رکن و مقام

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.

مقدمه

"رکن" در لغت به معنای جانب و ناحیه قوی یک چیز است و "مقام" به جایگاهی که قدم در آن قرار می‌‏گیرد یا جایگاهی که شخص در آنجا می‏‌ایستد، گفته می‌‏شود^[۱]. هر یک از چهار زاویه کعبه را یک "رکن" می‌‏نامند^[۲].
هرگاه واژه رکن بدون پسوند به کار رود، مقصود آن رکنی است که حجر الاسود در آن هست و مقصود از مقام نیز در این‏جا مقام ابراهیم(ع) است.
یکی از نقاط مقدس مسجد الحرام مقام ابراهیم(ع) است. این مقام، یکی از شعائر الهی است. و آن‏جا را بدین دلیل مقام ابراهیم(ع) گویند که آن حضرت، وقتی دیوارهای کعبه را بالا می‏‌برد، سنگی اختیار کرده بر روی آن می‌‏ایستاد، تا به راحتی دیوار را بالا ببرد. همچنین در روایات آمده است: حضرت ابراهیم(ع)، روی این سنگ ایستاده و مردم را به حج فرا می‏‌خواند. گفته شده است: در این هنگام، جای پای حضرت در سنگ فرو رفت که هم‏‌اکنون این اثر به چشم می‌‏خورد.
اما آنچه در بحث مهدویت مورد نظر بوده و از آن به بزرگی یاد شده، بین رکن و مقام است. شکی نیست که این مکان، دارای ارزشی بسیار والا نزد خداوند سبحانه و تعالی است. ابو حمزه ثمالی می‌‏گوید: امام سجاد(ع) به ما فرمود: "آیا می‌‏دانید کدامین قسمت از زمین برترین مکان است؛ عرض کردیم: خداوند سبحانه و تعالی و پیامبر(ص) و فرزند پیامبر(ص) بهتر می‌‏داند. سپس فرمود: بهترین مکان‏‌ها بین رکن و مقام است"^[۳].
در روایات مهدویت، وقتی سخن از بین رکن و مقام به میان می‌‏آید، مربوط به یکی از موارد ذیل است:

محل بیعت با حضرت مهدی(ع)‏ پیامبر اکرم(ص) فرمود: "مهدی امتم میان ایشان [[امامان]‏] محمدی است که زمین را از عدل و داد آکنده سازد؛ همچنان که از ظلم و جور پر شده باشد. به خدا سوگند! من کسانی را که میان رکن و مقام با او بیعت می‏‌کنند، می‌‏شناسم و اسامی پدران و قبایلشان را نیز می‌‏دانم"^[۴]. در برخی آثار اهل سنت نیز بین‏ رکن و مقام جایگاه بیعت حضرت مهدی(ع)‏ با یارانش گفته شده است^[۵].
محل کشته شدن نفس زکیه و رخداد یکی از نشانه‏‌های حتمی ظهور. امام باقر(ع) پس از بیان پاره‌‏ای از نشانه‌‏های ظهور، در ادامه فرمود: " و جوانی از آل محمد که نامش محمد بن حسن- یا نفس زکیه- است، بین رکن و مقام کشته شود"^[۶]^[۷].

رکن و مقام در موعودنامه

میان رکن و مقام، مکانی مقدس و ممتاز در مسجد الحرام است، یعنی میان رکن حجر الاسود از کعبه و مقام ابراهیم (ع). رسول خدا (ص) فرمود: "بین رکن و مقام قبر هفتاد پیامبر است"^[۸]. و امام سجاد (ع) فرمود: "بین رکن و مقام، افضل بقاع روی زمین است"^[۹]. در حدیثی از امام باقر (ع) آمده است: "گویا قائم را می‌بینم که روز عاشورا، روز شنبه، بین رکن و مقام ایستاده و جبرئیل، پیش روی او ندا می‌کند"^[۱۰].
در روایات تصریح شده که نفس زکیه، بین رکن و مقام کشته می‌شود^[۱۱]، و یاران حضرت در میان رکن و مقام با او بیعت می‌کنند^[۱۲]. امام صادق (ع) فرمود: [[[صاحب الامر]]] در میان رکن و مقام می‌ایستد، آن‌گاه بانگ برمی‌آورد: ای فرماندهان من! ای نزدیکان من! ... به سوی من بشتابید و به فرمان من گردن نهید..." ^[۱۳]. در روایت دیگری آمده که حضرت در میان رکن و مقام از مردم برای امری تازه، کتابی تازه و حکومت آسمانی تازه، بیعت می‌گیرد"^[۱۴]. و از نشانه‌های ظهور، کشته شدن نفس زکیه در میان رکن و مقام ذکر شده است^[۱۵]^[۱۶].

پرسش مستقیم

قتل نفس زکیه در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

الگو:پرسمان قتل نفس زکیه

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۳، ص ۱۸۵؛ مجمع البحرین، ج ۶، ص ۲۵۷
↑ خلیل بن احمد، کتاب العین، ج ۵، ص ۲۳۲
↑ " أَمَّا أَفْضَلُ‏ الْبِقَاعِ‏ مَا بَيْنَ‏ الرُّكْنِ‏ وَ الْمَقَام‏ ‏‏"، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۴۵، ح ۲۳۱۳
↑ "مَهْدِيُّ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ اللَّهِ إِنِّي‏ لَأَعْرِفُ‏ مَنْ‏ يُبَايِعُهُ‏ بَيْنَ‏ الرُّكْنِ‏ وَ الْمَقَامِ‏ وَ أَعْرِفُ‏ أَسْمَاءَ آبَائِهِمْ‏ وَ قَبَائِلِهِمْ‏‏ ‏‏"، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، باب ۲۴، ص ۲۸۴، ح ۳۷
↑ ر. ک: الصنعانی، المصنف، ج ۱۱، ص ۲۷۱؛ ابن ابی شیبه، المصنف، ج ۸، ص ۶۰۹؛ طبرانی، معجم الکبیر، ح ۲۳، ص ۲۹۶؛ کنز العمال، ج ۱۱، ص ۱۲۵، ح ۳۰۹۳۲، ج ۱۴، ص ۲۶۵، ح ۳۸۶۶۸؛ سیوطی، در المنثور، ج ۵، ص ۲۴۱
↑ " وَ قُتِلَ‏ غُلَامٌ‏ مِنْ‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ بَيْنَ‏ الرُّكْنِ‏ وَ الْمَقَامِ‏ اسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ ‏‏ ‏‏"، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص ۳۳۰، باب ۳۲، ح ۱۶
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۴۶ - ۲۴۸.
↑ بحار الانوار، ج ۱۷، ص ۲۶۹.
↑ بحار الانوار، ج ۲۷، ص ۱۷۲.
↑ غیبة طوسی، ص ۲۷۴.
↑ الملاحم و الفتن، ص ۱۶۱؛ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۱۰۲۸.
↑ الزام الناصب، ص ۵۲ و ۲۵۲؛ البیان، ص ۲۱۰ و ۲۱۸.
↑ غیبة طوسی، ص ۲۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳.
↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۹۵ و ۱۲۱؛ الزام الناصب، ص ۲۲۳.
↑ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۱۰۶۹.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۶۷.

[1] ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۳، ص ۱۸۵؛ مجمع البحرین، ج ۶، ص ۲۵۷

[2] خلیل بن احمد، کتاب العین، ج ۵، ص ۲۳۲

[3] " أَمَّا أَفْضَلُ‏ الْبِقَاعِ‏ مَا بَيْنَ‏ الرُّكْنِ‏ وَ الْمَقَام‏ ‏‏"، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۴۵، ح ۲۳۱۳

[4] "مَهْدِيُّ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ اللَّهِ إِنِّي‏ لَأَعْرِفُ‏ مَنْ‏ يُبَايِعُهُ‏ بَيْنَ‏ الرُّكْنِ‏ وَ الْمَقَامِ‏ وَ أَعْرِفُ‏ أَسْمَاءَ آبَائِهِمْ‏ وَ قَبَائِلِهِمْ‏‏ ‏‏"، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، باب ۲۴، ص ۲۸۴، ح ۳۷

[5] ر. ک: الصنعانی، المصنف، ج ۱۱، ص ۲۷۱؛ ابن ابی شیبه، المصنف، ج ۸، ص ۶۰۹؛ طبرانی، معجم الکبیر، ح ۲۳، ص ۲۹۶؛ کنز العمال، ج ۱۱، ص ۱۲۵، ح ۳۰۹۳۲، ج ۱۴، ص ۲۶۵، ح ۳۸۶۶۸؛ سیوطی، در المنثور، ج ۵، ص ۲۴۱

[6] " وَ قُتِلَ‏ غُلَامٌ‏ مِنْ‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ بَيْنَ‏ الرُّكْنِ‏ وَ الْمَقَامِ‏ اسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ ‏‏ ‏‏"، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص ۳۳۰، باب ۳۲، ح ۱۶

[7] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۴۶ - ۲۴۸.

[8] بحار الانوار، ج ۱۷، ص ۲۶۹.

[9] بحار الانوار، ج ۲۷، ص ۱۷۲.

[10] غیبة طوسی، ص ۲۷۴.

[11] الملاحم و الفتن، ص ۱۶۱؛ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۱۰۲۸.

[12] الزام الناصب، ص ۵۲ و ۲۵۲؛ البیان، ص ۲۱۰ و ۲۱۸.

[13] غیبة طوسی، ص ۲۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳.

[14] بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۹۵ و ۱۲۱؛ الزام الناصب، ص ۲۲۳.

[15] روزگار رهایی، ج ۲، ص ۱۰۶۹.

[16] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۶۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]