سید حسنی
متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.
یکی از علایم ظهور امام مهدی (ع)، خروج سید حسنی با یارانش برای یاری ایشان از سرزمین دیلم "از بلاد گیلان"است. حسنی سیدی خوش سیما و خوش منظر و اصالتاً او را ایرانی معرفی کردهاند و از شیعیان خالص اهل بیت است، مردی شجاع، عالم و وارسته معرفی شده است.[۱] وی، انسان حقمداری است كه وقتی حقیقت برایش مشخص میشود، آنرا به راحتی میپذیرد. و نیز از اولاد امام حسن مجتبی(ع) است.[۲]
سید حسنی کیست؟
- در روایات چند نفر را سید حسنی یاد کردهاند:
- اولین شخصی که نزدیک ظهور در مکه قیام میکند و به دست اهل مکه به شهادت میرسد و سرش را برای شامی سفیانی میفرستند. این شخص، همان نفس زکیه، یکی از نشانههای حتمی ظهور است.[۳]
- دومی شخصی است که با سپاه سفیانی اموی در شام درگیر میشود و سرانجام شکست میخورد.[۴]
- سومی شخصی که به احتمال بسیار زیاد همان سید حسنی است که از نشانههای ظهور معرفی شده، کسی است که از طرف دیلم خروج میکند، ستمگران را میکشد و وارد کوفه میشود. وقتی خبر ظهور و قیام حضرت مهدی(ع) به او میرسد، نزد ایشان میآید و پس از درخواست نشانه و کرامت ایشان او و بسیاری از سپاهیانش با حضرت(ع) بیعت میکنند و به خیل عظیم سپاهیان آن ایشان میپیوندند.[۵]
مکان خروج و استقرار، زمان و مکان ملاقات و صداقت حسنی
- سید حسنی ابتدا ادعای مهدویت داشته اما پس از ملاقات حسنی با امام زمان (ع)، حسنی به امام عرض میکند: اگر تو مهدی(ع) هستی عصایت کجاست؟ ایشان آنرا به او میدهد، سپس حسنی عصا را برداشته و در سنگ فرو میبرد، بلافاصله عصا سبز شده و برگ در میآورد، لذا دست خود را دراز کرده و با ایشان بیعت میکند. البته میتوان این مسأله را چنین توجیه كرد كه او ادعای مهدویت نداشته و فقط قصد داشته حقیقت را برای یارانش روشن كند.[۶] همچنین خروج حسنی همزمان یا بعد از ظهور حضرت خواهد بود زیرا پس از ورود امام مهدی (ع) به کوفه، حسنی با خبر شده؛ یارانش به او میگویند: این رسول الله کیست که به منطقه ما وارد شده است؟ حسنی میگوید بیرون شویم و ببینیم او کیست. میداند که او مهدی(ع) است و او را میشناسد و غرضی جز اینکه ایشان را به اصحاب خود بشناساند ندارد.[۷]
روایات درباره سید حسنی
- برخی روایات دربارۀ شخصیت سید حسنی وارد شده است مانند: امام علی (ع) فرمودند:[۸] «آنگاه که سپاه حضرت مهدی(ع) به حرکت در میآید و در مسیر خود در کمال آرامش و مهربانی به وادی القری میرسند (درهای است بین مدینه و شام از توابع مدینه)، سید حسنی، پسر عموی آن حضرت به همراه دوازده هزار جنگجو به وی میپیوندند. سید حسنی به ایشان میگوید: ولی من مهدیام، سید حسنی میپرسد: آیا نشانهای داری تا ما با تو بیعت کنیم؟ حضرت به پرنده در حال پرواز اشاره میکند، در دست وی افتد و چوبی خشک را در زمین فرو میبرد و بیدرنگ سبز میشود و شاخ و برگ بر میآورد. سید حسنی میگوید: عموزاده، امامت، از آن توست و همچنین لشگریانش را به وی تسلیم خواهد کرد، او که هم نام حضرت است پیشاپیش سپاه ایشان به حرکت در خواهد آمد.»[۹] و ... .[۱۰]
سید حسنی در فرهنگنامه آخرالزمان
- سید حسنی یکی از کسانی است که پیش از قیام حضرت مهدی(ع) قیام مینماید و در پایان به لشکر حضرت ملحق شده و به همراه یاران خود با حضرت بیعت مینماید. در حدیثی امام صادق(ع) به مفضل فرمود: سید حسنی جوانی است زیباروی، که از سوی دیلم و گیلان قیام مینماید. او با بیانی رسا اعلام میکند: ای خاندان احمد! این ستمدیده دل سوخته را یاری کنید... آنگاه گنجهایی از سرزمین طالقان به او پاسخ مثبت میدهند، گنجهایی که از جنس طلا و نقره نیستند بلکه مردانی هستند چون پارههای آهن که بر اسبهایی ابلق سوار میشوند و سلاح به دست گرفته و پیاپی ستمکاران را به قتل میرسانند و به سوی کوفه پیش روی میکنند و بیشتر سرزمینهایی را که تصرف میکنند خراب میسازند و در کوفه پناه میگیرند. در آن حال خبر ظهور حضرت مهدی(ع) به او و یاران او میرسد. یاران حسنی از او میپرسند: ای پسر پیغمبر این شخص که خبرش به ما رسیده کیست و به دنبال چیست؟ امام صادق(ع) در این حال به مفضل فرمود: به خدا قسم حسنی میداند که او مهدی(ع) است و کاملاً او را میشناسد، بلکه فقط به خاطر اینکه حضرت مهدی(ع) را به یارانش بشناساند (ابراز جهل میکند). حسنی با یاران خود به سوی امام زمان(ع) میرود و از حضرت سؤال میکند. اگر شما واقعاً مهدی آل محمد(ص) هستید، پس میراث پیامبر که عبارتند از عصا، انگشتر، لباس، زره که نام آن فاضل است، عمامه که نام آن سحاب است، اسب که نامش یربوع است، شتر که نامش غضباء است، قاطر که نام آن دلدل است، الاغ که نام آن یعفور است، مرکب براق و قرآن امیرالمؤمنین را به ما نشان بدهید. سپس حضرت همه آنها را به او نشان خواهد داد؛ و عصای رسول خدا(ص) را در سنگی سخت فرو خواهد کرد و آن عصا سبز میشود و برگ میرویاند ـ و حسنی با این کار میخواهد شایستگی (امامت) حضرت مهدی(ع) را به یاران خود نشان دهد تا با ایشان بیعت کنند ـ آنگاه سید حسنی میگوید: الله اکبر! ای فرزند رسول خدا دست بگشای تا با تو بیعت کنم، حضرت نیز دست مبارکش را میگشاید و حسنی با او بیعت مینماید و سایر لشکریان او نیز با حضرت بیعت مینمایند، و از آن میان چهل هزار نفر زیدی مذهب هستند که قرآن حمایل کرده و با حضرت بیعت نمیکنند و میگویند که این کار حضرت جادویی بزرگ است و در میان آنان و بقیه لشکر نزاع در میگیرد. حضرت حجت(ع) رو به آن جماعت زیدی نموده و آنان را پند میدهد اما آن گروه بیشتر سرکشی میکنند. سپس حضرت دستور میدهد که همه آنان را به قتل برسانند و میفرماید: قرآنها را از گردنشان در نیاورید تا در روز قیامت حسرت آنان فزونتر باشد زیرا قرآن را (از معنی حقیقی خود) تغییر دادند و تحریف کردند و بدان عمل ننمودند[۱۱].
- امیرالمؤمنین(ع) فرمود: حسنی از سرزمین طبرستان[۱۲] با گروهی بسیار از سواره نظام و پیاده نظام به سوی نیشابور میرود و آنجا را به تصرف خود در میآورد و بخشهای آن را (بین افراد) تقسیم میکند. سپس به سوی اصفهان به حرکت در میآید و پس از آن به طرف قم میرود. بین او و اهل قم جنگ سختی در خواهد گرفت و مردم بسیاری به قتل خواهند رسید و قمیها شکست میخورند و پا به فرار میگذارند. سید حسنی اموال ایشان را به غنیمت برده و زنان و فرزندان آنها را به اسارت میگیرد و خانههای ایشان را ویران مینماید. اهالی قم به سوی کوههای اردهال پناهنده میشوند و پس از آن سید حسنی چهل روز در قم میماند و بیست نفر دیگر را کشته و دو نفر را هم به دار میآویزد و سپس از قم کوچ میکند[۱۳].
- امیر المؤمنین(ع) در حدیثی مفصل از حضرت مهدی(ع) و یاران او سخن میگوید. در آن حدیث میفرماید: حضرت مهدی(ع) در کنار کعبه از یاران خویش پیمان میستاند و شرایطی را برای آنان تعیین مینماید... سپس حسنی با دوازده هزار نفر به نزد حضرت آمده و میگوید: من برای حکومت از شما سزاوارترم، (اگر قبول ندارید) نشانهای آشکار کنید. سپس حضرت به پرندهای اشاره میکند و آن پرنده بر دوش آن جناب مینشیند و چوب دستی خود را در زمین فرو میکند و بلافاصله سبز شده و برگ میرویاند. حسنی چون این معجزه را میبیند لشکرش را به آن حضرت میسپارد و با حضرت بیعت مینماید و خود پیشاپیش آنان خواهد بود...[۱۴].در روایات زیادی صحبت از گروهی با پرچمهای سیاه شده است که از سوی شرق قیام میکنند و حکومت را از ستمگران میستانند و به حضرت مهدی(ع) تسلیم مینمایند. در این روایات نام پیشوای این گروه برده نشده است و ممکن است که همان سید حسنی یا خراسانی باشد[۱۵][۱۶].
پرسشهای وابسته
جستارهای وابسته
- آخر الزمان
- آدینه (جمعه)
- آستانه عسکریین
- آستانه قیامت
- آفتاب پشت ابر (خورشید پشت ابر)
- آینده پژوهی
- آیین جدید دین در عصر ظهور
- اَبدال
- ابوالادیان
- ابوصالح
- ابوالقاسم (امام مهدی)
- اثناعشریه
- احمد (امام مهدی)
- احمد بن اسحاق قمی
- احمد بن هلال کرخی
- احمدیه (قادیانیه)
- اخیار
- ادله رجعت
- اسماعیلیه
- أشراط الساعه
- اصحاب قائم (یاران امام مهدی)(ع)
- اصحاب کهف
- اقامتگاه امام مهدی در عصر ظهور (مسجد سهله)
- القاب امام مهدی (ع)
- امامت امام مهدی (ع)
- امامت و مهدویت
- امام حسن عسکری
- امام زمان (صاحب الزمان)
- امام شناسی (مرگ جاهلی)
- امام مهدی از ولادت تا ظهور
- امامیه
- امدادهای غیبی
- امکان رجعت (رجعت)
- امنیت (حکومت جهانی)
- انتظار فرج
- انتقام
- انجمن حجتیه
- انطاکیه
- اوتاد
- اهل سنت و امام مهدی موعود
- اهل سنّت و ولادت امام مهدی (ع)
- اهل کتاب در عصر ظهور
- ایام الله
- ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم
- باب (علی محمد شیرازی)
- بابیه (باب)
- باران های پیاپی
- باقریه
- البرهان فی علامات امام مهدی آخر الزمان
- بعثت امام مهدی
- بلالی (محمد بن علی بن بلال)
- بلالیه
- بهائیت
- البیان فی اخبار صاحب الزمان
- بیت الحمد
- بیت المقدس
- بیدا (خسف به بیدا)
- بیعت امام مهدی
- بیعت نامه امام مهدی
- البیعه لله
- پایان تاریخ (آخرالزمان)
- پدر امام مهدی (امام حسن عسکری)
- پدر امام مهدی و اهل سنّت
- پرچم امام مهدی
- پرچم های سیاه
- پیراهن امام مهدی
- تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم
- تاریخ عصر غیبت
- تاریخ غیبت کبرا
- تشرف (ملاقات با امام مهدی
- تکذیب وقت گزاران وقت ظهور
- تَناثُرُ النُّجُوم
- توقیع
- جبرئیل
- جده
- جزیره خضرا
- جزیره خضرا در ترازوی نقد
- جعفر کذاب
- جمعه
- جنگ افزارهای امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- حجت
- حجر الاسود
- حدیث غدیر
- حدیث لوح حضرت زهرا (لوح حضرت زهرا)
- حدیث معراج
- حِرْز امام مهدی
- حرمت نام بردن امام مهدی
- حسن شریعی
- حسین بن روح نوبختی
- حسین بن منصور حلاج
- حکومت جهانی
- حکومت صالحان
- حکومت مستضعفان
- حکیمه خاتون
- حیرت
- خاتم الاوصیاء
- خراسانی (خروج خراسانی)
- خردسال ترین پیشوای معصوم (امامت امام مهدی)
- خروج خراسانی
- خروج دابة الاَرض
- خروج دجال
- خروج سفیانی
- خروج سید حسنی
- خروج شعیب بن صالح
- خروج شیصبانی
- خروج عوف سلمی
- خروج امام مهدی (قیام امام مهدی)
- خروج یأجوج (یأجوج و مأجوج)
- خروج یمانی
- خسف به بیداء
- خسوف و کسوف غیرعادی
- خضر
- خلافت موعود
- خورشید پشت ابر
- خطبه قیام
- خورشید مغرب
- خیمه
- دابه الارض (خروج دابه الارض)
- دادگستر جهان
- دانشمندان عامه و امام مهدی موعود
- دجال (خروج دجال)
- در انتظار ققنوس
- در فجر ساحل
- دست بر سر گذاشتن
- دعای افتتاح
- دعای عهد
- دعای ندبه
- دعای سمات
- دوازده امامی (اثناعشریه)
- دولت کریمه (حکومت جهانی)
- دین در آخرالزمان (آخرالزمان)
- دین عصر ظهور
- ذی طوی
- رایات سود (پرچم های سیاه)
- رحلت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- رجعت
- رجعت کنندگان
- رکن و مقام
- رؤیت امام مهدی (ملاقات امام مهدی)
- زبور داود
- زمینه سازان ظهور
- زنان آخرالزمان (آخرالزمان)
- زنان و قیام امام مهدی (یاران امام مهدی)
- زندگی آخرالزمان (آخرالزمان)
- زیارت آل یس
- زیارت ناحیه مقدسه
- زیارت رجبیه
- زیدیه
- سازمان وکالت
- سامرا
- سرداب سامرا
- سلاح امام مهدی
- سفیانی (خروج سفیانی)
- سید حسنی (خروج سید حسنی)
- سیره حکومتی امام مهدی
- سیصد و سیزده
- شاهدان ولادت امام مهدی
- شرایط ظهور
- شرید
- شریعیه
- شعبان
- شعیب بن صالح (خروج شعیب)
- شلمغانیه
- شمائل امام مهدی
- شمشیر امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- شهادت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- شیخیه
- شیطان (کشته شدن شیطان)
- شیصبانی (خروج شیصبانی)
- شیعه
- صاحب الامر
- صاحب الدار
- صاحب الزمان
- صاحب السیف
- صاحب الغیبه
- صاید بن صید (خروج دجال)
- صقیل (مادر امام مهدی)
- صیحه آسمانی (ندای آسمانی)
- طالقان
- طرید
- طلوع خورشید از مغرب
- طویل العمر
- طی الارض
- طیبه
- ظهور
- عاشورا
- عبرتایی (احمد بن هلال)
- عثمان بن سعید عمری
- عدد یاران امام مهدی (سیصد و سیزده)
- عدل و قسط (حکومت جهانی)
- العرف الوردی فی اخبار الامام مهدی
- عسکریه
- عصائب
- عصر زندگی
- عقد الدرر فی اخبار المنتظر
- علایم ظهور (نشانه های ظهور)
- علائم قیامت (اشراط الساعه)
- علی بن محمد سمری
- غار انطاکیه (انطاکیه)
- غایب (امام غایب)
- غریم
- غلام
- غیبت (پنهان شدن)
- الغیبه
- غیبت صغرا
- غیبت کبرا
- فترت
- فرید
- فرجام امام مهدی
- فرجام شناسی (آینده پژوهی)
- فضیلت انتظار فرج (انتظار فرج)
- فضیلت منتظران (منتظر)
- فلسفه رجعت (رجعت)
- فلسفه غیبت صغرا (غیبت صغرا)
- فلسفه غیبت (غیبت امام مهدی)
- فواید امام غایب
- فوتوریسم
- قائم
- قادیانیه
- قتل نفس زَکیّه
- قم
- قیامت صغرا (رجعت)
- قیام های پیش از ظهور
- کتاب الغیبه للحجه
- کشته شدن شیطان
- کمال الدین و تمام النعمه
- کوفه
- کنیه امام مهدی (ابوالقاسم)
- کوه رَضْوی
- کیسانیه
- لباس امام مهدی (پیراهن امام مهدی)
- لوح حضرت زهرا
- مادر امام مهدی
- متمهدی (مدعیان مهدویت)
- مثلث برمودا (جزیره خضرا)
- محدَّث
- محل بیعت امام مهدی (رکن و مقام)
- محل ظهور امام مهدی (مسجد الحرام)
- محل قتل نفس زکیه (رکن و مقام)
- محمد
- محمد بن عثمان بن سعید عمری
- محمد بن علی بن هلال
- محمد بن علی شلمغانی
- محمد بن نصیر نمیری
- محمدیه
- مدعیان بابیت
- مدعیان مهدویت
- مرجع تقلید
- مردان آخرالزمان (آخرالزمان)
- مرکز حکومت امام مهدی (مسجد کوفه)
- مرگ جاهلی
- مرگ سرخ
- مرگ سفید
- مستضعف
- مسجد جمکران
- مسجد الحرام
- مسجد سهله
- مسجد صاحب الزمان (مسجد جمکران)
- مسجد کوفه
- مصلای جمعه و جماعات در عصر ظهور (مسجد کوفه)
- مضطر
- معجم احادیث الامام المهدی
- معمرین
- مغیریه
- مقتدای مسیح
- مکیال المکارم فی فواید الدعاء للقائم
- ملاحم و فتن
- ملاقات با امام مهدی
- ملیکه (مادر امام مهدی)
- منتخب الاثر
- منتظِر
- منتَظَر
- منتقم
- منصور
- موتور
- موسویه
- موعود مسیحیت
- موعود یهود
- مهدی
- مهدی سودانی
- مهدی موعود
- مهدویت
- ممهدون (زمینه سازان ظهور)
- مهدویت پژوهی (آینده پژوهی)
- امام مهدی شخصی و امام مهدی نوعی
- مهدیه
- میراث دار پیامبران
- ناحیه مقدسه
- نام های حضرت محمد (احمد)
- ناووسیه
- نجبا
- ندای آسمانی
- نرگس (مادر امام مهدی)
- نزول عیسی
- نشانه های آخرالزمان (آخرالزمان
- نشانه های ظهور
- نفس زکیه
- نماز امام زمان
- نواب خاص
- نیابت خاص
- نیابت عام
- نیمه شعبان
- وقاتون (وقت ظهور)
- وقت ظهور
- وقت معلوم
- وکلای امام مهدی
- ولادت امام مهدی
- ولایت فقیه
- ولی فقیه
- همسر و فرزند امام مهدی
- هیبت امام مهدی
- یأجوج و مأجوج
- یاران امام مهدی
- یالثارات الحسین
منابع
محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی ج۷
طبسی، نجمالدین، نگرشی در روایات سید حسنی
رجالی تهرانی،علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان
موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان
رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور
سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت
بختیاری، ابوالحسن، تحلیل تاریخی روایات علائم ظهور
رحیمی، عباس، امید فردا
،تونهای مجتبی، موعودنامه
پانویس
- ↑ ر.ک. محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۷، ص۴۳۹، ۴۴۱؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۹؛ موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۶؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۶۹ ـ ۷۴؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۰7 ـ ۲۰۸؛ تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۱۶؛ پژوهشگران وبگاه اسلام کوئیست
- ↑ ر.ک. طبسی، نجمالدین، نگرشی در روایات سید حسنی، انتظار موعود، شماره۳۱، زمستان ۱۳۸۸، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۷، ص۴۳۹، ۴۴۱؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۸۵؛ آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۰ ـ ۲۲۳
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۸۵؛ آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۰ ـ ۲۲۳
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۸۵؛ آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۰ ـ ۲۲۳
- ↑ ر.ک. آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۰ ـ ۲۲۳ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۹؛ طبسی، نجمالدین، نگرشی در روایات سید حسنی، انتظار موعود، شماره۳۱، زمستان ۱۳۸۸، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۰ ـ ۲۲۳
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۱۵ و ج ۵۳، ص ۱۵: «تسير الجيوش حتّى تصير بوادي القرى في هدوء و رفق، و يلحقه هناك ابن عمّه الحسنيّ، في اثني عشر ألف فارس فيقول: يا ابن عمّ، أنا أحقّ بهذا الجيش منك، أنا ابن الحسن، و أنا المهديّ. فيقول المهدي بل أنا المهدي. فيقول الحسنيّ: هل لك من آية فنبايعك؟ فيوميء المهديّ إلى الطّير، فتسقط على يده، و يغرس قضيبا في بقعة من الأرض، فيخضرّ و يورق فيقول له الحسنيّ: يا ابن عمّ هي لك. و يسلّم إليه جيشه، و يكون على مقدّمته، و اسمه على اسمه»
- ↑ ر.ک. رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۶۹ ـ ۷۴؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۹؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۰7 ـ ۲۰۸
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۹؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۶۹ ـ ۷۴؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۰۷ ـ ۲۰۸
- ↑ بحارالانوار: ج ۵۳، ص ۱۵ و سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۱۸۲.
- ↑ نام قدیمی نواحی مازندران، گلستان و اطراف آن است.
- ↑ بحار الانوار: ج ۶۰، ص ۲۱۵ و سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۲۱۵.
- ↑ ملاحم: ص ۱۴۹.
- ↑ ر.ک: پرچم، قیامهای قبل از ظهور.
- ↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان صفحه ۳۷۴.