امامت‌پدیا

حبه بن جوین

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Msadeq (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۰۰ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل حبه بن جوین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

نسب شناسی

حبه صحابی یا تابعی؟

حبه از دیدگاه علمای رجال

حبه و نقل روایت

حبه و نقل حدیث سد الأبواب

حبه و نقل ماجرای غدیر

  1. ابوبکر بن ابی قحافه؛
  2. عبدالله بن عثمان؛
  3. عمر بن خطاب؛
  4. علی بن ابی طالب(ع)
  5. حبه بن جوین[۶۸].

حبه در زمان عمر بن خطاب

حبه در زمان عثمان

حبه و بیعت با امام(ع)

حبه از اعضای شرطة الخمیس

جنگ جمل

  • حبه عرنی گوید: "یک سال پیش کشته شدن عثمان بن عفان از حذیفة بن الیمان شنیدم که می‌گفت: گویا می‌بینم که گروهی مادر شما حمیرا (عائشه) را بر شتر سوار نموده، پیش می‌رانند، و شما هم اطراف و جوانب آن شتر را گرفته اید، و قبیله ازد که خدا آنها را به دوزخ برد- با او هستند، و بنوضبّه که خدا قدمهایشان را بشکند یاران اویند.
  • چون روز جنگ جمل فرا رسید و مردم به کارزار پرداختند، جارچی امیر المؤمنین(ع) صدا زد: "(امام می‌فرماید) هیچ یک از شما جنگ را آغاز نکند تا من به شما فرمان دهم"؛ گوید: دشمن به طرف ما تیر انداخت، پس ما گفتیم: ای امیر مؤمنان ما را هدف تیر ساخته‌اند؛
  • فرمود: "دست نگه دارید!" دوباره به سوی ما تیر انداختند و چند نفر از ما را کشتند؛ گفتم: ای امیر مؤمنان ما را کشتند! حضرت فرمود: «احْمِلُوا عَلَى بَرَكَةِ اللَّهِ»؛ با پشتیبانی و برکت خدا حمله کنید. پس ما به حمله پرداختیم و نیزه‌ها را در بدن یکدیگر فرو می‌بردیم تا جایی که اگر کسی راه می‌رفت، بر روی نیزه پا می‌گذاشت؛ سپس جارچی علی(ع) صدا زد: «عَلَيْكُمْ بِالسُّيُوفِ»؛ با شمشیر حمله کنید. و ما چنان با شمشیر بر کلاه خودشان می‌کوفتیم که تیزی شمشیرمان کند می‌شد؛ سپس جارچی امیرالمؤمنین(ع) صدا زد: «عَلَيْكُمْ بِالْأَقْدَامِ»؛ پاهایشان را بزنید و قدم‌هایشان را بشکنید؛
  • گوید: هیچ روزی مانند آن روز ندیدیم که ساق‌های پا قطع شده باشد، و من یاد سخن حذیفه افتادم که گفت: "یاران او بنی ضبّهاند و گفت: خدا قدمهایشان را بشکند" و دانستم که دعایش مستجاب شده است. سپس جارچی امیرالمؤمنین(ع) صدا زد:«عَلَيْكُمْ بِالْبَعِيرِ فَإِنَّهُ شَيْطَانٌ» کار شتر را تمام کنید که آن شیطان است، و مردی با نیزه‌اش به آن زد، و دیگری یکی از دست‌هایش را برید و شتر به زمین نشست و نعره‌ای کشید، و عائشه فریاد بلندی برآورد و همه مردم از اطرافش گریختند. سپس جارچی امیرالمؤمنین(ع) صدا زد: "زخمی‌ها را نکشید، و فراریان را دنبال نکنید، و هر کس به خانه رفت و در را بر روی خود بست، در امان است، و هر کس اسلحه خود را زمین گذارد، در امان است"[۸۰].
  • منصور بن أبی الأسود نیز از مسلم اعور، از حبه عرنی نقل می‌کند که گفته است: به خدا سوگند گویی من اکنون آن مردی را که به شتر عایشه ضربه زد، می‌بینم؛ شمشیر را به پاشنه شتر زد و شتر به پهلو خوابید و گویی اکنون صدای نعره آن شتر را می‌شنوم و هرگز نعره‌ای آن چنان نشنیده بودم و چون شتر پی شد و بنده‌ای هودج را بریدند، آن را از پشت شتر برداشتند و مردم بصره از هر سو گریختند و پراکنده شدند. سپس عمار بن یاسر و محمد بن ابی بکر پس از آنکه بندها را بریدند، هودج را برداشتند و بر زمین نهادند.
  • پس علی(ع) آمد و کنار هودج ایستاد و در حالی که عایشه همچنان در آن بود با ته نیزه به هودج زد و گفت: "ای حمیراء! آیا پیامبر(ص) به تو فرمان داده بودند که این راه را بپیمایی؟" و عمار بن یاسر فریاد میزد که هیچ زخمی را نکشید و هیچ گریخته و پشت به جنگ کرده را تعقیب نکنید. و دیدم که ابان و سعید، پسران عثمان بن عفان را به حضور علی(ع) آوردند و چون برابر امیرالمؤمنین(ع) ایستادند، یکی از حاضران گفت: "ای امیرالمؤمنین(ع) این دو را بکش!"
  • فرمود: "چه بد سخنی می‌گویید! من که به همه مردم امان داده‌ام، این دو را بکشم؟" سپس به آن دو رو کرد و فرمود: "از گمراهی خود باز گردید و هر کجا می‌خواهید، بروید و اگر دوست داشته باشید می‌توانید پیش من بمانید و من خویشاوندی شما را پاس خواهم داشت"؛ آن دو گفتند: "ای امیرالمؤمنین! ما با تو بیعت می‌کنیم"، و بیعت کردند و برگشتند[۸۱][۸۲].

حبه و جنگ صفین

  • نصر بن مزاحم می‌نویسد: از حبه عرنی برایم نقل کرده‌اند که حبه گفته است: به فرمان علی بن ابی طالب(ع)، حارث اعور در میان مردم مدائن چنین ندا داد: "هر که از رزمندگان است، هنگام نماز عصر به امیر مؤمنان(ع) بپیوندد"؛ پس در همان ساعت، همه به او پیوستند. سپس خدا را سپاس گفت و ستایش کرد و گفت: "اما بعد؛ من از تأخیر شما در پذیرفتن دعوت بسیج عمومی که گفته بودم و جدایی شما از دیگر همشهریانتان شگفت زده شدم که چرا در این خانه‌ها که اهلش مردمانی ستمگرند و بیشتر ساکنانش راه هلاک می‌سپارند، مانده‌اید. (از خود می‌پرسیدم چرا اینان) به معروفی، امر، و از منکری نهی نمی‌کنند؟" مردم گفتند: ای امیر مؤمنان، ما منتظر رأی و فرمان شما بودیم، (اینک) هر دستوری که می‌خواهی بفرما!"
  • آن گاه (علی(ع)) رهسپار شد و عدی بن حاتم را به سرپرستی ایشان گمارد که او نیز سه روز ماند و سپس با هشتصد نفر از آنان از شهر بیرون آمد، و فرزندش یزید را به جای خود گذارد که او نیز بعدها با چهارصد نفر دیگر از آنان خود را به وی رساند و با هم به علی(ع) پیوستند، و علی(ع) همچنان آمد تا به انبار[۸۳] رسید و دهقانان آن سرزمین، خوشحال به استقبالش آمدند. آن دهقانان چون ایشان را دیدند، پیاده شدند و به دویدن در رکابش پرداختند؛ پس امام(ع) به ایشان گفت: "این چارپایان که با خود آورده اید برای چیست؟ و از این کار که می‌کنید (و پیاده شدن و دویدن) چه قصدی دارید؟" گفتند: "این کار رسم ماست و ما با این کار فرمانروایان خود را بزرگ می‌داریم و به ایشان احترام می‌گذاریم. اما این چارپایان، پیشکش برای شماست و ما برای شما و مسلمانان غذا و برای چارپایانتان علوفه بسیار فراهم کردهایم"؛ امام(ع) گفت: "اما اینکه می‌گویید: رسم شماست که فرمانروایان را بدین گونه گرامی و بزرگ می‌دارید؛ به خدا سوگند که این دویدن شما برای فرمانروایان سودی ندارد و فقط شما پیکر خویش را به رنج می‌اندازید؛ دیگر چنین کاری نکنید. اما اگر دوست دارید ما این چار پایان را از شما بستانیم، ما آنها را به حساب خراج از شما می‌پذیریم. اما درباره خوراکی که برای ما تهیه کرده‌اید؛ ما دوست نداریم که چیزی از مال شما را جز با پرداخت بهای آن بخوریم"؛
  • گفتند: "ای امیرمؤمنان! ما آن را ارزیابی می‌کنیم و سپس بهایش را خواهیم گرفت"؛
  • گفت: "اگر بهایش را معلوم نکنید، ما به همان آذوقه‌ای که با خود داریم، اکتفا می‌کنیم".
  • گفتند: "ای امیرمؤمنان، ما سرپرستانی نامدار از اعراب داریم، آیا تو ما را از اینکه به ایشان پیشکشی بدهیم و آنان را از این که چیزی از ما بپذیرند، نیز منع می‌فرمایی؟"
  • فرمود: "همه اعراب شما را دوست دارند، اما بر هیچ یک از مسلمانان روا نیست که پیشکش شما را بپذیرد. و اگر کسی چیزی از شما به زور غصب کند، به ما خبر دهید"؛
  • گفتند: "ای امیرمؤمنان، ما دوست داریم که پیشکش و بزرگداشت ما پذیرفته شود"؛ پس به ایشان گفت: "آفرین بر شما! ولی ما را بدان نیازی نیست". پس ایشان را ترک کرد و به راه خود ادامه داد[۸۴][۸۵].

حبه و نقل ماجرای راهب

حبه و نقل ماجرای شهادت عمار

حبه و جنگ نهروان

حبه و نقل مناجات امام علی(ع)

  • سید ابن طاووس با واسطه از حبة بن جوین نقل می‌کند که گفته است: شبی من و نوف در محوطه دارالاماره خوابیده بودیم که ناگهان در اواخر شب، امیر المؤمنین(ع) را دیدیم که که مانند شخص سرگشته دست خویش را بر دیوار گذاشته و این آیه را تا آخر تلاوت می‌کند: ﴿إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ...﴾[۹۷][۹۸]. وی می‌گوید: حضرت این آیات را می‌خواند و به سان شخص سرگشته راه می‌رفت. تا اینکه فرمود: "ای حبه، آیا خوابیده‌ای یا بیداری؟"، گفتم: بیدارم؛ شما که چنین می‌کنید، پس ما چگونه باید باشیم؟ چشمان حضرت پر از اشک شد و گریست و سپس فرمود: "ای حبه، برای خداوند مقامی است، و برای ما در پیشگاه او جایگاهی است و هیچ کدام از اعمال ما بر او پوشیده نیست. ای حبه، خداوند نسبت به تو و من از رشته رگ گردن نزدیکتر است؛ ای حبه، هیچ چیز نمی‌تواند من و تو را از دید خداوند پنهان دارد". سپس فرمود: "ای نوف، آیا خوابیده‌ای؟" نوف که خوابیده بود، از خواب بیدار شد و گفت: "خیر، یا امیرالمؤمنین، بیدار نیستم؛ امشب بسیار گریستم"؛ پس آن حضرت فرمود: "ای نوف، اگر در این شب از خوف خداوند بسیار بگویی، فردای قیامت در پیشگاه خداوند چشمانت روشن خواهد شد؛ ای نوف، هیچ قطره‌ای از چشم انسان به خاطر ترس از عظمت خدا به زمین نمی‌ریزد، مگر اینکه دریاهای آتش جهنم را خاموش می‌سازد؛ ای نوف، مقام و منزلت هیچ کس از مقام کسی که از ترس عظمت خدا بگرید، و در راه خشنودی خدا دوست و یا دشمن بدارد، بزرگتر و والاتر نیست؛ ای نوف، هر کس در راه خرسندی خدا دوست بدارد، هیچ کس را بر محبت او مقدّم نخواهد داشت، و هر کس در راه خشنودی خدا دشمن بدارد، خیری به دشمنان خویش نمی‌رساند. و در این حال، کاملاً به حقایق ایمان دست خواهد یافت"؛ سپس حضرت چنین فرمود: "از خداوند بیم داشته و بپرهیزید، که من شما را بیم دادم".سپس در حال عبور می‌فرمود: "خداوندا! ای کاش می‌دانستم که در حال غفلت‌هایم آیا از من روی می‌گردانی، یا به من می‌نگری؟ و ای کاش می‌دانستم که در خواب طولانی و شکر و سپاس اندکم در برابر نعمت‌هایت، حالم چگونه است؟"
  • حبه می‌گوید: به خدا سوگند، حضرت پیوسته بر این حال بود، تا اینکه سپیده ‌دم طلوع کرد[۹۹][۱۰۰].

حبه و نقل روایات از امام علی(ع)

اسلام آمدن امام علی(ع)

سعد بن ابی وقاص و مناقب امام علی(ع)

گناهان، سه گونه‌اند

ارواح مؤمنین و وادی السلام

  • حبه عرنی گوید: "روزی با امیر المؤمنین علی(ع) از کوفه خارج شدیم و به وادی السلام رسیدیم؛ امام(ع) آنجا ایستاد، مثل اینکه با گروهی صحبت می‌کرد؛ پس من هم ایستادم؛ آن قدر که خسته شدم؛ پس نشستم و از نشستن نیز خسته شدم؛ دوباره آن قدر ایستادم که خسته شدم؛ پس دوباره نشستم به طوری که خسته شدم؛ پس ردایم را جمع کردم و گفتم: یا امیرالمؤمنین(ع) دلم به حال شما سوخت که اینقدر ایستادی؛ ساعتی استراحت کن؛ پس ردایم را انداختم تا بر آن بنشیند. امام علی(ع) فرمود: "حبه! این، انس و الفت مؤمن است با یک‌دیگر"؛ گفتم: آنها هم چنین هستند؟ فرمود: "آری؛ اگر پرده از چشم تو برداشته شود، خواهی دید که دسته دسته با هم نشسته‌اند و به صحبت مشغول هستند"؛ گفتم: اینها جسم هستند یا روح؟
  • فرمود: "روح هستند؛ هر مؤمنی که در هر گوشه زمین از دنیا برود، به روح او می‌گویند، برو به وادی‌السلام؛ این سرزمین، بقعه‌ای از جنّت عدن است"[۱۰۹][۱۱۰].

دو چیز نگران‌کننده

قیام قائم(ع)

فضیلت مسجد کوفه

نشان مؤمن و منافق

محبت امام علی(ع)

الواح زمردین

حزب خدا و شیطان


خلقت آدم(ع)

حبه و سؤال درباره عمر و ابوبکر

سرانجام

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ نسب کامل حبه چنین نقل شده است: حبه بن جوین بن علی بن فهم (عبدنهم) بن مالک بن غانم بن مالک بن هوازن بن عرینه بن نذیر بن قسر (مالک) بن عبقر بن أنمار بن اراش بن عمر بن الغوث بن نبت بن مالک بن زید بن کهلان بن سبأ. (تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۷۰(و نیز ر.ک: اسدالغابة، ابن اثیر، ج۱، ص۴۴۰؛ الإصابه، ابن حجر، ج۲، ص۱۴۱؛ تهذیب الکمال، مزی، ج۵، ص۳۵۱؛ جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۳۸۸؛ طبقات خلیفه، خلیفه بن خیاط، ص۲۵۴؛ المسترشد فی الإمامة، طبری، ص۹۶. نام پدرش را اغلب، جوین نقل کردهاند. نیز ر.ک: رجال الطوسی، طوسی، ص۶۰؛ تاج العروس، زبیدی، ج۱، ص۴۰۱؛ قاموس الرجال، شوشتری، ج۳، ص۷۷؛ اعیان الشیعه، سید محسن امین، ج۲، ص۴۱۹.
  2. ↑ رجال الطوسی، ص۶۰؛ رجال البرقی، برقی، ص۶؛ رجال ابن داوود، ابن داوود، ص۹۸؛ تاریخ الیعقوبی، یعقوبی، ج۲، ص۲۱۴.
  3. ↑ رجال الطوسی، ص۹؛ معجم رجال الحدیث، خویی، ج۵، ص۱۹۲.
  4. ↑ رجال الطوسی، ص۶۰؛ رجال البرقی، ص۶؛ تاج العروس، زبیدی، ج۱، ص۴۰۱؛ تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، ج۴۲، ص۴۵۹؛ شرح الأخبار، قاضی نعمان مغربی، ج۲، ص۳۶۹؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴؛ الجرح والتعدیل، ابن ابی حاتم الطوسی رازی، ج۳، ص۲۵۳؛ لسان المیزان، ابن حجر، ص۱۹۳.
  5. ↑ رجال الطوسی، ص۶۰؛ قاموس الرجال، شوشتری، ج۳، ص۷۶-۷۷؛ نقد الرجال، تفرشی، ج۱، ص۳۹۶ (پاورقی).
  6. ↑ معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۱۹۲.
  7. ↑ رجال الطوسی، ص۶۰؛ رجال ابن داود، ص۹۸؛ معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۱۹۲؛ منهج المقال، استرآبادی، ج۳، ص۳۰۸؛ قاموس الرجال، ج۳، ص۷۴. البته شوشتری در جای دیگری مینویسد: و قول شیخ که می‌گوید: و کنیه حبه ابوقدامه نیست؛ زیرا به روشنی بیان نمی‌کند که کنیه‌اش چیست؛ اگر میگفت: و کنیته ابوقدامه؛ کنیته زائد بود، ولی اگر میگفت: حبه بن جوین العرنی ابوقدامه، مراد را خوب میرساند و اما درباره این قولش: و قیل جویه العرنی که مصنف نقل کرده و این قولش: و قیل: ابن حویه العرنی که وسیط نقل کرده است؛ باید بگوییم، اگر نقل اول، صحیح باشد؛ معنایش این است که اسمش حبه و به نقلی جویه است و اگر نقل دوم، صحیح باشد؛ معنایش این است که کنیه‌اش ابوقدامه یا ابن حویه است.(ر.ک: قاموس الرجال، ج۳، ص۷۶-۷۷).
  8. ↑ رجال الطوسی، ص۶۰؛ جامع الرواه، اردبیلی، ج۱، ص۱۷۷.
  9. ↑ المعیار و الموازنه، اسکافی، ص۱۳۶ (با عنوان حرمه بن حوبه العرنی آورده است).
  10. ↑ رجال الطوسی، ص۹۴، پاورق؛ معجم رجال الحدیث، خویی، ج۵، ص۱۹۲.
  11. ↑ ابن داوود می‌نویسد: به عرینه بن عرین بن بدر بن قسر منسوب است. (رجال ابن داوود، ص۹۸). زبیدی نوشته است: عرینه مثل جهینه قبیله‌ای از عرب در بجیله است و ایشان همان عرینه بن نذیر بن قسر بن عبقر هستند و عرنیون مرتدی از ایشان هستند که شتر پیامبر را راندند و چشم ساربان را کور کردند و پیامبر چشمشان را کور کرد(تاج العروس، ج۱۸، ص۳۷۶). فیروزآبادی می‌نویسد: احتمال دارد عرنی به ضم عین، نسبت به عُرنه باشد؛ مثل هُمزه و جایی در عرفات است که جزو موقف نیست. (قاموس المحیط، ص۲۴۷(. همچنین وی به عرینه (تیرهای از قبیله بجیله(منسوب، و از این رو به غرنی و بجلی مشهور است. (رجال الطوسی، ص۶۰؛ الانساب، سمعانی، ج۴، ص۱۸۲؛ جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۳۸؛ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۶، ص۲۱۶؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴؛ الجرح والتعدیل، ابن ابی حاتم رازی، ج۳، ص۲۵۳؛ لسان المیزان، ابن حجر، ج۷، ص۱۹۳ ).
  12. ↑ وی اهل کوفه بوده و کوفی نیز لقب گرفته است ر.ک: رجال الطوسی، ص۶۰؛ رجال ابن داوود، ص۹۸؛ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۷۰؛ تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، ج۴۲، ص۴۵۹؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴؛ لسان المیزان، ابن حجر، ج۷، ص۱۹۳.
  13. ↑ نیاکان و تبار حبه فرزند جوین از سرزمین یمن‌اند و بدین سبب، به او "یمنی" گفته می‌شود. (رجال البرقی، ص۶ (با عنوان و أصحابه من الیمن)، الخلاصة، حلی، ص۱۹۴؛ معجم رجال الحدیث، خویی، ص۱۹۲(.
  14. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۶۹-۲۷۰.
  15. ↑ المعجم الکبیر، ج۴، ص۸.
  16. ↑ اسد الغابه، ج۲، ص۲۸۵.
  17. ↑ الاصابة، ج۲، ص۱۴۱؛ و نیز ر.ک: تهذیب التهذیب، ج۲، ص۱۵۴ - ۱۵۵.
  18. ↑ کشف الغمه فی معرفه الائمه، ج۱، ص۳۲۰؛ مناقب امیر المؤمنین، کوفی، ج۲، ص۴۶۳. شرح کامل این حدیث در جای خود خواهد آمد.
  19. ↑ رجال الطوسی، ص۶۰؛ رجال البرقی، ص۶؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۱؛ موسوعه التاریخ الاسلامی، یوسفی غروی، ج۲، ص۵۲۷.
  20. ↑ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۱۴.
  21. ↑ رجال الطوسی، ص۹۴.
  22. ↑ اسدالغابه، ج۳، ص۲۸۵.
  23. ↑ الاشتقاق، ابن درید، ج۱، ص۵۱۸.
  24. ↑ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۷۰ (حبة العرنی کوفی تابعی) و نیز ر.ک: معرفه الثقات، عجلی، ج۱، ص۲۸۱؛ میزان الاعتدال فی نقد الرجال، ذهبی، ج۱، ص۴۵۰.
  25. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۷۰-۲۷۱.
  26. ↑ میزان الاعتدال، ج۱، ص۴۵۰ (من غلاه الشیعه).
  27. ↑ تقریب التهذیب، ج۱، ص۱۸۲. (و کان غالیا فی التشیع).
  28. ↑ الثقات، ابن حبان، ج۴، ص۱۸۲.
  29. ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۱.
  30. ↑ الاصابة، ج۲، ص۱۴۱.
  31. ↑ الجرح والتعدیل، ابن ابی حاتم رازی، ج۳، ص۲۵۳؛ عبارت او درباره حبه چنین است: حبه العرنی لیس بشئ.
  32. ↑ تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۷۱-۲۷۰.
  33. ↑ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴ - ۱۵۵؛ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۷۱-۲۷۰.
  34. ↑ تقریب التهذیب، ج۱، ص۱۸۲.
  35. ↑ معرفه الثقات، عجلی، ج۱، ص۲۸۱. (حبه العرنی الکوفی تابعی ثقه).
  36. ↑ الکامل. ابن عدی جرجانی، ج۲، ص۴۳۰.
  37. ↑ مجمع الزواید، ج۹، ص۱۰۳.
  38. ↑ کتاب الاوائل، ص۷۸.
  39. ↑ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۷۰.
  40. ↑ رجال ابن داوود، ص۹۸؛ مرحوم خویی می‌نویسد: نسخه کشی از ذکر و مدح حبه خالی است؛ یا سهوی اتفاق افتاده و یا در نسخهای با عنوان حبة عرنی موجود بوده است. (معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۱۹۲(.
  41. ↑ فلاح السائل، ص۲۶۶.
  42. ↑ الوجیزه فی الرجال، ص۵۱؛ و نیز ر.ک: خاتمه المستدرک، میرزا حسین نوری، ج۱۷، ص۲۳۷؛ منهج المقال، استرآبادی، ج۳، ص۳۰۸؛ تنقیح المقال، مامقانی، ج۱۷، ص۳۲۶.
  43. ↑ میزان الاعتدال فی نقدالرجال، ذهبی، ج۱، ص۴۵۰.
  44. ↑ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۵.
  45. ↑ الاصابه، ابن حجر، ج۲، ص۱۴۰.
  46. ↑ الغارات، ج۲، ص۷۹۵.
  47. ↑ اعیان الشیعه، ج۴، ص۳۸۷: و الرجل(ع) ذنب له الا تشیعه و علی(ع) یرتفع قدره بان یکون معه یوم صفین ثمانون بدریا بل یرتفع قدر من کان معه بکونه معه انی و هو مع الحق و الحق معه یدور معه کیفما دار و لیس فقیرا فی فضله و مناقبه حتی یضاف إلیها کثرة البدریین معه بصفین و هل کانت بدر الا له و به.
  48. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۷۱-۲۷۴.
  49. ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴ - ۱۵۵؛ خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، لخزرجی انصاری یمنی، ص۷۰؛ الجرح والتعدیل، ابن ابی حاتم رازی، ج۳، ص۲۵۳.
  50. ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴-۱۵۵؛ الجرح والتعدیل، ابن ابی حاتم رازی، ج۳، ص۲۵۳.
  51. ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲.
  52. ↑ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴- ۱۵۵.
  53. ↑ جمهرة أنساب العرب، ابن حزم، ص۳۸۸.
  54. ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴ – ۱۵۵؛ الجرح والتعدیل، ابن ابی حاتم رازی، ج۳، ص۲۵۳.
  55. ↑ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۶۹؛ معجم رجال الحدیث، خویی، ج۵، ص۱۹۲. (با عنوان ابوالمقذام بدون ذکر نام).
  56. ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲.
  57. ↑ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴ – ۱۵۵؛ الجرح والتعدیل، ابن ابی حاتم رازی، ج۳، ص۲۵۳.
  58. ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲.
  59. ↑ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۲، ص۱۵۴ – ۱۵۵.
  60. ↑ الجرح والتعدیل، ابن ابی حاتم رازی، ج۳، ص۲۵۳.
  61. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۷۵.
  62. ↑ یعنی او صحابی بوده و تابعی نبوده و حمزه در سال سوم شهید شده و ماجرای سد الأبواب در آن زمان رخ نداده و در سال‌های آخر عهد نبوی رخ دادهاست. (استاد یوسفی غروی) همچنین بیشتر، عباس، عموی پیامبر اعتراض میکرده است و نه حمزه (ر.ک: موسوعة التاریخ الاسلامی، یوسفی غروی، ج۳، ص۵۲۹).
  63. ↑ کشف الغمة فی معرفة الائمه، ابن ابی الفتح اربلی، ج۱، ص۳۲۷؛ مناقب امام امیر المؤمنین، کوفی، ج۲، ص۴۳.
  64. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۷۵-۲۷۶.
  65. ↑ اسدالغابه، ج۱، ص۲۸۵.
  66. ↑ قاموس الرجال، ج۳، ص۷۶.
  67. ↑ ینابیع الموده، قندوزی، ج۱، ص۱۰۹.
  68. ↑ الطرائف، سید بن طاووس، ص۱۴۱. وهذه أسماء من روی عنهم حدیث یوم الغدیر ونص النبی(ص) علی علی علیهما الصلاة والسلام والتحیة و الإکرام بالخلافة و إظهار ذلک عند الکافة و منهم من هنأة بذلک: [۱] أبوبکر عبدالله بن عثمان؛ [۲] عمر بن الخطاب؛ [۳] عثمان بن عفان؛ [۴] علی بن ابی‌طالب(ع)؛... [۸۰] حبة بن جوین العرنی. (الولایه، ابن عقده کوفی، ص۱۵۰- ۱۵۲).
  69. ↑ مناقب الإمام أمیر المؤمنین، کوفی، ج۲، ص۳۸۰؛ و نیز برای توضیح بیشتر، ر.ک: الغدیر، علامه امینی، ج۱، ص۱۶۸.
  70. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۷۶-۲۷۷.
  71. ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۶، ص۸۸-۸۷؛ المصنف، ابن ابی شیبه، ج۷، ص۵۵۴.
  72. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۷۸.
  73. ↑ الجمل و النصره لسید العتره فی حرب البصره، شیخ مفید، ص۱۰۹.
  74. ↑ الامالی، شیخ مفید، ص۵۸. ادامه سخن حبه در بحث جنگ جمل نقل خواهد شد.
  75. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۷۸.
  76. ↑ الجمل و النصره لسید العتره فی حرب البصره، ص۱۰۹-۱۱۰. دیگر افرادی که او نام میبرد: صعصعة بن صوحان عبدی، عمر بن زراره نخعی، عبدالله بن ارقم، زید بن الملفق، سلیمان بن صرد خزاعی، قبیصه، جابر، عبدالله، محمد بن بدیل خزائی، عبدالرحمن بن عدیس سلولی، اویس قرنی، هند جملی، جندب ازدی، اشعث بن سوار، حکیم بن جبله، رشید هجری، معقل بن قیس بن حنظله، سوید بن حارث، سعد بن مبشر، عبدالله بن وال، مالک بن ضمره و حارث همدانی هستند.
  77. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۷۸-۲۷۹.
  78. ↑ رجال البرقی، ص۶.
  79. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۷۹-۲۸۰.
  80. ↑ الامالی، شیخ مفید، ص۵۸-۵۹.
  81. ↑ الجمل و النصره لسید العتره فی حرب البصره، ص۳۸۲.
  82. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۸۰-۲۸۲.
  83. ↑ شهری در کرانه فرات در ده فرسنگی غرب بغداد که ایرانیان آن را "فیروز شاپور" می‌نامیدند. نخستین کسی که آن را بنیان نهاد، شاپور ذو الاکتاف، پسر هرمز بود و نخستین خلیفه عباسی، أبو العباس سفاح آن را نوسازی کرد و کاخ‌ها در آن ساخت و در آنجا زندگی کرد تا در گذشت. گویند، به این دلیل آن را "انبار" آن را نامیده‌اند که چون بخت النصر با عرب‌های وحشی جنگید، اسیرانشان را در آنجا زندانی کرد. ابوالقاسم گوید: انبار مرز بابل است و بدین جهت به آن انبار گویند؛ زیرا انبارهای گندم، جو و کاه که خسروان ساسانی برای فرماندارانشان میفرستادند، در آنجا بود. نام آن "اهراء" بود و چون عرب‌ها به آنجا وارد شدند؛ آن را معرب کرده، "انبار" گفتند. (معجم البلدان، یاقوت حموی، ج۱، ص۲۵۷).
  84. ↑ واقعه صفین، ص۱۴۳-۱۴۴، با اندکی تلخیص.
  85. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۸۲-۲۸۳.
  86. ↑ واقعه صفین، نصر بن مزاحم، ص۱۴۷-۱۴۸؛ شرح الأخبار، قاضی نعمان مغربی، ج۲، ص۳۶۷- ۳۶۹؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۳، ص۲۰۵؛ موسوعة التاریخ الإسلامی، یوسفی غروی، ج۵، ص۹۴.
  87. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۸۴-۲۸۵.
  88. ↑ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ج۳، ص۳۱۰؛ کشف الغمه فی معرفة الائمه، ابن ابی الفتح اربلی، ج۱، ص۲۲؛ مناقب علی بن ابی طالب، ابن مردویه، ص۱۶۷؛ الدرجات الرفیعه فی طبقات الشیعه، سید علی خان مدنی شیرازی، ص۲۷۹.
  89. ↑ تاریخ مدینه دمشق، ج۴۳، ص۴۸۰.
  90. ↑ تاریخ مدینه دمشق، ج۴۳، ص۴۲۸.
  91. ↑ الامالی، شیخ صدوق، ص۴۰۴.
  92. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۸۵-۲۸۶.
  93. ↑ المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ابن جوزی، ج۶، ص۱۸۴؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲.
  94. ↑ فرقه‌ای از خوارج منسوب به حروراء.(فرهنگ لاروس، خلیل جر (ترجمه: طبیبیان(، ج۱، ص۸۲۴(.
  95. ↑ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۶۹.
  96. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۸۶-۲۸۷.
  97. ↑ «بی‌گمان در آفرینش آسمان‌ها و زمین و پیاپی آمدن شب و روز نشانه‌هایی برای خردمندان است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۰.
  98. ↑ ﴿إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ * الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ * رَبَّنَا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ * رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ * رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدْتَنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ﴾ «بی‌گمان در آفرینش آسمان‌ها و زمین و پیاپی آمدن شب و روز نشانه‌هایی برای خردمندان است * (همان) کسان که خداوند را ایستاده و نشسته و آرمیده بر پهلو یاد می‌کنند و در آفرینش آسمان‌ها و زمین می‌اندیشند: پروردگارا! این (ها) را بیهوده نیافریده‌ای، پاکا که تویی! ما را از عذاب آتش (دوزخ) باز دار * پروردگارا! هر که را به آتش (دوزخ) درآوری، خوار کرده‌ای و ستمگران را یاوری نخواهد بود * پروردگارا! ما شنیدیم فرا خواننده‌ای به ایمان فرا می‌خواند که به پروردگار خود ایمان آورید! و ایمان آوردیم؛ پروردگارا، گناهان ما را بیامرز و از بدی‌های ما چشم بپوش و ما را با نیکان بمیران * پروردگارا! و آنچه با پیامبرانت به ما وعده کردی عطا کن و روز رستخیز ما را خوار مگردان؛ بی‌گمان تو در وعده (خود) خلاف نمی‌ورزی» سوره آل عمران، آیه ۱۹۰-۱۹۴.
  99. ↑ فلاح السائل و نجاح المسائل، سید بن طاووس، ص۶۶ ۲ - ۲۶۷.
  100. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۸۷-۲۸۸.
  101. ↑ مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۱، ص۹۹؛ و نیز ر.ک: انساب الاشراف، بلاذری، ج۲، ص۹۲؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۴۲، ص۳۰؛ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۲، ص۲۷۲؛ مناقب امیر المؤمنین، کوفی، ج۱، ص۶ ۲۵.
  102. ↑ الذریه الطاهره، دولابی، ص۶۳؛ انساب الاشراف، بلاذری، ج۲، ص۹۲؛ تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر؛ ج۴۲، ص۳۰.
  103. ↑ إعلام الوری بأعلام الهدی، طبرسی، ج۱، ص۳۱۲؛ روضة الواعظین، فتال نیشابوری، ص۸۵. برای توضیح بیشتر، ر.ک: المصنف، ابن ابی شیبه، ج۷، ص۴۹۸ و ج۸، ص۴۳؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج۱، ص۲۹۱ و ۲۹۷ و ۲۹۹؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۲۲۹؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، یوسفی غروی، ج۱، ص۳۸۴-۳۸۷.
  104. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۸۸-۲۸۹.
  105. ↑ مناقب أمیر المؤمنین، کوفی ۲، ص۴۰۱.
  106. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۸۹-۲۹۰.
  107. ↑ اصول کافی، کلینی، ج۲، ص۴۴۳؛ المحاسن، برقی، ج۱، ص۷.
  108. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۰-۲۹۱.
  109. ↑ فروع کافی، کلینی، ج۳، ص۲۴۳.
  110. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۱.
  111. ↑ الامالی، شیخ مفید، ص۹۳.
  112. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۲.
  113. ↑ «إِذَا قَامَ كَسَّرَهُ وَ سَوَّى قِبْلَتَهُ»؛ الغیبه، نعمانی، ص۳۱۸، با تلخیص.
  114. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۲.
  115. ↑ الغارات، ثقفی کوفی، ج۲، ص۴۱۴؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۹۷، ص۱۳۹۴.
  116. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۲-۲۹۳.
  117. ↑ الغارات، ثقفی کوفی، ج۲، ص۵۲۰؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۴، ص۸۳.
  118. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۳.
  119. ↑ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۴، ص۱۰۵. «وَ رَوَى جَعْفَرٌ الْأَحْمَرُ عَنْ مُسْلِمٍ الْأَعْوَرِ عَنْ حَبَّةَ الْعُرَنِيِّ قَالَ قَالَ عَلِيٌّ(ع)مَنْ أَحَبَّنِي كَانَ مَعِي أَمَا إِنَّكَ لَوْ صُمْتَ الدَّهْرَ كُلَّهُ وَ قُمْتَ اللَّيْلَ كُلَّهُ ثُمَّ قُتِلْتَ بَيْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ أَوْ قَالَ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ لَمَا بَعَثَكَ اللَّهُ إِلَّا مَعَ هَوَاكَ بَالِغاً مَا بَلَغَ إِنْ فِي جَنَّةٍ فَفِي جَنَّةٍ وَ إِنْ فِي نَارٍ فَفِي نَارٍ».
  120. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۳-۲۹۴.
  121. ↑ بصائرالدرجات، حسن صفار، ص۱۶۱؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۱۳، ص۲۲۵ (به نقل از بصائرالدرجات)؛ مکاتیب الرسول، احمدی میانجی، ج۲، ص۲۰.
  122. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۴-۲۹۵.
  123. ↑ الامالی، شیخ طوسی، ص۲۷۰.
  124. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۵.
  125. ↑ علل الشرائع، شیخ صدوق، ج۱، ص۸۳.
  126. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۵.
  127. ↑ برای مطالعه متن کامل این نامه، ر.ک: الغارات، ثقفی کوفی، ج۱، ص۳۰۲- ۳۲۲؛ کشف المحجه لتمره المهجه، ابن طاووس، ص۱۷۳، باب ۱۵۵، المسترشد، طبری امامی، ص۴۰۹-۴۲۷ به نقل از شعبی و شریح بن هانی؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۵، ص۳۰۹-۳۱۷.
  128. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۵-۲۹۶.
  129. ↑ الاصابه، ابن حجر، ج۲، ص۱۴۱ (ابن حجر مینویسد: حبه در سال ۷۰ و به نقلی۷۱ هجری و به نقلی پس از آن از دنیا رفت).
  130. ↑ الاصابه، ابن حجر، ج۲، ص۱۴۱.
  131. ↑ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۷۱.
  132. ↑ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۷۱ (بغدادی مینویسد: حبه در دوره خلافت عبدالملک بن مروان و هم زمان با ورود حجاج به عراق درگذشت)؛ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۹۲ (ذهبی از ابن سعد نقل کرده است)؛ طبقات خلیفة، خلیفة بن خیاط، ص۲۵۴؛ الکامل فی التاریخ، ابن الأثیر، ج۴، ص۴۱۸.
  133. ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۵، ص۳۲۷.
  134. ↑ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۷۱؛ طبقات خلیفه، خلیفة بن خیاط، ص۲۵۴.
  135. ↑ میزانالاعتدال فی نقد الرجال، ذهبی، ج۱، ص۴۸۴؛ تاریخ مدینه دمشق، ابنعساکر، ج۴۲، ص۳۵۹.
  136. ↑ عسکری، عبدالرضا، حبه بن جوین، اصحاب امام حسن مجتبی، ص ۲۹۶.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=حبه_بن_جوین&oldid=355803»