سیره حکومتی امام مهدی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث سیره و مرتبط با حکومت است. "سیره حکومتی امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

سیره حکومتی امام مهدی در حدیث

سیره حکومتی امام مهدی(ع)‏ همان سیره حکومتی پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) و دیگر امامان(ع) است. البته با توجه به انحرافاتی تا آن زمان در اسلام پیش می‌آید، ممکن است برخی روش‌ها تفاوت کند.

مقدمه

سیره حکومتی حضرت مهدی(ع)‏ به طور دقیق همان سیره حکومتی پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) و دیگر امامان(ع) است. البته نباید از نگاه دور داشت که پیامبر(ص) و امامان(ع) به دلیل محدودیت‌‏ها و موانع تحمیل ‏شده فراوانی، نتوانستند آنچه را در نظر داشتند، پیاده کنند.

از سخنان نورانی معصومان(ع) استفاده می‌‏شود تمام محدودیت‌‏ها و موانع، از سر راه امام مهدی(ع) برداشته می‌‏شود و آن حضرت، سیره معصومان(ع) را تحقق خواهد بخشید.

در این‏ باره دو دسته روایت وجود دارد:

دسته‌‏ای که می‌‏فرماید سیره آن حضرت، همان سیره و روش پیامبر(ص) و امامان(ع) است. این روایات، ناظر بر روش ایشان در امور اجرایی است.
1. امام باقر(ع) فرمود: "آنچه از بدعت و پیرایه‏ پیش از او بوده است، از اساس ویران خواهد کرد؛ چنان‏که رسول خدا(ص) عمل کرد و او اسلام را از نو آغاز خواهد فرمود"^[۱].
2. امام صادق(ع) نیز فرمود: "همانا قائم ما اهل بیت، آن‏گاه که قیام فرماید لباس علی را بر تن خواهد کرد و بر سیره او عمل خواهد نمود"^[۲].
دسته دوم، روایات فراوانی است که حاکی از تفاوت سیره حضرت مهدی(ع)‏ با سیره پیامبر اکرم(ص) و امامان(ع) است.
1. زراره از امام باقر(ع) پرسید: آیا او همچون محمد(ص) رفتار می‌‏کند؟ حضرت فرمود: هرگز! هرگز! ای زراره! رفتار او را پیش نمی‏‌گیرد. عرض کردم: فدایت شوم! برای چه؟ فرمود: همانا رسول خدا(ص) در امت خود، چنان رفتار می‏‌کرد که توأم با بخشش بود و دل‏های مردم را به خود جذب می‌‏کرد؛ ولی رفتار قائم به سبب ستم فراوانی که جهان را فراگرفته‏ با خشونت و کشتار است؛ زیرا در کتابی که همراه دارد، مأمور شده است با کشتار رفتار کند و از کسی توبه نپذیرد. وای بر کسی که با او دشمنی کند و به ستیز برخیزد!^[۳].
2. از امام صادق(ع) پرسیدند: "آیا سیره قائم، بر خلاف سیره و روش امام علی (ع) است؟ حضرت فرمود: بلی؛ به سبب آنکه حضرت علی سیره‌‏اش از روی منّت و گذشت بود؛ چون می‌‏دانست شیعیانش زود مغلوب خواهند شد؛ اما قائم چون قیام کند، با شمشیر و اسیر گرفتن است؛ چون می‌‏داند شیعیانش هرگز مغلوب نخواهند شد"^[۴].

اگرچه برخی در سند و یا دلالت روایات این دست خدشه‌‏هایی وارد کرده‌‏اند، اما آنچه مسلم است این است که آن حضرت، هرگز با دشمنان خداوند سر سازش نخواهد داشت و با آنان به شدت برخورد خواهد کرد.

با توجه به اینکه تا زمان ظهور، بسیاری از حقایق تابناک اسلام دچار پیرایه و خرافات شده است، وقتی آن حضرت حقیقت اسلام را اظهار می‏‌کند، عده فراوانی گمان می‌‏کنند آن حضرت دین جدیدی آورده است. این در حالی است که آن حضرت، فقط دین راستین را اقامه می‌‏کند^[۵].

بنابراین اگر روش آن حضرت با امیر مؤمنان(ع) تفاوت کند، تنها به سبب شرایطی است که در آن حکومت جهانی فراهم می‌‏آید و این شرائط، به دلایلی برای دیگران فراهم نشده بود^[۶].

پرسش‌های وابسته

سیره حکومتی امام مهدی بر چه اساسی است؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت

پانویس

↑ «يَهْدِمُ‏ مَا قَبْلَهُ‏ كَمَا صَنَعَ‏ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ يَسْتَأْنِفُ الْإِسْلَامَ جَدِيداً»، نعمانی، الغیبة، ص ۳۳۵، ح ۱۷؛ ر. ک: شیخ طوسی، تهذیب، ج ۶، ص ۱۵۴؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص ۲۶۵.
↑ «أَنَ‏ قَائِمَنَا أَهْلَ‏ الْبَيْتِ‏ إِذَا قَامَ‏ لَبِسَ ثِيَابَ عَلِيٍّ (ع) وَ سَارَ بِسِيرَةِ عَلِيٍّ (ع)‏‏‏»، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۱۱، ح ۴؛ ج ۶، ص ۴۴۴، ح ۱۵.
↑ نعمانی، الغیبة، ص ۳۳۴، ح ۱۴.
↑ «سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ لَسِيرَةُ عَلِيٍّ ع فِي أَهْلِ الْبَصْرَةِ كَانَتْ خَيْراً لِشِيعَتِهِ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ إِنَّهُ عَلِمَ أَنَّ لِلْقَوْمِ دَوْلَةً فَلَوْ سَبَاهُمْ لَسُبِيَتْ شِيعَتُهُ قُلْتُ فَأَخْبِرْنِي عَنِ الْقَائِمِ ع يَسِيرُ بِسِيرَتِهِ قَالَ لَا إِنَّ عَلِيّاً ص سَارَ فِيهِمْ بِالْمَنِّ لِلْعِلْمِ مِنْ دَوْلَتِهِمْ وَ إِنَّ الْقَائِمَ عَجَّلَ اللَّهُ فَرَجَهُ يَسِيرُ فِيهِمْ بِخِلَافِ تِلْكَ السِّيرَةِ لِأَنَّهُ لَا دَوْلَةَ لَهُمْ»؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۵، ص ۳۳، ح ۴؛ شیخ طوسی، تهذیب، ج ۶، ص ۱۵۴؛ شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۴۹؛ برقی، المحاسن، ج ۲، ص ۳۹، ح ۱۱۲۶.
↑ ر.ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۳۶، ح ۲
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۶۳ - ۲۶۵.

[1] «يَهْدِمُ‏ مَا قَبْلَهُ‏ كَمَا صَنَعَ‏ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ يَسْتَأْنِفُ الْإِسْلَامَ جَدِيداً»، نعمانی، الغیبة، ص ۳۳۵، ح ۱۷؛ ر. ک: شیخ طوسی، تهذیب، ج ۶، ص ۱۵۴؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص ۲۶۵.

[2] «أَنَ‏ قَائِمَنَا أَهْلَ‏ الْبَيْتِ‏ إِذَا قَامَ‏ لَبِسَ ثِيَابَ عَلِيٍّ (ع) وَ سَارَ بِسِيرَةِ عَلِيٍّ (ع)‏‏‏»، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۱۱، ح ۴؛ ج ۶، ص ۴۴۴، ح ۱۵.

[3] نعمانی، الغیبة، ص ۳۳۴، ح ۱۴.

[4] «سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ لَسِيرَةُ عَلِيٍّ ع فِي أَهْلِ الْبَصْرَةِ كَانَتْ خَيْراً لِشِيعَتِهِ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ إِنَّهُ عَلِمَ أَنَّ لِلْقَوْمِ دَوْلَةً فَلَوْ سَبَاهُمْ لَسُبِيَتْ شِيعَتُهُ قُلْتُ فَأَخْبِرْنِي عَنِ الْقَائِمِ ع يَسِيرُ بِسِيرَتِهِ قَالَ لَا إِنَّ عَلِيّاً ص سَارَ فِيهِمْ بِالْمَنِّ لِلْعِلْمِ مِنْ دَوْلَتِهِمْ وَ إِنَّ الْقَائِمَ عَجَّلَ اللَّهُ فَرَجَهُ يَسِيرُ فِيهِمْ بِخِلَافِ تِلْكَ السِّيرَةِ لِأَنَّهُ لَا دَوْلَةَ لَهُمْ»؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۵، ص ۳۳، ح ۴؛ شیخ طوسی، تهذیب، ج ۶، ص ۱۵۴؛ شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۴۹؛ برقی، المحاسن، ج ۲، ص ۳۹، ح ۱۱۲۶.

[5] ر.ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۳۶، ح ۲

[6] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۶۳ - ۲۶۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]