ظهور امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۵۱

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.

مقدمه

ظهور در لغت به معنای آشکار شدن چیز پنهان است و در اصطلاح مهدویت به دو معنا بیان شده است: معنای اول، آشکار شدن امام(ع) در برابر دیدگان مردم و معرفی و شناساندن خود به مردم بعد از یک دوره طولانی زندگی مخفیانه و در معنای دوم به این صورت است که امام(ع) در هنگام ظهور، پرده از عنوان و نام حقیقی خویش برمی‌دارد و به روشنی و صراحت خود را به مردم معرفی می‌کند که تا آن زمان در بین مردم بوده اما به صورت ناشناس.

معانی ظهور

ظهور از نظر لغت به معنای آشکار شدن چیز پنهان است^[۱].^[۲] و در اصطلاح مهدویت بر دو معنا دلالت دارد:

مقصود، ظاهر شدن حضرت مهدی (ع) پس از پنهان زیستن طولانی، برای قیام و برپایی حکومت عدل جهانی است.^[۳]
اعلان انقلاب و قیام با شمشیر؛ این معنا دربارۀ امام زمان (ع) نیز صادق است چون آن حضرت عليه ستم قیام کرده و انقلاب بزرگی را به راه می‌اندازد.^[۴]

شیعه هر دو معنا را قبول دارد اما اهل سنت و ادیان دیگر تنها معنای دوم را دربارۀ مصلح کل قبول دارند.^[۵]

تقسیم دوران ظهور

دوران ظهور به سه مرحله تقسیم می شود:

ظهور و آشکار شدن که فقط در اراده و علم الهی است^[۶] .
قیام و نهضت به امر الهی و خروج بر ستمگران و مبارزه با دشمنان^[۷].
دوران تثبیت و حکومت جهانی.^[۸]

چگونگی ظهور پس از غیبت

دربارۀ چگونگی ظهور پس از غیبت دو معنا وجود دارد، عملی و نظری و هر دو بر آن حضرت صدق می کند:

معنای عملی: اینکه مردم امام(ع) را در آغاز ظهور ببینند و آن حضرت خود را به آنها معرفی نموده و یاری و پشتیبانی بخواهد.^[۹]
معنای نظری: بر طرف شدن غیبتی که امام آنرا به عنوان یک روش برگزیده است؛ در این صورت شخصیت امام آشکار شده و مردمان او را خواهند شناخت.^[۱۰]

اگر غیبت را به معنای مخفی بودن شخص امام بدانیم ظهور یعنی آشکار شدن جسم مبارک امام در برابر دیدگان مردم، علاوه بر اینکه در اینجا هم ضروری است که امام(علیه السلام)، خود را به آنها شناسانده، از حقیقت خویش آگاهشان سازد. اگر هم نظریۀ دوم (حضور امام(ع) در بین مردم و ناشناس بودن آن جناب برای آنها) را معتقد باشیم ظهور یعنی اینکه امام پرده از روی نام و عنوان حقیقی خویش بردارد و به روشنی و صراحت، خود را به مردم بشناساند و بر این امر دلیل و حجت بیاورد. این نظریه را برخی روایات تأیید می‌نمایند. در آنها آمده است، پس از ظهور، عده‌ای از مردم می‌گویند: "ما این شخص را پیش از این دیده بودیم".^[۱۱]

زمان ظهور امام مهدی

محل ظهور امام مهدی

پرسش مستقیم

معنای ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ خلیل بن احمد، العین، العین، ج ۴، ص ۳۷
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۲۲؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۷۵
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۲۲
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۲۲
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱

[1] خلیل بن احمد، العین، العین، ج ۴، ص ۳۷

[2] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰

[3] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۲۲؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۷۵

[4] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۲۲

[5] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰

[6] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰

[7] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱

[8] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۲۲

[9] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱

[10] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱

[11] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 {{مهدویت}}
+==مقدمه==
+[[ظهور]] در لغت به معنای [[آشکار]] شدن چیز [[پنهان]] است و در اصطلاح [[مهدویت]] به دو معنا بیان شده است: معنای اول، [[آشکار]] شدن [[امام]]{{ع}} در برابر دیدگان [[مردم]] و معرفی و شناساندن خود به [[مردم]] بعد از یک دوره طولانی [[زندگی]] مخفیانه و در معنای دوم به این صورت است که [[امام]]{{ع}} در [[هنگام ظهور]]، پرده از عنوان و نام [[حقیقی]] خویش برمی‌دارد و به روشنی و صراحت خود را به [[مردم]] معرفی می‌کند که تا آن زمان در بین [[مردم]] بوده اما به صورت ناشناس.
 ==معانی ظهور==
-*[[ظهور]] از نظر لغت به معنای [[آشکار]] شدن چیز [[پنهان]] است<ref>خلیل بن احمد، العین، العین، ج ۴، ص ۳۷</ref>.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰</ref> و در اصطلاح بر دو معنا [[دلالت]] دارد:
+*[[ظهور]] از نظر لغت به معنای [[آشکار]] شدن چیز [[پنهان]] است<ref>خلیل بن احمد، العین، العین، ج ۴، ص ۳۷</ref>.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰</ref> و در اصطلاح [[مهدویت]] بر دو معنا [[دلالت]] دارد:
-#بروز بعد از [[پنهان]] بودن؛ در اصطلاح [[مهدویت]]، مقصود، [[ظاهر]] شدن [[حضرت مهدی]] {{ع}} پس از [[پنهان]] زیستن طولانی، برای [[قیام]] و برپایی [[حکومت عدل جهانی]] است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۵۲۲؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، موعودنامه، ص ۴۷۵</ref>
+#مقصود، [[ظاهر]] شدن [[حضرت مهدی]] {{ع}} پس از [[پنهان]] زیستن طولانی، برای [[قیام]] و برپایی [[حکومت عدل جهانی]] است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۵۲۲؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، موعودنامه، ص ۴۷۵</ref>
 #اعلان [[انقلاب]] و [[قیام با شمشیر]]؛ این معنا دربارۀ [[امام زمان]] {{ع}} نیز [[صادق]] است چون آن حضرت عليه [[ستم]] [[قیام]] کرده و [[انقلاب]] بزرگی را به راه می‌اندازد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۵۲۲</ref>
 *[[شیعه]] هر دو معنا را قبول دارد اما [[اهل سنت]] و [[ادیان]] دیگر تنها معنای دوم را دربارۀ مصلح کل قبول دارند.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰</ref>
@@ خط ۱۰: / خط ۱۲: @@
 ==تقسیم دوران ظهور==
 *[[دوران ظهور]] به سه مرحله تقسیم می شود:
-#[[ظهور]] و [[آشکار]] شدن که فقط در [[اراده]] و [[علم الهی]] است؛<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰</ref> [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۴۶، ح ۹؛ طوسی، محمد بن حسن، کتاب الغیبة، ص ۳۳۲، ح ۲۷۴: «إِنَّ لِلْقَائِمِ غَيْبَةً قَبْلَ ظُهُورِه‏»</ref> «همانا برای [[قائم]] غیبتی است پیش از ظهورش.»<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱</ref>
+#[[ظهور]] و [[آشکار]] شدن که فقط در [[اراده]] و [[علم الهی]] است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰</ref> .
-#[[قیام]] و [[نهضت]] به [[امر الهی]] و [[خروج]] بر [[ستمگران]] و [[مبارزه]] با [[دشمنان]]؛ [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند:<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۱۹۱، ح ۴۵: «يَقُومُ الْقَائِمُ وَ لَيْسَ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ لِأَحَد»</ref> «[[قائم]] در حالی [[قیام]] خواهد کرد که [[بیعت]] احدی بر گردن او نیست.»<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱</ref>
+#[[قیام]] و [[نهضت]] به [[امر الهی]] و [[خروج]] بر [[ستمگران]] و [[مبارزه]] با [[دشمنان]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱</ref>.
 #دوران تثبیت و [[حکومت جهانی]].<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۵۲۲</ref>
 ==چگونگی [[ظهور]] پس از غیبت==
 *دربارۀ چگونگی [[ظهور]] پس از [[غیبت]] دو معنا وجود دارد، عملی و نظری و هر دو بر آن حضرت [[صدق]] می کند:
@@ خط ۱۸: / خط ۲۱: @@
 #معنای نظری: بر طرف شدن غیبتی که [[امام]] آنرا به عنوان یک روش [[برگزیده]] است؛ در این صورت شخصیت [[امام]] [[آشکار]] شده و مردمان او را خواهند [[شناخت]].<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱</ref>
 *اگر [[غیبت]] را به معنای مخفی بودن شخص [[امام]] بدانیم [[ظهور]] یعنی [[آشکار]] شدن جسم مبارک [[امام]] در برابر دیدگان [[مردم]]، علاوه بر اینکه در اینجا هم ضروری است که [[امام]](علیه السلام)، خود را به آنها شناسانده، از [[حقیقت]] خویش آگاهشان سازد. اگر هم نظریۀ دوم ([[حضور]] [[امام]]{{ع}} در بین [[مردم]] و ناشناس بودن آن جناب برای آنها) را [[معتقد]] باشیم [[ظهور]] یعنی اینکه [[امام]] پرده از روی نام و عنوان حقیقی خویش بردارد و به روشنی و صراحت، خود را به [[مردم]] بشناساند و بر این [[امر]] [[دلیل]] و [[حجت]] بیاورد. این نظریه را برخی [[روایات]] تأیید می‌نمایند. در آنها آمده است، پس از [[ظهور]]، عده‌ای از [[مردم]] می‌گویند: "ما این شخص را پیش از این دیده بودیم".<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱</ref>
-==ظهور امام مهدی در درسنامه==
-*از اصطلاحات رایج در [[فرهنگ مهدویت]]، واژه "[[ظهور]]" است. این کلمه از نظر لغت به معنای [[آشکار]] شدن چیزی است که پیش‌تر ظاهر نبوده است<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۴، ص۳۷.</ref> و در اصطلاح، ظاهر شدن [[حضرت مهدی]]{{ع}} پس از [[پنهان]] زیستن طولانی، برای [[قیام]] و بر پایی [[حکومت عدل جهانی]] است. افزون بر واژه "[[ظهور]]" واژه "بعث" و "[[قیام]]" نیز برای [[ظهور]] به کار رفته است. "بعث" به معنای فرستادن<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۱۱۲.</ref>، برانگیختن و [[برانگیخته شدن]] است. این کلمه بیشتر درباره [[برانگیخته شدن]] [[پیامبر خاتم]]{{صل}} به کار رفته است؛ اما در بعضی از [[روایات]] [[ظهور]] و گاهی [[قیام حضرت مهدی]]{{صل}} با این واژه بیان شده است. [[پیامبر اعظم]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|"أُبَشِّرُكُمْ بِالْمَهْدِيِّ يُبْعَثُ فِي أُمَّتِي عَلَى اِخْتِلاَفٍ مِنَ اَلنَّاسِ…"}}<ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، ج۳، ص۳۷.</ref>؛ [[بشارت]] باد شما را به [[مهدی]] که در هنگام [[اختلاف مردم]] برانگیخته شود…. [[طوسی]] در [[کتاب الغیبه]]<ref>طوسی، کتاب الغیبه، ص۱۷۸.</ref> و [[اربلی]] در کتاب [[کشف الغمه فی معرفه الائمه (کتاب)|کشف الغمه فی معرفه الائمه]]<ref>اربلی، کشف الغمه فی معرفه الائمه، ج۲، ص۴۷۱.</ref> این [[روایت]] را به [[نقل]] از [[ابو سعید خدری]] [[نقل]] کرده‌اند. [[امام رضا]]{{ع}} نیز فرمود: {{متن حدیث|"… حَتی یَبْعَثَ اللهُ لِهَذَا الْأَمْرِ غُلَاماً مِنا خَفِی الْوِلَادَهِ وَ الْمَنْشَإِ غَیْرَ خَفِی فِی نَسَبِهِ"}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۴۱، ح۲۵؛ ج۳، ص۵۰۳.</ref>؛ تا اینکه [[خداوند]] بر این امر [[جوانی]] از ما را برانگیزد؛ ولادت و منشأش مخفی و نسبش [[آشکار]] است.
-*'''اصطلاح [[ظهور]] از نگاه [[روایات]]''': در [[روایات معصومین]]{{ع}} آن گاه که سخن از "[[ظهور]]" به میان می‌آید، بیشتر به [[آشکار]] شدن [[حضرت]] اشاره دارد؛ اما گاهی به موضوعات دیگری نیز اشاره می‌شود:
-:۱. [[آشکار]] شدن [[امام مهدی]]{{ع}} پس از [[غیبت]]: [[امام باقر]]{{ع}} در این‌باره فرمود: {{متن حدیث|"إِن لِلْغُلَامِ غَیْبَهً قَبْلَ ظُهُورِه"}}<ref>صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۲۴۶، ح۹؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص۳۲۹، ح۲۷۴.</ref>؛ همانا برای [[قائم]]، غیبتی است پیش از ظهورش…. [[امام صادق]]{{ع}} در روایتی [[ظهور]] وی را به [[اراده الهی]] دانسته، می‌فرماید: {{متن حدیث|"فَإِذَا أَرَادَ اللهُ عَز ذِکْرُهُ إِظْهَارَ أَمْرِهِ نَکَتَ فِی قَلْبِهِ نُکْتَهً فَظَهَرَ فَقَامَ بِأَمْرِ اللهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی"}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۴۳، ح۳۰؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۱۸۷، ح۴۰؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۴۹، ح۴۲.</ref>؛ چون خدای عز ذکره [[اراده]] کند که امر او را ظاهر سازد، در دلش نکته‌ای می‌گذارد؛ پس ظاهر می‌شود و به امر [[خدای تبارک و تعالی]] [[قیام]] می‌کند.
-*در باره چگونگی این [[آشکار]] شدن سخنی روشن در [[روایات]] نیامده است؛ اما از آنجا که این [[ظهور]] پایان [[غیبت]] دانسته شده، می‌توان این [[آشکار]] شدن را طبق روایاتی که به [[چگونگی غیبت]] اشاره کرده‌اند، تعریف کرد. برخی [[روایات]] [[غیبت]] را ناپیدایی دانسته‌اند. بر این اساس [[ظهور]] [[حضرت]]، به معنای کنار رفتن پرده از مقابل دیدگان [[مردم]] و [[آشکار]] شدن ناگهانی او است. در حالی که طبق [[روایات]] ناشناسی، [[ظهور]] به معنای معرفی آن [[حضرت]] توسط خودش به [[مردم]] است.
-:۲. همه [[دوران ظهور]] و [[آشکار]] بودن [[حضرت]]: [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|"تَوَاصَلُوا وَ تَبَاروا وَ تَرَاحَمُوا فَوَ الذِی فَلَقَ الْحَبهَ وَ بَرَأَ النسَمَهَ لَیَأْتِیَن عَلَیْکُمْ وَقْتٌ لَا یَجِدُ أَحَدُکُمْ لِدِینَارِهِ وَ دِرْهَمِهِ مَوْضِعاً یَعْنِی لَا یَجِدُ عِنْدَ ظُهُورِ الْقَائِمِ{{ع}} مَوْضِعاً یَصْرِفُهُ فِیهِ لِاسْتِغْنَاءِ الناسِ جَمِیعاً بِفَضْلِ اللهِ وَ فَضْلِ وَلِیهِ"}}<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۵۰؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص۱۴؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۳۸۲.</ref>؛ به یکدیگر بپیوندید و [[نیکی]] کنید و نسبت به هم [[مهربان]] باشید؛ پس [[سوگند]] به آن که دانه را شکافته و جانداران را از نیستی آفرید! روزی فرا می‌رسد که هیچ یک از شما جایی برای درهم و دینارش نمی‌یابد؛ یعنی به [[هنگام ظهور]] [[قائم]]{{ع}} محلی که در آن درهم و [[دینار]] خود را صرف کند، نمی‌یابد به جهت [[بی‌نیازی]] همه [[مردم]] که با [[فضل]] [[خدا]] و ولی او حاصل شده است.
-:۳. [[آشکار]] شدن [[دولت حق]]: [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} در خطبه‌ای فرمود: {{متن حدیث|"… سَیُحِق اللهُ الْحَق بِکَلِمَاتِهِ وَ یَمْحَقُ الْبَاطِلَ‌ها ها طُوبَی لَهُمْ عَلَی صَبْرِهِمْ عَلَی دِینِهِمْ فِی حَالِ هُدْنَتِهِمْ وَ یَا شَوْقَاهْ إِلَی رُؤْیَتِهِمْ فِی حَالِ ظُهُورِ دَوْلَتِهِمْ… "}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۳۵، ح۳.</ref>؛ [[خدا]] هم با کلمات خود ([[ائمه]] یا [[آیات قرآن]] و یا تقدیر خود) [[حق]] را ثابت کند و [[باطل]] را از میان ببرد. آه آه، خوشا به حالشان که در زمان [[صلح]] و [[آرامش]]، بر دینشان [[شکیبایی]] ورزیدند، هان از [[اشتیاق]] به دیدارشان در [[زمان ظهور]] دولتشان….
-*[[اشتیاق]] [[صالحان]] به [[درک زمان ظهور]]: [[درک زمان ظهور]] دارای [[فضیلت]] فراوانی است؛ از این‌رو [[انسان‌های صالح]] در طول [[تاریخ]]، همواره آرزومند حضور در آن دوران بوده‌اند. [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} همواره به ارجمندی حضور در آن رخداد بزرگ اشاره می‌کردند. [[امام علی]]{{ع}} در [[روایت]] یاد شده در بحث قبل به این مسئله اشاره فرموده است. [[حضرت]] [[حسین بن علی]]{{ع}} [[نقل]] کرده است: مردی نزد پدرم آمد و از اوصاف [[مهدی]]{{ع}} پرسید. ایشان وقتی صفات او را ذکر کرد، با حالتی سرشار از [[عشق]] و شیدایی، به سینه خود اشاره کرده، آهی کشید و از شدت اشتیاقِ به ایشان، به سینه خود اشاره فرمود<ref>{{متن حدیث|"… وَ أَوْمَأَ بِیدِهِ إِلَی صَدْرِهِ شَوْقاً إِلَی رُؤْیتِهِ"}}؛ نعمانی، الغیبه، ص۲۱۲، ح۱.</ref>. [[ابوبصیر]] از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] کرده است: {{متن حدیث|"… فَیَا طُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَهُ وَ کَانَ مِنْ أَنْصَارِهِ"}}<ref>نعمانی، الغیبه، ص ۲۳۴، ح۲۲.</ref>؛ پس خوشا به حال آن که او را در می‌یابد و از [[یاران]] اوست. [[ام هانی ثقفیه]] گوید: بامدادی [[خدمت]] سرورم، [[امام محمد باقر]]{{ع}} رسیدم و گفتم:‌ای آقای من! آیه‌ای از [[کتاب خدا]] بر دلم خطور کرده، مرا پریشان ساخته و [[خواب]] از چشمم ربوده است. فرمود:‌ای ام هانی! بپرس. پرسیدم:‌ای سرورم! این قول [[خداوند]]: {{متن قرآن|فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ ، الْجَوَارِ الْكُنَّسِ}}<ref>تکویر، ۱۵ و ۱۶.</ref>؛ فرمود:‌ای ام هانی! خوب مسأله‌ای پرسیدی. این، مولودی در آخِرُالزمان است. او [[مهدی]] این [[عترت]] است و برای او [[حیرت]] و غیبتی خواهد بود که اقوامی در آن، [[گمراه]] می‌شوند و اقوامی نیز [[هدایت]] می‌یابند<ref>{{متن حدیث|"فَیاطُوبی لَکِ اِنْ اَدرَکْتِهِ، وَیا طُوبی لِمَنْ اَدرَکَهُ"}}؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، باب۳۲، ح۱۴.</ref>؛ خوشا بر تو اگر او را دریابی! و خوشا بر کسی که او را دریابد! کلینی بخش پایانی [[روایت]] را این گونه [[نقل]] کرده است: {{متن حدیث|"ثُم یَظْهَرُ کَالشهَابِ یَتَوَقدُ فِی اللیْلَهِ الظلْمَاءِ فَإِنْ أَدْرَکْتِ زَمَانَهُ قَرتْ عَیْنُکِ"}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۴۱.</ref>؛ … سپس مانند شعله‌ای در شب تاریک فروزان می‌شود، اگر زمان او را [[درک]] کنی، چشمت روشن می‌گردد.[[امام صادق]]{{ع}} درباره زمان آن [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|"فَطُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَ ذَلِکَ الزمَان"}}<ref>محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۹۰، ح۲۱؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۳۴، ح۵.</ref>؛ پس خوشا به حال آن که آن زمان را [[درک]] کند. [[امامان معصوم]]{{ع}} با این تعبیرها به بزرگی [[حضرت مهدی]]{{ع}} و [[دوران ظهور]] او را خاطر نشان می‌ساختند<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]،  ج۳ ، ص۱۵۵-۱۵۸.</ref>.
-==چگونگی ظهور==
-*[[ابو خالد کابلی]] از [[امام باقر]]{{ع}} [[روایت]] کند که درباره [[آیه]]: {{متن قرآن|فَاسْتَبِقُواْ الْخَيْرَاتِ أَيْنَ مَا تَكُونُواْ يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا}}<ref>"به نیکی‌ها پیشی گیرید، هر کجا باشید خداوند همه شما را بیاورد." بقره، آیه ۱۴۸.</ref>  فرمود: {{متن حدیث|"یَعْنِی أَصْحَابَ الْقَائِمِ الثلَاثَمِائَهِ وَ الْبِضْعَهَ عَشَرَ رَجُلًا قَالَ وَ هُمْ وَ اللهِ الْأُمهُ الْمَعْدُودَهُ قَالَ یَجْتَمِعُونَ وَ اللهِ فِی سَاعَهٍ وَاحِدَهٍ قَزَعٌ کَقَزَعِ الْخَرِیفِ…"}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۸، ص۳۱۳، ح۴۸۷.</ref>؛ مقصود از نیکی‌ها [[ولایت]] ([[اهل بیت]]{{ع}}) است و مقصود از گفتار خدای تبارک که "هر کجا باشید [[خداوند]] همه شماها را بیاورد"، [[اصحاب حضرت قائم]]{{ع}} هستند که متجاوز از ۳۱۰ مردند، فرمود: و آنهایند به [[خدا]] [[سوگند]] "[[امت معدوده]]" و آنان در یک ساعت گرد می‌آیند مانند پاره‌های ابر پاییز (که گرد هم جمع می‌شوند). [[اسماعیل بن جابر]] از [[امام باقر]]{{ع}} [[روایت]] کرده است: به [[خدا]] قسم! گویی هم اکنون او را می‌بینم که پشت خود را به حجر تکیه داده و از [[خداوند]] وفای [[وعده]] خود را مطالبه کند. آن گاه می‌گوید:‌ای [[مردم]]! هر کس با من در مورد [[خدا]] محاجه (بحث و گفت وگوی متقابل) نماید، پس من خود سزاوارترین [[مردم]] به [[خداوند]] هستم… سپس به سوی [[مقام]] می‌رود و نزدیک آن، دو رکعت [[نماز]] به جای می‌آورد و از [[خداوند]] وفای به وعده‌اش را درخواست می‌نماید. سپس [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: به [[خدا]] قسم! او همان [[مضطر]] است که [[خداوند]] درباره‌اش می‌فرماید: {{متن قرآن|أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاء الأَرْضِ}}<ref>"یا [کیست] آن کس که درمانده را چون وی را بخواند اجابت می‌کند، و گرفتاری را برطرف می‌گرداند، و شما را جانشینان این زمین قرار می‌دهد؟". نمل، آیه ۶۲.</ref>. این [[آیه]] درباره او و برای او نازل شده است<ref>محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۱۸۱.</ref>.  [[محمد بن مسلم]] گوید: از [[امام باقر]]{{ع}} شنیدم که می‌فرمود: … در این هنگام است که [[قائم]] ما [[خروج]] کند و چون [[ظهور]] کند به خانه [[کعبه]] تکیه زند و [[سیصد و سیزده]] مرد به گرد او اجتماع کنند و اولین سخن او این [[آیه]] [[قرآن]] است: {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}<ref>"اگر مؤمن باشید، باقیمانده خدا برای شما بهتر است"؛ هود، آیه ۸۶.</ref>؛ سپس می‌گوید: منم [[بقیة الله]] در [[زمین]] و منم [[خلیفه خداوند]] و [[حجت]] او بر شما و هر [[درود]] فرستنده‌ای به او چنین [[سلام]] گوید: {{عربی|"السلَامُ عَلَیْکَ یَا بقیة الله فی ارضه"}}، و چون برای [[بیعت]] ده هزار مرد به گرد او اجتماع کنند [[خروج]] خواهد کرد<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۳۰، ح۱۶؛ و نیز: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۱، ح۲.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]،  ج۳ ، ص۱۵۵-۱۵۸.</ref>.
-*امر به پذیرفتن [[مهدی]]{{ع}}: [[روایات]] آنگاه که سخن از [[ظهور]] آن [[حضرت]] به میان می‌آورد، به [[پیروی]] از او تأکید می‌کند و امتناع کنندگان از این کار را هلاک شونده می‌داند. [[ابو بصیر]] از [[امام صادق]]{{ع}} و او از پدرش [[نقل]] کرده که فرمود: {{متن حدیث|"… إِذَا تَحَرکَ مُتَحَرکُنَا فَاسْعَوْا إِلَیْهِ وَ لَوْ حَبْواً وَ اللهِ لَکَأَنی أَنْظُرُ إِلَیْهِ بَیْنَ الرکْنِ وَ الْمَقَامِ یُبَایِعُ الناسَ…"}}<ref>محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۱۹۴، ح۱.</ref>؛ و چون کسی که از طرف ما حرکت می‌کند، فعالیت خود را آغاز نماید؛ به سوی او بشتابید [به هر نحو ممکن]؛ اگر چه بر دست و زانو باشد. به [[خدا]] [[سوگند]]! گویی هم اکنون به او می‌نگرم که میان [[رکن و مقام]] از [[مردم]] [[بیعت]] می‌گیرد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]،  ج۳ ، ص۱۶۴، ۱۶۵.</ref>.
-*[[شادمانی]] اهل [[آسمان]] و [[زمین]]: همه هستی از [[نافرمانی]] [[خداوند]] و [[ستم]] به دیگران در [[رنج]] و ناخرسندی اند؛ از این‌رو نه فقط [[انسان‌ها]] که اهل [[آسمان‌ها]] نیز از [[ظهور]] او و برپایی [[عدل و قسط]]، شادمان و [[خشنود]] می‌شوند. [[امیر مؤمنان]]{{ع}} در این‌باره فرمود: {{متن حدیث|"یَفْرَحُ بِخُرُوجِهِ أَهْلُ السمَاوَاتِ وَ سُکانُهَا"}}<ref>محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۱۴، ح۲.</ref>؛ اهل [[آسمان‌ها]] و ساکنان آن از [[خروج]] او شادمان می‌شوند. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|"أُبَشرُکُمْ بِالْمَهْدِی یُبْعَثُ فِی أُمتِی… یَرْضَی عَنْهُ سَاکِنُ السمَاءِ وَ سَاکِنُ الْأَرْضِ"}}<ref>طوسی، کتاب الغیبه، ص۱۷۸.</ref>؛ شما را مژده می‌دهم به [[مهدی]] که در [[امت]] من برانگیخته می‌شود… و ساکنان [[آسمان]] و [[زمین]] از وی [[خشنود]] باشند. مردگان نیز در عالم [[برزخ]]، از این واقعه بزرگ شادمان می‌شوند و به یکدیگر [[بشارت]] می‌دهند. [[امام علی]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|"… إِذَا هَز رَایَتَهُ أَضَاءَ لَهَا مَا بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ… وَ لَا یَبْقَی مَیتٌ إِلا دَخَلَتْ عَلَیْهِ تِلْکَ الْفَرْحَهُ فِی قَلْبِهِ وَ هُوَ فِی قَبْرِهِ وَ هُمْ یَتَزَاوَرُونَ فِی قُبُورِهِمْ وَ یَتَبَاشَرُونَ بِقِیَامِ الْقَائِمِ"}}<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ۲، ص۶۵۳، ح۱۷.</ref>؛ و چون پرچمش به اهتزاز درآید، از [[مشرق]] تا [[مغرب]] را تابان می‌کند و… و هر مؤمنی گر چه در [[قبر]] خود باشد شادمان می‌شود، و به [[دیدار]] هم می‌روند، و مژده [[ظهور قائم]] را به یک دیگر می‌دهند<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]،  ج۳ ، ص۱۶۷.</ref>.
 ==[[زمان ظهور امام مهدی]]==