فراگیر شدن ظلم و فساد: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '''']]؛' به '''']]') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
{{پرسشهای وابسته}} | {{پرسشهای وابسته}} | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
* [[پرونده:000034.jpg|22px]] [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|'''مهدویت''']] | * [[پرونده:000034.jpg|22px]] [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|'''مهدویت''']] | ||
* [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | * [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | ||
* [[پرونده:13710001.jpg|22px]] [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|'''بامداد بشریت''']] | * [[پرونده:13710001.jpg|22px]] [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|'''بامداد بشریت''']] | ||
* [[پرونده:136857.jpg|22px]] [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|'''موعودشناسی و پاسخ به شبهات''']] | * [[پرونده:136857.jpg|22px]] [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|'''موعودشناسی و پاسخ به شبهات''']] | ||
* [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵''']] | * [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵''']] | ||
* [[پرونده:000046.jpg|22px]] [[حبیب الله طاهری|طاهری، حبیب الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|'''سیمای آفتاب''']] | * [[پرونده:000046.jpg|22px]] [[حبیب الله طاهری|طاهری، حبیب الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|'''سیمای آفتاب''']] | ||
* [[پرونده:4140.jpg|22px]] [[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]]، [[قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ (کتاب)|'''قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ''']]. | * [[پرونده:4140.jpg|22px]] [[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]]، [[قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ (کتاب)|'''قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ''']]. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} |
نسخهٔ ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۰۸
متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.
برخی از روایات[۱] در مورد ظهور امام زمان(ع) حکایت از آن دارد، قبل از ظهور آن حضرت جهان از فساد و تباهی پر خواهد شد و به برکت ظهور آن حضرت، سرتاسر جهان از عدالت پر میشود.[۲] پندار برخی بر این است که در روایات چنین آمده است: "هرگاه دنیا پر از ظلم شد، مهدی خواهد آمد"، در حالی که این تصور غلط است و هرگز روایات چنین چیزی نفرموده، آنچه در روایات آمده این است: "خداوند به ظهور حضرت مهدی(ع)، زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد، پس از آنکه پر از ظلم و جور شده است"[۳][۴]
مقدمه
- فساد به معنای تباهی و ضد آن صلاح است و به معنای خارج شدن از حد اعتدال نیز معنا کرده اند.[۵] فساد و تباهی هم در شخص امکان بروز دارد و هم در جامعه، فساد شخصی موجب خروج شخص از حد اعتدال میشود و فساد اجتماعی خارج شدن جامعه از حد اعتدال را در پی دارد و هرچه از زمان غیبت امام زمان(ع) دور میشویم این فساد ظهور بیشتری پیدا میکند.[۶]
- معنای فراگیر شدن فساد و ظلم و ستم این است که بدیها بر خوبیها و ضد ارزشها بر ارزشها غلبه یابد و شعله آتش فتنه، دامن همه را بگیرد و جامعه انسانی در باتلاق فساد فرو رود که یکی از مهم ترین مظاهر این فساد گسترش حاکمیت استکبار و محرومیت و ضعیف شدن اهل دین است[۷].[۸] فراگیر شدن ظلم و فساد آن است که هر یک از سعید، شقی، گروه حق و باطل، به اوج کار خود میرسند، ستم کاران به نهایت ستم کاری و صالحان در نهایت مظلومیت و استضعاف[۹].[۱۰]
- منشأ این ظلم و فساد اعمال و رفتار ناشایست و انتخاب غیر صحیح خود مردم است. خداوند در قرآن کریم میفرماید: ﴿ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ﴾.[۱۱]»[۱۲] فراگیر شدن فساد، و ظلم و ستم از نشانههای قبل از ظهور است چنانچه فراگیر شدن عدالت از نشانههای اصلی حکومت حضرت مهدی است. این فراگیر شدن ظلم و فساد[۱۳] در حقیقت تشبیه است نه شرطیّت و علیّت، یعنی علت تامّه برای ظهور نیست[۱۴] بلکه نشانۀ قبل از ظهور است که به دنبال آن ظهور صورت میگیرد.[۱۵]
دو دیدگاه دربارۀ فراگیر شدن ظلم
- دربارۀ مفهوم و چیستی فراگیر شدن ظلم و ستم در آخرالزمان دو معنا و دیدگاه اصلی و مهم وجود دارد:
- فراگیر شدن ظلم و ستم به معنای غالبیت: طبق این دیدگاه، در آستانۀ ظهور، ظلم و ستم در جهان غالب شده و چهرۀ جهان، چهرۀ ظلم و ستم خواهد بود.[۱۶] در روایات به فراگیر شدن ظلم و ستم نیز در میان مردم اشاره شده است، البته فراگیر شدن ظلم و ستم نه ظالم و ستمگر.[۱۷] طبق این دیدگاه، فراگیر شدن ظلم و فساد آن است که هر یک از سعید، شقی، گروه حق و باطل، به اوج کار خود میرسند، ستمکاران به نهایت ستمکاری و صالحان در نهایت مظلومیت و استضعاف.[۱۸]
- فراگیر شدن ظلم و ستم به معنای کامل و تمام: گروهی قائلند فراگیر شدن ظلم و ستم در جهان به طور کامل و تمام صورت میپذیرد و جهان به صورت یک پارچه پر از ظلم و ستم خواهد شد و از صلاح و رستگاری هیچ خبری نیست.[۱۹]
- البته دیدگاه صحیح همان دیدگاه اول است.[۲۰]
روایات دربارۀ فراگیر شدن ظلم و فساد و نکات آن
- در برخی از روایات اشاره به گسترش ظلم و فساد شده است:[۲۱] "کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً" در پارهای از روایات یادآوری شده پیش از ظهور امام عصر(ع) حتی در جوامع اسلامی، فسق و فجور. انواع گناهان و زشتیها رواج کامل خواهد یافت. مانند روایتی طولانی از امام صادق(ع) که فرمودند:[۲۲] «هنگامی که ببینی ظلم و ستم، همه جا را فراگیرد، قرآن فرسوده و بدعتها از روی هوا و هوس در مفاهیم آن آمده است...، افراد (به ظاهر) با ایمان سکوت اختیار کنند... وقتی ببینی همه این امور واقع شود، در چنین زمانی مراقب خویش باش و از خدا تقاضای نجات و رهایی از وضع ناهنجار کن که فرج نزدیک است».[۲۳] و....[۲۴]
- از مجموع روایات، نوعی همسانی میان واژگان عدل و داد و ظلم و جور دیده میشود؛ یعنی همان طور که در جامعه بعد از ظهور، عدل و داد فراگیر و همه جانبه میشود، در جامعه پیش از ظهور نیز ظلم و جور فراگیر و همه جانبه خواهد شد؛ نه این که همه ظالم باشند.[۲۵]
فراگیر شدن فساد شرط ظهور نیست
- باید توجه داشت شیوع ظلم و فساد پیش زمینۀ ظهور نیست، به دلیل آنکه اولاً فراگیر شدن ظلم و ستم شرط ظهور نیست، ثانیاً از علائم حتمی ظهور نیست و ثالثاً طبق روایات، یاران امام زمان(ع) پیش از ظهور حضرت در آن جامعه رشد کرده و تربیت یافته اند، پس بیشک، جامعهای که توان پرورش و تربیت یاران آن چنانی را داشته باشد، باید در آن، زمینهها و بستر مناسب نیز وجود داشته باشد.[۲۶]
- به عبارتی دیگر بنابر احادیث فراگیر شدن ظلم و فساد، هرگاه امام مهدی بیاید، زمین را پر از عدل و داد میکند، نه اینکه هرگاه پر از ظلم و جور شد، امام زمان خواهد آمد.[۲۷] بهترین دلیل بر اینکه ظهور امام زمان در گرو فراوانی ظلم و فساد نیست، این است که اکنون ظلم و فساد و بیعدالتی همه جا را فرا گرفته است. اگر ظهور امام زمان در گرو فراگیر شدن ظلم و فساد در جهان باشد، سالها پیش باید ظهور میکرد. پس فساد هدف نیست، بلکه آمادگی هدف است. برخلاف آنچه بعضی تصور میکنند.[۲۸]
نتیجه گیری
- بنابراین آنچه برای تسریع ظهور مصلح جهانی لازم است، وجود ظلم و فساد در سراسر زمین نیست، بلکه یک آمادگی و تشنگی لازم است. البته نمیتوان انکار کرد که افزایش ظلم و فساد یکی از علل آمادگی و تشنگی خواهد بود، چه اینکه وقتی مردم جهان ثمرۀ تلخ و شوم تبعیضها و بیعدالتیها را بچشند، ناراحت میشوند و در جستجوی یک طریق اصلاح و یافتن یک مصلح جهانی گام برمیدارند. و اینکه هستۀ اصلی زمینه برای ظهور، آمادگی و آگاهی از عواقب وضع نابسامان امروز دنیاست، نه اینکه وجود ظلم و فساد هدف اصلی باشد.[۲۹]
پرسش مستقیم
پرسشهای وابسته
- مراد از گسترش و فراگیر شدن ظلم در آخر الزمان و پیش از ظهور چیست؟ (پرسش)
- چرا با وجود فساد در جهان امام مهدی ظهور نمیکنند؟ (پرسش)
- وظیفه مردم در زمان غیبت نسبت به ظلم و فساد چیست؟ (پرسش)
- آیا برای ظهور امام مهدی باید به افزودن ظلم و ستم کمک کرد؟ (پرسش)
- آیا جمله کما ملئت ظلماً و جوراً با صالح بودن مردم منافات دارد؟ (پرسش)
- امام مهدی زمانی ظهور میکند که ظلم فراگیر شده این با دعوت انسانها برای آمادهسازی ظهور منافاتی ندارد؟ (پرسش)
جستارهای وابسته
- آخر الزمان
- آدینه (جمعه)
- آستانه عسکریین
- آستانه قیامت
- آفتاب پشت ابر (خورشید پشت ابر)
- آینده پژوهی
- آیین جدید دین در عصر ظهور
- اَبدال
- ابوالادیان
- ابوصالح
- ابوالقاسم (امام مهدی)
- اثناعشریه
- احمد (امام مهدی)
- احمد بن اسحاق قمی
- احمد بن هلال کرخی
- احمدیه (قادیانیه)
- اخیار
- ادله رجعت
- اسماعیلیه
- أشراط الساعه
- اصحاب قائم (یاران امام مهدی)(ع)
- اصحاب کهف
- اقامتگاه امام مهدی در عصر ظهور (مسجد سهله)
- القاب امام مهدی (ع)
- امامت امام مهدی (ع)
- امامت و مهدویت
- امام حسن عسکری
- امام زمان (صاحب الزمان)
- امام شناسی (مرگ جاهلی)
- امام مهدی از ولادت تا ظهور
- امامیه
- امدادهای غیبی
- امکان رجعت (رجعت)
- امنیت (حکومت جهانی)
- انتظار فرج
- انتقام
- انجمن حجتیه
- انطاکیه
- اوتاد
- اهل سنت و امام مهدی موعود
- اهل سنّت و ولادت امام مهدی (ع)
- اهل کتاب در عصر ظهور
- ایام الله
- ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم
- باب (علی محمد شیرازی)
- بابیه (باب)
- باران های پیاپی
- باقریه
- البرهان فی علامات امام مهدی آخر الزمان
- بعثت امام مهدی
- بلالی (محمد بن علی بن بلال)
- بلالیه
- بهائیت
- البیان فی اخبار صاحب الزمان
- بیت الحمد
- بیت المقدس
- بیدا (خسف به بیدا)
- بیعت امام مهدی
- بیعت نامه امام مهدی
- البیعه لله
- پایان تاریخ (آخرالزمان)
- پدر امام مهدی (امام حسن عسکری)
- پدر امام مهدی و اهل سنّت
- پرچم امام مهدی
- پرچم های سیاه
- پیراهن امام مهدی
- تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم
- تاریخ عصر غیبت
- تاریخ غیبت کبرا
- تشرف (ملاقات با امام مهدی
- تکذیب وقت گزاران وقت ظهور
- تَناثُرُ النُّجُوم
- توقیع
- جبرئیل
- جده
- جزیره خضرا
- جزیره خضرا در ترازوی نقد
- جعفر کذاب
- جمعه
- جنگ افزارهای امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- حجت
- حجر الاسود
- حدیث غدیر
- حدیث لوح حضرت زهرا (لوح حضرت زهرا)
- حدیث معراج
- حِرْز امام مهدی
- حرمت نام بردن امام مهدی
- حسن شریعی
- حسین بن روح نوبختی
- حسین بن منصور حلاج
- حکومت جهانی
- حکومت صالحان
- حکومت مستضعفان
- حکیمه خاتون
- حیرت
- خاتم الاوصیاء
- خراسانی (خروج خراسانی)
- خردسال ترین پیشوای معصوم (امامت امام مهدی)
- خروج خراسانی
- خروج دابة الاَرض
- خروج دجال
- خروج سفیانی
- خروج سید حسنی
- خروج شعیب بن صالح
- خروج شیصبانی
- خروج عوف سلمی
- خروج امام مهدی (قیام امام مهدی)
- خروج یأجوج (یأجوج و مأجوج)
- خروج یمانی
- خسف به بیداء
- خسوف و کسوف غیرعادی
- خضر
- خلافت موعود
- خورشید پشت ابر
- خطبه قیام
- خورشید مغرب
- خیمه
- دابه الارض (خروج دابه الارض)
- دادگستر جهان
- دانشمندان عامه و امام مهدی موعود
- دجال (خروج دجال)
- در انتظار ققنوس
- در فجر ساحل
- دست بر سر گذاشتن
- دعای افتتاح
- دعای عهد
- دعای ندبه
- دعای سمات
- دوازده امامی (اثناعشریه)
- دولت کریمه (حکومت جهانی)
- دین در آخرالزمان (آخرالزمان)
- دین عصر ظهور
- ذی طوی
- رایات سود (پرچم های سیاه)
- رحلت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- رجعت
- رجعت کنندگان
- رکن و مقام
- رؤیت امام مهدی (ملاقات امام مهدی)
- زبور داود
- زمینه سازان ظهور
- زنان آخرالزمان (آخرالزمان)
- زنان و قیام امام مهدی (یاران امام مهدی)
- زندگی آخرالزمان (آخرالزمان)
- زیارت آل یس
- زیارت ناحیه مقدسه
- زیارت رجبیه
- زیدیه
- سازمان وکالت
- سامرا
- سرداب سامرا
- سلاح امام مهدی
- سفیانی (خروج سفیانی)
- سید حسنی (خروج سید حسنی)
- سیره حکومتی امام مهدی
- سیصد و سیزده
- شاهدان ولادت امام مهدی
- شرایط ظهور
- شرید
- شریعیه
- شعبان
- شعیب بن صالح (خروج شعیب)
- شلمغانیه
- شمائل امام مهدی
- شمشیر امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- شهادت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- شیخیه
- شیطان (کشته شدن شیطان)
- شیصبانی (خروج شیصبانی)
- شیعه
- صاحب الامر
- صاحب الدار
- صاحب الزمان
- صاحب السیف
- صاحب الغیبه
- صاید بن صید (خروج دجال)
- صقیل (مادر امام مهدی)
- صیحه آسمانی (ندای آسمانی)
- طالقان
- طرید
- طلوع خورشید از مغرب
- طویل العمر
- طی الارض
- طیبه
- ظهور
- عاشورا
- عبرتایی (احمد بن هلال)
- عثمان بن سعید عمری
- عدد یاران امام مهدی (سیصد و سیزده)
- عدل و قسط (حکومت جهانی)
- العرف الوردی فی اخبار الامام مهدی
- عسکریه
- عصائب
- عصر زندگی
- عقد الدرر فی اخبار المنتظر
- علایم ظهور (نشانه های ظهور)
- علائم قیامت (اشراط الساعه)
- علی بن محمد سمری
- غار انطاکیه (انطاکیه)
- غایب (امام غایب)
- غریم
- غلام
- غیبت (پنهان شدن)
- الغیبه
- غیبت صغرا
- غیبت کبرا
- فترت
- فرید
- فرجام امام مهدی
- فرجام شناسی (آینده پژوهی)
- فضیلت انتظار فرج (انتظار فرج)
- فضیلت منتظران (منتظر)
- فلسفه رجعت (رجعت)
- فلسفه غیبت صغرا (غیبت صغرا)
- فلسفه غیبت (غیبت امام مهدی)
- فواید امام غایب
- فوتوریسم
- قائم
- قادیانیه
- قتل نفس زَکیّه
- قم
- قیامت صغرا (رجعت)
- قیام های پیش از ظهور
- کتاب الغیبه للحجه
- کشته شدن شیطان
- کمال الدین و تمام النعمه
- کوفه
- کنیه امام مهدی (ابوالقاسم)
- کوه رَضْوی
- کیسانیه
- لباس امام مهدی (پیراهن امام مهدی)
- لوح حضرت زهرا
- مادر امام مهدی
- متمهدی (مدعیان مهدویت)
- مثلث برمودا (جزیره خضرا)
- محدَّث
- محل بیعت امام مهدی (رکن و مقام)
- محل ظهور امام مهدی (مسجد الحرام)
- محل قتل نفس زکیه (رکن و مقام)
- محمد
- محمد بن عثمان بن سعید عمری
- محمد بن علی بن هلال
- محمد بن علی شلمغانی
- محمد بن نصیر نمیری
- محمدیه
- مدعیان بابیت
- مدعیان مهدویت
- مرجع تقلید
- مردان آخرالزمان (آخرالزمان)
- مرکز حکومت امام مهدی (مسجد کوفه)
- مرگ جاهلی
- مرگ سرخ
- مرگ سفید
- مستضعف
- مسجد جمکران
- مسجد الحرام
- مسجد سهله
- مسجد صاحب الزمان (مسجد جمکران)
- مسجد کوفه
- مصلای جمعه و جماعات در عصر ظهور (مسجد کوفه)
- مضطر
- معجم احادیث الامام المهدی
- معمرین
- مغیریه
- مقتدای مسیح
- مکیال المکارم فی فواید الدعاء للقائم
- ملاحم و فتن
- ملاقات با امام مهدی
- ملیکه (مادر امام مهدی)
- منتخب الاثر
- منتظِر
- منتَظَر
- منتقم
- منصور
- موتور
- موسویه
- موعود مسیحیت
- موعود یهود
- مهدی
- مهدی سودانی
- مهدی موعود
- مهدویت
- ممهدون (زمینه سازان ظهور)
- مهدویت پژوهی (آینده پژوهی)
- امام مهدی شخصی و امام مهدی نوعی
- مهدیه
- میراث دار پیامبران
- ناحیه مقدسه
- نام های حضرت محمد (احمد)
- ناووسیه
- نجبا
- ندای آسمانی
- نرگس (مادر امام مهدی)
- نزول عیسی
- نشانه های آخرالزمان (آخرالزمان
- نشانه های ظهور
- نفس زکیه
- نماز امام زمان
- نواب خاص
- نیابت خاص
- نیابت عام
- نیمه شعبان
- وقاتون (وقت ظهور)
- وقت ظهور
- وقت معلوم
- وکلای امام مهدی
- ولادت امام مهدی
- ولایت فقیه
- ولی فقیه
- همسر و فرزند امام مهدی
- هیبت امام مهدی
- یأجوج و مأجوج
- یاران امام مهدی
- یالثارات الحسین
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک. ملاحم سید بن طاووس، ص۱۴۴، ۱۴۹
- ↑ ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۸۱-۹۱
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ص۴۲۴: يَمْلَأُ اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً
- ↑ ر.ک. مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص۷۱-۷۲
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات، ماده فسد
- ↑ ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۸۱ ـ ۹۱
- ↑ ر.ک. تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۴
- ↑ ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۸۱-۹۱
- ↑ ر.ک. مطهری، مرتضی، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ، ص۶۶
- ↑ ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۸۱-۹۱
- ↑ سوره روم، آیه۴۱؛ «به خاطر دستاورد مردم، در خشکى و دریا فساد و تباهی آشکار شد».
- ↑ ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۸۱-۹۱
- ↑ ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۸۱-۹۱
- ↑ ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۳۷۵، ۴۱۹؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۸۱-۹۱.
- ↑ ر.ک.رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۸۱-۹۱
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج ۲، ص ۲۵۹؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۸۱ ـ ۹۱
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج ۲، ص ۲۵۹
- ↑ ر.ک. مطهری، مرتضی، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ، ص۶۶، رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۸۱ ـ ۹۱؛ تونهایی، مجتبی، موعودنامه، ص ۵۳۴
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج ۲، ص ۲۵۹
- ↑ ر.ک. نویسندگان کتاب آفتاب مهر، ج ۱، ص ۱۶۴ ـ ۱۶۷
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۳۴۱
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۶ تا ص ۲۶۰
- ↑ ر.ک. طاهری، حبیب الله، سیمای آفتاب، ص ۲۷۱ ـ ۲۷۵
- ↑ ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۸۱ ـ ۹۱؛ تونهایی، مجتبی، موعودنامه، ص ۵۳۴؛ نویسندگان کتاب آفتاب مهر، ج ۱، ص ۱۶۴ ـ ۱۶۷
- ↑ ر.ک. نویسندگان کتاب آفتاب مهر، ج ۱، ص ۱۶۴ ـ ۱۶۷
- ↑ ر.ک. نویسندگان کتاب آفتاب مهر، ج ۱، ص ۱۶۴ ـ ۱۶۷
- ↑ ر.ک. مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص۷۱-۷۲
- ↑ ر.ک. مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص۷۱-۷۲
- ↑ ر.ک. مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص۷۱-۷۲