زمان ظهور امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:


'''زمان''' یا '''[[وقت ظهور امام مهدی]]''' یکی از موضوعات مهم در مباحث [[مهدویت]] است. سال‏‌ها پیش از [[ولادت حضرت مهدی]]{{ع}}‏، درباره آن، از [[معصومان]]{{عم}} پرسش می‌‏شد<ref>  [[محمد بن یعقوب کلینی]]، الکافی، ج ۱، ص ۳۶۸، ح ۲</ref>. [[امامان]]{{عم}} نیز همواره مسائل مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ - به ویژه [[زمان ظهور]] آن حضرت - را از [[رازهای الهی]] دانسته و [[وقت‏‌گذاران]] را [[تکذیب]] کرده‏‌اند<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۴۶۱ - ۴۶۴.</ref>. به وقت‏‌گذاری برای این [[وعده الهی]] اصطلاح '''[[توقیت ظهور]]''' اطلاق می‌گردد.
'''زمان''' یا '''[[وقت ظهور امام مهدی]]''' یکی از موضوعات مهم در مباحث [[مهدویت]] است. سال‏‌ها پیش از [[ولادت حضرت مهدی]]{{ع}}‏، درباره آن، از [[معصومان]]{{عم}} پرسش می‌‏شد<ref>  [[محمد بن یعقوب کلینی]]، الکافی، ج ۱، ص ۳۶۸، ح ۲</ref>. [[امامان]]{{عم}} نیز همواره مسائل مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ - به ویژه [[زمان ظهور]] آن حضرت - را از [[رازهای الهی]] دانسته و [[وقت‏‌گذاران]] را [[تکذیب]] کرده‏‌اند<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۴۶۱ - ۴۶۴.</ref>. به وقت‏‌گذاری برای این [[وعده الهی]] اصطلاح '''[[توقیت ظهور]]''' اطلاق می‌گردد.
==مقدمه==
* با گذری کوتاه در سخنان [[ائمه]]{{عم}} درباره [[وقت ظهور]]، به مطالب ذیل بر خواهیم خورد:
# [[آگاهی]] به زمان دقیق [[ظهور]]، فقط از آن [[خداوند]] سبحانه و تعالی است.
# [[معصومان]]{{عم}} همواره [[مردم]] را از [[تعیین وقت]] درباره [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ برحذر داشته، وقت‌‏گذاران را [[تکذیب]] کرده‏‌اند.
# [[روایات]] فراوانی [[ظهور]] را ناگهانی دانسته و احادیثی [[اصلاح]] امر [[فرج]] را یک شبه ذکر کرده است.
#اگرچه پنهان بودن [[زمان ظهور]] از رازهای الهی است و [[حکمت الهی]] اقتضا کرده این وقت نزد [[مردم]] نامعلوم و پوشیده باشد، در بعضی [[روایات]] به پاره‌‏ای از حکمت‌‏های آن اشاره شده و تا اندازه‌‏ای محدوده زمانی آن معین شده است.
#با نگاهی به [[کلام]] [[معصومان]]{{عم}} می‌‏توان چگونگی [[آگاه]] شدن [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ از [[هنگام ظهور]] را به راحتی به دست آورد.
*همان‏گونه که بیان شد، در [[روایات]] فراوانی، از [[ظهور]] آن حضرت، حادثه‏‌ای ناگهانی یاد شده و روشن است ناگهانی بودن آن، با تعیین قبلی وقت منافات دارد؛ چرا که وقتی برای امری زمان مشخص شد، دیگر دفعی و ناگهانی بودن آن معنا نخواهد داشت.
*به طور مسلم، کسانی که [[تعیین وقت]] می‏‌کنند، سخنشان خلاف این گروه [[روایات]] است. پاره‏‎ای از این [[روایات]] را این‏گونه می‏‌توان دسته‏‌بندی کرد:
#'''[[اصلاح امر ظهور در یک شب]]؛''' [[امام علی]]{{ع}} فرمود: "[[پیامبر]]{{صل}} فرمود: [[امام مهدی|مهدی]] از ما [[اهل بیت]]{{عم}} است که [[خداوند]] سبحانه و تعالی امر [[فرج]] او را در یک شب [[اصلاح]] می‌‏فرماید" <ref> {{عربی|" الْمَهْدِيُ‏ مِنَّا أَهْلَ‏ الْبَيْتِ‏ يُصْلِحُ‏ اللَّهُ‏ لَهُ‏ أَمْرَهُ‏ فِي‏ لَيْلَةٍ ‏‏ "}}، [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص ۱۵۲</ref>
#'''آمدن همانند شهاب فروزان؛''' [[امام باقر]]{{ع}} پس از بیان [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏، فرمود: "او همانند شهابی شعله‌‏ور در [[تاریکی]] شب، آشکار خواهد شد"<ref> {{عربی|" ثُمَ‏ يَبْدُو كَالشِّهَابِ‏ الْوَقَّادِ فِي‏ ظُلْمَةِ اللَّيْل‏‏‏ "}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۵۹؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص ۳۲۴</ref>
*البته در برخی [[روایات]]، به صورت محدود، زمان‌‏هایی برای رخداد این حادثه بزرگ ذکر شده است. این گونه [[روایات]] به چند دسته تقسیم می‏‌شود:
#روایاتی که [[جمعه]] را روز [[ظهور]] معرفی کرده است<ref>  شیخ صدوق، الخصال، ح ۲، ص ۳۹۴</ref>؛
#روایاتی که روز [[ظهور]] را مصادف با [[روز عاشورا]] ذکر کرده است<ref>[[شیخ طوسی]]، تهذیب الاحکام، ج ۴، ص ۳۰۰</ref>؛
#روایاتی که [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را در [[سال فرد]] ذکر کرده است<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۵۳؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص ۲۶۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ص ۴۵۹</ref>؛
#برخی [[روایات]] نیز روز [[ظهور]] را شنبه ذکر کرده است<ref>[[شیخ طوسی]]، تهذیب الاحکام، ج ۴، ص ۳۳۳؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۶۵۳</ref>.
*اگرچه قرائنی چند بر [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} در [[روز جمعه]] وجود دارد؛ این [[روایت]] و امثال آن را می‌‏توان به این صورت توجیه کرد که نخستین روز [[ظهور]]، [[جمعه]] است و از آن‏جا که [[قیام]] آن حضرت [[پس از ظهور]] است، [[قیام]] آن حضرت، روز شنبه رخ خواهد داد.
*درباره چگونگی [[آگاه]] شدن [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ از [[وقت ظهور]] نیز [[روایات]] فراوانی ذکر شده است؛ مانند:
# [[الهام‏]]؛ بدون [[شک]]، [[معصومان]]{{عم}} مورد [[الهام]] [[خداوند]] سبحانه و تعالی قرار می‌‏گیرند [[وحی]]، به صورت رسمی با [[رحلت]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} پایان گرفت؛ ولی در موارد فراوانی به [[اهل بیت]]{{عم}} الهاماتی می‌‏شده و خواهد شد. برخی [[روایات]] چگونگی [[آگاه]] شدن [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} از [[زمان ظهور]] را از راه [[الهام]] ذکر کرده است<ref>  محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۴۳؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۶۴؛ محمد بن عمر کشی، رجال الکشی، ص ۱۹۲</ref>.
#'''برافراشته شدن [[پرچم]] قیام‏:''' در روایاتی اشاره شده است که وقتی [[ظهور]] آن حضرت نزدیک شد، پرچمی که آن حضرت [[هنگام ظهور]] در دست خواهد داشت، به [[اذن]] و [[اراده الهی]] برافراشته شده، [[امام]]{{ع}} را به [[فرمان]] [[قیام]] [[آگاه]] خواهد کرد<ref>  ر. ک: [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص ۱۵۵؛ راوندی، الخرائج و الجرائح، ح ۲، ص ۵۵۰، کفایة الاثر، ص ۲۶۶</ref>.
#'''بیرون آمدن [[شمشیر]] آن حضرت از غلاف:‏''' [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمود: "برای او شمشیری است در غلاف؛ هنگامی که وقت ظهورش فرارسید، آن [[شمشیر]] از غلافش خارج می‏شود. [[خداوند]] سبحانه و تعالی آن [[شمشیر]] را به سخن در می‌‏آورد و [[شمشیر]] به حضرتش می‎‏گوید: ای [[ولی خدا]]! خارج شو که دیگر نشستن مقابل ستم‏ [[دشمنان]] [[خدا]] جایز نیست. پس او [[ظهور]] می‏‌کند"<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۵۵</ref>
*در پایان، گفتنی است مخفی بودن [[زمان ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏، دارای حکمت‏‌های فراوانی است؛ از جمله:
#زنده نگه داشتن [[روح]] [[امید]] و [[انتظار]] در [[جامعه]] در طول [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏؛
#معنا پیدا کردن [[امتحان]] [[شیعیان]] در [[عصر غیبت]]؛
#غافلگیر کردن [[مخالفان]] و [[دشمنان]].
*از آن‏جا که یکی از دلیل‌‏های [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ [[تلاش]] [[دشمنان]] برای نابودی آن حضرت بود، روشن بودن [[زمان ظهور]]، [[دشمنان]] را برای از بین بردن و مقابله با آن حضرت آماده می‌‏سازد؛ در حالی که نامعلوم بودن و ناگهانی بودن [[زمان ظهور]]، باعث غافلگیری [[دشمنان]] خواهد شد.
* [[امام خمینی]] [[رهبر]] [[انقلاب]] نه فقط تعیین ادعای نزدیک بودن [[ظهور]] را نپذیرفته‏‌اند بلکه به نوعی چنین ذهنیتی را نیز مردود دانسته‌‏اند: "از [[غیبت صغرا]] تاکنون که بیش از هزار سال می‏گذرد و ممکن است صد هزار سال دیگر بگذرد و [[مصلحت]] اقتضاء نکند که حضرت تشریف بیاورد، در طول این مدت مدید [[احکام اسلامی]] باید [[زمین]] بماند و اجراء نشود؟! ...."<ref>  امام خمینی، ولایت فقیه، ص ۲۷</ref>
*مرحوم [[آیت اللّه]] [[شیخ]] [[جواد تبریزی]]- یکی [[مراجع]] معاصر تقلید- نیز در این‏ باره می‌‏گوید: " باید زمینه را مساعد کنید که اگر [[غیبت]]، صد هزار سال هم طول بکشد، [[عقاید]] [[مردم]] خراب نشود".
*فردی بود هرروز می‎‏گفت: "حضرت می‌‏آید؛ [[ظهور]] نزدیک شده یک بار گفت: سه ماه دیگر حتما آقا می‏آید. سه ماه بعد گفتیم: چه شد؟ گفت: [[بداء]] حاصل شد!"<ref>  شیخ جواد تبریزی در دیدار دانش‏پژوهان مرکز تخصصی مهدویّت، فصلنامه انتظار، ج ۵، ص ۱۷</ref>.
*ناگفته نگذارم برخی با مطرح کردن [[ظهور]] صغرا، بر این باورند [[ظهور]] آن حضرت بسیار نزدیک است.
*همگان بر این [[امید]] هستیم که چنان باشد؛ اما هیچ [[دلیل]] روایی محکمی بر آن وجود ندارد. و [[تشبیه]] آن، با [[غیبت صغرا]] نیز نادرست است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۴۶۱ - ۴۶۴.</ref>.
==زمان ظهور در درسنامه امام شناسی==
==زمان ظهور در درسنامه امام شناسی==
* [[زمان ظهور]] آن [[حضرت]] مشخص نیست و تنها [[خدا]] یا کسانی از آن آگاه‌اند که [[خداوند]] [[علم]] به آن را در اختیارشان گذاشته است. در برخی روایاتِ [[معصومان]]{{عم}}، [[زمان ظهور]] حضرتش را چونان گاه [[برپایی قیامت]] دانسته و بدین‌سان بر ناپیدایی آن تأکید ورزیده‌اند:
* [[زمان ظهور]] آن [[حضرت]] مشخص نیست و تنها [[خدا]] یا کسانی از آن آگاه‌اند که [[خداوند]] [[علم]] به آن را در اختیارشان گذاشته است. در برخی روایاتِ [[معصومان]]{{عم}}، [[زمان ظهور]] حضرتش را چونان گاه [[برپایی قیامت]] دانسته و بدین‌سان بر ناپیدایی آن تأکید ورزیده‌اند:

نسخهٔ ‏۲۳ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۶

این مدخل زیرشاخهٔ بحث ظهور امام مهدی است. زمان ظهور امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: زمان ظهور امام مهدی در حدیث - پرسش‌های مرتبط

زمان یا وقت ظهور امام مهدی یکی از موضوعات مهم در مباحث مهدویت است. سال‏‌ها پیش از ولادت حضرت مهدی(ع)‏، درباره آن، از معصومان(ع) پرسش می‌‏شد[۱]. امامان(ع) نیز همواره مسائل مربوط به حضرت مهدی(ع)‏ - به ویژه زمان ظهور آن حضرت - را از رازهای الهی دانسته و وقت‏‌گذاران را تکذیب کرده‏‌اند[۲]. به وقت‏‌گذاری برای این وعده الهی اصطلاح توقیت ظهور اطلاق می‌گردد.

زمان ظهور در درسنامه امام شناسی

زمان ظهور امام مهدی در درسنامه

۱. آشکار کردن زمان ظهور، فقط از آن خداوندعزوجل است. در روایت مشهوری آمده است: وقتی دعبل شاعر بلند آوازه شیعی در محضر امام رضا(ع) در ضمن قصیده‌ای، سخن از ظهور و قیام حضرت مهدی(ع) بر زبان جاری ساخت، آن حضرت در حالی که سرشک از دیدگانش جاری بود، رو به دعبل کرد و فرمود:‌ای خزاعی! همانا روح القدس بر زبانت، این دو بیت را جاری ساخت. آیا می‌دانی این امام کیست و چه زمانی قیام می‌کند؟ آن گاه خود آن حضرت به معرفی امام مهدی(ع) پرداخت. سپس درباره زمان ظهورش چنین فرمود: اما اینکه "چه زمانی ظهور خواهد کرد"، این خبردادن از وقت است. پدرم از پدرش و ایشان از پدرانش از رسول گرامی اسلامی(ص) نقل کرده‌اند که وقتی از آن حضرت سؤال شد:‌ای رسول خدا! چه زمانی قائم از ذریه شما ظهور می‌کند؟ آن حضرت فرمود: «مَثَلُهُ مَثَلُ الساعَةِ»اَلتي لاَ يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لاَ تَأْتِيكُمْ إِلاَّ بَغْتَةً[۷][۸]؛ جز او [هیچ کس] آن را به موقع خود آشکار نمی‌گرداند. [این حادثه] بر آسمان‌ها و زمین گران است، جز ناگهان به شما نمی‌رسد.
۲. روایات فراوانی ظهور را ناگهانی دانسته[۱۲] و احادیثی اصلاح امر فرج را یک شَبِه ذکر کرده است. امام علی(ع) نقل کرده که پیامبر(ص) فرمود: «"اَلْمَهْدِی مِنا اَهْلَ الْبَیْتِ یُصْلِحُ الله لَهُ اَمْرَهُ فِی لَیْلَهٍ"»[۱۳]؛ مهدی از ما اهل بیت است که خداوند امر فرج او را در یک شب اصلاح می‌فرماید. امام باقر(ع) نیز پس از بیان غیبت حضرت مهدی(ع)، فرمود: «"ثُم یَبْدُو کَالشهَابِ الْوَقادِ فِی ظُلْمَهِ اللیْل"»[۱۴]؛ او همانند شهابی شعله ور در تاریکی شب، آشکار خواهد شد.

زمان ظهور امام مهدی در موعودنامه

وقاتون در موعودنامه

  • یعنی کسانی که برای ظهور، وقت تعیین می‌کنند. امام باقر (ع) در پاسخ کسی که پرسید: آیا برای ظهور، وقت تعیین شده است‌؟ سه بار فرمود: "كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ"[۲۲]. امام صادق (ع) نیز در پاسخ همان پرسش، چنین گفت[۲۳][۲۴].

وقت ظهور در موعودنامه

پرسش‌های مستقیم

جستارهای وابسته

منابع

  1. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت
  2. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳
  3. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه
  4. مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی

پانویس

  1. ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۶۸، ح ۲
  2. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۴۶۱ - ۴۶۴.
  3. ↑ «إِنَّمَا مَثَلُهُ كَمَثَلِ السَّاعَةِ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا تَأْتِيكُمْ إِلَّا بَغْتَةً»؛ الإنصاف فی النص علی الأئمة، ص۱۵۳.
  4. ↑ «كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) إِذْ دَخَلَ عَلَيْهِ مِهْزَمٌ فَقَالَ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَخْبِرْنِي عَنْ هَذَا الْأَمْرِ الَّذِي نَنْتَظِرُ مَتَى هُوَ فَقَالَ يَا مِهْزَمُ كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ وَ هَلَكَ الْمُسْتَعْجِلُونَ وَ نَجَا الْمُسَلِّمُونَ»؛ الکافی، ج۱، ص۳۶۸.
  5. ↑ «كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ‌، إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ لَانُوَقِّتُ»؛ الکافی، ج۱، ص۳۶۸.
  6. ↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۲۲۱-۲۲۳.
  7. ↑ اعراف، آیه ۱۸۷.
  8. ↑ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۲۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۷۲.
  9. ↑ اعراف، آیه ۱۸۸.
  10. ↑ طوسی، کتاب الغیبه، ص ۲۹۱.
  11. ↑ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۵۱۶، ح۴۴؛ قطب الدین راوندی، الخرایج والجرایح، ج ۳، ص ۱۱۲۸؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص ۳۹۵.
  12. ↑ بر خلاف پندار کسانی که ظهور را با غیبت مقایسه کرده، گفته‌اند: چون غیبت صغرا مقدمه غیبت کبرا بود، پس دورانی به عنوان ظهور اصغر در پیش داریم.
  13. ↑ نعمانی، الغیبه، ص۱۶۳؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۱۵۲.
  14. ↑ طوسی، کتاب الغیبه، ص۱۵۹؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۳۲۴.
  15. ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۴۳، ح۳۰؛ نعمانی، الغیبه، ص۱۸۷، ح۴۰؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص۱۶۴؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۴۹، ح۴۲؛ محمد بن عمر کشی، رجال الکشی، ص۱۹۲.
  16. ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص۱۵۸-۱۶۲.
  17. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۸۲.
  18. ↑ همان، ص ۱۰۳.
  19. ↑ منتخب الاثر، ص ۱۲۴ و ۲۲۴.
  20. ↑ ارشاد مفید، ج ۲، ص ۳۷۹.
  21. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۷۹.
  22. ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۶۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۱۸؛ غیبة نعمانی، ص ۲۹۴.
  23. ↑ غیبة نعمانی، ص ۲۹۴.
  24. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۵۷.
  25. ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۶۸.
  26. ↑ احتجاج طبرسی، ج ۲، ص ۲۸۱.
  27. ↑ آخرین امید، داود الهامی، ص ۳۸۲.
  28. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۵۷.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=زمان_ظهور_امام_مهدی&oldid=1089138»