دشمنان امام مهدی هنگام قیام

مقدمه

بی گمان در این مصاف بزرگ، شیطان‌ها و پیروان شیطان، گرد هم می‌آیند تا آخرین تلاش‌های خود را برای رودرویی با حق به کار گیرند. بررسی روایات به روشنی برخی از گونه‌های دشمنان حضرت را در هنگام قیام معرفی می‌کند؛ البته در پاره‌ای موارد ممکن است این گروه‌ها، شامل بخشی از گروه دیگر نیز بشوند، اما از آنجا که در روایات مورد اشاره قرار گرفته‌اند این گونه عنوان بندی شدند. در یک تقسم بندی کلی دشمنان به دو گروه تقسیم می‌شوند: ۱. غیر مسلمانان (کافران، مشرکان، یهود و نصارا)؛ ۲. مسلمانان (طور عمده منافقان).
غیر مسلمانان:
- کافران و مشرکان: نخستین گروهی که در برابر حضرت مهدی(ع) صف آرایی می‌کنند، مشرکان و کفارند؛ آنان که ادعا می‌کنند سرکرده مردم جهانند و نهضت آزادی بخش امام مهدی(ع) را مانع منافع ناروای خود می‌بینند. برای جلوگیری از پیروی مستضعفان از ایشان و حاکمیت محرومان، نیرو تهیه کرده و با سپاهیان امام درگیر می‌شوند. امام صادق(ع) درباره آیه شریفه ﴿هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ﴾^[۱]؛ می‌فرماید: «"إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ لَمْ یَبْقَ مُشْرِکٌ بِاللهِ الْعَظِیمِ وَ لَا کَافِرٌ إِلا کَرِهَ خُرُوجَه"»^[۲]؛ آن گاه که قائم قیام کند، هیچ مشرک به خداوند بلند مرتبه و هیچ کافری نخواهد بود مگر اینکه از قیام او ناخشنود خواهد شد. آنان به دنبال این ناخرسندی، به دشمنی و جنگ با آن حضرت می‌پردازند. شیوه برخورد حضرت مهدی(ع) با آنان که همان شیوه پیامبر است به شدید‌ترین صورت ممکن خواهد بود که: ﴿مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ﴾^[۳]؛ محمد(ص) پیامبر خداست و کسانی که با اویند، بر کافران، سختگیر [و] با همدیگر مهربانند. شاید به جهت شرایطی که خداوند فراهم سازد، بسیار سخت‌تر و دردناک‌تر باشد.
- یهود، سرسخت‌ترین دشمن: خداوند متعال در برخی آیات قرآن، از یهود به عنوان دشمن‌ترین گروه برای مؤمنان یاد کرده است^[۴]، از این‌رو به راحتی می‌توان گفت: در آن انقلاب جهانی این گروه از هیچ تلاشی برای سرکوب یاران حق فروگذاری نمی‌کنند. در بعضی روایات، بیشترین پیروان دجال از یهود دانسته شده و دشمنی دجال نیز با حضرت مهدی(ع) بسیار روشن است. ابن عمر گوید:… پیامبر(ص) فرمود: «"… أَکْثَرُ أَتْبَاعِهِ الْیَهُودُ وَ النسَاءُ وَ الْأَعْرَابُ… "»^[۵]؛ و بیشتر پیروان او یهود و زنان و اعرابند.
- نصارا: از آنجایی که امام مهدی(ع) در قیام جهانی خود، جز به برپایی دستورات الهی اقدام نمی‌کند، از این‌رو همه دشمنان از جمله نصارا، در برابر او دشمنی می‌کنند.
مسلمانان: در این بخش، کسانی به دشمنی با حضرت بر می‌خیزند که در ظاهر به آموزه‌های اسلامی اعتقاد دارند، اما به جهت برخی امور، هنگام ظهور از پیروی آن حضرت سر باز می‌زنند و در صف دشمنان قرار می‌گیرند. در اینجا به برخی از این افراد و یا گروه‌ها اشاره می‌شود:
- منافقان: بررسی‌ها، نشان می‌دهد به جز کافران، مشرکان، یهود و نصارا گروه‌های دیگری نیز به مقابله با حضرت بر می‌خیزند که در میان آنان کسانی که پیش‌تر ادعای موافقت با امام را داشتند، دیده می‌شود. آنان منافقانی هستند که به پندار خود، منافعشان را در ظهور او می‌جستند و اینک بر خلاف این پندار، قیام آن حضرت را بر مبنای عدل و قسط می‌بینند! گویی به طور دقیق تاریخ تکرار می‌شود و کسانی که حکومت امام علی(ع) را برای رسیدن به دنیا می‌خواستند، از مدار ولایت او خارج و در صف دشمنان آن حضرت وارد می‌شوند!! در طول تاریخ اسلام، افرادی از منافقان، با سوء استفاده از آزادی‌های اسلامی، وارد مسلمانان شده و با تظاهر به شعائر اسلامی، از امکانات جامعه اسلامی، استفاده کرده‌اند! مصالح اسلام نیز، ایجاب می‌کرد پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع)، با آنان مدارا کنند و از درونشان پی جویی نکنند. در حکومت مهدی(ع)، این گونه افراد در صدد نفوذ در حکومت و جامعه اسلامی بر می‌آیند. حضرت، پس از درهم شکستن مقاومت مخالفان، پیروزمندانه وارد کوفه می‌شود و منافقان را در ردیف سایر فرقه‌های منحرف نافرمان، از میان بر می‌دارد.
- راحت طلبان: "راحت‌طلبی" ریشه در خود پرستی دارد و خودخواهی، منشأ همه مفاسد است. لذت‌طلبی حالتی را در انسان ایجاد می‌کند که همه معیارهای اعتقادی و اخلاقی او را دگرگون می‌سازد. لذت طلب، دین را به گونه‌ای توجیه می‌کند که با رفاه او در تزاحم نباشد؛ او بیشتر به دنبال آن دسته از احکام ساده و بدون دردسر است که دنیای او در خطر نیفتد. انقلاب جهانی امام زمان(ع)، بدون گذشتن از آتش و خون به پیروزی نمی‌رسد؛ در نبرد محرومان با مستکبران، برق تیغ بلا، ایمان‌ها را به آزمایش در می‌آورد. مؤمنان راستین پیشاپیش به استقبال رفته و خود را برای بلاها آماده می‌سازند؛ ولی راحت طلبان با دستاویز قرار دادن مذهب، در پس توجیه وضع و پایگاه خویش هستند. در دوران انتظار، بیش از همه چیز، در فکر زندگی خودند و انتظار را بیشتر در دعا و…. می‌جویند.
- جمود اندیشان: از آغاز تاریخ اسلام، ظاهرگرایان از مهم‌ترین کسانی اندکه مانع گسترش دین می‌باشند، کسانی که به باطن و روح و هدف دین توجه نکرده و افق درکشان فراتر از پوست و قالب را نمی‌نگرد. دور بودن از واقعیت‌های عینی، آنان را کوته بین و به خود محوری دچار کرده، محدود بودن درکشان نسبت به دین، موجب می‌شود در بحران‌ها و زمان‌های حساس، تکلیف خود را نشاسند و آن گونه که شایسته است، از پیامبر و امامان(ع) پیروی نکنند و گاهی نیز به رویارویی با آنان بپردازند! هنگام ظهور حضرت مهدی(ع)، نه فقط تحجر در اندیشه‌ها و رفتار اجتماعی، از میان نمی‌رود که به گونه‌هایی نو، جلوه می‌کند. محمد بن أبی حمزه از امام صادق(ع) روایت کرده است: «"الْقَائِمُ(ع) یَلْقَی فِی حَرْبِهِ مَا لَمْ یَلْقَ رَسُولُ اللهِ(ص) إِن رَسُولَ اللهِ ص أَتَاهُمْ وَ هُمْ یَعْبُدُونَ حِجَارَهً مَنْقُورَهً وَ خُشُباً مَنْحُوتَهً وَ إِن الْقَائِمَ یَخْرُجُونَ عَلَیْهِ فَیَتَأَولُونَ عَلَیْهِ کِتَابَ اللهِ وَ یُقَاتِلُونَهُ عَلَیْهِ"»^[۶]؛ قائم(ع) در پیکار خود با چنان چیزی مواجه خواهد شد که رسول خدا(ص) با آن مواجه نگردید! همانا رسول خدا(ص) در حالی به سوی مردم می‌آمد که آنان بت‌های سنگی و چوب‌های تراشیده را پرستش می‌کردند؛ ولی قائم چنان است که علیه او خروج می‌کنند و کتاب خدا را علیه او تأویل می‌کنند و به استناد همان تأویل با او به جنگ بر می‌خیزند: فضیل بن یسار گوید: شنیدم امام صادق(ع) می‌فرمود: «»؛ قائم ما چون قیام کند، مردم از روی جهل با او برخورد می‌کنند؛ شدیدتر از آنچه رسول خدا با آن از سوی نادانان جاهلیت روبه رو شد. گفتم: این چگونه ممکن است؟ فرمود: «"إِن رَسُولَ اللهِ(ص) أَتَی الناسَ وَ هُمْ یَعْبُدُونَ الْحِجَارَهَ وَ الصخُورَ وَ الْعِیدَانَ وَ الْخُشُبَ الْمَنْحُوتَهَ وَ إِن قَائِمَنَا إِذَا قَامَ أَتَی الناسَ وَ کُلهُمْ یَتَأَولُ عَلَیْهِ کِتَابَ اللهِ یَحْتَج عَلَیْهِ بِهِ ثُم قَالَ أَمَا وَ اللهِ لَیَدْخُلَن عَلَیْهِمْ عَدْلُهُ جَوْفَ بُیُوتِهِمْ کَمَا یَدْخُلُ الْحَر وَ الْقُر"»^[۷]؛ همانا رسول خدا درحالی به سوی مردم آمد که آنان سنگ و کلوخ و چوب‌های تراشیده و مجسمه‌های چوبین را می‌پرستیدند؛ قائم ما چون قیام کند در حالی به سوی مردم می‌آید که جملگی کتاب خدا را علیه او تأویل می‌کنند و بر او بدان احتجاج می‌نمایند! سپس فرمود: بدانید به خدا سوگند! موج دادگستری او بدان گونه که گرما و سرما نفوذ می‌کند تا درون خانه‌های آنان راه خواهد یافت. ناگفته نماند امام، در مرحله دعوت، به تبیین اهداف و علل اقدامات خود می‌پردازد و ابهامی برای مردم باقی نمی‌گذارد تا تمام حق آشکار گردد. آن گاه که حق آشکار شد، اگر دشمنان از آن سر باز زدند، حضرت اقدام نظامی می‌کند.
رسول گرامی اسلام(ص) همه سرکشان که از دستورات قائم آل محمد سرپیچی کنند را به هلاکت و نابودی بشارت داده است که فرمود: «"مَنْ تَبِعَهُ نَجَا وَ مَنْ تَخَلفَ عَنْهُ هَلَک"»^[۸]؛ هر کس از او پیروی کند، نجات می‌یابد و هر کس سرپیچی کند، نابود می‌شود. در روایاتی چند از شدت برخورد آن حضرت با برخی از عرب‌ها سخن به میان آمده است. شاید به این دلیل که شماری مسلمانان از میان عرب‌ها هستند و بیشترین ستم به اهل بیت پیامبر(ع) از طرف آنان صورت گرفته است. امروزه نیز این دشمنی با پیروان اهل بیت(ع) و هم سویی با استکبار، در بخش قابل توجهی از آنان به چشم می‌خورد. ابو بصیر از امام صادق(ع) روایت کرده است: «"إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ لَمْ یَکُنْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْعَرَبِ وَ قُرَیْشٍ إِلا السیْفُ مَا یَأْخُذُ مِنْهَا إِلا السیْفَ"»^[۹]؛ هنگامی که قائم قیام کند، میان او و عرب و قریش جز شمشیر چیزی نخواهد بود؛ از آنان چیزی دریافت نخواهد کرد جز شمشیر. امام باقر(ع) نیز فرمود: «"یقُومُ الْقَائِمُ بِأَمْرٍ جَدِیدٍ وَ کِتَابٍ جَدِیدٍ وَ قَضَاءٍ جَدِیدٍ عَلَی الْعَرَبِ شَدِیدٌ لَیْسَ شَأْنُهُ إِلا السیْفَ لَا یَسْتَتِیبُ أَحَداً وَ لَا یَأْخُذُهُ فِی اللهِ لَوْمَهُ لَائِمٍ"»^[۱۰]؛ قائم، به امری نوین و دستورات تازه و قضایی جدید قیام خواهد کرد. این بر عرب سخت گران خواهد بود (یا سخت خواهد گرفت). او را کاری جز با شمشیر نیست؛ توبه هیچ کس را نمی‌پذیرد و در کار خدا از ملامت هیچ شخص خرده گیری باک ندارد^[۱۱].

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳

پانویس

↑ "او کسی است که پیامبرش را با هدایت و دین درست، فرستاد تا آن را بر هر چه دین است پیروز گرداند، هر چند مشرکان خوش نداشته باشند": توبه، آیه ۳۳.
↑ عیاشی، تفسیر عیاشی، ج۲، ص۸۷.
↑ فتح، آیه ۲۹.
↑ مائده، آیه ۸۲.
↑ ر.ک: صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۵۲۸، ح۲؛ ابن ابی شیبه، المصنف، ج۸، ص۶۶۱.
↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۹۷، ح۳.
↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۹۶، ح۱.
↑ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۵۹، ح ۲۳۰.
↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۳۴، ح ۲۱.
↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۳۳، ح ۱۹.
↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص۱۸۹-۱۹۴.

[1] "او کسی است که پیامبرش را با هدایت و دین درست، فرستاد تا آن را بر هر چه دین است پیروز گرداند، هر چند مشرکان خوش نداشته باشند": توبه، آیه ۳۳.

[2] عیاشی، تفسیر عیاشی، ج۲، ص۸۷.

[3] فتح، آیه ۲۹.

[4] مائده، آیه ۸۲.

[5] ر.ک: صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۵۲۸، ح۲؛ ابن ابی شیبه، المصنف، ج۸، ص۶۶۱.

[6] محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۹۷، ح۳.

[7] محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۹۶، ح۱.

[8] صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۵۹، ح ۲۳۰.

[9] محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۳۴، ح ۲۱.

[10] محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۳۳، ح ۱۹.

[11] سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص۱۸۹-۱۹۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]