شیخیه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۲۹

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

شیخیه در کلام اسلامی | شیخیه در تاریخ فرق و مذاهب

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل شیخیه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

شیخیه نام فرقه‌ای از شیعه اثناعشریه که منسوب به شیخ احمد احسائی است. پیروان این فرقه، نسبت به امام زمان، معاد، حدیث، معراج، امامت و... دیدگاه‌های خاصّی دارند که در کتب بزرگان شیخیّه آمده است^[۱]^[۲]
شیخیه، فرقه‌‏ای جدا شده از شیعیان دوازده ‏امامی است که بر اساس آموزه‏‌های شیخ احمد احسائی، در نیمه اول قرن سیزدهم پدید آمد. اساس این اندیشه، بر ترکیب برخی از افکار عرفانی و عقاید غالیان با اخبار آل محمد(ع) پایه‌‏گذاری شده است. آموزه‌‏های ویژه بنیانگذار این فرقه، غیر از آن‏که مایه انشعاب داخلی فرقه شد، زمینه‌‏ساز پیدایش دو فرقه منحرف بابیت و بهائیت نیز گردید^[۳].

شیخ احمد احسائی

سید کاظم رشتی (جانشین شیخ احمد احسایی)

بدعت رکن رابع‏

از موضوعات جنجال‌ ‏برانگیز در عقاید شیخیه، اعتقاد به رکن رابع است^[۴]. اکثرا، آن را به سید کاظم رشتی نسبت می‌‏دهند. مقصود از رکن رابع، آن است که میان شیعیان، شیعه کاملی وجود دارد که واسطه فیض میان امام عصر(ع) و مردم است. آنان، اصول دین را چهار چیز می‌‏دانند: توحید، نبوت، امامت و رکن رابع. آنان، معاد و عدل را از اصول عقاید نمی‌‏شمارند؛ زیرا اعتقاد به توحید و نبوت، خود مستلزم اعتقاد به قرآن است و چون در قرآن عدالت خدا و معاد ذکر شده است، لزومی ندارد این دو اصل را کنار توحید و نبوت قرار دهیم. همان‏گونه که ملاحظه شد، این عقیده، بر خلاف عقاید شیعه است و مسلمانان، به طور عموم، معاد را از اصول دین می‌‏دانند.
طرح رکن رابع، سبب اختلاف و انشعاب در شیخیه گردید و پس از اندکی، دستاویزی برای ادعای جدید به نام بابیت شد. ادعای بابیت از سوی یکی از شاگردان سید کاظم رشتی صورت گرفت که خود، سرآغاز فسادی بزرگ میان مسلمانان به شمار می‌‏رود^[۵].
ادعای دروغین "بابیت"، از زمان امامان(ع) تا قرن حاضر، کم‏وبیش رواج داشته است؛ امّا هیچ‏یک از مدّعیان دروغین آن، به اندازه علی محمد باب، جامعه اسلامی را به انحراف نکشاند. علاوه بر آن- چنان‏که گفته شد- علی محمد باب، غیر از ادعای دروغین بابیت، ادعای دیگری مطرح کرد که زمینه‌‏ساز فرقه دیگری به نام "بهائیت" شد^[۶].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ ر.ک. دائرة المعارف تشیع ج۱۰ص۱۸۵.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۵۰.
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷۶ - ۲۸۰.
↑ ر. ک: بررسی عقاید و ادیان، ص ۴۶۳- ۴۶۶
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷۶ - ۲۸۰.
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷۶ - ۲۸۰.

[1] ر.ک. دائرة المعارف تشیع ج۱۰ص۱۸۵.

[2] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۵۰.

[3] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷۶ - ۲۸۰.

[4] ر. ک: بررسی عقاید و ادیان، ص ۴۶۳- ۴۶۶

[5] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷۶ - ۲۸۰.

[6] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷۶ - ۲۸۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 ==مقدمه==
-*[[شیخیه]] نام فرقه‌ای از [[شیعه]] [[اثناعشریه]] که منسوب به [[شیخ]] [[احمد احسائی]] است. [[پیروان]] این [[فرقه]]، نسبت به [[امام مهدی|امام زمان]]، [[معاد]]، [[حدیث]]، [[معراج]]، [[امامت]] و... دیدگاه‌های خاصّی دارند که در کتب بزرگان شیخیّه آمده است<ref>ر.ک. دائرة المعارف تشیع ج۱۰ص۱۸۵.</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۵۰.</ref>
+*شیخیه نام فرقه‌ای از [[شیعه]] [[اثناعشریه]] که منسوب به [[شیخ]] [[احمد احسائی]] است. [[پیروان]] این [[فرقه]]، نسبت به [[امام مهدی|امام زمان]]، [[معاد]]، [[حدیث]]، [[معراج]]، [[امامت]] و... دیدگاه‌های خاصّی دارند که در کتب بزرگان شیخیّه آمده است<ref>ر.ک. دائرة المعارف تشیع ج۱۰ص۱۸۵.</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۵۰.</ref>
-*[[شیخیه]]، فرقه‌‏ای جدا شده از [[شیعیان]] [[دوازده]] ‏امامی است که بر اساس آموزه‏‌های [[شیخ]] [[احمد احسائی]]، در نیمه اول قرن سیزدهم پدید آمد. اساس این [[اندیشه]]، بر ترکیب برخی از افکار عرفانی و [[عقاید]] [[غالیان]] با [[اخبار]] [[آل محمد]]{{عم}} پایه‌‏گذاری شده است. آموزه‌‏های ویژه بنیانگذار این [[فرقه]]، غیر از آن‏که مایه انشعاب داخلی [[فرقه]] شد، زمینه‌‏ساز پیدایش دو [[فرقه]] [[منحرف]] [[بابیت]] و [[بهائیت]] نیز گردید<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۲۷۶ - ۲۸۰.</ref>.
+*شیخیه، فرقه‌‏ای جدا شده از [[شیعیان]] [[دوازده]] ‏امامی است که بر اساس آموزه‏‌های [[شیخ]] [[احمد احسائی]]، در نیمه اول قرن سیزدهم پدید آمد. اساس این [[اندیشه]]، بر ترکیب برخی از افکار عرفانی و [[عقاید]] [[غالیان]] با [[اخبار]] [[آل محمد]]{{عم}} پایه‌‏گذاری شده است. آموزه‌‏های ویژه بنیانگذار این [[فرقه]]، غیر از آن‏که مایه انشعاب داخلی [[فرقه]] شد، زمینه‌‏ساز پیدایش دو [[فرقه]] [[منحرف]] [[بابیت]] و [[بهائیت]] نیز گردید<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۲۷۶ - ۲۸۰.</ref>.
 ==شیخ [[احمد احسائی]]==
-==[[سید کاظم رشتی]] (جانشین شیخ [[احمد احسایی]])==
+==[[سید کاظم رشتی (پدیدآورنده)|سید کاظم رشتی]] (جانشین شیخ [[احمد احسایی]])==
 ==[[بدعت]] [[رکن رابع]]‏==
-*از موضوعات جنجال‌ ‏برانگیز در [[عقاید]] [[شیخیه]]، [[اعتقاد]] به رکن رابع است<ref>ر. ک: بررسی عقاید و ادیان، ص ۴۶۳- ۴۶۶</ref>. اکثرا، آن را به [[سید کاظم رشتی]] نسبت می‌‏دهند. مقصود از رکن رابع، آن است که میان [[شیعیان]]، [[شیعه]] کاملی وجود دارد که [[واسطه فیض]] میان [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} و [[مردم]] است. آنان، [[اصول دین]] را چهار چیز می‌‏دانند: [[توحید]]، [[نبوت]]، [[امامت]] و رکن رابع. آنان، [[معاد]] و [[عدل]] را از اصول [[عقاید]] نمی‌‏شمارند؛ زیرا [[اعتقاد]] به [[توحید]] و [[نبوت]]، خود مستلزم [[اعتقاد]] به [[قرآن]] است و چون در [[قرآن]] [[عدالت]] [[خدا]] و [[معاد]] ذکر شده است، لزومی ندارد این دو اصل را کنار [[توحید]] و [[نبوت]] قرار دهیم. همان‏گونه که ملاحظه شد، این [[عقیده]]، بر خلاف [[عقاید]] [[شیعه]] است و [[مسلمانان]]، به طور عموم، [[معاد]] را از [[اصول دین]] می‌‏دانند.
+*از موضوعات جنجال‌ ‏برانگیز در [[عقاید]] شیخیه، [[اعتقاد]] به رکن رابع است<ref>ر. ک: بررسی عقاید و ادیان، ص ۴۶۳- ۴۶۶</ref>. اکثرا، آن را به [[سید کاظم رشتی (پدیدآورنده)|سید کاظم رشتی]] نسبت می‌‏دهند. مقصود از رکن رابع، آن است که میان [[شیعیان]]، [[شیعه]] کاملی وجود دارد که [[واسطه فیض]] میان [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} و [[مردم]] است. آنان، [[اصول دین]] را چهار چیز می‌‏دانند: [[توحید]]، [[نبوت]]، [[امامت]] و رکن رابع. آنان، [[معاد]] و [[عدل]] را از اصول [[عقاید]] نمی‌‏شمارند؛ زیرا [[اعتقاد]] به [[توحید]] و [[نبوت]]، خود مستلزم [[اعتقاد]] به [[قرآن]] است و چون در [[قرآن]] [[عدالت]] [[خدا]] و [[معاد]] ذکر شده است، لزومی ندارد این دو اصل را کنار [[توحید]] و [[نبوت]] قرار دهیم. همان‏گونه که ملاحظه شد، این [[عقیده]]، بر خلاف [[عقاید]] [[شیعه]] است و [[مسلمانان]]، به طور عموم، [[معاد]] را از [[اصول دین]] می‌‏دانند.
-*طرح رکن رابع، سبب [[اختلاف]] و انشعاب در [[شیخیه]] گردید و پس از اندکی، دستاویزی برای ادعای جدید به نام [[بابیت]] شد. [[ادعای بابیت]] از سوی یکی از شاگردان [[سید کاظم رشتی]] صورت گرفت که خود، سرآغاز فسادی بزرگ میان [[مسلمانان]] به شمار می‌‏رود<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۲۷۶ - ۲۸۰.</ref>.
+*طرح رکن رابع، سبب [[اختلاف]] و انشعاب در شیخیه گردید و پس از اندکی، دستاویزی برای ادعای جدید به نام [[بابیت]] شد. [[ادعای بابیت]] از سوی یکی از شاگردان [[سید کاظم رشتی (پدیدآورنده)|سید کاظم رشتی]] صورت گرفت که خود، سرآغاز فسادی بزرگ میان [[مسلمانان]] به شمار می‌‏رود<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۲۷۶ - ۲۸۰.</ref>.
 *ادعای دروغین "[[بابیت]]"، از زمان [[امامان]]{{عم}} تا قرن حاضر، کم‏وبیش رواج داشته است؛ امّا هیچ‏یک از [[مدّعیان دروغین]] آن، به اندازه [[علی محمد باب]]، [[جامعه اسلامی]] را به [[انحراف]] نکشاند. علاوه بر آن- چنان‏که گفته شد- [[علی محمد باب]]، غیر از ادعای دروغین [[بابیت]]، ادعای دیگری مطرح کرد که زمینه‌‏ساز [[فرقه]] دیگری به نام "[[بهائیت]]" شد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۲۷۶ - ۲۸۰.</ref>.