اَبدال

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن | امام مهدی در حدیث | امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

اَبدال نام تعدادی از یاران حضرت مهدی(ع) در عصر ظهور است^[۱].

مقدمه

"أبدال" جمع "بدل" یا "بدیل"، عده‏‌ای معلوم از شایستگان و خاصان خدا هستند که گویند: هیچ‏گاه زمین از آنان خالی نباشد و جهان بدیشان برپا است و آن‏گاه که یکی از آنان بمیرد، خدای سبحانه و تعالی دیگری را به جای او برانگیزد^[۲]، تا آن شمار- که به قولی هفت و به قولی هفتاد است- همواره کامل بماند^[۳]^[۴].
برخی نیز گفته‌‏اند: آنان، گروهی‌‏اند که خداوند سبحانه و تعالی به وسیله آن‏ها دین را برپا نگه می‌‏دارد و روزی را نازل می‏‌کند. چهل نفر از ایشان در شام و سی نفر در سایر بلاد هستند. هرگاه یکی از دنیا برود، کس دیگری همانند او به جای او قرار می‌‏گیرد^[۵].
سبب این‏که "ابدال" نامیده شده‌‏اند، همین است که چون یکی از دنیا رود، کسی مانند او جایش را می‌‏گیرد^[۶]^[۷]..
در روایات اسلامی آمده است: ایشان گروهی از یاران حضرت مهدی(ع) در شام هستند ^[۸] و هنگام ظهور آن حضرت، خود را به مکه رسانده با ایشان بیعت می‏‌کنند. البته در برخی روایات، "ابدال" همان اوصیا معرفی شده‏‌اند. از خالد بن هیثم فارسی نقل شده است که به امام رضا(ع) عرض کرد: "مردم اعتقاد دارند که بر روی زمین ابدالی هستند؛ ایشان کیانند؟» حضرت فرمود: راست می‌‏گویند. ابدال همان اوصیا هستند که خداوند سبحانه و تعالی ایشان را بدل پیامبران قرار داد؛ وقتی که نبوت با پیامبر اسلام(ص) به پایان رسید.
درباره ویژگی این افراد گفته شده است: آنان راهبان شب و شیران روز هستند. دل‏هایشان چون فولاد سخت است که میان رکن و مقام، با آخرین ذخیره الهی حضرت مهدی(ع) بیعت می‌‏کنند^[۹]^[۱۰].

ابدال در موعودنامه

جمع بَدل یا بدیل به‌معنای جانشینان است. این تعبیر را در مورد جمعی از بندگان صالح خدا به کار می‌برند که در میان اولیاء، دارای مرتبتی مخصوص بوده‌اند، و می‌گویند: جهان از وجود آن‌ها خالی نمی‌ماند، و چون یکی از آن‌ها بمیرد، خداوند دیگری را جایگزین وی می‌سازد.
دهخدا گفته: "ابدال، عده‌ای معدود از صلحا و نیکان و بندگان خالص خدایند که شمار آنان هفت یا هفتاد نفر است و گویند: زمین از وجود آن‌ها خالی نمی‌شود و جهان بدیشان برپا است و چون یکی از آن‌ها بمیرد، خدای تعالی دیگری را به جای او برانگیزد، این قوم بدان‌چه خدای از رازها در حرکات و منازلِ کواکب نهاده، عارفند".
در وصف آنان آمده که آنان کسانی‌اند که دارای نیت‌های پاک و طبع سخی و خوی نیک‌اند و همواره به خیرخواهی مسلمانان بپردازند، و آنان معدن و منشأ برکات و خیرات زمین‌اند و چون یکی از آنان برود، دیگری جایگزین او گردد^[۱۱]. ابدال در روایات عامه از نظر عدد و نیز از حیث محل و مکان، مختلف آمده که در بعضی احادیث، سی و در برخی چهل و در برخی دیگر شصت ذکر شده، چنان‌که در بعضی از آن‌ها آمده که آنان در شام‌اند و در بعضی عراق و شام و در برخی یمن ذکر شده است^[۱۲].
و اما در روایات معتبره شیعه از ابدال ذکری نشده. فقط‍‌ از خالد بن هیثم فارسی که از حیث وثاقت مجهول الحال است آمده که وی از حضرت رضا (ع) پرسید: مردم بر این عقیده‌اند که در زمین، ابدالی وجود دارند، این‌ها کیانند؟ حضرت فرمود: راست می‌گویند. ابدال اوصیایند که خداوند چون انبیاء را از زمین برداشت، این‌ها را بدل آن‌ها قرار داد^[۱۳]. در مجمع البحرین آمده که ابدال قومی باشند که خداوند، زمین را به وجود آن‌ها استوار دارد و آن‌ها هفتاد نفرند. چهل تن آن‌ها در شام و سی نفر دیگر در جاهای دیگرند؛ چون یکی از آن‌ها بمیرد، فرد دیگری به جای او بیاید^[۱۴].
در بحارالانوار نیز آمده است که: از یاران حضرت مهدی (ع) در شام هستند که هنگام ظهور حضرت، خود را به مکه می‌رسانند و با آن حضرت بیعت می‌کنند^[۱۵]^[۱۶].

پرسش مستقیم

ابدال چه کسانی هستند؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
↑ ر. ک: متقی هندی، کنز العمال، ج ۱۱، ص ۱۲۵
↑ علی اکبر دهخدا، لغت‏نامه، ابدال
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
↑ خلیل بن احمد، العین، ج ۸، ص ۴۵
↑ طریحی، مجمع البحرین، ج ۵، ص ۳۱۹
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۷۶؛ شیخ مفید، الاختصاص، ص ۲۰۸؛ مسند ابی یعلی، ج ۱۲، ص ۲۷۰؛ صحیح ابن حبان، ج ۱۵، ص ۱۵۹؛ ابن ابی شیبه، کتاب المصنف، ح ۱۹۰۷۰؛ صنعانی، المصنف، ح ۲۰۷۶۹
↑ " صَدَقُوا الْأَبْدَالُ‏ هُمُ‏ الْأَوْصِيَاءُ جَعَلَهُمُ‏ اللَّهُ‏ فِي‏ الْأَرْضِ‏ بَدَلَ‏ الْأَنْبِيَاءِ إِذَا رَفَعَ‏ الْأَنْبِيَاءَ وَ خَتَمَ‏ بِمُحَمَّد‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۳۷
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
↑ کنز العمال، ج ۱۲، ص ۱۸۸.
↑ همان.
↑ سفینة البحار، ماده بدل.
↑ مجمع البحرین، ماده بدل.
↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۷.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳

[1] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.

[2] ر. ک: متقی هندی، کنز العمال، ج ۱۱، ص ۱۲۵

[3] علی اکبر دهخدا، لغت‏نامه، ابدال

[4] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.

[5] خلیل بن احمد، العین، ج ۸، ص ۴۵

[6] طریحی، مجمع البحرین، ج ۵، ص ۳۱۹

[7] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.

[8] شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۷۶؛ شیخ مفید، الاختصاص، ص ۲۰۸؛ مسند ابی یعلی، ج ۱۲، ص ۲۷۰؛ صحیح ابن حبان، ج ۱۵، ص ۱۵۹؛ ابن ابی شیبه، کتاب المصنف، ح ۱۹۰۷۰؛ صنعانی، المصنف، ح ۲۰۷۶۹

[9] " صَدَقُوا الْأَبْدَالُ‏ هُمُ‏ الْأَوْصِيَاءُ جَعَلَهُمُ‏ اللَّهُ‏ فِي‏ الْأَرْضِ‏ بَدَلَ‏ الْأَنْبِيَاءِ إِذَا رَفَعَ‏ الْأَنْبِيَاءَ وَ خَتَمَ‏ بِمُحَمَّد‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۳۷

[10] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.

[11] کنز العمال، ج ۱۲، ص ۱۸۸.

[12] همان.

[13] سفینة البحار، ماده بدل.

[14] مجمع البحرین، ماده بدل.

[15] بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۷.

[16] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]