نهاد وکالت

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.

مقدمه

یکی از تشکل‏‌های مهمی که در دوران امامان پیش از حضرت مهدی(ع)‏ شکل گرفت، تشکیلات وکالت بود. امامان بزرگوار، این سازمان را برای آماده کردن هرچه بیشتر مردم، برای تحمل دوران غیبت حضرت مهدی(ع)‏ به وجود آوردند؛ از این‌‏رو هرچه بیشتر می‌‏کوشیدند تا از مواجهه مستقیم، کم کرده، امور را به عهده افراد شایسته بگذارند. این تشکیلات، به طور رسمی در زمان امام کاظم(ع) پدید آمد؛ امّا در زمان حضرت مهدی(ع)‏ به اوج خود رسید.
بنابراین، سیاست تعیین وکیل برای اداره امور نواحی گوناگون و برقراری ارتباط میان شیعیان و امامان، از دوران‌‏های امامان پیشین وجود داشت. در عصر غیبت، این تماس با امام زمان(ع)، قطع شد و محور ارتباط وکیلان با امام، نایبی بود که امام زمان(ع) تعیین می‌‏کرد. مناطق شیعه‏نشین تقریباً مشخص بود و بنا به ضرورت در هر منطقه، وکیلی‏ تعیین می‌‏شد. گاهی چند وکیل در مناطق کوچک‌‏تر، تحت سرپرستی وکیلی بودند که امام یا نایب خاص برای آن‏ها تعیین می‌‏کرد. این وکلا، اموالی را که بابت وجوهات می‌‏گرفتند، به شیوه‏‌های گوناگونی به بغداد، نزد نوّاب می‏‌فرستادند و آنان نیز طبق دستور امام، در موارد بایسته به کار می‏‌گرفتند.
در مواردی ممکن بود برخی از وکیلان برای یک بار امام زمان (ع) را ملاقات کنند؛ چنان‏که "محمد بن احمد قطّان" "از وکیلان ابو جعفر، نایب دوم" به ملاقات امام نایل شد^[۱]؛ اما به طور معمول، آنان تحت نظر نایب خاص امام، انجام وظیفه می‏‌کردند. بنابر نقل احمد بن متیل قمی، ابو جعفر، ده وکیل در بغداد داشت که نزدیک‏ترین آنان به وی، حسین بن روح بود^[۲] که پس از او نایب سوم شد؛ از دیگر نزدیکان وی، جعفر بن احمد بن متیل بود که از دید بسیاری، وی جانشین ابو جعفر خواهد بود. از روایتی دیگر، دانسته می‌‏شود در قبال اموال داده شده به وکیلان، قبض‌‏هایی از آنان دریافت می‌‏شد؛ امّا از نایب خاص، چنین قبض‌‏هایی دریافت نمی‏‌کردند. زمانی که ابو القاسم، حسین بن روح را به جانشینی برگزید، دستور داد از وی قبض‌‏هایی نخواهند^[۳]^[۴].

پرسش‌های وابسته

مراد از نهاد یا نظام وکالت در مباحث مهدویت چیست؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت.

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۴۴۲
↑ نعمانی، الغیبة، ص ۲۲۵
↑ علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان علیه السّلام، ص ۸۵
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۵۷ - ۲۵۸.

[1] شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۴۴۲

[2] نعمانی، الغیبة، ص ۲۲۵

[3] علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان علیه السّلام، ص ۸۵

[4] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۵۷ - ۲۵۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]