محمد بن علی شلمغانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص')
خط ۷: خط ۷:
*وی پیش‏تر کتاب‌‏های بسیاری داشت و در آن‏ها، انبوه روایاتی را که از [[امامان]]{{عم}} شنیده بود، گردآوری و دسته بندی کرده بود<ref>احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ج ۲، ص ۲۳۹</ref>، اما هنگامی که راه [[انحراف]] و ارتجاع در پیش گرفت و در [[اندیشه]]، [[عقیده]] و عمل دگرگون شد، در [[روایات]] تغییراتی پدید می‌‏آورد؛ هرچه می‌‏خواست بر آن‏ها می‌‏افزود و هرچه دلخواه او بود، کم می‏‌کرد. [[نجاشی]] در [[رجال]] خود درباره وی می‏‌نویسد: "[[ابو جعفر]] [[محمد بن علی شلمغانی]] از [[پیروان]] [[مذهب]] [[امامیه]] بود؛ اما رشک و [[حسد]] بر [[جایگاه]] [[ابو القاسم حسین بن روح]]، وی را بر آن داشت که ترک [[مذهب]] [[امامیه]] گوید و داخل کیش‏ه‌ای مردود شود؛ تا بدان جا که از طرف [[امام غایب]]، توقیعاتی بر ضد او صادر شد. سرانجام به امر [[سلطان]] [[دولت]] به دار آویخته شد<ref>احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ج ۲، ص ۲۹۴</ref>.  
*وی پیش‏تر کتاب‌‏های بسیاری داشت و در آن‏ها، انبوه روایاتی را که از [[امامان]]{{عم}} شنیده بود، گردآوری و دسته بندی کرده بود<ref>احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ج ۲، ص ۲۳۹</ref>، اما هنگامی که راه [[انحراف]] و ارتجاع در پیش گرفت و در [[اندیشه]]، [[عقیده]] و عمل دگرگون شد، در [[روایات]] تغییراتی پدید می‌‏آورد؛ هرچه می‌‏خواست بر آن‏ها می‌‏افزود و هرچه دلخواه او بود، کم می‏‌کرد. [[نجاشی]] در [[رجال]] خود درباره وی می‏‌نویسد: "[[ابو جعفر]] [[محمد بن علی شلمغانی]] از [[پیروان]] [[مذهب]] [[امامیه]] بود؛ اما رشک و [[حسد]] بر [[جایگاه]] [[ابو القاسم حسین بن روح]]، وی را بر آن داشت که ترک [[مذهب]] [[امامیه]] گوید و داخل کیش‏ه‌ای مردود شود؛ تا بدان جا که از طرف [[امام غایب]]، توقیعاتی بر ضد او صادر شد. سرانجام به امر [[سلطان]] [[دولت]] به دار آویخته شد<ref>احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ج ۲، ص ۲۹۴</ref>.  
*[[مردم]] پس از صدور [[لعن شلمغانی]]، نزد [[حسین بن روح]] رفته گفتند: "خانه‌‏های ما از آثار [[شلمغانی]] انباشته است؛ چه کنیم؟ وی گفت: نظر من، درباره کتاب‌‏های او همان چیزی است که [[امام عسکری]]{{ع}} درباره کتاب‌‏های بنی فضّال فرمود: " [[اعتقادات]] آنان را کنار گذارید و آنچه [[نقل]] کرده‏‌اند، بپذیرید"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۸۷.</ref>.
*[[مردم]] پس از صدور [[لعن شلمغانی]]، نزد [[حسین بن روح]] رفته گفتند: "خانه‌‏های ما از آثار [[شلمغانی]] انباشته است؛ چه کنیم؟ وی گفت: نظر من، درباره کتاب‌‏های او همان چیزی است که [[امام عسکری]]{{ع}} درباره کتاب‌‏های بنی فضّال فرمود: " [[اعتقادات]] آنان را کنار گذارید و آنچه [[نقل]] کرده‏‌اند، بپذیرید"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۸۷.</ref>.
*[[شیخ طوسی]] سبب کشته شدن [[شلمغانی]] را چنین دانسته است: زمانی که [[ابو القاسم حسین بن روح]] او را آشکارا نفرین کرد و همه‏ جا شهرت یافت و [[مردم]] از وی دوری جستند، تمام [[شیعیان]] از او برحذر بودند؛ به طوری که نتوانست به نیرنگ‌‏های خود ادامه دهد. روزی در محفلی که سران [[شیعه]] حاضر بودند و همه نفرین [[شلمغانی]] و دوری از او را از [[ابو القاسم حسین بن روح]] [[نقل]] می‏‌کردند، [[شلمغانی]] به حاضران گفت: من و او [[حسین بن روح]] را در جایی بخواهید، تا من دست او و او هم دست مرا بگیرد و در [[حق]] یک‏دیگر نفرین کنیم. اگر [[آتش]] نیامد و او را نسوزاند، هرچه او درباره من گفته، درست است. این خبر در خانه ابن مقله اتفاق افتاد و از آن‏جا به گوش {{عربی|" الرَّاضِي‏ بِاللَّهِ‏ ‏‏"}} [[خلیفه عباسی]] رسید. "[[راضی]]" هم [[دستور]] داد او را دستگیر کرده و به قتل رساندند؛ بدین‏‌گونه [[شیعیان]] از شرّ او راحت شدند<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۰۶</ref>. این اتفاق، سال ۳۲۳ ق رخ داد<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۱۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۳۸۳ - ۳۸۵.</ref>.
*[[شیخ طوسی]] سبب کشته شدن [[شلمغانی]] را چنین دانسته است: زمانی که [[ابو القاسم حسین بن روح]] او را آشکارا نفرین کرد و همه‏ جا شهرت یافت و [[مردم]] از وی دوری جستند، تمام [[شیعیان]] از او برحذر بودند؛ به طوری که نتوانست به نیرنگ‌‏های خود ادامه دهد. روزی در محفلی که سران [[شیعه]] حاضر بودند و همه نفرین [[شلمغانی]] و دوری از او را از [[ابو القاسم حسین بن روح]] [[نقل]] می‏‌کردند، [[شلمغانی]] به حاضران گفت: من و او [[حسین بن روح]] را در جایی بخواهید، تا من دست او و او هم دست مرا بگیرد و در [[حق]] یک‏دیگر نفرین کنیم. اگر [[آتش]] نیامد و او را نسوزاند، هرچه او درباره من گفته، درست است. این خبر در خانه ابن مقله اتفاق افتاد و از آن‏جا به گوش {{عربی|" الرَّاضِي‏ بِاللَّهِ‏ ‏‏"}} [[خلیفه عباسی]] رسید. "[[راضی]]" هم [[دستور]] داد او را دستگیر کرده و به قتل رساندند؛ بدین‏‌گونه [[شیعیان]] از شرّ او راحت شدند<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۰۶</ref>. این اتفاق، سال ۳۲۳ ق رخ داد<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۱۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۳۸۳ - ۳۸۵.</ref>.
==محمد بن [[علی]] [[شلمغانی]] در موعودنامه==
==محمد بن [[علی]] [[شلمغانی]] در موعودنامه==
*اسم او "[[ابو جعفر]] [[محمد بن علی]]" معروف به "[[ابن ابی العزاقری]]" و "[[ابن ابی العزاقیر]]" بود. از جمله کسانی بود که به [[مخالفت]] با [[حسین بن روح]] -[[نائب سوم]]- برخاست و از راه [[حسد]] دست به تأسیس [[مذهب]] جدیدی زد و پیروانش را "[[عزاقریه]]" می‌گویند. او از [[مردم]] روستای "شلمغان" از حومه‌های واسط‍‌ و یکی از قرّاء [[قرآن مجید]] در آن‌جا بود.
*اسم او "[[ابو جعفر]] [[محمد بن علی]]" معروف به "[[ابن ابی العزاقری]]" و "[[ابن ابی العزاقیر]]" بود. از جمله کسانی بود که به [[مخالفت]] با [[حسین بن روح]] -[[نائب سوم]]- برخاست و از راه [[حسد]] دست به تأسیس [[مذهب]] جدیدی زد و پیروانش را "[[عزاقریه]]" می‌گویند. او از [[مردم]] روستای "شلمغان" از حومه‌های واسط‍‌ و یکی از قرّاء [[قرآن مجید]] در آن‌جا بود.
خط ۱۵: خط ۱۵:
*کتاب‌های [[شلمغانی]] به جهت [[مقام علمی]] و [[تقرب]] او به [[حسین بن روح]] پیش از [[ارتداد]]، نزد [[امامیه]] شیوع داشته و در دست همه ایشان بوده است. پس از آن‌که [[ارتداد]] او مسلم شد و [[لعن]] او صادر گردید، عده‌ای از [[امامیه]] از [[حسین بن روح]] راجع به کتاب‌های او سؤال کردند و گفتند: خانه‌های ما از آن‌ها پر است، با آن‌ها چه باید کرد؟ [[حسین بن روح]] گفت: جواب من در این خصوص همان جوابی است که [[امام]] [[ابو محمد]] [[حسن بن علی]] [[عسکری]] {{ع}} موقعی که [[مردم]] در خصوص کتب [[بنی فضال]] از او پرسیدند به ایشان داد و فرمود: آن‌چه را [[روایت]] کرده‌اند بگیرید و آن‌چه را که به [[رأی]] خود آورده‌اند، رها کنید<ref>همان، ص ۲۳۹.</ref>. از سوی [[امام زمان]] {{ع}} توقیعی بر [[لعن شلمغانی]] و عده‌ای دیگر مانند او به دست [[ابوالقاسم]] [[حسین بن روح]] صادر شد<ref>احتجاج طبرسی، ج ۲، ص ۲۸۹ (به نقل از آخرین امید، ص ۱۴۰).</ref>.
*کتاب‌های [[شلمغانی]] به جهت [[مقام علمی]] و [[تقرب]] او به [[حسین بن روح]] پیش از [[ارتداد]]، نزد [[امامیه]] شیوع داشته و در دست همه ایشان بوده است. پس از آن‌که [[ارتداد]] او مسلم شد و [[لعن]] او صادر گردید، عده‌ای از [[امامیه]] از [[حسین بن روح]] راجع به کتاب‌های او سؤال کردند و گفتند: خانه‌های ما از آن‌ها پر است، با آن‌ها چه باید کرد؟ [[حسین بن روح]] گفت: جواب من در این خصوص همان جوابی است که [[امام]] [[ابو محمد]] [[حسن بن علی]] [[عسکری]] {{ع}} موقعی که [[مردم]] در خصوص کتب [[بنی فضال]] از او پرسیدند به ایشان داد و فرمود: آن‌چه را [[روایت]] کرده‌اند بگیرید و آن‌چه را که به [[رأی]] خود آورده‌اند، رها کنید<ref>همان، ص ۲۳۹.</ref>. از سوی [[امام زمان]] {{ع}} توقیعی بر [[لعن شلمغانی]] و عده‌ای دیگر مانند او به دست [[ابوالقاسم]] [[حسین بن روح]] صادر شد<ref>احتجاج طبرسی، ج ۲، ص ۲۸۹ (به نقل از آخرین امید، ص ۱۴۰).</ref>.
*پس از آن‌که [[لعن شلمغانی]] به دست [[حسین بن روح]] شایع گردید، [[امامیه]] [[بغداد]] از او دوری جستند و همه حکایت [[لعن]] او را در محافل و مجالس [[نقل]] می‌کردند. [[شلمغانی]] برای اثبات [[حقانیت]] خیالی خود معارضه با [[حسین بن روح]] و متقاعد کردن [[امامیه]]، [[کتاب الغیبة]] خود را در این ایام تألیف کرد و در آن به تعرض [[حسین بن روح]] پرداخته و مدّعی همکاری و همقدمی با [[شیخ]] [[ابو القاسم نوبختی]] در تهیه اسباب کار [[وکالت]] و [[نیابت]] بوده است. ولی [[اکثریت]] [[امامیه]] به دعاوی او گوش فراندادند و در [[لعن]] او کوشیدند<ref>غیبة طوسی، ص ۲۵۵.</ref>.
*پس از آن‌که [[لعن شلمغانی]] به دست [[حسین بن روح]] شایع گردید، [[امامیه]] [[بغداد]] از او دوری جستند و همه حکایت [[لعن]] او را در محافل و مجالس [[نقل]] می‌کردند. [[شلمغانی]] برای اثبات [[حقانیت]] خیالی خود معارضه با [[حسین بن روح]] و متقاعد کردن [[امامیه]]، [[کتاب الغیبة]] خود را در این ایام تألیف کرد و در آن به تعرض [[حسین بن روح]] پرداخته و مدّعی همکاری و همقدمی با [[شیخ]] [[ابو القاسم نوبختی]] در تهیه اسباب کار [[وکالت]] و [[نیابت]] بوده است. ولی [[اکثریت]] [[امامیه]] به دعاوی او گوش فراندادند و در [[لعن]] او کوشیدند<ref>غیبة طوسی، ص ۲۵۵.</ref>.
*[[شلمغانی]] و طرفداران او را به امر [[خلیفه]] در حضور [[قضات]]، [[فقهاء]]، کتّاب و رؤسای لشگری چند بار [[محاکمه]] کردند. سرانجام [[حکم]] قتل او به اتفاق آراء، تصویب و صادر گردید. قبل از اجرای این [[حکم]]، [[شلمغانی]] از [[قضات]] سه روز مهلت خواست تا از [[آسمان]] یا [[حکم]] تبرئه او صادر شود و یا [[دشمنان]] او به [[عذاب]] دچار گردند، ولی [[فقها]]، [[خلیفه]] را امر به تعجیل در قتل او کردند و [[خلیفه]] [[دستور]] داد که در روز سه‌شنبه ۲۹ [[ذی قعده]] سال ۳۲۲ ه‍‌، [[شلمغانی]] و ابن ابی عون را گردن زدند و سپس جسدشان را به دار آویختند و در آخر کار، نعش آن دو نفر را سوزانده و خاکستر آن را به [[آب]] دجله دادند<ref>الفرق بین الفرق، ص ۲۵۰ (به نقل از آخرین امید، ص ۱۴۴).</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۴۳۵.</ref>.
*[[شلمغانی]] و طرفداران او را به امر [[خلیفه]] در حضور [[قضات]]، [[فقهاء]]، کتّاب و رؤسای لشگری چند بار [[محاکمه]] کردند. سرانجام [[حکم]] قتل او به اتفاق آراء، تصویب و صادر گردید. قبل از اجرای این [[حکم]]، [[شلمغانی]] از [[قضات]] سه روز مهلت خواست تا از [[آسمان]] یا [[حکم]] تبرئه او صادر شود و یا [[دشمنان]] او به [[عذاب]] دچار گردند، ولی [[فقها]]، [[خلیفه]] را امر به تعجیل در قتل او کردند و [[خلیفه]] [[دستور]] داد که در روز سه‌شنبه ۲۹ [[ذی قعده]] سال ۳۲۲ ه‍‌، [[شلمغانی]] و ابن ابی عون را گردن زدند و سپس جسدشان را به دار آویختند و در آخر کار، نعش آن دو نفر را سوزانده و خاکستر آن را به [[آب]] دجله دادند<ref>الفرق بین الفرق، ص ۲۵۰ (به نقل از آخرین امید، ص ۱۴۴).</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۳۵.</ref>.


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==

نسخهٔ ‏۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۵۰

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.

ابو جعفر محمد بن علی شلمغانی معروف به "ابن ابی العزاقری" و "ابن ابی العزاقیر" از یاران امام عسکری(ع) بود و در آغاز، انحرافی نداشت و بلکه از فقهای بزرگ امامیه به شمار می‏‌رفت. اما پس از وفات امام حسن عسکری(ع) انتظار نیابت داشت و وقتی نیابت به حسین بن روح واگذار شد، حسد او شعله‌‏ور شده، کارشکنی بر ضد حسین بن روح را آغاز کرد.

مقدمه

محمد بن علی شلمغانی در موعودنامه

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ر. ک: نعمت اللّه صفری فروشانی، غالیان،ص ۱۳۶
  2. احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ج ۲، ص ۲۳۹
  3. احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ج ۲، ص ۲۹۴
  4. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۸۷.
  5. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۰۶
  6. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۱۲
  7. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۸۳ - ۳۸۵.
  8. آخرین امید، داود الهامی، ص ۱۳۴.
  9. بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۷۲.
  10. غیبة طوسی، ص ۲۵۱.
  11. همان، ص ۲۳۹.
  12. احتجاج طبرسی، ج ۲، ص ۲۸۹ (به نقل از آخرین امید، ص ۱۴۰).
  13. غیبة طوسی، ص ۲۵۵.
  14. الفرق بین الفرق، ص ۲۵۰ (به نقل از آخرین امید، ص ۱۴۴).
  15. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۳۵.