←انتخاب همسری شایسته
(←منابع) |
|||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
[[اسلام]] برای دوران [[ضعف]] و [[ناتوانی]] کودک نیز [[حقوقی]] در حمایت از وی تعیین و والدین را به رعایت آنها توصیه کرده است که به نمونه‌هایی از این [[حقوق]] اشاره می‌کنیم: | [[اسلام]] برای دوران [[ضعف]] و [[ناتوانی]] کودک نیز [[حقوقی]] در حمایت از وی تعیین و والدین را به رعایت آنها توصیه کرده است که به نمونه‌هایی از این [[حقوق]] اشاره می‌کنیم: | ||
===[[انتخاب]] همسری شایسته=== | === [[انتخاب]] همسری شایسته === | ||
مؤلفان [[بهداشت روانی]] دوران پیش از تولد را از دو جنبه ژنتیک یا ارثی و محیطی کانون توجه قرار داده‌اند<ref>محمد رضا سالاری فروهمکاران، بهداشت روانی.</ref>. محیط رَحِم و خصوصیات ژنتیک پدر و مادر نقش اساسی در [[تربیت فرزند]] و انتقال خصایص [[جسمانی]]، [[روحی]] و [[اخلاقی]] او دارند؛ بنابراین [[وراثت]] یکی از عوامل اساسی و مؤثر بر [[رشد]] و [[شخصیت]] [[کودک]] است. | |||
بخشی از کلمات [[اولیای دین]] تأثیر وراثت را با کلمه «عِرق» خاطر نشان کرده است. عرق، به معنای اصل و بن هر چیز از جمله اصل [[مردم]] است<ref>دهخدا، لغت نامه، واژه «عرق».</ref>. عرق، در فرزند تأثیر بسیار دارد و خصوصیات فرزند جز از عرق پدر یا عرق مادر نیست<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّهُ وَلَدُكَ وَ لَمْ يَأْتِكَ إِلَّا مِنْ عِرْقٍ مِنْكَ أَوْ عِرْقٍ مِنْهَا}}؛ (الجعفریات، ص۹۰).</ref>. به علاوه، شباهت فرزند به [[خویشان]] مادر یا پدر به واسطه عرق است<ref>{{متن حدیث|فَإِنْ وَقَعَتْ عَلَى عِرْقٍ مِنْ عُرُوقِ الْأَعْمَامِ أَشْبَهَ الْوَلَدُ أَعْمَامَهُ وَ إِنْ وَقَعَتْ عَلَى عِرْقٍ مِنْ عُرُوقِ الْأَخْوَالِ أَشْبَهَ الرَّجُلُ أَخْوَالَهُ}}؛ (کمال الدین، ج۱، ص۳۱۳).</ref>. بر این اساس، عرق در این متون مفهومی مشابه با نقش وراثت و ژن‌ها دارد. همچنین در کلمات اولیای دین «نصاب»<ref>{{متن حدیث|انظُر فِي أَيِّ نِصابٍ تَضَعُ ولَدَكَ}}؛ (کنز العمال، ص۸۵۵).</ref> به معنای نژاد و نسب و «حجز [[صالح]]»<ref>{{متن حدیث|تَزَوَّجُوا فِي الْحُجْزِ الصَّالِحِ فَإِنَّ الْعِرْقَ دَسَّاسٌ}}؛ (مکارم الأخلاق، ص۱۹۷).</ref> به معنای دامن، به تأثیر [[وراثت]] اشاره دارد. در همه موارد یاد شده، [[اولیای دین]] افراد را به اهمیت نقش وراثت در فرزند [[آگاه]] می‌کنند. بنابر [[روایات]] ذکر شده، اولین [[وظیفه]] والدین در [[تربیت کودک]] خویش، [[اصلاح نفس]] خویشتن است [[امام علی]]{{ع}} در بیانی جامع می‌فرمایند: اگر می‌خواهیم افراد دیگر از جمله فرزندانمان را درست [[تربیت]] کنیم، ابتدا باید از تربیت و [[اصلاح خود]] شروع کنیم: «کسی که خود را در مقام [[پیشوایی]] و [[امام]] [[مردم]] قرار می‌دهد باید پیش از آنکه به [[تعلیم]] دیگران بپردازد به تعلیم خویش پردازد و باید [[تأدیب]] کردن او به عملش پیش از تأدیب کردن به زبانش باشد. کسی که [[معلم]] و [[ادب]] کننده خویش است به [[احترام]] سزاوارتر از کسی است که [[آموزگار]] و تربیت کننده مردم است»<ref>{{متن حدیث|مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَعَلَيْهِ أَنْ يَبْدَأَ فَلْيَبْدَأْ بِتَعْلِيمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِيمِ غَيْرِهِ وَ لْيَكُنْ تَأْدِيبُهُ بِسِيرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِيبِهِ بِلِسَانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُهَا أَحَقُّ بِالْإِجْلَالِ مِنْ مُعَلِّمِ النَّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِمْ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۷۳.</ref>. | |||
مصونیت [[فرزندان]] از خطرات و محفوظ ماندن آنها از آفات جسمی و [[روحی]] در گروی [[اصلاح]] پدران و مادران است. اگر پدران دارای صلاحیت [[اخلاقی]] و [[رستگار]] باشند، تأثیر مستقیمی در [[تربیت فرزند]] خواهند داشت و آنها را از [[سقوط]] در ورطه [[مهالک]] اخلاقی [[حفظ]] می‌کند. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ لَيُصْلِحُ بِصَلَاحِ الرَّجُلِ الْمُؤْمِنِ وُلْدَهُ وَ وُلْدَ وُلْدِهِ}}؛ «[[خداوند]] با صالح و [[نیک]] بودن یک [[مؤمن]]، [[رستگاری]] و [[سعادت]] فرزند او و فرزندان فرزند او را هم تأمین می‌کند»<ref>تفسیر العیاشی، ج۲، ص۳۸۸، ح۶۵؛ بحارالأنوار، ج۶۷، ص۱۵۳، ح۱۱.</ref> و در [[حدیث]] دیگری می‌فرمایند: {{متن حدیث|يُحْفَظُ الْأَطْفَالُ بِأَعْمَالِ آبَائِهِمْ}}؛ «با [[عمل صالح]] پدران، فرزندان از [[لغزش]] حفظ می‌شوند»<ref>تفسیر العیاشی، ج۲، ص۳۳۷، ح۶۳؛ بحارالأنوار، ج۶۸، ص۲۳۶، ح۱.</ref>. در [[قرآن کریم]]، تاثیرگذاری [[عمل صالح]] پدر را در [[سرنوشت]] [[فرزندان]] این‌گونه می‌یابیم که حضرت [[موسی و خضر]]{{عم}} دو [[پیامبر الهی]]، [[مأمور]] بازسازی دیواری خراب می‌شوند که متعلق به دو [[یتیمی]] است که پدری [[مؤمن]] و [[نیکوکار]] داشته‌اند: {{متن قرآن|وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنْزٌ لَهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَنْ يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ}}<ref>«و امّا آن دیوار، از آن دو نوجوان یتیم در آن شهر بود و زیر آن گنجی از آن آن دو و پدرشان مردی شایسته بود، بنابراین پروردگارت از سر بخشایش خویش اراده فرمود که آنان به برومندی خود برسند و گنجشان را بیرون کشند و من آن کارها را از پیش خویش نکردم، این بود معنی آنچه بر آن شکیبایی نتوانستی کرد» سوره کهف، آیه ۸۲.</ref>. | |||
از مجموع این [[آیات]] و [[روایات]] روشن می‌شود که والدین اصل و ریشه‌اند و در شکل‌گیری و تکون جسمی و [[روحی]] فرزندان نقش مستقیم دارند. اگر پدر و مادر [[شایستگی]] [[جسمانی]] و [[اخلاقی]] داشته باشند، به [[طور]] طبیعی فرزند آنها نیز با [[استعداد]] و قابلیت‌های غیر قابل [[انکار]] روحی متولد خواهد شد<ref>[[حامد ولی‌زاده|ولی‌زاده، حامد]]، [[سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت (کتاب)|سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت]]، ص ۲۰۳.</ref>. | |||
[[اخلاق]] و [[تربیت فرزند]]، وابسته به نگرش والدین و اخلاق آنهاست؛ زیرا از اختلاط نطفه مرد با تخمک [[زن]]، جنین در رحم مادر تشکیل می‌گردد و به وسیله همین ترکیب عملی، تمامی خصایص، اخلاق و روحیات والدین تحت ضوابط خاصی به فرزند منتقل می‌شود<ref>بابازاده، مسائل ازدواج و حقوق خانواده، ص۷۲.</ref>. از این رو [[عفاف]] و [[پاکدامنی]] از معیارهای ضروری در انتخاب همسر است و در دامان مادران پاکدامن و با [[عفت]] فرزندان [[طیب]] و [[پاکیزه]] پرورش خواهند یافت. | [[اخلاق]] و [[تربیت فرزند]]، وابسته به نگرش والدین و اخلاق آنهاست؛ زیرا از اختلاط نطفه مرد با تخمک [[زن]]، جنین در رحم مادر تشکیل می‌گردد و به وسیله همین ترکیب عملی، تمامی خصایص، اخلاق و روحیات والدین تحت ضوابط خاصی به فرزند منتقل می‌شود<ref>بابازاده، مسائل ازدواج و حقوق خانواده، ص۷۲.</ref>. از این رو [[عفاف]] و [[پاکدامنی]] از معیارهای ضروری در انتخاب همسر است و در دامان مادران پاکدامن و با [[عفت]] فرزندان [[طیب]] و [[پاکیزه]] پرورش خواهند یافت. | ||