جمعه

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن | امام مهدی در حدیث | امام مهدی در نهج البلاغه | امام مهدی در معارف دعا و زیارات | امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

جمعه، روز پایانی هفته، مورد احترام مسلمانان و یکی از اعیاد مهم آنان است. به عقیده برخی، جمعه از آن‏رو جمعه نامیده شده است که در آن جهت نماز اجتماع می‌‏کنند^[۱]. اهمیت شب و روز جمعه، در احادیث بسیاری بیان شده و اعمال و ادعیه فراوانی برای آن مقرر گشته است.
از مهم‏ترین اعمال مؤمنان در روز جمعه، توجه به حضرت مهدی(ع)‏ و انتظار فرج آن بزرگوار است.
در این رو، زیارت آن حضرت و دعا برای تعجیل فرج او مستحب است؛ زیرا طبق برخی از روایات و زیارات، امید ظهور آن حضرت در روز جمعه بیش از سایر روزها است^[۲].
امام صادق(ع) در این‏ باره فرموده است: "و قائم ما اهل بیت در روز جمعه خروج می‌‏کند"^[۳]
همچنین در روایاتی آمده است: "روزی که پیامبر اکرم(ص) حضرت علی(ع) را در غدیر خم نصب فرمود، جمعه بود و روز قیام قائم(ع) جمعه خواهد بود و روز برپایی رستاخیز جمعه خواهد بود.
البته بین این سه رخداد عظیم، وجوه مشترک فراوانی وجود دارد. از ویژگی‌‏های دیگر این روز با عظمت، آن است که حضرت مهدی(ع)‏ در آن روز شریف پای به عرصه گیتی نهاد^[۴]^[۵].

جمعه در موعودنامه

به سکون میم به معنی هفته و به ضمّ‌ میم، نام یکی از روزهای هفته است^[۶]. روز جمعه از چند جهت اختصاص به امام زمان (ع) دارد. یکی آن‌که ولادت حضرت در آن روز بوده است.
دیگر آن‌که ظهور آن جناب در روز جمعه خواهد بود^[۷]. انتظار فرج در آن روز بیشتر از روزهای دیگر است، بلکه عید بودن روز جمعه و شمردن آن را به‌عنوان یکی از اعیاد چهارگانه، به جهت آن است که در این روز زمین را از لوث شرک و کفر و از وجود ملحدین و کافرین پاک می‌فرماید^[۸].
راوی می‌گوید: خدمت امام علی النّقی (ع) رسیدم و گفتم: ای سید من! حدیثی از رسول خدا (ص) روایت شده که معنای آن را نمی‌فهمم. فرمود: چیست‌؟ گفتم: "لَا تُعَادُوا الْأَيَّامَ فَتُعَادِيَكُمْ" یعنی با روزها دشمنی نکنید که آن‌ها با شما دشمنی خواهند کرد. حضرت فرمود: مراد از ایام، ما هستیم. مادامی که آسمان‌ها و زمین بپاست. شنبه اسم رسول خدا (ص) است و یکشنبه امیر المؤمنین (ع) و دوشنبه امام حسن و امام حسین (ع) و سه‌شنبه علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد (ع) و چهارشنبه موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی (ع) و منم و پنجشنبه فرزندم حسن (ع) و جمعه فرزند فرزندم است و به سوی او اهل حق جمع می‌شوند...^[۹]. سفیانی نیز در روز جمعه خروج می‌کند^[۱۰].
در فضیلت روز جمعه پیامبر (ص) فرمودند: روز جمعه، بهترین روزهاست و نزد خداوند از روز عید قربان و عید فطر ارجمندتر است^[۱۱].
همچنین امام باقر (ع) فرمودند: خوبی و بدی در روز جمعه دو چندان می‌شود^[۱۲]. امام صادق (ع) نیز در روز جمعه، عملی را برتر از صلوات بر محمد و آل محمد نمی‌داند^[۱۳]. پیامبر (ص) فرمود: "خداوند در روز جمعه، ششصد هزار نفر را از آتش آزاد می‌سازد که همه مستحق دوزخ بوده‌اند"^[۱۴].
اولین کسی که جمعه را جمعه نامید کعب بن لوی بن غالب -یکی از اجداد پیامبر (ص)- بود. پیش از آن، این روز را عروبه می‌گفتند^[۱۵]^[۱۶].

جمعه در فرهنگنامه آخرالزمان

در اسلام روزی است که ویژگی‌های خاصی برای آن وجود دارد. جمعه یکی از چهار عید بزرگ مسلمانان است و در فضیلت آن احادیث بسیاری وارد شده است. جمله محدثین بر این نظرند که ولادت حضرت قائم(ع) در روز جمعه بوده است^[۱۷]. محدث شهیر مرحوم حاج شیخ عباس قمی در کتاب شریف مفاتیح الجنان چنین می‌‌فرماید: "بدان‌که روز جمعه از چند جهت اختصاص و تعلق به امام عصر(ع) دارد، یکی آن‌که ولادت با سعادت آن حضرت در آن روز بوده و دیگر ظهور موفور السرور آن جناب در روز جمعه خواهد بود و انتظار فرج در آن روز بیشتر از روزهای دیگر است که در زیارت مختصه به آن حضرت آمده: این روز جمعه است و آن روزی است که امید برده می‌‌شود، ظهور تو در آن روز واقع شود و به دست تو فرج و گشایش برای کلیّه ایمان‌آورندگان حاصل شود". سپس مرحوم شیخ عباس اضافه می‌‌کند: "بلکه عید بودن روز جمعه و شمردن آن را یکی از عیدهای چهارگانه، حقیقتاً به جهت آن روز شریف است که زمین را از لوث شرک و کفر و قذارت معاصی و از وجود جبارین و ملحدین و کافرین و منافقین پاک و پاکیزه فرماید و به اظهار کلمه حق و اعلای دین و شرایع ایمان، چشم و دل مؤمنین مخصوصین را در آن روز روشن و منور و مسرور و و خرسند خواهد نمود"^[۱۸].
محدث قمی در کتاب مفاتیح در بخش زیارت اهل بیت(ع) در ایام هفته می‌‌فرماید: شخصی نزد امام هادی(ع) مشرف شد و از آن حضرت درباره این حدیث سؤال کرد: "با روزها دشمنی نکنید، که آنان نیز با شما دشمنی خواهند نمود". حضرت پاسخ داد: منظور از روزها در این حدیث، ما هستیم، سپس حضرت مناسبت هر یک از روزهای هفته را با ائمه هدی(ع) بیان فرمود و روز جمعه را روزی منسوب به حضرت مهدی(ع) یاد کرد، آنگاه یک یک زیارت‌های هر روز هفته را برای او املا نمود و برای روز جمعه فرمود: در روز جمعه که روز حضرت صاحب الزمان(ع) و به نام آن جناب است، و روزی است که در آن روز ظهور خواهد نمود، بگو... ای مولای من، ای صاحب الزمان! صلوات خدا بر تو و بر اهل بیت تو. این روز جمعه است، روز توست که در آن ظهور تو انتظار می‌‌رود و راحتی و گشایش امور مؤمنین به دست تو و نابودی کافران به شمشیر تو در این روز خواهد بود. من در این روز مهمان تو هستم و به همجواری تو آمده‌ام. ای مولای من، تو بخشنده‌ای و از خاندان بخشنده هستی و تو (از جانب خداوند) عهده‌دار مهمانداری و پناه دادن (مؤمنین) هستی، پس مرا به مهمانی طلب و پناهم ده. صلوات بر تو و خاندان پاک تو. در روایتی دیگر در کتاب فقیه فرموده‌اند: حضرت قائم(ع) در روز جمعه قیام خواهد نمود^[۱۹]^[۲۰].
در روایتی امام هادی(ع) درباره حدیثی نبوی فرمود: "با روزها دشمنی نکنید» یعنی روزهای هفته هر کدام به امامی از امامان منسوب است و روز جمعه حضرت قائم(ع) است"^[۲۱]^[۲۲].

پرسش مستقیم

امام مهدی در چه روزی ظهور می‌‏کند؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ راغب اصفهانی، مفردات
↑ ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۹، ص ۲۱۵
↑ ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۹، ص ۲۱۵
↑ " وَ كَانَ الْيَوْمُ الَّذِي نَصَبَ فِيهِ- رَسُولُ اللَّهِ (ص) أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ (ع)- بِغَدِيرِ خُمٍ‏ يَوْمَ‏ الْجُمُعَةِ وَ قِيَامُ‏ الْقَائِمِ‏ (ع) يَكُونُ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَ تَقُومُ الْقِيَامَةُ فِي يَوْمِ الْجُمُعَة‏‏‏‏‏‏‏‏"شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۴۲۲، م ۱۲۴۱
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۶۱ - ۱۶۲.
↑ معارف و معاریف، ج ۴، ص ۱۹۲.
↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۹.
↑ مفاتیح الجنان، اعمال روز جمعه.
↑ مفاتیح، باب اول، فصل پنجم.
↑ بشارة الاسلام، ص ۱۹۲.
↑ بحار الانوار، ج ۸۹، ص ۳۶۷.
↑ ثواب الاعمال، ص ۱۷۲.
↑ خصال، ص ۳۹۴.
↑ بحار الانوار، ج ۸۹، ص ۲۶۸ و ج ۵۹، ص ۳۶.
↑ معارف و معاریف، ج ۲، ص ۵۶۰.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۲۵۰.
↑ نجم الثاقب: باب اول:
↑ مفاتیح الجنان: اعمال روز جمعه.
↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۵۳۱ و من لا یحضره الفقیه: ج ۱، ص ۲۷۲.
↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان صفحه ۲۰۶.
↑ مفاتیح الجنان: دعای ایام هفته.
↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان صفحه ۸۳.

[1] راغب اصفهانی، مفردات

[2] ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۹، ص ۲۱۵

[3] ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۹، ص ۲۱۵

[4] " وَ كَانَ الْيَوْمُ الَّذِي نَصَبَ فِيهِ- رَسُولُ اللَّهِ (ص) أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ (ع)- بِغَدِيرِ خُمٍ‏ يَوْمَ‏ الْجُمُعَةِ وَ قِيَامُ‏ الْقَائِمِ‏ (ع) يَكُونُ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَ تَقُومُ الْقِيَامَةُ فِي يَوْمِ الْجُمُعَة‏‏‏‏‏‏‏‏"شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۴۲۲، م ۱۲۴۱

[5] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۶۱ - ۱۶۲.

[6] معارف و معاریف، ج ۴، ص ۱۹۲.

[7] بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۹.

[8] مفاتیح الجنان، اعمال روز جمعه.

[9] مفاتیح، باب اول، فصل پنجم.

[10] بشارة الاسلام، ص ۱۹۲.

[11] بحار الانوار، ج ۸۹، ص ۳۶۷.

[12] ثواب الاعمال، ص ۱۷۲.

[13] خصال، ص ۳۹۴.

[14] بحار الانوار، ج ۸۹، ص ۲۶۸ و ج ۵۹، ص ۳۶.

[15] معارف و معاریف، ج ۲، ص ۵۶۰.

[16] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۲۵۰.

[17] نجم الثاقب: باب اول:

[18] مفاتیح الجنان: اعمال روز جمعه.

[19] سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۵۳۱ و من لا یحضره الفقیه: ج ۱، ص ۲۷۲.

[20] حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان صفحه ۲۰۶.

[21] مفاتیح الجنان: دعای ایام هفته.

[22] حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان صفحه ۸۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]