جز
جایگزینی متن - 'ref> شیخ طوسی' به 'ref>شیخ طوسی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ref> شیخ طوسی' به 'ref>شیخ طوسی') |
||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
#'''برطرف کردن تردید شیعیان درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}:''' ولادت آخرین ذخیره الهی به صورت پنهانی صورت گرفت و جز اندکی از شیعیان، آن حضرت را در دوران پدر بزرگوارش ندیده بودند و تردیدهایی میان شیعیان پدید آمده بود؛ از اینرو، یکی از مسؤولیتهای مهم و حساس نواب خاص، از میان بردن تردیدهای موجود درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بود. این تلاشها، بیشتر در دوران نایبان اوّل و دوم انجام شد؛ ولی در مواقع مورد نیاز در دوره دیگر نواب نیز بدان توجه میشد. از آنجا که این مسأله، بسیار مهم و حساس بود، افزون بر ارائه کراماتی از طرف نایبان خاص، خود حضرت در موارد لازم، با صدور توقیعاتی این امر را بر ایشان آسان میکرد. میان توقیعاتی که هماکنون از آن حضرت در دست است، تعدادی درباره همین مسأله است. | #'''برطرف کردن تردید شیعیان درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}:''' ولادت آخرین ذخیره الهی به صورت پنهانی صورت گرفت و جز اندکی از شیعیان، آن حضرت را در دوران پدر بزرگوارش ندیده بودند و تردیدهایی میان شیعیان پدید آمده بود؛ از اینرو، یکی از مسؤولیتهای مهم و حساس نواب خاص، از میان بردن تردیدهای موجود درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بود. این تلاشها، بیشتر در دوران نایبان اوّل و دوم انجام شد؛ ولی در مواقع مورد نیاز در دوره دیگر نواب نیز بدان توجه میشد. از آنجا که این مسأله، بسیار مهم و حساس بود، افزون بر ارائه کراماتی از طرف نایبان خاص، خود حضرت در موارد لازم، با صدور توقیعاتی این امر را بر ایشان آسان میکرد. میان توقیعاتی که هماکنون از آن حضرت در دست است، تعدادی درباره همین مسأله است. | ||
#'''پنهان نگهداشتن مکان [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}:''' از احادیث نقل شده توسط نوّاب خاص و توقیعات صادر شده از طرف [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} به دست آنان<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۲۲</ref>، دانسته میشود نوّاب وظیفهای دو جانبه داشتهاند: از سویی محل زندگی [[امام]] را نه فقط از دشمنان، بلکه از شیعیان پنهان نگه میداشتند و از سوی دیگر، به وکلای خود آموزش میدادند مبادا اسمی از آن حضرت به میان آورند؛ از اینرو توانستند شیعیان را از خطر عباسیان مصون دارند. | #'''پنهان نگهداشتن مکان [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}:''' از احادیث نقل شده توسط نوّاب خاص و توقیعات صادر شده از طرف [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} به دست آنان<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۲۲</ref>، دانسته میشود نوّاب وظیفهای دو جانبه داشتهاند: از سویی محل زندگی [[امام]] را نه فقط از دشمنان، بلکه از شیعیان پنهان نگه میداشتند و از سوی دیگر، به وکلای خود آموزش میدادند مبادا اسمی از آن حضرت به میان آورند؛ از اینرو توانستند شیعیان را از خطر عباسیان مصون دارند. | ||
#'''پاسخگویی به پرسشهای فقهی و مشکلات علمی و عقیدتی:''' نایبان خاص، پرسشهای فقهی و شرعی شیعیان را خدمت امام و پاسخ آنها را به مردم میرساندند. به ویژه در دوره نیابت نایب دوم، [[محمد بن عثمان]]، پرسشهای فقهی بسیاری مطرح شد و [[امام]]، ضمن توقیعات پرشماری به آنها پاسخ داد. فعالیتهای نایبان خاص به مسایل فقهی محدود نمیشد؛ بلکه وظیفه دیگر آنان حل مشکلات علمی و شرکت در بحثها و مناظرات عقیدتی بود<ref> | #'''پاسخگویی به پرسشهای فقهی و مشکلات علمی و عقیدتی:''' نایبان خاص، پرسشهای فقهی و شرعی شیعیان را خدمت امام و پاسخ آنها را به مردم میرساندند. به ویژه در دوره نیابت نایب دوم، [[محمد بن عثمان]]، پرسشهای فقهی بسیاری مطرح شد و [[امام]]، ضمن توقیعات پرشماری به آنها پاسخ داد. فعالیتهای نایبان خاص به مسایل فقهی محدود نمیشد؛ بلکه وظیفه دیگر آنان حل مشکلات علمی و شرکت در بحثها و مناظرات عقیدتی بود<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۱۷۶</ref>. | ||
#'''سازماندهی وکیلهای حضرت:''' یکی از تشکلهای مهمی که در دوران [[امامان]] پیش از [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} شکل گرفت، تشکیلات وکالت بود. آن بزرگواران، این سازمان را برای آماده کردن هرچه بیشتر مردم، برای تحمل دوران غیبت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} به وجود آوردند؛ از اینرو هرچه بیشتر میکوشیدند از مواجهه مستقیم، کم کرده، امور را بر عهده افراد شایسته بگذارند. این تشکیلات، به طور رسمی در زمان [[امام کاظم]]{{ع}} پدید آمد؛ امّا در زمان [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} به اوج خود رسید؛ بنابراین، سیاست تعیین وکیل برای اداره امور نواحی گوناگون و برقراری ارتباط میان شیعیان و [[امامان]]، از دورانهای [[امامان]] پیشین وجود داشت. در عصر غیبت، این تماس با [[امام زمان]]، قطع شد و محور ارتباط وکیلان با [[امام]]، نایبی بود که [[امام زمان]] تعیین میکرد. مناطق شیعهنشین- به طور تقریبی- مشخص بود و بنا به ضرورت در هر منطقه، وکیلی تعیین میشد. گاهی چند وکیل در مناطق کوچکتر، تحت سرپرستی وکیلی بودند که [[امام]] یا نایب خاص برای آنها تعیین میکرد. در مواردی ممکن بود برخی از وکیلان برای یک بار [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} را ملاقات کنند؛ چنانکه [[محمد بن احمد قطّان]] "از وکیلان [[ابو جعفر]]، نایب دوم" به ملاقات [[امام]] نایل شد<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۴۴۲</ref>؛ اما به طور معمول، آنان زیر نظر نایب خاص [[امام]]، انجام وظیفه میکردند. | #'''سازماندهی وکیلهای حضرت:''' یکی از تشکلهای مهمی که در دوران [[امامان]] پیش از [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} شکل گرفت، تشکیلات وکالت بود. آن بزرگواران، این سازمان را برای آماده کردن هرچه بیشتر مردم، برای تحمل دوران غیبت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} به وجود آوردند؛ از اینرو هرچه بیشتر میکوشیدند از مواجهه مستقیم، کم کرده، امور را بر عهده افراد شایسته بگذارند. این تشکیلات، به طور رسمی در زمان [[امام کاظم]]{{ع}} پدید آمد؛ امّا در زمان [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} به اوج خود رسید؛ بنابراین، سیاست تعیین وکیل برای اداره امور نواحی گوناگون و برقراری ارتباط میان شیعیان و [[امامان]]، از دورانهای [[امامان]] پیشین وجود داشت. در عصر غیبت، این تماس با [[امام زمان]]، قطع شد و محور ارتباط وکیلان با [[امام]]، نایبی بود که [[امام زمان]] تعیین میکرد. مناطق شیعهنشین- به طور تقریبی- مشخص بود و بنا به ضرورت در هر منطقه، وکیلی تعیین میشد. گاهی چند وکیل در مناطق کوچکتر، تحت سرپرستی وکیلی بودند که [[امام]] یا نایب خاص برای آنها تعیین میکرد. در مواردی ممکن بود برخی از وکیلان برای یک بار [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} را ملاقات کنند؛ چنانکه [[محمد بن احمد قطّان]] "از وکیلان [[ابو جعفر]]، نایب دوم" به ملاقات [[امام]] نایل شد<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۴۴۲</ref>؛ اما به طور معمول، آنان زیر نظر نایب خاص [[امام]]، انجام وظیفه میکردند. | ||
#'''آماده کردن شیعیان برای [[غیبت کبرا]]:''' یکی از مسؤولیتهای نایبان خاص- به ویژه آخرین نایب- آماده کردن اذهان عمومی برای [[غیبت کبرا]] و عادت دادن تدریجی مردم به پنهانزیستی [[امام]] و جلوگیری از غافلگیر شدن در موضوع غیبت بود. غیبت ناگهانی [[امام مهدی]]{{ع}} چه بسا باعث انکار مطلق وجود آن حضرت و انحراف افکار عمومی میشد. نمایندگان خاص [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} در دوران [[غیبت صغرا]]، به این هدف و غرض نایل شدند و افکار و اذهان عمومی را برای [[غیبت کبرا]] آماده کردند. | #'''آماده کردن شیعیان برای [[غیبت کبرا]]:''' یکی از مسؤولیتهای نایبان خاص- به ویژه آخرین نایب- آماده کردن اذهان عمومی برای [[غیبت کبرا]] و عادت دادن تدریجی مردم به پنهانزیستی [[امام]] و جلوگیری از غافلگیر شدن در موضوع غیبت بود. غیبت ناگهانی [[امام مهدی]]{{ع}} چه بسا باعث انکار مطلق وجود آن حضرت و انحراف افکار عمومی میشد. نمایندگان خاص [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} در دوران [[غیبت صغرا]]، به این هدف و غرض نایل شدند و افکار و اذهان عمومی را برای [[غیبت کبرا]] آماده کردند. | ||
#'''رهبری دوستداران و طرفداران [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} و حفظ مصالح اجتماعی شیعیان؛''' [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} توانست به وسیله نایبان خاص، رهبری خویش را در جامعه اعمال کرده، خسارتهای ناشی از عدم حضور مستقیم خود را جبران نماید. همچنین، کمبودی که به واسطه حاضر نبودن [[امام]]، در اجتماع شیعیان پیدا شده بود، پر کرده، مصالح اجتماع آن زمان و دوستداران را- در سختترین و پیچیدهترین شرایط اجتماعی و سیاسی- حفظ کند و نگذارد شیعیان منحرف شده و متلاشی شوند<ref> ر. ک: صدر، سیّد محمد، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۴۲۶</ref>. | #'''رهبری دوستداران و طرفداران [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} و حفظ مصالح اجتماعی شیعیان؛''' [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} توانست به وسیله نایبان خاص، رهبری خویش را در جامعه اعمال کرده، خسارتهای ناشی از عدم حضور مستقیم خود را جبران نماید. همچنین، کمبودی که به واسطه حاضر نبودن [[امام]]، در اجتماع شیعیان پیدا شده بود، پر کرده، مصالح اجتماع آن زمان و دوستداران را- در سختترین و پیچیدهترین شرایط اجتماعی و سیاسی- حفظ کند و نگذارد شیعیان منحرف شده و متلاشی شوند<ref> ر. ک: صدر، سیّد محمد، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۴۲۶</ref>. | ||
#'''جلوگیری از فرقهگرایی شیعیان:''' از مسؤولیتهای مهم نایبان خاص، این بود که شیعیان را از پراکندگی بیشتر مصون دارند. ایشان همواره آن دسته از گفتارهای [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} را بیان میکردند که دلالت داشت مجموع پیشوایان معصوم{{عم}} به دوازده ختم میشود و واپسین آنان غیبت خواهد کرد. نوّاب خاص، در این مرحله، به پیروزی چشمگیری دست یافتند و توانستند انشعابات پدید آمده در مکتب تشیع را کمتر کرده در نهایت، به حداقل برسانند. | #'''جلوگیری از فرقهگرایی شیعیان:''' از مسؤولیتهای مهم نایبان خاص، این بود که شیعیان را از پراکندگی بیشتر مصون دارند. ایشان همواره آن دسته از گفتارهای [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} را بیان میکردند که دلالت داشت مجموع پیشوایان معصوم{{عم}} به دوازده ختم میشود و واپسین آنان غیبت خواهد کرد. نوّاب خاص، در این مرحله، به پیروزی چشمگیری دست یافتند و توانستند انشعابات پدید آمده در مکتب تشیع را کمتر کرده در نهایت، به حداقل برسانند. | ||
#'''مبارزه با مدعیان دروغین نیابت:''' یکی از مسؤولیتهای مهم نایبان خاص، مبارزه با مدعیان دروغین نیابت بود. این مبارزه به طور عمده، با هدایتهای [[امام]]- با صدور توقیعات از طرف آن حضرت- صورت میگرفت<ref> | #'''مبارزه با مدعیان دروغین نیابت:''' یکی از مسؤولیتهای مهم نایبان خاص، مبارزه با مدعیان دروغین نیابت بود. این مبارزه به طور عمده، با هدایتهای [[امام]]- با صدور توقیعات از طرف آن حضرت- صورت میگرفت<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۲۴۴</ref>. | ||
#'''گرفتن اموال متعلق به امام و مصرف آن در موارد لازم:''' هرکدام از نوّاب خاص [[امام]]، در دوران سفارت خود، وجوه و اموال متعلق به حضرت را تحویل میگرفت و در مواردی که [[امام]] دستور میداد، مصرف میکرد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص: ۴۵۱ - ۴۵۴.</ref>. | #'''گرفتن اموال متعلق به امام و مصرف آن در موارد لازم:''' هرکدام از نوّاب خاص [[امام]]، در دوران سفارت خود، وجوه و اموال متعلق به حضرت را تحویل میگرفت و در مواردی که [[امام]] دستور میداد، مصرف میکرد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص: ۴۵۱ - ۴۵۴.</ref>. | ||
==نواب اربعه در موعودنامه== | ==نواب اربعه در موعودنامه== |