اثبات ولادت امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۰۰

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

دلایل اثبات کننده ولادت امام مهدی (ع)

اخبار رسول خدا و ائمه(ع) به ولادت مهدی موعود(ع)

رسول خدا(ص) فرموده است: "خداوند از میان روزها، روز جمعه را برگزید و از شب‌ها، شب قدر و از ماه‌ها ماه رمضان را انتخاب کرد و مرا از میان رسولان برگزید و حضرت علی(ع) را از من و حسن(ع) و حسین(ع) را از علی برگزید و اوصیای بعدی را از امام حسین(ع) انتخاب کرده که نهمین آنان قائم است"^[۱].
امام رضا(ع) از حضرت علی(ع) نقل می‌کند که حضرت خطاب به امام حسین(ع) فرمودند: "نهمین فرزند تو ای حسین، همان قائم به حقی است که دین خدا را غالب می‌گرداند و عدل را می‌گستراند"^[۲].
از امام حسن(ع) چنین روایت شده: "هر یک از ما ائمّه، بیعت سلطان متجاوز زمانش، ناگزیر به‌گردنش می‌افتد، مگر قائمی‌که عیسی روح الله پشت سر او نماز می‌گذارد؛ زیرا خداوند متعال ولادت او را پنهان می‌دارد و خودش را غائب می‌گرداند، تا هنگامی‌که ظهور می‌کند، بیعتی در گردنش نباشد. او نهمین امام از فرزندان برادرم حسین(ع) است"^[۳].
همچنین امام حسین(ع)نیز فرموده‌اند: "نهمین فرزند من، سنتی از یوسف(ع) و سنتی از موسی‌بن عمران را داراست. او قائم اهل بیت(ع) است و خدای متعال کارهای او را در یک شب سامان می‌بخشد"^[۴].
امام عسکری(ع) در حدیثی فرموده‌اند: "به زودی خداوند به کرم و لطفش، فرزندی به من ارزانی خواهد داشت"^[۵]^[۶].

خبر دادن امام عسکری(ع) به ولادت فرزندش مهدی(ع)

امام عسکری(ع) در حدیثی فرموده‌اند: "سپاس از آن خدایی است که مرا از دنیا نبرد تا آنکه جانشین من را به من نشان داد. او در آفرینش و اخلاق، شبیه‌ترین مردم به رسول خدا(ص) است"^[۷].
در خبر صحیحی، ابی‌هاشم جعفری می‌گوید: به ابو محمّد (امام عسکری)(ع) عرض کردم: بزرگی شما، من را از پرسش کردن باز می‌دارد. آیا اجازه می‌دهید که از شما سؤال کنم؟ فرمودند: بپرس. عرض کردم: آیا شما فرزندی دارید؟ فرمودند: آری. عرض کردم: اگر برای شما حادثه‌ای رخ دهد، کجا سراغ او را بگیریم؟ فرمود: در مدینه^[۸].

گواهی حکیمه خاتون (عمه امام عسکری)

حکیمه خاتون، دختر امام جواد(ع) است که به هنگام ولادت آن حضرت به نرجس خاتون، مادر ارجمند امام زمان رسیدگی می‌کرده است. وی پس از متولد شدن امام مهدی(ع) جریان ولادت و برخی از کرامات رخ داده را نقل کرده است. مرحوم شیخ صدوق، حضور حکیمه خاتون و دعوت امام عسکری(ع) از وی برای حضور در منزل و چگونگی ولادت امام مهدی(ع) را از زبان آن بانو به تفصیل یاد کرده است^[۹].
به جز وی، از زنان دیگری که هنگام زایمان به او کمک کرده‌اند، نام برده شده است، مانند: نسیم و ماریه، خادمه امام عسکری(ع)^[۱۰] همچنین کنیز ابوعلی خیزرانی که او را به امام عسکری(ع) هدیه کرده بود و پس از شهادت آن حضرت، موضوع تولّد را برای صاحب قبلی‌اش گزارش کرده است^[۱۱].

دیدارکنندگان با امام مهدی(ع) در خردسالی

مرحوم کلینی در کتاب کافی بابی را با عنوان "فِي تَسْمِيَةِ مَنْ رَآهُ(ع)" آورده، که در آن گزارش دیده شدن امام مهدی(ع) در دوره پیش از شهادت پدر بزرگوارشان است. در این روایت‌ها، افراد فراوانی دیدن امام را گزارش کرده‌اند و در شماری از آنها معرّفی آن حضرت توسط امام عسکری(ع) به عنوان جانشین خودشان منعکس شده است.
مرحوم شیخ صدوق نیز، در دو باب کمال‌الدین، این‌گونه گزارش‌ها را نقل کرده است. در مجموع ۴۱ حدیث آورده که در شماری از آنها جریان دیدن حضرت در دوره خردسالی بیان شده و در آنها به شکل‌های گوناگون، از جمله وضعیت جسمی‌و شکل و شمایل ایشان بیان شده است^[۱۲].^[۱۳]

ملاقات‌کنندگان با امام مهدی(ع) در دوره غیبت صغری

روایت‌های بسیاری در کتاب‌های حدیثی شیعه نقل شده که جریان ملاقات افراد متعددی را با آن حضرت در دوره غیبت صغری (۲۶۰ ـ ۳۲۹ ق) یاد کرده‌اند. این دیدارها، گاه مربوط به نائبان خاص آن حضرت و گاه مربوط به وکلای مالی ایشان بوده و برخی اوقات شیعیان، توفیق چنین ملاقاتی را پیدا می‌کردند.

تعدادی از افراد نائل شده به دیدار آن حضرت در دوره غیبت صغری، در منابع مختلف حدیثی تقل شده است^[۱۴].^[۱۵]

گواهی برخی از عالمان اهل سنت بر ولادت مهدی موعود(ع)

شماری از دانشمندان اهل سنت ولادت امام مهدی(ع) را پذیرفته‌اند که یکی از بهترین مستندات در اثبات ولادت آن حضرت است. البته هر چند بسیاری از آنان فقط تولّد محمد بن الحسن العسکری را بدون تطبیق ایشان بر مهدی موعود(ع) بیان داشته‌اند، ولی از این میان، بسیاری از آنها وی را بر حضرت مهدی صاحب‌الزمان(ع) تطبیق داده‌اند که می‌توان از این افراد نام برد^[۱۶]:

ابن خلکان می‌نویسد: ابوالقاسم محمد فرزند حسن عسکری(ع) فرزند علی الهادی(ع) فرزند محمد جواد(ع) دوازدهمین امام شیعه است. لقب معروف او حجّت است. او در نیمه شعبان سال ۲۵۵ متولّد شد. در هنگام درگذشت پدر، عمر او پنج سال بود. نام مادر از خمط و برخی نرجس هم گفته‌اند^[۱۷].
ابن مسعود مورّخ معروف می‌گوید: ابومحمد حسن بن علی العسکری(ع) در هنگام وفات ۲۹ سال داشت. او پدر مهدی منتظر(ع) است^[۱۸].
عبدالوهاب شعرانی آورده است: مهدی(ع) از اولاد امام حسن عسکری(ع) است. او در نیمه شعبان سال ۲۵۵ متولد شد. او زنده است تا اینکه با عیسی‌بن‌مریم(ع) ملاقات کند^[۱۹].
محمد بن طلحه شافعی می‌گوید: حضرت مهدی(ع) پسر امام حسن عسکری(ع) است. او زنده و موجود و از زمان غایب شدنش تاکنون باقی است^[۲۰].
ابن حجرهیثمی‌ می‌گوید: امام حسن عسکری(ع) جز از ابی القاسم محمد الحجه، فرزندی به‌جای نگذاشت و آن هنگام که پدر بزرگوارش وفات یافت، او پنج سال داشت^[۲۱]^[۲۲].

پرسش مستقیم

چه دلیلی بر متولد شدن امام مهدی هست؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی

پانویس

↑ «إِنَّ اللَّهَ اخْتَارَ مِنَ النَّاسِ الْأَنْبِيَاءَ وَ اخْتَارَ مِنَ الْأَنْبِيَاءِ الرُّسُلَ وَ اخْتَارَنِي مِنَ الرُّسُلِ وَ اخْتَارَ مِنِّي عَلِيّاً وَ اخْتَارَ مِنْ عَلِيٍّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ وَ اخْتَارَ مِنَ الْحُسَيْنِ الْأَوْصِيَاءَ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ وَ هُوَ ظَاهِرُهُمْ وَ بَاطِنُهُمْ»؛ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۲۶۰؛ اثبات الوصیه، ص۲۶۶؛ دلائل الامامه، ص۲۴۰.
↑ «التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِكَ يَا حُسَيْنُ هُوَ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ الْمُظْهِرُ لِلدِّينِ وَ الْبَاسِطُ لِلْعَدْلِ»؛ بحارالأنوار، ج۵۱، ص۱۱۰.
↑ «مَا مِنَّا أَحَدٌ إِلَّا وَ يَقَعُ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ لِطَاغِيَةِ زَمَانِهِ إِلَّا الْقَائِمَ الَّذِي يُصَلِّي خَلْفَهُ رُوحُ اللَّهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يُخْفِي وِلَادَتَهُ وَ يُغَيِّبُ شَخْصَهُ لِئَلَّا يَكُونَ لِأَحَدٍ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ إِذَا خَرَجَ ذَلِكَ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِ أَخِي الْحُسَيْنِ...»؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۲۷۹.
↑ «فِي التَّاسِعِ مِنْ وُلْدِي سُنَّةٌ مِنْ يُوسُفَ وَ سُنَّةٌ مِنْ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ وَ هُوَ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَيْتِ يُصْلِحُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَمْرَهُ فِي لَيْلَةٍ وَاحِدَةٍ»؛ بحارالأنوار، ج۵، ص۱۳۲.
↑ «... سَيَرْزُقُنِي اللَّهُ وَلَداً بِكَرَمِهِ وَ لُطْفِهِ»؛ بحارالأنوار، ج۵۰، ص۳۱۳.
↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۴-۱۸۶.
↑ «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يُخْرِجْنِي مِنَ الدُّنْيَا حَتَّى أَرَانِي الْخَلَفَ مِنْ بَعْدِي أَشْبَهَ النَّاسِ بِرَسُولِ اللَّهِ(ص) خَلْقاً وَ خُلْقاً...»؛ بحارالأنوار، ج۵۱، ص۱۶۱.
↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۶-۱۸۷.
↑ الغیبه، ص۲۴۵؛ کمال‌الدین، ج۲، باب ۴۲.
↑ الغیبه، ص۲۴۵؛ کمال‌الدین، ج۲، باب ۴۲، ح۵.
↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۷.
↑ شیخ صدوق، کمال‌الدین، ج۲، باب ۴۳، ح۱.
↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۷-۱۸۸.
↑ الکافی، ج۱، ص۳۳۱، ح۸؛ الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ الغیبه، ص۲۵۹، ح۲۲۶؛ کمال‌الدین، ج۲، ص۳۸۴، باب ۴۳، ح۱.
↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۸.
↑ ر.ک: احقاق‌الحق و ازهاق‌الباطل، ج۱۳، ص۸۸.
↑ وفیات الأعیان، ج۳، ص۳۱۶.
↑ مروج‌الذهب، ج۴، ص۱۹۹
↑ الیواقیت و الجواهر، ج۳، ص۱۷۸.
↑ مطالب السول فی مناقب آل الرسول، ج۲، ص۸۸.
↑ الصواعق المحرقه، ص۲۰۸.
↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۸-۱۹۰.

[1] «إِنَّ اللَّهَ اخْتَارَ مِنَ النَّاسِ الْأَنْبِيَاءَ وَ اخْتَارَ مِنَ الْأَنْبِيَاءِ الرُّسُلَ وَ اخْتَارَنِي مِنَ الرُّسُلِ وَ اخْتَارَ مِنِّي عَلِيّاً وَ اخْتَارَ مِنْ عَلِيٍّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ وَ اخْتَارَ مِنَ الْحُسَيْنِ الْأَوْصِيَاءَ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ وَ هُوَ ظَاهِرُهُمْ وَ بَاطِنُهُمْ»؛ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۲۶۰؛ اثبات الوصیه، ص۲۶۶؛ دلائل الامامه، ص۲۴۰.

[2] «التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِكَ يَا حُسَيْنُ هُوَ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ الْمُظْهِرُ لِلدِّينِ وَ الْبَاسِطُ لِلْعَدْلِ»؛ بحارالأنوار، ج۵۱، ص۱۱۰.

[3] «مَا مِنَّا أَحَدٌ إِلَّا وَ يَقَعُ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ لِطَاغِيَةِ زَمَانِهِ إِلَّا الْقَائِمَ الَّذِي يُصَلِّي خَلْفَهُ رُوحُ اللَّهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يُخْفِي وِلَادَتَهُ وَ يُغَيِّبُ شَخْصَهُ لِئَلَّا يَكُونَ لِأَحَدٍ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ إِذَا خَرَجَ ذَلِكَ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِ أَخِي الْحُسَيْنِ...»؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۲۷۹.

[4] «فِي التَّاسِعِ مِنْ وُلْدِي سُنَّةٌ مِنْ يُوسُفَ وَ سُنَّةٌ مِنْ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ وَ هُوَ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَيْتِ يُصْلِحُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَمْرَهُ فِي لَيْلَةٍ وَاحِدَةٍ»؛ بحارالأنوار، ج۵، ص۱۳۲.

[5] «... سَيَرْزُقُنِي اللَّهُ وَلَداً بِكَرَمِهِ وَ لُطْفِهِ»؛ بحارالأنوار، ج۵۰، ص۳۱۳.

[6] مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۴-۱۸۶.

[7] «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يُخْرِجْنِي مِنَ الدُّنْيَا حَتَّى أَرَانِي الْخَلَفَ مِنْ بَعْدِي أَشْبَهَ النَّاسِ بِرَسُولِ اللَّهِ(ص) خَلْقاً وَ خُلْقاً...»؛ بحارالأنوار، ج۵۱، ص۱۶۱.

[8] مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۶-۱۸۷.

[9] الغیبه، ص۲۴۵؛ کمال‌الدین، ج۲، باب ۴۲.

[10] الغیبه، ص۲۴۵؛ کمال‌الدین، ج۲، باب ۴۲، ح۵.

[11] مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۷.

[12] شیخ صدوق، کمال‌الدین، ج۲، باب ۴۳، ح۱.

[13] مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۷-۱۸۸.

[14] الکافی، ج۱، ص۳۳۱، ح۸؛ الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ الغیبه، ص۲۵۹، ح۲۲۶؛ کمال‌الدین، ج۲، ص۳۸۴، باب ۴۳، ح۱.

[15] مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۸.

[16] ر.ک: احقاق‌الحق و ازهاق‌الباطل، ج۱۳، ص۸۸.

[17] وفیات الأعیان، ج۳، ص۳۱۶.

[18] مروج‌الذهب، ج۴، ص۱۹۹

[19] الیواقیت و الجواهر، ج۳، ص۱۷۸.

[20] مطالب السول فی مناقب آل الرسول، ج۲، ص۸۸.

[21] الصواعق المحرقه، ص۲۰۸.

[22] مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۸۸-۱۹۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

@@ خط ۳۲: / خط ۳۲: @@
 شماری از [[دانشمندان]] [[اهل سنت]] [[ولادت امام مهدی]]{{ع}} را پذیرفته‌اند که یکی از [[بهترین]] مستندات در [[اثبات]] ولادت آن حضرت است. البته هر چند بسیاری از آنان فقط تولّد [[محمد بن الحسن العسکری]] را بدون [[تطبیق]] ایشان بر [[مهدی موعود]]{{ع}} [[بیان]] داشته‌اند، ولی از این میان، بسیاری از آنها وی را بر [[حضرت مهدی]] صاحب‌الزمان{{ع}} [[تطبیق]] داده‌اند که می‌توان از این افراد نام برد<ref>ر.ک: احقاق‌الحق و ازهاق‌الباطل، ج۱۳، ص۸۸.</ref>:
 #[[ابن خلکان]] می‌نویسد: [[ابوالقاسم]] [[محمد]] [[فرزند]] [[حسن عسکری]]{{ع}} [[فرزند علی]] الهادی{{ع}} [[فرزند]] [[محمد]] جواد{{ع}} [[دوازدهمین امام]] [[شیعه]] است. [[لقب]] معروف او [[حجّت]] است. او در [[نیمه شعبان]] [[سال]] ۲۵۵ متولّد شد. در هنگام درگذشت [[پدر]]، [[عمر]] او پنج سال بود. نام [[مادر]] از [[خمط]] و برخی [[نرجس]] هم گفته‌اند<ref>وفیات الأعیان، ج۳، ص۳۱۶.</ref>.
-#[[ابن مسعود]] مورّخ معروف می‌گوید: [[ابومحمد]] [[حسن بن علی]] العسکری{{ع}} در هنگام [[وفات]] ۲۹ سال داشت. او [[پدر]] [[مهدی منتظر]]{{ع}} است<ref>مروج‌الذهب، ج۴، ص۱۹۹</ref>.
+#[[ابن مسعود]] مورّخ معروف می‌گوید: ابومحمد [[حسن بن علی]] العسکری{{ع}} در هنگام [[وفات]] ۲۹ سال داشت. او [[پدر]] [[مهدی منتظر]]{{ع}} است<ref>مروج‌الذهب، ج۴، ص۱۹۹</ref>.
 #[[عبدالوهاب شعرانی]] آورده است: [[مهدی]]{{ع}} از [[اولاد امام حسن]] [[عسکری]]{{ع}} است. او در [[نیمه شعبان]] [[سال]] ۲۵۵ متولد شد. او زنده است تا اینکه با عیسی‌بن‌مریم{{ع}} [[ملاقات]] کند<ref>الیواقیت و الجواهر، ج۳، ص۱۷۸.</ref>.
 #[[محمد بن طلحه شافعی]] می‌گوید: [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[پسر امام حسن عسکری]]{{ع}} است. او زنده و موجود و از زمان غایب شدنش تاکنون باقی است<ref>مطالب السول فی مناقب آل الرسول، ج۲، ص۸۸.</ref>.