احمد بن هلال کرخی

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

احمد بن هلال کرخی از پیروان اهل بیت(ع) و منحرف از مهدویت است‏^[۱].

مقدمه

احمد بن هلال، اهل روستای بزرگی از منطقه "نهروان" بود که میان واسط و بغداد قرار دارد. گفته شده است وی از یاران حضرت هادی(ع) یا امام عسکری(ع) بود. وی مشهور به غلو و مورد لعن و نفرین ابدی است^[۲].
نخست از افراد مورد اطمینان حضرت عسکری(ع) و از اصحاب ویژه و روایت ‏کننده از امامان معصوم(ع) بود. ۵۴ بار به زیارت خانه خدا رفت که بیست بار آن با پای پیاده بود، امّا دچار کژی شد؛ به گونه‏ای که حضرت عسکری(ع) او را بسیار نکوهش کرد و درباره‏‌اش فرمود: "از این صوفی ریاکار و بازیگر پروا کنید"^[۳].
برخی نیز این جمله را در نکوهش او، از جانب حضرت مهدی(ع) دانسته‌‏اند که در هرحال نشانگر پلیدی و گمراهی این مرد است. او تا زمان نیابت محمد بن عثمان زیست و با سماجت بسیار، سفارت آن جناب را انکار کرد. از حضرت مهدی(ع) درباره لعن و نفرین بر او و لزوم بیزاری از کارهایش توقیعی صادر شد^[۴].
بیشتر کتاب‏های رجالی، به او لقب "عبرتایی" داده‏‌اند^[۵]. شیخ طوسی در کتاب "الغیبة" وی را "کرخی" نامگذاری کرده و به او "بغدادی" نیز گفته شده است.
احمد بن هلال تا آخر سفارت نایب نخست، دچار کژی نشده بود؛ ولی پس از وفات عثمان بن سعید، در نایب دوم شک کرد و نیابت او را نپذیرفت^[۶].
شیعیان هم پس از برکناری، او را نفرین شده دانسته و از وی دوری جستند. پس از مرگ وی، توقیعی از ولی عصر(ع) صادر شد: خداوند سبحانه و تعالی از فرزند هلال نگذرد که بدون هماهنگی و خشنودی ما، در کار ما مداخله و فقط به میل خود عمل می‌‏کرد، تا آن‏که پروردگار، با نفرین ما زندگی‏اش را به انجام رساند. ما در زمان زندگی‌‏اش نیز انحرافش را به شیعیان خاص خود گوشزد کردیم. این را به هرکس که درباره او می‏‌پرسد، برسانید. هیچ یک از شیعیان ما معذور نیست در آنچه افراد مورد اعتماد از ما نقل می‌‏کنند، تردید کند؛ زیرا می‌‏دانند ما اسرار خود را با آنان می‏‌گوییم.
آن حضرت در توقیعی دیگر فرمود: ابن هلال، ایمان خود را پایدار نداشت و با آن‏که مدت طولانی خدمت کرد، به دست خود ایمانش را به کفر دگرگون ساخت و خدا نیز او را کیفر داد^[۷]^[۸].

احمد بن هلال کرخی در موعودنامه

"احمد بن هلال عبرتایی کرخی بغدادی" از مدّعیان دروغین نیابت در دوران نایب دوم بوده است. وی پس از وفات نایب اول، منکر وکالت محمد بن عثمان شد و خط‍‌ انحرافی را پیش گرفت. بیشتر کتب رجالی او را ملقّب به "عبرتائی" می‌دانند^[۹]. و شیخ طوسی او را "کرخی" نام‌گذاری کرده^[۱۰] و "بغدادی" نیز درباره او گفته شده است^[۱۱].
وی در سال ۱۸۰ ه‍‌. ق در "عبرتا" که روستایی بزرگ و از نواحی نهروان بغداد است متولد شد و در سال ۲۶۷ ه‍‌. ق از دنیا رفت^[۱۲]. او قبل از انحرافش از شخصیت والایی برخوردار بوده و عالمی برجسته و عارفی متّقی محسوب می‌شده است. او از عصر امام رضا (ع) بوده تا هفت سال گذشته از غیبت صغری، و عبارات بعضی از علمای رجال دلالت بر مقام والای او دارد. نجاشی در رجال خویش می‌گوید: او "صالح الرّوایة" است و دو کتاب برای وی ذکر کرده است، کتاب "یوم و لیلة" و "نوادر"^[۱۳].
احمد بن هلال پنجاه و چهار بار به حج رفته است و بیست نوبت از آن را با پای پیاده حج نموده است^[۱۴].
در توقیعی از ناحیه مقدسه که به دست حسین بن روح -نایب سوم- صادر شد، حضرت وی را لعنت کرده و به شیعیان امر کرده بود که از وی دوری جویند^[۱۵]. آیت الله خویی می‌نویسد: "شکی نیست که احمد بن هلال از نظر عقیده فاسد است و قابل‌اعتماد نیست، بلکه از زندگی او استفاده می‌شود که به چیزی پای‌بند نبوده است؛ لذا گاهی غلوّ می‌کرده و گاهی اعمال ناصبی بودن از او ظاهر می‌شده است... "^[۱۶]^[۱۷].

پرسش مستقیم

مدعیان دروغین سفارت چه کسانی بوده‏‌اند؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹ -۴۰.
↑ ر. ک: احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ص ۸۲، رقم ۱۹۹
↑ " احْذَرُوا الصُّوفِيَ‏ الْمُتَصَنِّع‏‏"؛ محمد بن عمر کشی، رجال الکشی، ص ۵۳۵، ش ۱۰۲۰
↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۳
↑ ابن داود حلی، رجال ابن داود، ص ۴۲۵؛ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص ۳۸۴؛ علامه حلی، رجال العلامه، ص ۲۰۲
↑ سید محمد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۵۰۲
↑ محمد بن عمر کشی، رجال الکشی، ص ۵۳۶؛ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۳
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹ -۴۰.
↑ فهرست، ص ۵۰؛ رجال طوسى، ص ۴۱۰.
↑ غیبة طوسى، ص ۳۹۹.
↑ رجال طوسى، ص ۴۱۰.
↑ فهرست، ص ۵۰؛ رجال نجاشى، ج ۱، ص ۲۱۸
↑ رجال نجاشى، ج ۱، ص ۲۱۸.
↑ اختیار معرفة الرجال، ج ۲، ص ۸۱۶
↑ غیبة طوسى، ص ۳۹۹
↑ معجم رجال الحدیث، ج ۲، ص ۳۴۸.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۷.

[1] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹ -۴۰.

[2] ر. ک: احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ص ۸۲، رقم ۱۹۹

[3] " احْذَرُوا الصُّوفِيَ‏ الْمُتَصَنِّع‏‏"؛ محمد بن عمر کشی، رجال الکشی، ص ۵۳۵، ش ۱۰۲۰

[4] شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۳

[5] ابن داود حلی، رجال ابن داود، ص ۴۲۵؛ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص ۳۸۴؛ علامه حلی، رجال العلامه، ص ۲۰۲

[6] سید محمد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۵۰۲

[7] محمد بن عمر کشی، رجال الکشی، ص ۵۳۶؛ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۳

[8] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹ -۴۰.

[9] فهرست، ص ۵۰؛ رجال طوسى، ص ۴۱۰.

[10] غیبة طوسى، ص ۳۹۹.

[11] رجال طوسى، ص ۴۱۰.

[12] فهرست، ص ۵۰؛ رجال نجاشى، ج ۱، ص ۲۱۸

[13] رجال نجاشى، ج ۱، ص ۲۱۸.

[14] اختیار معرفة الرجال، ج ۲، ص ۸۱۶

[15] غیبة طوسى، ص ۳۹۹

[16] معجم رجال الحدیث، ج ۲، ص ۳۴۸.

[17] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

v t e اصحاب امام عسکری علیه‌السلام
وکیلان	ابراهیم بن مهزیار • احمد بن اسحاق • عثمان بن سعید
راویان	محمد بن حسن صفار قمی• محمد بن عیسی یقطینی
منحرفان	ابومحمد حسن شریعی • شلمغانی • احمد بن هلال کرخی
سایر	محمد بن عثمان • حسین بن روح نوبختی • علی بن محمد سمری • ابن‌ ابی‌الخطاب • حسن بن موسی خشاب • ابوهاشم جعفری • سهل بن زیاد • علی بن ریان بن صلت • محمد بن احمد قطان • محمد بن ابراهیم بن مهزیار
یاران معصومین علیهم‌السلام