علائم و نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Shafinejad (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۳ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۲۰:۵۴ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

الگو:پرسش مهدویت بالا

علائم و نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی
مدخل اصلینشانه‌های حتمی ظهور

براساس روایات، پنج نشانه و علامت به عنوان علائم و نشانه‌های حتمی ظهور، مشهور شده‌اند: ۱. خروج سفیانی، در جهت مقابله و جنگ با امام زمان؛ ۲. خسف بیدا، فرو رفتن لشکر سفیانی در زمین و نابودی آنان؛ ۳. قیام یمانی، که پرچم هدایت به دست اوست؛ ۴. قتل نفس زکیه، کشته شدن انسانی پاک در مکه بین رکن و مقام؛ ۵. ندای آسمانی، جهت شناساندن امام زمان به مردم عالم.

در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به اين پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ جامع اجمالی

* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:
موسوی‌نسب سلیمیان یوسفیان علی‌پور
  1. امام صادق (ع) فرمودند:[۷] «پیش از ظهور قائم (ع) پنج نشانه حتمی است: خروج یمانی و سفیانی و صیحه آسمانی، قتل نفس زکیه و فرو رفتن در بیابان.[۸]
  2. ایشان در روایتی دیگر فرمودند:[۹] «ندای آسمانی از نشانه‌های قطعی است و سفیانی در شمار علائم حتمی جای دارد و قیام مردی از یمن و کشته شدن نفس زکیه تردید‌ناپذیر است.»[۱۰] و ... .[۱۱]
  1. خروج سفیانی: در روایات آمده است پیش از قیام حضرت مهدی (ع)، مردی از نسل ابوسفیان در منطقه شام خروج می‌کند و با تظاهر به دینداری، گروه زیادی از مسلمانان را فریب می‌دهد و بخش گسترده‌ای از سرزمین‌های اسلامی را به تصرف خود در می‌آورد. او بر مناطق پنج‌گانۀ-شام، حمص، فلسطین، اردن، قنسرین و منطقه عراق-سیطره می‌یابد و در کوفه و نجف، به قتل عام شیعیان می‌پردازد و برای کشتن و یافتن آنان جایزه تعیین می‌کند[۱۲] مدت حکومت او نه ماه است[۱۳] وی آنگاه که از ظهور حضرت حجت (ع) آگاه می‌گردد، با سپاهی عظیم به جنگ وی می‌رود و در منطقۀ "بیداء" بین مکه و مدینه با سپاه امام برخورد می‌کند و به امر خدا، همۀ لشکریان وی-به جز چند نفر-در زمین فرو می‌روند و هلاک می‌شوند[۱۴].[۱۵]
  2. خسف در بیداء: از روایات نشانه‌های ظهور استفاده می‌شود: فرو برده شدن در سرزمین بیداء-که از آن به "خسف در بیداء" یاد شده است-از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی (ع) شمرده شده است. این نشانه در احادیثی که دربارۀ سفیانی سخن گفته‌اند، فراوان ذکر شده است[۱۶].[۱۷] خسف به بیداء آن است که سفیانی با لشکری عظیم به قصد جنگ با حضرت مهدی (ع) عازم مکه می‌شود؛ اما در بین مکه و مدینه-در محلی که به سرزمین "بیداء" معروف است-به گونه‌ای معجزه آسا، به امر خداوند، در دل زمین فرو می‌روند[۱۸].[۱۹]
  3. قیام یمانی: یکی دیگر از نشانه‌های حتمی ظهور حضرت مهدی (ع)، خروج سرداری از اهل یمن است که مردم را به حق و عدل دعوت می‌کند.[۲۰] روایات فراوانی در این باره وجود دارد مانند اینکه امام باقر(ع) فرمودند:[۲۱] «خروج سفیانی و یمانی و خراسانی در یک سال و یک ماه و یک روز واقع خواهد شد؛ با نظام و ترتیبی همچون نظام یک رشته که به بند کشیده شده است. در میان پرچم‌ها راهنماتر از پرچم یمانی نباشد که آن پرچم هدایت است؛ چون یمانی خروج کرد، به سوی او بشتاب که همانا پرچم او پرچم هدایت است. هیچ مسلمانی را روا نباشد که با آن پرچم مقابله کند. پس هر کس چنین کند او از اهل آتش است؛ زیرا او به سوی حق و راه مستقیم فرا می‌خواند.»[۲۲]
  4. قتل نفس زکیه: از روایات استفاده می‌شود در آستانه ظهور حضرت مهدی (ع) در گیر و دار مبارزات زمینه‌ساز انقلاب مهدی(ع)، فردی پاک باخته و مخلص، در راه امام (ع) می‌کوشد و مظلومانه کشته می‌شود. این رخداد عظیم، طبق بیان روایات بین رکن و مقام-در بهترین مکان‌های زمین-اتفاق می‌افتد. فرد یادشده از اولاد امام حسن مجتبی (ع) است[۲۳].[۲۴]
  5. ندای آسمانی: "ندا" در لغت به معنای بلند شدن صدا و ظهور آن است و گاهی فقط به صدا اطلاق می‌شود.[۲۵] در اینجا منظور از ندای آسمانی، صدایی است که در آستانۀ ظهور امام مهدی (ع) از آسمان شنیده می‌شود و همه مردم، آن را می‌شنوند.[۲۶] امام باقر (ع) در این باره می‌فرماید:[۲۷] «ندا کننده‌ای از آسمان، نام قائم را ندا می‌کند، پس هر که در شرق و غرب است، آنرا می‌شنود، از وحشت این صدا، خوابیده‌ها بیدار، ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می‌ایستند. رحمت خدا بر کسی که از این صدا عبرت گیرد و آنرا اجابت کند؛ زیرا صدای نخست، صدای جبرئیل روح الامین است.[۲۸]

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

  1. علائم و نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
  2. علائم و نشانه‌های ظهور چیستند؟ (پرسش)
  3. علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)
    1. علائم و نشانه‏‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
      1. آیا خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا خسف بیداء از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      6. آیا ظاهر شدن کف دستی در آسمان از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا اختلاف عباسیان بر سر حکومت از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا طلوع خورشید از مغرب از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
    2. نشانه‏‌های غیر حتمی ظهور چیستند؟ (پرسش)
      1. آیا قتل محمد پسر عموی نفس زکیه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا خروج دجال از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا خروج شیصبانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
      6. آیا قیام شعیب بن صالح از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا قیام عوف سلمی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      9. آیا قساوت دل‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      10. آیا انتشار علوم اهل بیت از قم نشانه ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      11. آیا مرگ و میرها و زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های داخلی و خارجی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      12. آیا نبرد میان سفیانی و اصهب از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      13. آیا باران‌های پیاپی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      14. آیا گسترش ظلم و فساد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      15. آیا آمدن غربی‌ها به سرزمین عراق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      16. آیا فتنه و آشوب در سوریه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      17. آیا اختلاف در میان امت اسلام از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      18. آیا انقراض سلسله بنی‌عباس از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      19. آیا مردن پاداشاهی به نام عبدالله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      20. آیا بالا آمدن آب دجله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      21. آیا گرانی و بالا رفتن قیمت‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      22. آیا علاماتی که در ماه رجب ظاهر می‌شود از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      23. آیا وقوع مسخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      24. آیا برگشت مرده‌ها به دنیا از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      25. آیا کشته شدن انسانهای بیگناه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      26. آیا پر آب شدن دریاچه ساوه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      27. آیا حمله ملخ‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      28. آیا مرگ سریع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      29. آیا بستن پل کرخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      30. آیا انشعاب نهری از فرات و جاری شدن در کوچه‌های کوفه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      31. آیا طلوع ستاره‌ای از مشرق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      32. آیا قیام مغربی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      33. آیا خشک شدن نیل از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
  4. علائم متصل و منفصل ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
  5. علائم متصل و نزدیک به ظهور امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
  6. علائم منفصلی که با ظهور امام مهدی فاصله دارند چیستند؟ (پرسش)
  7. در قرآن و حدیث چه مفاهیمی با نشانه‌های ظهور مرتبط هستند؟ (پرسش)
    1. مراد از علائم در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    2. مراد از آیت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    3. مراد از دلالت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    4. مراد از آخر الزمان در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    5. مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    6. مراد از ظهور در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    7. مراد از خروج در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    8. مراد از قیام در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    9. مراد از اشراط الساعه در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
  8. منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ (پرسش)
  9. مفهوم توصیفی یا تمثیلی بودن نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
  10. آیا ندای شیطانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
  11. فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
  12. چه تفاوت‌هایی میان امور حتمی‌الوقوع و احتمالی در بحث نشانه‌های ظهور وجود دارد؟ (پرسش)
  13. موقوف یا مشروط بودن نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
  14. نتیجه تقسیم‌بندی نشانه‌های ظهور به موقوف و حتمی چیست؟ (پرسش)
  15. آیا به بهانه اینکه امام مهدی انسان‌های بد را مجازات می‌کند باید از او ترسید؟ (پرسش)
  16. آیا تا زمان ظهور امام مهدی قرآن و اسلام تحریف می‌شود؟ (پرسش)
  17. آیا می‌توان گفت ظهور نزدیک است؟ آیا می‌توان گفت که اوضاع نابسامان و هرج و مرج جهان نشانه نزدیکی ظهور است؟ (پرسش)
  18. آیا بین ظهور و حضور فرقی هست؟ (پرسش)
  19. آیا عوامل طبیعی مانند پاره شدن لایه اوزون و کم شدن آب شیرین در تعجیل فرج امام مهدی تاثیر دارد؟ (پرسش)
  20. آیا مراد از مرگ عبد الله که در روایت امام صادق نشانه ظهور است عبد الله پادشاه عربستان است؟ (پرسش)
  21. آیا طوفان‏‌ها و حوادثی که اکنون در جهان رخ می‌‏دهد نشان از آمدن حضرت است؟ (پرسش)
  22. اولین دعای امام مهدی به هنگام ظهورش چیست؟ (پرسش)
  23. آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آن‏که متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفه‏‌ای و اهل کجاست؟ (پرسش)
  24. آیا الگوی حکومت امام مهدی و افراد آن قبل از ظهور تحقق می‌یابد؟ (پرسش)
  25. آیا تعبیر از آیت الله خامنه‏‌ای به سید حسینی درست است؟ (پرسش)
  26. از آن‏جا که دجال قبل از امام مهدی می‏‌آید آیا می‏‌توانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
  27. امام مهدی از چه راهی متوجه می‏‌شوند که موقع ظهورشان فرا رسیده است؟ (پرسش)
  28. از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
  29. تابوت سکینه چیست؟ (پرسش)
  30. جهان در آستانه ظهور امام مهدی در چه شرایطی است؟ (پرسش)
  31. پدیده‏‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کدام‏اند؟ (پرسش)
  32. آگاهی از علائم ظهور افزون بر آمادگی یاران امام مهدی سبب آمادگی دشمنان حضرت برای مقابله نیز می‌‌شود این کار خلاف مصلحت الهی نیست؟ (پرسش)
  33. آیا اوضاع جهان پیش از ظهور پیش بینی شده است؟ (پرسش)
  34. استعجال ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
  35. ندای شیطانی در هنگام ظهور امام مهدی چگونه رخ می‌دهد؟ (پرسش)
  36. در عصر ظهور امام مهدی وضعیت سیاسی و جغرافیایی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  37. آیا اعلان نشانه های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
  38. چرا علائم و نشانه‌های ظهور همه از نوع خشن هستند؟ (پرسش)
  39. آیا در نشانه‌های ظهور بدا رخ می‌دهد؟ و نشانه‌های حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)
  40. نشانه‌های ظهور در کدام ماه قمری تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  41. ارتباط میان ماه رمضان و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
  42. چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ر.ک. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲
  2. ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص۴۳-۴۵
  3. ر.ک. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲
  4. ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ج ۱، ص۳۰۳
  5. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص۲۲۶-۲۲۹
  6. ر.ک. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲
  7. ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۶۵۰: «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: خُرُوجُ الْيَمَانِيِ‏، وَ السُّفْيَانِيِ‏، وَ الْمُنَادِي‏ يُنَادِي‏ مِنَ‏ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ»
  8. ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص۴۳-۴۵
  9. محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبه، ص۲۵۲ و ۲۵۷: «اَلنِّدَاءُ مِنَ اَلْمَحْتُومِ وَ اَلسُّفْيَانِيُّ مِنَ اَلْمَحْتُومِ وَ اَلْيَمَانِيُّ مِنَ اَلْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ اَلنَّفْسِ اَلزَّكِيَّةِ مِنَ اَلْمَحْتُومِ»
  10. ر.ک. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲
  11. ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص۴۳-۴۵؛ علی زداه؛ مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار، ص۳۳؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲
  12. ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص۶۵۱
  13. کتاب الغیبة، ص۴۴۹
  14. الغیبة، ص۲۷۹، ح ۶۷؛ همچنین ر. ک: کتاب الفتن، ص۱۶۸
  15. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص۲۲۶-۲۲۹؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۳۸۴؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج ۱، ص۱۷۳-۱۷۷
  16. محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبة، ص۳۰۴، ح ۱۴
  17. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص۲۲۶-۲۲۹
  18. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۸، ص۳۱۰، ح ۴۸۳؛ شیخ صدوق، خصال، ج ۱، ص۳۰۳، ح ۸۲؛ نعمانی، الغیبة، ص۲۵۷، ح ۱۵
  19. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص۲۲۶-۲۲۹؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۳۸۴؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج ۱، ص۱۷۳-۱۷۷
  20. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص۲۲۶-۲۲۹؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۳۸۴؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج ۱، ص۱۷۳-۱۷۷
  21. محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبة، ص۳۶۹، باب ۱۳، ح ۱۳: «خُرُوجُ السُّفْيَانِيِّ وَ الْيَمَانِيِّ وَ الْخُرَاسَانِيِّ فِي سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِي‏ شَهْرٍ وَاحِدٍ فِي يَوْمٍ وَاحِدٍ نِظَامٌ كَنِظَامِ الْخَرَزِ يَتْبَعُ بَعْضُهُ بَعْضاً فَيَكُونُ الْبَأْسُ مِنْ كُلِّ وَجْهٍ وَيْلٌ لِمَنْ نَاوَاهُمْ وَ لَيْسَ‏ فِي‏ الرَّايَاتِ‏ رَايَةٌ أَهْدَى مِنْ رَايَةِ الْيَمَانِيِّ هِيَ رَايَةُ هُدًى لِأَنَّهُ يَدْعُو إِلَى صَاحِبِكُمْ‏ فَإِذَا خَرَجَ الْيَمَانِيُّ حَرَّمَ بَيْعَ السِّلَاحِ عَلَى النَّاسِ وَ كُلِّ مُسْلِمٍ وَ إِذَا خَرَجَ الْيَمَانِيُّ فَانْهَضْ إِلَيْهِ فَإِنَّ رَايَتَهُ رَايَةُ هُدًى وَ لَا يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ يَلْتَوِيَ عَلَيْهِ‏ فَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ فَهُوَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ لِأَنَّهُ يَدْعُو إِلَى الْحَقِّ وَ إِلى‏ طَرِيقٍ مُسْتَقِيمٍ‏»
  22. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص۲۲۶-۲۲۹
  23. ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص۳۳۰، ح ۱۶
  24. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص۲۲۶-۲۲۹؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۳۸۴؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج ۱، ص۱۷۳-۱۷۷
  25. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات، ماده ندا
  26. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص۲۲۶-۲۲۹؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۵۲-۲۶۲؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۳۸۴؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج ۱، ص۱۷۳-۱۷۷
  27. محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبة، ص۲۳۵، ح ۱۳: «يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ الْقَائِمِ(علیه السلام) فَيَسْمَعُ‏ مَنْ‏ بِالْمَشْرِقِ‏ وَ مَنْ‏ بِالْمَغْرِبِ‏ لَا يَبْقَى رَاقِدٌ إِلَّا اسْتَيْقَظَ وَ لَا قَائِمٌ إِلَّا قَعَدَ وَ لَا قَاعِدٌ إِلَّا قَامَ عَلَى رِجْلَيْهِ فَزِعاً مِنْ ذَلِكَ الصَّوْتِ فَرَحِمَ اللَّهُ مَنِ اعْتَبَرَ بِذَلِكَ الصَّوْتِ فَأَجَابَ فَإِنَّ الصَّوْتَ الْأَوَّلَ هُوَ صَوْتُ جَبْرَئِيلَ الرُّوحِ الْأَمِين»
  28. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص۲۲۶-۲۲۹
  29. کمال الدین، ص۶۵۰.
  30. غیبت نعمانى، باب ۱۴، ص۳۶۵.
  31. بحار، ج ۵۲، ص۲۰۹.
  32. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۴۳-۴۵.
  33. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص۶۵۱.
  34. کتاب الغیبة، ص۴۴۹.
  35. الغیبة، ص۲۷۹، ح ۶۷؛ همچنین ر. ک: کتاب الفتن، ص۱۶۸.
  36. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص۳۶۵، ح ۹.
  37. جمعی از نویسندگان، چشم به راه مهدی عجل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص۲۷۴.
  38. نعمانی، الغیبة، ص۳۰۴، ح ۱۴.
  39. ابن منظور، لسان العرب، ماده خسف و بیداء.
  40. شیخ کلینی، کافی، ج ۸، ص۳۱۰، ح ۴۸۳؛ شیخ صدوق، خصال، ج ۱، ص۳۰۳، ح ۸۲؛ نعمانی، الغیبة، ص۲۵۷، ح ۱۵.
  41. نعمانی، الغیبة، ص۲۷۹، باب ۱۴، ح ۶۷.
  42. شیخ کلینی، کافی، ج ۸، ص۳۱۰، ح ۴۸۳؛ الغیبة، ص۲۵۲، ح ۱۱.
  43. ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ غیبت کبرا، ص۵۲۵.
  44. نعمانی، الغیبة، ص۳۶۹، باب ۱۳، ح ۱۳.
  45. ر. ک: سوره کهف، آیه:۷۴.
  46. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۳۳۰، ح ۱۶.
  47. راغب اصفهانی، المفردات، ماده ندا.
  48. ر. ک: نعمانی، الغیبة، ص۲۵۳، ح ۱۳.
  49. ر. ک: لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص۴۵۹.
  50. «" يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ الْقَائِمِ (ع) فَيَسْمَعُ‏ مَنْ‏ بِالْمَشْرِقِ‏ وَ مَنْ‏ بِالْمَغْرِبِ‏ لَا يَبْقَى رَاقِدٌ إِلَّا اسْتَيْقَظَ وَ لَا قَائِمٌ إِلَّا قَعَدَ وَ لَا قَاعِدٌ إِلَّا قَامَ عَلَى رِجْلَيْهِ فَزِعاً مِنْ ذَلِكَ الصَّوْتِ فَرَحِمَ اللَّهُ مَنِ اعْتَبَرَ بِذَلِكَ الصَّوْتِ فَأَجَابَ فَإِنَّ الصَّوْتَ الْأَوَّلَ هُوَ صَوْتُ جَبْرَئِيلَ الرُّوحِ الْأَمِين‏‏‏‏‏‏"»؛ نعمانی، الغیبة، ص۲۳۵، ح ۱۳.
  51. ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۴۳۵، ح ۴۲۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص۳۷۰.
  52. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۲۶۶، ح ۵۴؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۶۵۰، ح ۸.
  53. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۴۳۵؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۶۵۲، ح ۱۴.
  54. ر. ک: لسان العرب، ج ۴، ص۲۹۴.
  55. ر. ک: کنز العمال، ج ۱۴، ص۳۲۳- ۲۸۲.
  56. « أشراط»( جمع« شرط») به معنای علامت است. و« الساعه» مقصود رستاخیز بزرگ است. بنابراین« أشراط الساعه» به معنای نشانه‌های[ نزدیک شدن] قیامت است. این اصطلاح بر مجموع حوادثی اطلاق میشود که پیش از واقعه عظیم قیامت، اتفاق خواهد افتاد. ر. ک: کتاب العین، ج ۶، ص۲۳۵؛ مجمع البحرین، ج ۴، ص۲۵۷.
  57. مسلم، صحیح، باب فی الآیات التی تکون قبل الساعة، ح ۱؛ ترمذی، سنن، ج ۴، ص۵۰۷؛ ابن داوود، سنن، ج ۴، ص۱۱۵.
  58. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص۲۵۰.
  59. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۲۲۶- ۲۲۹.
  60. الارشاد، ج ۲، ص۳۷۱؛ اعلام الوری، ص۴۲۶؛ و قریب به آن: الغیبة، طوسی، ص۴۳۵؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص۲۰۶.
  61. الغیبة، نعمانی، ص۱۷۶.
  62. اشیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص۶۵۰ و همین روایت بدون کلمه «قطعی» در منابع زیر نیز آمده است: الغیبة، طوسی، صص ۴۳۶ و ۴۳۷؛ الکافی، ج ۸، ص۲۵۸؛ بحارالانوار، ج ۵۲، صص ۲۰۳ و ۲۰۴ و ۲۰۹ و ۳۰۴؛ الخصال، ص۳۰۳؛ الغیبة، نعمانی، ص۱۶۹؛ اثبات الهداه، ج ۳، صص ۷۲۰ و ۷۲۶ و ۷۳۱ و ۷۳۵.
  63. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)، ۳۳.
  64. جمعی از محققان، علائم قطعی را ده نشان شمرده‌اند. در نظر اینان خروج دجال، قیام سید هاشمی، آشکار شدن کف دست در آسمان، انقراض دولت بنی عباس و کسوف خورشید، از دیگر نشانه‌های قطعی است (ر.ک: السيد جواد السيد حسين الحسيني آل على الشاهرودی، حضرت امام مهدی(ع) و ظهور، ص۲۴۴ -۲۴۵).
  65. قبل قیام حضرت مهدی(ع) پنج علامت رخ می‌دهد: قیام مردی از یمن، خروج سفیانی، صیحه آسمانی، فرورفتن [سپاه سفیانی] در بیداء و قتل نفس زکیه؛ شیخ صدوق ، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۹ و شیخ طوسی، الغیبه، ص۲۶۷.
  66. ندای سهمگین آسمانی از نشانه‌های قطعی است و سفیانی در شمار علائم حتمی جای دارد و قیام مردی از یمن و کشته شدن نفس زکیه تردید‌ناپذیر است؛ محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبه، ص۲۵۲ و ۲۵۷.
  67. پیامبر(ص) می‌فرماید: «سه پرچم در یک سال، یک ماه و یک روز خروج می‌کند: سفیانی، خراسانی و یمانی. در میان آنها پرچم یمانی از همه خالص تر است و مردم را به حق دعوت میکند» (ر.ک:شیخ مفید،الارشاد،ص ۳۷۵و بحارالانوار،ج ۵،ص ۲۱۰)
  68. محمد بن ابراهيم نعمانی،الغیبه،ص۲۵۳ و بحارالانوار، ج ۵۲، ص۲۱۰.
  69. ر.ک: سید محمدکاظم قزوینی، حضرت امام مهدی(ع) از ولادت تا ظهور، ص۵۵۷-۵۵۸ و کامل سليمان،يوم الخلاص، ص۱۰۲۱ – ۱۰۲۴.
  70. خروج و قیام امام عصر(ع) در پی درگیری شدید بین حکم رانان عرب و عجم تحقق می‌یابد. این اختلاف پایان نمی‌پذیرد تا وقتی که مردی از فرزندان ابوسفیان، قدرت را در دست گیرد؛ على محمد علی دخیل، الامام المهدی (ع)، ص۲۳۰ .
  71. سید محمد کاظم قزوینی، حضرت امام مهدی(ع) از ولادت تا ظهور، ص۵۲۶-۵۲۷.
  72. سیوطی، الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص۱۳۴ و بحارالانوار، ج ۵۲، ص۱۸۶.
  73. کامل سليمان، يوم الخلاص، ج ۲، ص۱۰۸۳.
  74. ر.ک: محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۲۹ و ۳۰۰؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص۲۴۸ و ۲۴۹ و علی حائری یزدی الزام الناصب، ج ۲، ص۹۸.
  75. محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۳۰۶.
  76. شرورترین مردم و ستمگر‌ترینِ آفریده‌ها که بسیار زشت‌خو و سنگ‌دل می‌باشد، سفیانی است. مردم تمام سرزمین‌های جهان اسلام برای مقابله با وی و سپاهش گرد می‌آیند و او همه را نابود می‌سازد. شعار جنگ‌های او که در همه جا طنین می‌افکند، چنین است: خدایا ! نخست انتقام من، سپس آتش [ دوزخ؛ محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبه، ص۱۶۴.
  77. ر.ک: سیدمحمدکاظم قزوینی، حضرت امام مهدی(ع)، از ولادت تا ظهور، ص۵۴۶و ۵۵۰ و کامل سليمان، يوم الخلاص، ص۱۱۳۵.
  78. هر جامعه‌ای آن را به زبان خویش می‌شنود؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص۲۲۶.
  79. شیخ طوسی، الغیبه، ص۲۶۸.
  80. شیخ صدوق ، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۵۰.
  81. شیخ طوسی، الغیبه، ص۲۶۶ و شیخ صدوق ، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۵۲ .
  82. محمد بن ابراهيم نعمانی، الغیبه، ص۲۵۴.
  83. بحارالانوار، ج ۵۳، صاو على حائری یزدی، الزام الناصب، ج ۲، ص۲۵۹.
  84. ر.ک: سید محمدکاظم قزوینی، حضرت امام مهدی(ع) از ولادت تا ظهور، ص۵۵۸.
  85. بحار الانوار، ج ۵۲، ص۳۰۷.
  86. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۵۲-۲۶۲.
  87. همان، ج ۲، ص۵۵۷
  88. همان، ص۱۸۷
  89. کمال الدین، ج ۲، ص۵۵۴
  90. نعمانی، الغیبة، ص۲۶۴
  91. در کتب روایی ما، این پنج مورد در حدیثی از امام صادق (ع) یک‌جا و از علامات حتمی ذکر شده است. کمال الدین، باب علامات ظهور، حدیث ۷
  92. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۳۸۴.
  93. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۱۰، ص۵۵۷.
  94. غیبت نعمانی، باب ۱۸، ح ۱، ص۳۱۰.
  95. غیبت نعمانی، باب ۱۴، ح ۶۷، ص۲۸۹.
  96. غیبت نعمانی، ح ۱۳، ص۲۶۴.
  97. غیبت نعمانی، ح ۱۳، ص۲۶۲.
  98. غیبت نعمانی، باب ۱۸، ح ۱۴، ص۲۶۵.
  99. در روایات، معمولاً از امام مهدی به صراحت نام نبرده‌اند که یکی از علت‌های آن، حفظ جان امام است.
  100. غیبت نعمانی، باب ۱۶، ح ۶، ص۳۰۱.
  101. بحار الانوار، ج ۵۲، ص۳۰۷، ص۸۱.
  102. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۲، ص۵۵۴.
  103. بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص۱۷۳-۱۷۷.