- خطبۀ ۳۲
- خطبۀ ۳۳
- خطبۀ ۶۹
- خطبۀ ۸۲ (خطبۀ غرّاء)
- خطبۀ ۸۶
- خطبۀ ۹۰ (خطبۀ اشباح)
- خطبۀ ۱۰۷
- خطبۀ ۱۱۳
- خطبۀ ۱۴۹
- خطبۀ ۱۵۲
- خطبۀ ۱۵۹
- خطبۀ ۱۷۵
- خطبۀ ۱۸۱
- خطبۀ ۱۸۲
- خطبۀ ۱۸۴
- خطبۀ ۱۸۹
- خطبۀ ۱۹۳
- خطبۀ ۲۰۱
- خطبۀ ۲۱۴
- خطبۀ ۲۱۵
- خطبۀ ۲۲۵
- خطبۀ ۲۲۶
- خطبۀ ۲۳۴ (خطبۀ قاصعه)
- خلافت
- خواب
- خوارج (مارقین)
- حالت‌ها و صفات خوارج
- عقاید خوارج
- فرقه‌های خوارج
- خودشناسی
- خویشان (خویشاوندان، اقوام، فامیل، پیوندهای خویشاوندی، صلۀ رحم)
- خویی، میرزا حبیب الله (شارح نهج البلاغه)
- دانشنامۀ امام علی S (زیر نظر علی اکبر رشاد)
- دانشنامۀ امیرالمؤمنین S بر پایۀ قرآن (حدیث و تاریخ / محمد محمدی ری‌شهری)
- گزارش مجلّدات کتاب
- ویژگی‌های دانشنامه
- داوود S (از پیامبران بنی‌اسرائیل)
- دشتی، محمد (مترجم و محقق)
- دشمن، دشمن‌شناسی
- شناخت دشمن
- دشمنان امام علی S و انگیزه‌های آن‌ها
- دشمن پنهان آدمی
- دلشاد تهرانی، مصطفی (پژوهشگر نهج البلاغه)
- دنیا
- ماهیت دنیا
- شناخت دنیا
- دنیا، کوتاه و گذرا
- دنیا، وسیلۀ آزمایش الهی
- تجربه‌پذیری از دنیا
- دنیا، سرای تجربه‌های تلخ و شیرین
- سرنوشت انسان در دنیا
- دوست و دوست‌یابی
- دین‌پرور، سید حسین (پژوهشگر و مترجم نهج البلاغه)
- ذعلب یمانی
- رابطه نهج البلاغه با قرآن
- مفهوم شناسی
- پیشینۀ بحث
- مبانی رابطۀ نهج البلاغه و قرآن
- ساختار رابطۀ نهج البلاغه و قرآن
- راز و رازداری
- راوندی، قطب‌الدین (شارح نهج البلاغه)
- رحمت
- سید رضی (گردآورندۀ نهج البلاغه)
- روزه (یکی از فروع دین)
- ریا
- زبیر بن عوام (م: ۳۶ ق)
- زکات (یکی از فروع دین اسلام)
- زمان
- مدیریت زمان
- اصول مدیریت زمان
- زمانی، مصطفی (مترجم نهج البلاغه)
- زندگی
- زهد
- زیاد بن ابیه
- سخن
- سخن‌چینی (نمّامی)
- سعید بن عاص
- سعید بن نمران همدانی ناعطی (فرماندار جَنَد)
- سفارش‌ها در نهج البلاغه
- سقیفۀ بنی ساعده
- سلمان فارسی (روزبه بن خشبوزان/ م: ۳۵ یا ۳۶ ق / صحابی خاص پیامبر)
- سلیمان (از پیامبران بزرگ الهی)
- سهل بن حُنَیف انصاری
- سیاست
- اصول سیاسی امام علی S
- تبیین ویژگی‌های فرد در آستانۀ پذیرش مسئولیت
- تبیین ویژگی‌های فردی کارگزار
- تبیین ویژگی‌های سیاسی
- سیری در نهج البلاغه (نوشتۀ مرتضی مطهری)
- شام
- شبهه
- شجاعت
- شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید)
- شرح نهج البلاغه (ابن میثم بحرانی)
- شرح و تفسیر نهج البلاغه (۲۷ جلد / محمدتقی جعفری / م: ۱۳۰۲ – ۱۳۷۷)
- شرح و شرح‌نویسی
- اهداف شرح
- انواع شرح
- روش‌های شرح
- شرطة الخمیس
- شریح بن الحارث (م: ۸۷ ق)
- شریح بن هانی (از خواص یاران امام علی S)
- شریعت الهی
- منابع شریعت
- شریعت اسلام، شریعتی سهل و آسان
- مردمان در مواجهه با شریعت
- طریق امام علی S در برابر شریعت الهی
- احکام الهی
- شریعت طالخونچه، محمد جواد
- شعر و امام علی
ناظر علمی
سید حسین دین‌پرور، مشهور به سید جمال‌الدین دین‌پرور در خانواده‌ای روحانی در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مدارس تهران و قم گذراند و سپس برای تحصیل علوم دینی رهسپار حوزه‌های علمیه شد. او سال‌ها از محضر اساتید برجسته حوزه علمیه قم بهره‌مند شد؛ اساتیدی چون سید حسین بروجردی، امام خمینی، سید محمد رضا گلپایگانی، محمد علی اراکی و علامه طباطبائی، امام خمینی، آیت الله علی مشکینی. استاد دین‌پرور اجازات خود را از اساتیدی چون آیت الله العظمی سید شهاب الدین مرعشی نجفی، آیت الله العظمی سید محمد هادی میلانی و آیت الله حاج شیخ محمد تقی شوشتری دریافت کرده است.
استاد دین‌پرور در سال ۱۳۵۰ به زادگاه خود، یعنی تهران مراجعت کرد. ایشان در ایام جوانی ضمن ملاقات با علّامه عبدالحسین امینی، صاحب کتاب الغدیر و تحت‌تأثیر ایشان تصمیم به تأسیس بنیاد نهج البلاغه به‌عنوان مرکزی با هدف آموزش، پژوهش و نشر مکتوبات دینی در موضوع نهج البلاغه، گرفت. هم‌چنین با اشراف ایشان پژوهشکده نهج البلاغه تأسیس شد و هم‌اکنون در مقطع دکتری در سه رشته نهج البلاغه، علوم قرآن و حدیث، تفسیر تطبیقی دانشجو می‌پذیرد. نیز مرکز آموزش تخصصی نهج البلاغه در قم برای تحصیل در مقاطع سطح سه و چهار حوزه علمیه قم تأسیس شد. رشته نهج البلاغه به همت استاد به‌عنوان رشته تخصصی در مقطع کارشناسی ارشد در مؤسسات آموزش عالی و نیز در حوزه علمیه در سطح ۳ به تصویب رسید و راه‌اندازی شد.
ایشان همواره تلاش خود را در حوزه موضوعی نهج البلاغه به‌کار بست و به تحقیق و پژوهش پرداخت و آثار بسیاری در این زمینه به رشته تحریر درآورد. مجموعه کتاب‌ها و مقالات ایشان در این حوزه موضوعی به بیش از صد عنوان می‌رسد.
از جمله آثاری که ایشان به زیور طبع آراست، می‌توان به ترجمه نهج البلاغه، زیر عنوان نهج البلاغه پارسی اشاره کرد. او در مقدمه ترجمه خویش می‌نویسد: اعتراف می‌کنم که در کنار این قلزم، نه شناگری دانم و نه شناگر و غوّاصی را شناسم که بتوانم به اعماق آن سفر کند تا از گوهرهای ناب آن خبر آورَد، امّا این را می‌دانم که ژرفای آن ناپیدا و دست‌نایافتنی و جواهرات آن فراتر از وهم و اندیشه بشری است. به تماشای این اقیانوس نشسته‌ام و چشم به راه امواجی هستم که بزرگوارانه به رویم پاشد. گه‌گاهی دورخیزی کرده‌ام تا کام خود را به شبنم موج‌ها تر سازم و روح عطشناک و ملتهبم را بدان زنده کنم و از حلاوت آن جانی تازه گیرم و دوباره به انتظار موج‌کوب ساحل و تراوشی دیگر نشینم. انگشتانه‌ای را مانم، چگونه آب دریا را کشم. هرگز به خود اجازه نمی‌دادم به این دریا نزدیک شوم و در آن پا نهم و یک‌تنه و دست خالی به غوّاصی پردازم، امّا فیض روح القدسی آمد و شامل حالم شد.
از جمله طرح‌های پژوهشی که تحت اشراف استاد دین‌پرور صورت گرفته، می‌توان به نسخه تصحیح شده نهج البلاغه، تصحیح و تحقیق متن اولین شرح موضوعی نهج البلاغه زیر عنوان بهج الصباغة فی شرح نهج البلاغة اثر محمد تقی شوشتری و موسوعة الاحادیث العلویة اشاره کرد[۱].کتاب‌های وابسته
پانویس
- ↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 407- 408.