دشمنان امام مهدی هنگام قیام: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'دستورات الهی' به 'دستورات الهی') |
جز (جایگزینی متن - 'رده:اتمام لینک داخلی' به '') |
||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
[[رده:دشمنان امام مهدی هنگام قیام]] | [[رده:دشمنان امام مهدی هنگام قیام]] | ||
[[رده:مدخل درسنامه مهدویت]] | [[رده:مدخل درسنامه مهدویت]] | ||
[[رده:مدخل]] | [[رده:مدخل]] |
نسخهٔ ۱۶ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۲۱:۰۸
متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.
مقدمه
- بی گمان در این مصاف بزرگ، شیطانها و پیروان شیطان، گرد هم میآیند تا آخرین تلاشهای خود را برای رودرویی با حق به کار گیرند. بررسی روایات به روشنی برخی از گونههای دشمنان حضرت را در هنگام قیام معرفی میکند؛ البته در پارهای موارد ممکن است این گروهها، شامل بخشی از گروه دیگر نیز بشوند، اما از آنجا که در روایات مورد اشاره قرار گرفتهاند این گونه عنوان بندی شدند. در یک تقسم بندی کلی دشمنان به دو گروه تقسیم میشوند: ۱. غیر مسلمانان (کافران، مشرکان، یهود و نصارا)؛ ۲. مسلمانان (طور عمده منافقان).
- غیر مسلمانان:
- کافران و مشرکان: نخستین گروهی که در برابر حضرت مهدی(ع) صف آرایی میکنند، مشرکان و کفارند؛ آنان که ادعا میکنند سرکرده مردم جهانند و نهضت آزادی بخش امام مهدی(ع) را مانع منافع ناروای خود میبینند. برای جلوگیری از پیروی مستضعفان از ایشان و حاکمیت محرومان، نیرو تهیه کرده و با سپاهیان امام درگیر میشوند. امام صادق(ع) درباره آیه شریفه ﴿هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ﴾[۱]؛ میفرماید: «"إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ لَمْ یَبْقَ مُشْرِکٌ بِاللهِ الْعَظِیمِ وَ لَا کَافِرٌ إِلا کَرِهَ خُرُوجَه"»[۲]؛ آن گاه که قائم قیام کند، هیچ مشرک به خداوند بلند مرتبه و هیچ کافری نخواهد بود مگر اینکه از قیام او ناخشنود خواهد شد. آنان به دنبال این ناخرسندی، به دشمنی و جنگ با آن حضرت میپردازند. شیوه برخورد حضرت مهدی(ع) با آنان که همان شیوه پیامبر است به شدیدترین صورت ممکن خواهد بود که: ﴿مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ﴾[۳]؛ محمد(ص) پیامبر خداست و کسانی که با اویند، بر کافران، سختگیر [و] با همدیگر مهربانند. شاید به جهت شرایطی که خداوند فراهم سازد، بسیار سختتر و دردناکتر باشد.
- یهود، سرسختترین دشمن: خداوند متعال در برخی آیات قرآن، از یهود به عنوان دشمنترین گروه برای مؤمنان یاد کرده است[۴]، از اینرو به راحتی میتوان گفت: در آن انقلاب جهانی این گروه از هیچ تلاشی برای سرکوب یاران حق فروگذاری نمیکنند. در بعضی روایات، بیشترین پیروان دجال از یهود دانسته شده و دشمنی دجال نیز با حضرت مهدی(ع) بسیار روشن است. ابن عمر گوید:… پیامبر(ص) فرمود: «"… أَکْثَرُ أَتْبَاعِهِ الْیَهُودُ وَ النسَاءُ وَ الْأَعْرَابُ… "»[۵]؛ و بیشتر پیروان او یهود و زنان و اعرابند.
- نصارا: از آنجایی که امام مهدی(ع) در قیام جهانی خود، جز به برپایی دستورات الهی اقدام نمیکند، از اینرو همه دشمنان از جمله نصارا، در برابر او دشمنی میکنند.
- مسلمانان: در این بخش، کسانی به دشمنی با حضرت بر میخیزند که در ظاهر به آموزههای اسلامی اعتقاد دارند، اما به جهت برخی امور، هنگام ظهور از پیروی آن حضرت سر باز میزنند و در صف دشمنان قرار میگیرند. در اینجا به برخی از این افراد و یا گروهها اشاره میشود:
- منافقان: بررسیها، نشان میدهد به جز کافران، مشرکان، یهود و نصارا گروههای دیگری نیز به مقابله با حضرت بر میخیزند که در میان آنان کسانی که پیشتر ادعای موافقت با امام را داشتند، دیده میشود. آنان منافقانی هستند که به پندار خود، منافعشان را در ظهور او میجستند و اینک بر خلاف این پندار، قیام آن حضرت را بر مبنای عدل و قسط میبینند! گویی به طور دقیق تاریخ تکرار میشود و کسانی که حکومت امام علی(ع) را برای رسیدن به دنیا میخواستند، از مدار ولایت او خارج و در صف دشمنان آن حضرت وارد میشوند!! در طول تاریخ اسلام، افرادی از منافقان، با سوء استفاده از آزادیهای اسلامی، وارد مسلمانان شده و با تظاهر به شعائر اسلامی، از امکانات جامعه اسلامی، استفاده کردهاند! مصالح اسلام نیز، ایجاب میکرد پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع)، با آنان مدارا کنند و از درونشان پی جویی نکنند. در حکومت مهدی(ع)، این گونه افراد در صدد نفوذ در حکومت و جامعه اسلامی بر میآیند. حضرت، پس از درهم شکستن مقاومت مخالفان، پیروزمندانه وارد کوفه میشود و منافقان را در ردیف سایر فرقههای منحرف نافرمان، از میان بر میدارد.
- راحت طلبان: "راحتطلبی" ریشه در خود پرستی دارد و خودخواهی، منشأ همه مفاسد است. لذتطلبی حالتی را در انسان ایجاد میکند که همه معیارهای اعتقادی و اخلاقی او را دگرگون میسازد. لذت طلب، دین را به گونهای توجیه میکند که با رفاه او در تزاحم نباشد؛ او بیشتر به دنبال آن دسته از احکام ساده و بدون دردسر است که دنیای او در خطر نیفتد. انقلاب جهانی امام زمان(ع)، بدون گذشتن از آتش و خون به پیروزی نمیرسد؛ در نبرد محرومان با مستکبران، برق تیغ بلا، ایمانها را به آزمایش در میآورد. مؤمنان راستین پیشاپیش به استقبال رفته و خود را برای بلاها آماده میسازند؛ ولی راحت طلبان با دستاویز قرار دادن مذهب، در پس توجیه وضع و پایگاه خویش هستند. در دوران انتظار، بیش از همه چیز، در فکر زندگی خودند و انتظار را بیشتر در دعا و…. میجویند.
- جمود اندیشان: از آغاز تاریخ اسلام، ظاهرگرایان از مهمترین کسانی اندکه مانع گسترش دین میباشند، کسانی که به باطن و روح و هدف دین توجه نکرده و افق درکشان فراتر از پوست و قالب را نمینگرد. دور بودن از واقعیتهای عینی، آنان را کوته بین و به خود محوری دچار کرده، محدود بودن درکشان نسبت به دین، موجب میشود در بحرانها و زمانهای حساس، تکلیف خود را نشاسند و آن گونه که شایسته است، از پیامبر و امامان(ع) پیروی نکنند و گاهی نیز به رویارویی با آنان بپردازند! هنگام ظهور حضرت مهدی(ع)، نه فقط تحجر در اندیشهها و رفتار اجتماعی، از میان نمیرود که به گونههایی نو، جلوه میکند. محمد بن أبی حمزه از امام صادق(ع) روایت کرده است: «"الْقَائِمُ(ع) یَلْقَی فِی حَرْبِهِ مَا لَمْ یَلْقَ رَسُولُ اللهِ(ص) إِن رَسُولَ اللهِ ص أَتَاهُمْ وَ هُمْ یَعْبُدُونَ حِجَارَهً مَنْقُورَهً وَ خُشُباً مَنْحُوتَهً وَ إِن الْقَائِمَ یَخْرُجُونَ عَلَیْهِ فَیَتَأَولُونَ عَلَیْهِ کِتَابَ اللهِ وَ یُقَاتِلُونَهُ عَلَیْهِ"»[۶]؛ قائم(ع) در پیکار خود با چنان چیزی مواجه خواهد شد که رسول خدا(ص) با آن مواجه نگردید! همانا رسول خدا(ص) در حالی به سوی مردم میآمد که آنان بتهای سنگی و چوبهای تراشیده را پرستش میکردند؛ ولی قائم چنان است که علیه او خروج میکنند و کتاب خدا را علیه او تأویل میکنند و به استناد همان تأویل با او به جنگ بر میخیزند: فضیل بن یسار گوید: شنیدم امام صادق(ع) میفرمود: «»؛ قائم ما چون قیام کند، مردم از روی جهل با او برخورد میکنند؛ شدیدتر از آنچه رسول خدا با آن از سوی نادانان جاهلیت روبه رو شد. گفتم: این چگونه ممکن است؟ فرمود: «"إِن رَسُولَ اللهِ(ص) أَتَی الناسَ وَ هُمْ یَعْبُدُونَ الْحِجَارَهَ وَ الصخُورَ وَ الْعِیدَانَ وَ الْخُشُبَ الْمَنْحُوتَهَ وَ إِن قَائِمَنَا إِذَا قَامَ أَتَی الناسَ وَ کُلهُمْ یَتَأَولُ عَلَیْهِ کِتَابَ اللهِ یَحْتَج عَلَیْهِ بِهِ ثُم قَالَ أَمَا وَ اللهِ لَیَدْخُلَن عَلَیْهِمْ عَدْلُهُ جَوْفَ بُیُوتِهِمْ کَمَا یَدْخُلُ الْحَر وَ الْقُر"»[۷]؛ همانا رسول خدا درحالی به سوی مردم آمد که آنان سنگ و کلوخ و چوبهای تراشیده و مجسمههای چوبین را میپرستیدند؛ قائم ما چون قیام کند در حالی به سوی مردم میآید که جملگی کتاب خدا را علیه او تأویل میکنند و بر او بدان احتجاج مینمایند! سپس فرمود: بدانید به خدا سوگند! موج دادگستری او بدان گونه که گرما و سرما نفوذ میکند تا درون خانههای آنان راه خواهد یافت. ناگفته نماند امام، در مرحله دعوت، به تبیین اهداف و علل اقدامات خود میپردازد و ابهامی برای مردم باقی نمیگذارد تا تمام حق آشکار گردد. آن گاه که حق آشکار شد، اگر دشمنان از آن سر باز زدند، حضرت اقدام نظامی میکند.
- رسول گرامی اسلام(ص) همه سرکشان که از دستورات قائم آل محمد سرپیچی کنند را به هلاکت و نابودی بشارت داده است که فرمود: «"مَنْ تَبِعَهُ نَجَا وَ مَنْ تَخَلفَ عَنْهُ هَلَک"»[۸]؛ هر کس از او پیروی کند، نجات مییابد و هر کس سرپیچی کند، نابود میشود. در روایاتی چند از شدت برخورد آن حضرت با برخی از عربها سخن به میان آمده است. شاید به این دلیل که شماری مسلمانان از میان عربها هستند و بیشترین ستم به اهل بیت پیامبر(ع) از طرف آنان صورت گرفته است. امروزه نیز این دشمنی با پیروان اهل بیت(ع) و هم سویی با استکبار، در بخش قابل توجهی از آنان به چشم میخورد. ابو بصیر از امام صادق(ع) روایت کرده است: «"إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ لَمْ یَکُنْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْعَرَبِ وَ قُرَیْشٍ إِلا السیْفُ مَا یَأْخُذُ مِنْهَا إِلا السیْفَ"»[۹]؛ هنگامی که قائم قیام کند، میان او و عرب و قریش جز شمشیر چیزی نخواهد بود؛ از آنان چیزی دریافت نخواهد کرد جز شمشیر. امام باقر(ع) نیز فرمود: «"یقُومُ الْقَائِمُ بِأَمْرٍ جَدِیدٍ وَ کِتَابٍ جَدِیدٍ وَ قَضَاءٍ جَدِیدٍ عَلَی الْعَرَبِ شَدِیدٌ لَیْسَ شَأْنُهُ إِلا السیْفَ لَا یَسْتَتِیبُ أَحَداً وَ لَا یَأْخُذُهُ فِی اللهِ لَوْمَهُ لَائِمٍ"»[۱۰]؛ قائم، به امری نوین و دستورات تازه و قضایی جدید قیام خواهد کرد. این بر عرب سخت گران خواهد بود (یا سخت خواهد گرفت). او را کاری جز با شمشیر نیست؛ توبه هیچ کس را نمیپذیرد و در کار خدا از ملامت هیچ شخص خرده گیری باک ندارد[۱۱].
پرسشهای وابسته
جستارهای وابسته
- آخر الزمان
- آدینه (جمعه)
- آستانه عسکریین
- آستانه قیامت
- آفتاب پشت ابر (خورشید پشت ابر)
- آینده پژوهی
- آیین جدید دین در عصر ظهور
- اَبدال
- ابوالادیان
- ابوصالح
- ابوالقاسم (امام مهدی)
- اثناعشریه
- احمد (امام مهدی)
- احمد بن اسحاق قمی
- احمد بن هلال کرخی
- احمدیه (قادیانیه)
- اخیار
- ادله رجعت
- اسماعیلیه
- أشراط الساعه
- اصحاب قائم (یاران امام مهدی)(ع)
- اصحاب کهف
- اقامتگاه امام مهدی در عصر ظهور (مسجد سهله)
- القاب امام مهدی (ع)
- امامت امام مهدی (ع)
- امامت و مهدویت
- امام حسن عسکری
- امام زمان (صاحب الزمان)
- امام شناسی (مرگ جاهلی)
- امام مهدی از ولادت تا ظهور
- امامیه
- امدادهای غیبی
- امکان رجعت (رجعت)
- امنیت (حکومت جهانی)
- انتظار فرج
- انتقام
- انجمن حجتیه
- انطاکیه
- اوتاد
- اهل سنت و امام مهدی موعود
- اهل سنّت و ولادت امام مهدی (ع)
- اهل کتاب در عصر ظهور
- ایام الله
- ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم
- باب (علی محمد شیرازی)
- بابیه (باب)
- باران های پیاپی
- باقریه
- البرهان فی علامات امام مهدی آخر الزمان
- بعثت امام مهدی
- بلالی (محمد بن علی بن بلال)
- بلالیه
- بهائیت
- البیان فی اخبار صاحب الزمان
- بیت الحمد
- بیت المقدس
- بیدا (خسف به بیدا)
- بیعت امام مهدی
- بیعت نامه امام مهدی
- البیعه لله
- پایان تاریخ (آخرالزمان)
- پدر امام مهدی (امام حسن عسکری)
- پدر امام مهدی و اهل سنّت
- پرچم امام مهدی
- پرچم های سیاه
- پیراهن امام مهدی
- تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم
- تاریخ عصر غیبت
- تاریخ غیبت کبرا
- تشرف (ملاقات با امام مهدی
- تکذیب وقت گزاران وقت ظهور
- تَناثُرُ النُّجُوم
- توقیع
- جبرئیل
- جده
- جزیره خضرا
- جزیره خضرا در ترازوی نقد
- جعفر کذاب
- جمعه
- جنگ افزارهای امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- حجت
- حجر الاسود
- حدیث غدیر
- حدیث لوح حضرت زهرا (لوح حضرت زهرا)
- حدیث معراج
- حِرْز امام مهدی
- حرمت نام بردن امام مهدی
- حسن شریعی
- حسین بن روح نوبختی
- حسین بن منصور حلاج
- حکومت جهانی
- حکومت صالحان
- حکومت مستضعفان
- حکیمه خاتون
- حیرت
- خاتم الاوصیاء
- خراسانی (خروج خراسانی)
- خردسال ترین پیشوای معصوم (امامت امام مهدی)
- خروج خراسانی
- خروج دابة الاَرض
- خروج دجال
- خروج سفیانی
- خروج سید حسنی
- خروج شعیب بن صالح
- خروج شیصبانی
- خروج عوف سلمی
- خروج امام مهدی (قیام امام مهدی)
- خروج یأجوج (یأجوج و مأجوج)
- خروج یمانی
- خسف به بیداء
- خسوف و کسوف غیرعادی
- خضر
- خلافت موعود
- خورشید پشت ابر
- خطبه قیام
- خورشید مغرب
- خیمه
- دابه الارض (خروج دابه الارض)
- دادگستر جهان
- دانشمندان عامه و امام مهدی موعود
- دجال (خروج دجال)
- در انتظار ققنوس
- در فجر ساحل
- دست بر سر گذاشتن
- دعای افتتاح
- دعای عهد
- دعای ندبه
- دعای سمات
- دوازده امامی (اثناعشریه)
- دولت کریمه (حکومت جهانی)
- دین در آخرالزمان (آخرالزمان)
- دین عصر ظهور
- ذی طوی
- رایات سود (پرچم های سیاه)
- رحلت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- رجعت
- رجعت کنندگان
- رکن و مقام
- رؤیت امام مهدی (ملاقات امام مهدی)
- زبور داود
- زمینه سازان ظهور
- زنان آخرالزمان (آخرالزمان)
- زنان و قیام امام مهدی (یاران امام مهدی)
- زندگی آخرالزمان (آخرالزمان)
- زیارت آل یس
- زیارت ناحیه مقدسه
- زیارت رجبیه
- زیدیه
- سازمان وکالت
- سامرا
- سرداب سامرا
- سلاح امام مهدی
- سفیانی (خروج سفیانی)
- سید حسنی (خروج سید حسنی)
- سیره حکومتی امام مهدی
- سیصد و سیزده
- شاهدان ولادت امام مهدی
- شرایط ظهور
- شرید
- شریعیه
- شعبان
- شعیب بن صالح (خروج شعیب)
- شلمغانیه
- شمائل امام مهدی
- شمشیر امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- شهادت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- شیخیه
- شیطان (کشته شدن شیطان)
- شیصبانی (خروج شیصبانی)
- شیعه
- صاحب الامر
- صاحب الدار
- صاحب الزمان
- صاحب السیف
- صاحب الغیبه
- صاید بن صید (خروج دجال)
- صقیل (مادر امام مهدی)
- صیحه آسمانی (ندای آسمانی)
- طالقان
- طرید
- طلوع خورشید از مغرب
- طویل العمر
- طی الارض
- طیبه
- ظهور
- عاشورا
- عبرتایی (احمد بن هلال)
- عثمان بن سعید عمری
- عدد یاران امام مهدی (سیصد و سیزده)
- عدل و قسط (حکومت جهانی)
- العرف الوردی فی اخبار الامام مهدی
- عسکریه
- عصائب
- عصر زندگی
- عقد الدرر فی اخبار المنتظر
- علایم ظهور (نشانه های ظهور)
- علائم قیامت (اشراط الساعه)
- علی بن محمد سمری
- غار انطاکیه (انطاکیه)
- غایب (امام غایب)
- غریم
- غلام
- غیبت (پنهان شدن)
- الغیبه
- غیبت صغرا
- غیبت کبرا
- فترت
- فرید
- فرجام امام مهدی
- فرجام شناسی (آینده پژوهی)
- فضیلت انتظار فرج (انتظار فرج)
- فضیلت منتظران (منتظر)
- فلسفه رجعت (رجعت)
- فلسفه غیبت صغرا (غیبت صغرا)
- فلسفه غیبت (غیبت امام مهدی)
- فواید امام غایب
- فوتوریسم
- قائم
- قادیانیه
- قتل نفس زَکیّه
- قم
- قیامت صغرا (رجعت)
- قیام های پیش از ظهور
- کتاب الغیبه للحجه
- کشته شدن شیطان
- کمال الدین و تمام النعمه
- کوفه
- کنیه امام مهدی (ابوالقاسم)
- کوه رَضْوی
- کیسانیه
- لباس امام مهدی (پیراهن امام مهدی)
- لوح حضرت زهرا
- مادر امام مهدی
- متمهدی (مدعیان مهدویت)
- مثلث برمودا (جزیره خضرا)
- محدَّث
- محل بیعت امام مهدی (رکن و مقام)
- محل ظهور امام مهدی (مسجد الحرام)
- محل قتل نفس زکیه (رکن و مقام)
- محمد
- محمد بن عثمان بن سعید عمری
- محمد بن علی بن هلال
- محمد بن علی شلمغانی
- محمد بن نصیر نمیری
- محمدیه
- مدعیان بابیت
- مدعیان مهدویت
- مرجع تقلید
- مردان آخرالزمان (آخرالزمان)
- مرکز حکومت امام مهدی (مسجد کوفه)
- مرگ جاهلی
- مرگ سرخ
- مرگ سفید
- مستضعف
- مسجد جمکران
- مسجد الحرام
- مسجد سهله
- مسجد صاحب الزمان (مسجد جمکران)
- مسجد کوفه
- مصلای جمعه و جماعات در عصر ظهور (مسجد کوفه)
- مضطر
- معجم احادیث الامام المهدی
- معمرین
- مغیریه
- مقتدای مسیح
- مکیال المکارم فی فواید الدعاء للقائم
- ملاحم و فتن
- ملاقات با امام مهدی
- ملیکه (مادر امام مهدی)
- منتخب الاثر
- منتظِر
- منتَظَر
- منتقم
- منصور
- موتور
- موسویه
- موعود مسیحیت
- موعود یهود
- مهدی
- مهدی سودانی
- مهدی موعود
- مهدویت
- ممهدون (زمینه سازان ظهور)
- مهدویت پژوهی (آینده پژوهی)
- امام مهدی شخصی و امام مهدی نوعی
- مهدیه
- میراث دار پیامبران
- ناحیه مقدسه
- نام های حضرت محمد (احمد)
- ناووسیه
- نجبا
- ندای آسمانی
- نرگس (مادر امام مهدی)
- نزول عیسی
- نشانه های آخرالزمان (آخرالزمان
- نشانه های ظهور
- نفس زکیه
- نماز امام زمان
- نواب خاص
- نیابت خاص
- نیابت عام
- نیمه شعبان
- وقاتون (وقت ظهور)
- وقت ظهور
- وقت معلوم
- وکلای امام مهدی
- ولادت امام مهدی
- ولایت فقیه
- ولی فقیه
- همسر و فرزند امام مهدی
- هیبت امام مهدی
- یأجوج و مأجوج
- یاران امام مهدی
- یالثارات الحسین
منابع
پانویس
- ↑ "او کسی است که پیامبرش را با هدایت و دین درست، فرستاد تا آن را بر هر چه دین است پیروز گرداند، هر چند مشرکان خوش نداشته باشند": توبه، آیه ۳۳.
- ↑ عیاشی، تفسیر عیاشی، ج۲، ص۸۷.
- ↑ فتح، آیه ۲۹.
- ↑ مائده، آیه ۸۲.
- ↑ ر.ک: صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۵۲۸، ح۲؛ ابن ابی شیبه، المصنف، ج۸، ص۶۶۱.
- ↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۹۷، ح۳.
- ↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۹۶، ح۱.
- ↑ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۵۹، ح ۲۳۰.
- ↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۳۴، ح ۲۱.
- ↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۳۳، ح ۱۹.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص۱۸۹-۱۹۴.