ندای آسمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۴۵

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.

از نشانه‌های حتمی ظهور، صیحه یا ندایی است که از آسمان شنیده می‌شود. این صدا به گونه‌ای است که همه مردم آن را می‌شنوند. در این صیحه گفته می‌شود که حق با علی و شیعیان اوست و با معرفی امام مهدی(ع) دستور به اطاعت از ایشان می‌دهد. بعد از این ندا، صدایی هم از زمین شنیده می‌شود که مردم را از اجابت دعوت حضرت بازمی‌دارد. این ندای دوم از شیطان است.

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل مهدویت (پرسش) قابل دسترسی هستند.

چیستی صیحه

صیحه آسمانی که از نشانه‌های حتمی ظهور است چیست؟

(پرسمان نشانه‌های ظهور)

از نشانه‌های حتمی ظهور ندای آسمانی است که صیحه نام دارد. منظور از صیحه، صدایی است که در آستانۀ ظهور امام زمان (ع) طنین انداز شده و همۀ مردم آنرا می‌شنوند. برای این صدای آسمانی غیر از تعبیر صیحه، از تعابیر دیگر همچون "نداء"، "صوت" و "فزع" اعلان"، "فزعه" و "هدّه" نیز استفاده شده است.^[۱] ممکن است اینها تعبیرهایی گوناگون از یک حادثه و یا دست‌کم، اَشکال گوناگون یک حادثه باشند. مراد از همه آنها، بلند شدن صدایی در آسمان است. ولی به اعتبار اینکه صدای عظیم، بیدارباشی است که همه را متوجه خود می‌کند و نیز موجب وحشت عمومی و ایجاد دلهره و اضطراب می‌گردد، به آن صیحه، فزعه، صوت و نداء که هریک بیانگر ویژگی از آن حادثه‌اند، اطلاق شده است. این احتمال هم وجود دارد که آنها سه حادثه جدای از هم باشند که در یک زمان رخ نمی‌دهند، بلکه ابتدا صدایی عظیم همه را متوجه خود می‌کند (صیحه)، به دنبال آن صدایی هولناک، مردم را به وحشت می‌اندازد (فزعه) و آنگاه صدایی از آسمان شنیده می‌شود که مردم را به سوی مهدی(ع) فرا می‌خواند (نداء).^[۲]

ویژگی‌های صیحه

وقوع صیحه به گونه‌ای خواهد بود که همۀ مردم را متوجه ظهور خواهد کرد. ندای آسمانی، صدایی است که از آسمان، توسط جبرئیل امین بلند می‌شود و در آن به معرفی حضرت مهدی (ع) و بیان نام و نسب و حقانیت او و پیروانش می‌پردازد و پس از آن، امام عصر (ع) ظهور می‌کند. با توجه به کینه توزی و دشمنی شیطان نسبت به فرزندان آدم و سعی در گمراه نمودن آنان، از طرف او نیز ندایی به گوش رسیده و باعث سردرگمی مردم می‌شود^[۳]؛ البته این صدا با ندای دعوت به سوی حضرت متفاوت بوده و اگر انسان به آن دو ندا توجه کرده و با هم مقایسه کند پی به صحّت و درستی ندای حق می‌برد، مانند اینکه ندای حق از طرف آسمان به گوش می‌رسد و ندای باطل و شیطانی، زمینی است، یعنی تفاوت آسمانی و زمینی بودن در نداها وجود دارد و این برای مردم قابل تشخیص است^[۴] و نیز مراجعه به راویان حدیث یکی دیگر از راه‌های تشخیص ندای حق از باطل است^[۵]. ندای آسمانی در سال قبل از ظهور اتفاق می‌افتد، هنگامی‌ که شرایط ظهور منجی فراهم شود و خداوند، زمان را برای امر ظهور مناسب بداند به مردم این آگاهی را می‌دهد که خداوند، اجازه ظهور را صادر کرده است.^[۶] زمان این ندا در احادیث، گوناگون، ۲۳ ماه رمضان، ماه رجب، ماه محرم و روز عاشورا، گفته شده است. ویژگی این ندا آن است که هر کس در زمین است، آنرا به زبان خود می‌شنود.^[۷]
باید توجه داشت وجود صیحه به معنی این نیست که الزاما همه شنوندگان به آن ایمان می‌آورند، بلکه ممکن است بسیاری هم به آن ایمان نیاورند، هرچند که آن ندا به گوششان می‌رسد و این در روزگار پیامبران گذشته نیز بسیار دیده شده است؛ آنها از حدود و چارچوب‌های قوانین طبیعت پا فراتر گذشته‌اند و معجزاتی داشته‌اند، اما نه تنها مردم به آنها ایمان نیاورده‌اند بلکه آنها را متهم به سحر و جادو کرده‌اند^[۸].

روایات دربارۀ صیحه

در مورد صیحه سه دسته روایت وجود دارد:

روایاتی که به صورت اجمال وجود و حتمی بودن ندا را مطرح می کنند؛ ابوحمزه ثمالی می‌گوید به امام باقر (ع) عرض کردم:^[۹] "آیا خروج سفیانی حتمی است؟" فرمود: «آری، و ندا هم حتمی است.»^[۱۰] عمر بن حنظله نقل می‌‌کند: از امام صادق (ع) شنیدم که فرمود^[۱۱]: «پنج علامت قبل از قیام قائم (ع) اتفاق می‌‌افتد: صیحه آسمانی و خروج سفیانی و فرو رفتن در زمین، قتل نفس زکیه و خروج یمانی... سپس می‌گوید من آیه إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِّن السَّمَاء آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ را قرائت کردم و پرسیدم آیا مقصود از آن صیحه است؟ امام فرمود: اگر چنین شود گردن‌های دشمنان خدا خاضع شود».^[۱۲]
روایاتی که از دو گونه ندا سخن می‌گوید: ندای حق و ندای باطل که یکی پس از دیگری روی خواهد داد؛ امام باقر (ع) فرمودند:^[۱۳] «ندا دهنده ای از آسمان ندا می‌دهد که فلان بن فلان امام است و اسمش را هم می‌آورد. ابلیس ملعون نیز از زمین ندا می‌کند، همان طور که در شب پیمان عقبه، به رسول خدا (ص) ندا کرد»^[۱۴]
روایاتی که از ندای به نام قائم(ع) بدون پرداختن به ندای باطل، خبر می‌دهند؛ امام باقر (ع) فرمودند:^[۱۵] «از نشانه‌های ظهور، خروج سفیانی و ... ندادهندهای است که به نام او (قائم(ع)) و پدرش ندا می‌دهد.»^[۱۶]
روایایی که از ندا به حقانیت امیرالمؤمنین ((ع)] و اهل بیت(ع) سخن می‌‌گوید: سیوطی از نعیم بن حماد روایت کرده است که امام علی بن ابی طالب (ع) فرمود^[۱۷]: هرگاه این ندا از آسمان برخاست که: "حق با آل محمد (ع) است" در آن هنگام نام مهدی بر سر زبان‌ها افتد، مردم از دوستی او سیراب شوند و جز او را یاد نکنند».^[۱۸]

نتیجه‌گیری

از مجموع روایات و مطالب به دست می‌آید:

ندای آسمانی، از نشانه‌‏های حتمی ظهور شمرده شده است.^[۱۹]
این صدا، از آسمان شنیده می‌‏شود؛ به گونه‏‌ای که همۀ مردم کره زمین آنرا می‌‏شنوند و به خود می‌‏آیند.^[۲۰]
محتوای این پیام آسمانی، دعوت به حق و حمایت از حضرت مهدی (ع) و بیعت با آن حضرت است.^[۲۱]
همزمان با شنیده شدن این صدا از آسمان یا کمی پس از آن، روی زمین نیز صدایی شنیده می‏‌شود. ندا دهنده آن، شیطان است که مردم را به گمراهی فرا می‌‏خواند و می‌‏کوشد با ایجاد تردید در مردم، آنان را از حمایت مهدی (ع) و اجابت دعوت آسمانی، بازدارد.^[۲۲]

ندای آسمانی و ویژگی‌های آن

آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟

(پرسمان نشانه‌های ظهور)

از جمله علائم حتمیۀ پیش از ظهور صیحه و ندای آسمانی است.^[۲۳] صیحه از ریشه "صیح" به صدا و ندای بلند اطلاق می‌شود که از آسمان شنیده می‌شود و هر جمعیتی آن را به زبان خویش می‌شنود.^[۲۴] زیرا امام صادق(ع) فرمود^[۲۵]: «عمومی است و آن را هر قومی به زبان خود می‌شنود».^[۲۶] این ندا از جبرئیل امین است^[۲۷]، که به زبانی رسا چنین اعلام می‌کند: «صبح نزدیک شد، بدانید که حق با مهدی‌(ع) و شیعیان اوست». بعد از آن در بعد از ظهر (نزدیک مغرب) شیطان نیز در میان زمین و آسمان ندا می‌دهد: "آگاه باشید حق با عثمان و پیروان اوست". دلیل برخاستن این صیحه آسمانی برای توجه دادن مردم به نزدیکی ظهور و به وجود آوردن آمادگی درونی در میان مؤمنان مخلص است^[۲۸].

دلیل روایی بر حتمی بودن ندای آسمانی

برخی روایات^[۲۹] دلالت بر حتمی بودن ندای آسمانی دارند مانند:

امام صادق (ع) فرمود:^[۳۰] «"قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْيَمَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الصَّيْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَا"»^[۳۱].
امام صادق(ع) فرمودند:^[۳۲] «اخْتِلَافُ‏ بَنِي‏ الْعَبَّاسِ‏ مِنَ‏ الْمَحْتُومِ‏ وَ النِّدَاءُ مِنَ‏ الْمَحْتُومِ‏ وَ خُرُوجُ‏ الْقَائِمِ‏ مِنَ‏ الْمَحْتُوم»‏^[۳۳].

روایات حتمی‌ بودن اصل ندای آسمانی را می‌رسانند؛ ولی بیان کننده حتمی‌ بودن خصوصیات ندای آسمانی نیستند مانند زمان وقوع. یعنی اگر زمان ندا، شب جمعه و بیست و سوم ماه مبارک رمضان معرفی می‌شود این مطلب، حتمی‌ نیست و احتمال بداء در آن می‌رود بنابراین، می‌توان در هر روز و شب، منتظر ظهور حضرت مهدی (ع) بود: «"تَوَقَّعُوا الْفَرَجَ‏ صَبَاحاً وَ مَسَاءً"»^[۳۴]^[۳۵].

نتیجه گیری

از مجموع روایات و مطالب به دست می‌آید: ندای آسمانی، از نشانه‌‏های حتمی ظهور شمرده شده است^[۳۶].

ندای آسمانی در ۲۳ رمضان

نشانه‌های پیش از ندای آسمانی

واکنش مردم درباره ندای آسمانی

محتوای ندای آسمانی

پرسش مستقیم

مدخل‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

↑ ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۴ ـ ۳۶؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸؛ امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۱۹۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶، ۲۶۷؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۸، ۵۹؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸؛ خیراللهی، زهرا؛ موسوی شکور،فخری سادات، علائم ظهور در آیات قرآن، ص ۲۳۵ـ ۲۳۷
↑ ر.ک. م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۷، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۴؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴ ـ ۲۸۷
↑ ر.ک: زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶، ۲۶۷؛ غیبة نعمانی، ص ۲۶۴، ح ۲۹.: زراره می گوید به امام صادق(ع) عرض کردم: «"عجبت اصلحك الله و اني لا عجب من القائم كيف يقاتل مع ما يرون من العجائب من خسف البيداء بالجيش و من النداء الذي تكون من السماء؟ فقال: إن الشيطان لا يدعهم حتي ينادي كما نادي برسول الله (ص) يوم العقبة"»؛ در شگفتم خداوند امر شما را اصلاح کند (یا شما را به سلامت دارد) و من در عجبم از قائم(ع) که چگونه با او جنگ می‌کنند با وجود آنچه از شگفتی‌ها می‌بینند از فرو بردن زمین سپاه را و آن صدا که از آسمان می‌باشد؟ پس حضرت فرمود: همانا شیطان آنا را رها نمی‌کند؟ تا جایی که ندا کند، همچنان که [مربوط] به رسول خدادر روز عقبه ندا کرد.
↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶، ۲۶۷؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۴ ـ ۳۶؛ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۷؛ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۸۱، ۸۲؛ آفتاب مهر، ج۲، ص ۸۰ ـ ۸۲؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷
↑ ر.ک: زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶، ۲۶۷؛ غیبة نعمانی، ص ۲۶۴، ح ۲۸: زاره می‌گوید: از امام صادق (ع) شنیدم که می‌فرمود: «"یُنَادِی مُنَادٍ مِنَ اَلسَّمَاءِ أَنَّ فُلاَناً هُوَ اَلْأَمِیرُ وَ یُنَادِی مُنَادٍ أَنَّ عَلِیّاً وَ شِیعَتَهُ هُمُ اَلْفَائِزُونَ قُلْتُ فَمَنْ یُقَاتِلُ اَلْمَهْدِیَّ بَعْدَ هَذَا فَقَالَ إِنَّ اَلشَّیْطَانَ یُنَادِی أَنَّ فُلاَناً وَ شِیعَتَهُ هُمُ اَلْفَائِزُونَ لِرَجُلٍ مِنْ بَنِی أُمَیَّةَ قُلْتُ فَمَنْ یَعْرِفُ اَلصَّادِقَ مِنَ اَلْکَاذِبِ قَالَ یَعْرِفُهُ اَلَّذِینَ کَانُوا یَرْوُونَ وَ یَقُولُونَ إِنَّهُ یَکُونُ قَبْلَ أَنْ یَکُونَ وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهُمْ هُمُ اَلْمُحِقُّونَ اَلصَّادِقُونَ"»؛ ندا کنندهای از آسمان ندا می‌کند که "فقط فلانی امیر است" و آواز دهندهای دیگر ندا می‌کند فقط علی(ع) و پیروان او پیروزند. گفتم: پس چه کسی پس از این با مهدی(ع) می‌جنگد؟ فرمود؟ شیطان آواز می‌دهد "همانا فلانی و پیروانش پیروزند". شعار به نفع مردی از بنی امیّه. عرض کردم: پس چه کسی می‌تواند راست را از دروغ باز شناسد؟ امام فرمودند: آن را می‌شناسد کسانی که احادیث ما را روایت می‌کنند و آن را بیان می‌کنند قبل از آن که واقع شود و می‌دانند که آنان دارای حقّند و صادق هستند».
↑ ر.ک. یوسفیان، مهدی، رخدادهای ظهور، ص ۲۲ - ۲۴
↑ ر.ک. باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۸۱ ـ ۸۲؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.
↑ ر.ک: حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۷.
↑ مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ص ۳۳۸: «قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ خُرُوجُ اَلسُّفْيَانِيِّ مِنَ اَلْمَحْتُومِ قَالَ نَعَمْ وَ اَلنِّدَاءُ مِنَ اَلْمَحْتُومِ»
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۱۵ ـ ۱۱۸
↑ کافی، جلد ۸، صفحه ۳۱۰؛ الغیبه للطوسی، صفحه ۴۳۶.
↑ ر.ک: امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۱۹۷.
↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، صفحه؟؟؟: «يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ اَلسَّمَاءِ إِنَّ فُلاَنَ بْنَ فُلاَنٍ هُوَ اَلْإِمَامُ بِاسْمِهِ وَ يُنَادِي إِبْلِيسُ مِنَ اَلْأَرْضِ كَمَا نَادَى بِرَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لَيْلَةَ اَلْعَقَبَةِ»
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۱۵ ـ ۱۱۸
↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۲۸: «وَ إِنَّ مِنْ عَلاَمَاتِ خُرُوجِهِ خُرُوجَ اَلسُّفْيَانِيِّ ... وَ مُنَادٍ يُنَادِي بِاسْمِهِ وَ اِسْمِ أَبِيهِ»
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۱۵ ـ ۱۱۸
↑ سیوطی، جلال الدین، الحاوی للفتاوی؛ ج ۲، ص ۱۴۰: «"إِذَا نَادَی مُنَادٍ مِنَ اَلسَّمَاءِ أَنَّ اَلْحَقَّ فِی آلِ مُحَمَّدٍ فَعِنْدَ ذَلِکَ یَظْهَرُ اَلْمَهْدِیُّ عَلَی أَفْوَاهِ اَلنَّاسِ، وَ یُشْرَبُونَ حُبَّهُ، فَلاَ یَکُونُ لَهُمْ ذِکْرُ غَیْرِهِ"»
↑ ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۱۵ - ۱۱۸.
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۳؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۳
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۳
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۳؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷
↑ ر.ک. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۸۳ ـ ۸۵؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص ۷۳؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص ۱۶۹؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۶۴؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.
↑ ر.ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.
↑ کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج‌۲، ص۶۵۰: «"عَام یسْمَعُ‌ کلُ‌ قَوْمٍ‌ بِلِسَانِهِمْ"»
↑ ر.ک: فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.
↑ ر.ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ پژوهشگران مرکز فرهنگی تبلیغی آینده سازان، پرسمان نوجوان، ص ۴۹.
↑ ر.ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱.
↑ ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۶ ـ ۳۸؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۱۷ ـ ۶۲۰؛ هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۸۳ ـ ۸۵؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۱۸ ـ ۱۱۹؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۱۷-۶۲۰؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص۷۳.
↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۰، ح ۷: «از امور حتمی‌ که باید قبل از قیام حضرت مهدیعلیه السلام رخ دهد، خروج سفیانی، خسف در سرزمین بیداء و کشته شدن نفس زکیه و ندایی از آسمان است.»
↑ ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص 36 ـ 38
↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۸، ص۳۱۰، ح۴۸۴؛ غیبت، نعمانی، ص۲۶۴، باب۱۴، ح۲۶: «اختلاف بنی عباس، نداء و قیام قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف از امور حتمی‌است.»
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۱۷ ـ ۶۲۰؛ هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۸۳ ـ ۸۵؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۶ ـ ۳۸؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱
↑ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۴۵۷، ح ۴۶۸
↑ ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۶ ـ ۳۸
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ـ ۴۴۳

پیوند به بیرون

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

[1] ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۴ ـ ۳۶؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸؛ امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۱۹۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶، ۲۶۷؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۸، ۵۹؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸؛ خیراللهی، زهرا؛ موسوی شکور،فخری سادات، علائم ظهور در آیات قرآن، ص ۲۳۵ـ ۲۳۷

[2] ر.ک. م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۷، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۴؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴ ـ ۲۸۷

[3] ر.ک: زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶، ۲۶۷؛ غیبة نعمانی، ص ۲۶۴، ح ۲۹.: زراره می گوید به امام صادق(ع) عرض کردم: «"عجبت اصلحك الله و اني لا عجب من القائم كيف يقاتل مع ما يرون من العجائب من خسف البيداء بالجيش و من النداء الذي تكون من السماء؟ فقال: إن الشيطان لا يدعهم حتي ينادي كما نادي برسول الله (ص) يوم العقبة"»؛ در شگفتم خداوند امر شما را اصلاح کند (یا شما را به سلامت دارد) و من در عجبم از قائم(ع) که چگونه با او جنگ می‌کنند با وجود آنچه از شگفتی‌ها می‌بینند از فرو بردن زمین سپاه را و آن صدا که از آسمان می‌باشد؟ پس حضرت فرمود: همانا شیطان آنا را رها نمی‌کند؟ تا جایی که ندا کند، همچنان که [مربوط] به رسول خدادر روز عقبه ندا کرد.

[4] ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶، ۲۶۷؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۴ ـ ۳۶؛ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۷؛ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۸۱، ۸۲؛ آفتاب مهر، ج۲، ص ۸۰ ـ ۸۲؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷

[5] ر.ک: زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶، ۲۶۷؛ غیبة نعمانی، ص ۲۶۴، ح ۲۸: زاره می‌گوید: از امام صادق (ع) شنیدم که می‌فرمود: «"یُنَادِی مُنَادٍ مِنَ اَلسَّمَاءِ أَنَّ فُلاَناً هُوَ اَلْأَمِیرُ وَ یُنَادِی مُنَادٍ أَنَّ عَلِیّاً وَ شِیعَتَهُ هُمُ اَلْفَائِزُونَ قُلْتُ فَمَنْ یُقَاتِلُ اَلْمَهْدِیَّ بَعْدَ هَذَا فَقَالَ إِنَّ اَلشَّیْطَانَ یُنَادِی أَنَّ فُلاَناً وَ شِیعَتَهُ هُمُ اَلْفَائِزُونَ لِرَجُلٍ مِنْ بَنِی أُمَیَّةَ قُلْتُ فَمَنْ یَعْرِفُ اَلصَّادِقَ مِنَ اَلْکَاذِبِ قَالَ یَعْرِفُهُ اَلَّذِینَ کَانُوا یَرْوُونَ وَ یَقُولُونَ إِنَّهُ یَکُونُ قَبْلَ أَنْ یَکُونَ وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهُمْ هُمُ اَلْمُحِقُّونَ اَلصَّادِقُونَ"»؛ ندا کنندهای از آسمان ندا می‌کند که "فقط فلانی امیر است" و آواز دهندهای دیگر ندا می‌کند فقط علی(ع) و پیروان او پیروزند. گفتم: پس چه کسی پس از این با مهدی(ع) می‌جنگد؟ فرمود؟ شیطان آواز می‌دهد "همانا فلانی و پیروانش پیروزند". شعار به نفع مردی از بنی امیّه. عرض کردم: پس چه کسی می‌تواند راست را از دروغ باز شناسد؟ امام فرمودند: آن را می‌شناسد کسانی که احادیث ما را روایت می‌کنند و آن را بیان می‌کنند قبل از آن که واقع شود و می‌دانند که آنان دارای حقّند و صادق هستند».

[6] ر.ک. یوسفیان، مهدی، رخدادهای ظهور، ص ۲۲ - ۲۴

[7] ر.ک. باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۸۱ ـ ۸۲؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.

[8] ر.ک: حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۷.

[9] مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ص ۳۳۸: «قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ خُرُوجُ اَلسُّفْيَانِيِّ مِنَ اَلْمَحْتُومِ قَالَ نَعَمْ وَ اَلنِّدَاءُ مِنَ اَلْمَحْتُومِ»

[10] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۱۵ ـ ۱۱۸

[11] کافی، جلد ۸، صفحه ۳۱۰؛ الغیبه للطوسی، صفحه ۴۳۶.

[12] ر.ک: امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۱۹۷.

[13] ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، صفحه؟؟؟: «يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ اَلسَّمَاءِ إِنَّ فُلاَنَ بْنَ فُلاَنٍ هُوَ اَلْإِمَامُ بِاسْمِهِ وَ يُنَادِي إِبْلِيسُ مِنَ اَلْأَرْضِ كَمَا نَادَى بِرَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لَيْلَةَ اَلْعَقَبَةِ»

[14] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۱۵ ـ ۱۱۸

[15] ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۲۸: «وَ إِنَّ مِنْ عَلاَمَاتِ خُرُوجِهِ خُرُوجَ اَلسُّفْيَانِيِّ ... وَ مُنَادٍ يُنَادِي بِاسْمِهِ وَ اِسْمِ أَبِيهِ»

[16] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۱۵ ـ ۱۱۸

[17] سیوطی، جلال الدین، الحاوی للفتاوی؛ ج ۲، ص ۱۴۰: «"إِذَا نَادَی مُنَادٍ مِنَ اَلسَّمَاءِ أَنَّ اَلْحَقَّ فِی آلِ مُحَمَّدٍ فَعِنْدَ ذَلِکَ یَظْهَرُ اَلْمَهْدِیُّ عَلَی أَفْوَاهِ اَلنَّاسِ، وَ یُشْرَبُونَ حُبَّهُ، فَلاَ یَکُونُ لَهُمْ ذِکْرُ غَیْرِهِ"»

[18] ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص ۱۱۵ - ۱۱۸.

[19] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۳؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.

[20] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۳

[21] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۳

[22] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۳؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۴-۲۸۷

[23] ر.ک. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۸۳ ـ ۸۵؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص ۷۳؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص ۱۶۹؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۶۴؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.

[24] ر.ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.

[25] کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج‌۲، ص۶۵۰: «"عَام یسْمَعُ‌ کلُ‌ قَوْمٍ‌ بِلِسَانِهِمْ"»

[26] ر.ک: فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۸.

[27] ر.ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ پژوهشگران مرکز فرهنگی تبلیغی آینده سازان، پرسمان نوجوان، ص ۴۹.

[28] ر.ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱.

[29] ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۶ ـ ۳۸؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۱۷ ـ ۶۲۰؛ هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۸۳ ـ ۸۵؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۱۸ ـ ۱۱۹؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۱۷-۶۲۰؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص۷۳.

[30] ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۰، ح ۷: «از امور حتمی‌ که باید قبل از قیام حضرت مهدیعلیه السلام رخ دهد، خروج سفیانی، خسف در سرزمین بیداء و کشته شدن نفس زکیه و ندایی از آسمان است.»

[31] ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص 36 ـ 38

[32] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۸، ص۳۱۰، ح۴۸۴؛ غیبت، نعمانی، ص۲۶۴، باب۱۴، ح۲۶: «اختلاف بنی عباس، نداء و قیام قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف از امور حتمی‌است.»

[33] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۱۷ ـ ۶۲۰؛ هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۸۳ ـ ۸۵؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۶ ـ ۳۸؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱

[34] طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۴۵۷، ح ۴۶۸

[35] ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۶ ـ ۳۸

[36] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۴۱ـ ۴۴۳

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]

@@ خط ۲۸: / خط ۲۸: @@
 #همزمان با شنیده شدن این صدا از آسمان یا کمی پس از آن، روی [[زمین]] نیز صدایی شنیده می‏‌شود. ندا دهنده آن، [[شیطان]] است که [[مردم]] را به [[گمراهی]] فرا می‌‏خواند و می‌‏کوشد با ایجاد [[تردید]] در [[مردم]]، آنان را از [[حمایت]] [[مهدی]] {{ع}} و اجابت [[دعوت آسمانی]]، بازدارد.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۴۴۱ ـ ۴۴۳؛ [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۴-۲۸۷</ref>
-==[[ندای آسمانی]] و ویژگی‌های آن==
+==ندای آسمانی و ویژگی‌های آن==
 {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{وسط‌چین}}'''[[آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)|آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟]]'''{{پایان}}
 |تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[مهدویت (پرسش)|(پرسمان نشانه‌های ظهور)]]</small>| تراز = راست| عرض = ۱۰۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه=#F8FBF9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}}
-*از جمله [[علائم]] حتمیۀ [[پیش از ظهور]] [[صیحه]] و [[ندای آسمانی]] است.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۸۳ ـ ۸۵؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص ۷۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵، ج۲]]، ص ۱۶۹؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۴۶۴؛ [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۹۸.</ref> [[صیحه]] از ریشه "صیح"  به صدا و ندای بلند اطلاق می‌شود که از [[آسمان]] شنیده می‌شود و هر جمعیتی آن را به زبان خویش می‌شنود.<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۹۸.</ref> زیرا [[امام صادق]]{{ع}} فرمود<ref>کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج‌۲، ص۶۵۰: {{متن حدیث|"عَام یسْمَعُ‌ کلُ‌ قَوْمٍ‌ بِلِسَانِهِمْ"}}</ref>: «عمومی است و آن را هر قومی به زبان خود می‌شنود».<ref>ر.ک: [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۹۸.</ref> این ندا از [[جبرئیل امین]] است<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ پژوهشگران مرکز فرهنگی تبلیغی آینده سازان، پرسمان نوجوان، ص ۴۹.</ref>، که به زبانی رسا چنین اعلام می‌کند: «صبح نزدیک شد، بدانید که [[حق]] با مهدی‌{{ع}} و [[شیعیان]] اوست». بعد از آن در بعد از ظهر (نزدیک [[مغرب]]) [[شیطان]] نیز در میان [[زمین]] و [[آسمان]] ندا می‌دهد: "[[آگاه]] باشید [[حق]] با [[عثمان]] و [[پیروان]] اوست". [[دلیل]] برخاستن این [[صیحه آسمانی]] برای توجه دادن [[مردم]] به [[نزدیکی ظهور]] و به وجود آوردن [[آمادگی]] درونی در میان [[مؤمنان مخلص]] است<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱.</ref>.
+*از جمله [[علائم]] حتمیۀ [[پیش از ظهور]] [[صیحه]] و ندای آسمانی است.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۸۳ ـ ۸۵؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص ۷۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵، ج۲]]، ص ۱۶۹؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۴۶۴؛ [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۹۸.</ref> [[صیحه]] از ریشه "صیح"  به صدا و ندای بلند اطلاق می‌شود که از [[آسمان]] شنیده می‌شود و هر جمعیتی آن را به زبان خویش می‌شنود.<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۹۸.</ref> زیرا [[امام صادق]]{{ع}} فرمود<ref>کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج‌۲، ص۶۵۰: {{متن حدیث|"عَام یسْمَعُ‌ کلُ‌ قَوْمٍ‌ بِلِسَانِهِمْ"}}</ref>: «عمومی است و آن را هر قومی به زبان خود می‌شنود».<ref>ر.ک: [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۹۸.</ref> این ندا از [[جبرئیل امین]] است<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ پژوهشگران مرکز فرهنگی تبلیغی آینده سازان، پرسمان نوجوان، ص ۴۹.</ref>، که به زبانی رسا چنین اعلام می‌کند: «صبح نزدیک شد، بدانید که [[حق]] با مهدی‌{{ع}} و [[شیعیان]] اوست». بعد از آن در بعد از ظهر (نزدیک [[مغرب]]) [[شیطان]] نیز در میان [[زمین]] و [[آسمان]] ندا می‌دهد: "[[آگاه]] باشید [[حق]] با [[عثمان]] و [[پیروان]] اوست". [[دلیل]] برخاستن این [[صیحه آسمانی]] برای توجه دادن [[مردم]] به [[نزدیکی ظهور]] و به وجود آوردن [[آمادگی]] درونی در میان [[مؤمنان مخلص]] است<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱.</ref>.
-===دلیل روایی بر حتمی بودن [[ندای آسمانی]]===
+===دلیل روایی بر حتمی بودن ندای آسمانی===
-*برخی [[روایات]]<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۶ ـ ۳۸؛ [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۱۷ ـ ۶۲۰؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۸۳ ـ ۸۵؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۱۸ ـ ۱۱۹؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۱۷-۶۲۰؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص۷۳.</ref> دلالت بر حتمی بودن [[ندای آسمانی]] دارند مانند:
+*برخی [[روایات]]<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۶ ـ ۳۸؛ [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۱۷ ـ ۶۲۰؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۸۳ ـ ۸۵؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۱۸ ـ ۱۱۹؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۱۷-۶۲۰؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص۷۳.</ref> دلالت بر حتمی بودن ندای آسمانی دارند مانند:
 #[[امام صادق]] {{ع}} فرمود:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۰، ح ۷: «از امور حتمی‌ که باید قبل از قیام حضرت مهدیعلیه السلام رخ دهد، خروج سفیانی، خسف در سرزمین بیداء و کشته شدن نفس زکیه و ندایی از آسمان است.»</ref> {{متن حدیث|"قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْيَمَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الصَّيْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَا"}}<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص 36 ـ 38</ref>.
 #[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۸، ص۳۱۰، ح۴۸۴؛ غیبت، نعمانی، ص۲۶۴، باب۱۴، ح۲۶: «اختلاف بنی عباس، نداء و قیام قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف از امور حتمی‌است.»</ref> {{متن حدیث|اخْتِلَافُ‏ بَنِي‏ الْعَبَّاسِ‏ مِنَ‏ الْمَحْتُومِ‏ وَ النِّدَاءُ مِنَ‏ الْمَحْتُومِ‏ وَ خُرُوجُ‏ الْقَائِمِ‏ مِنَ‏ الْمَحْتُوم}}‏<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۱۷ ـ ۶۲۰؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۸۳ ـ ۸۵؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۶ ـ ۳۸؛ [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱</ref>.
-*[[روایات]] حتمی‌ بودن [[اصل]] [[ندای آسمانی]] را می‌رسانند؛ ولی بیان کننده حتمی‌ بودن خصوصیات [[ندای آسمانی]] نیستند مانند زمان وقوع. یعنی اگر زمان ندا، [[شب جمعه]] و بیست و سوم ماه مبارک [[رمضان]] معرفی می‌شود این مطلب، حتمی‌ نیست و احتمال [[بداء]] در آن می‌رود بنابراین، می‌توان در هر روز و شب، [[منتظر]] [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} بود: {{متن حدیث|"تَوَقَّعُوا الْفَرَجَ‏ صَبَاحاً وَ مَسَاءً"}}<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۴۵۷، ح ۴۶۸</ref><ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۶ ـ ۳۸</ref>.
+*[[روایات]] حتمی‌ بودن [[اصل]] ندای آسمانی را می‌رسانند؛ ولی بیان کننده حتمی‌ بودن خصوصیات ندای آسمانی نیستند مانند زمان وقوع. یعنی اگر زمان ندا، [[شب جمعه]] و بیست و سوم ماه مبارک [[رمضان]] معرفی می‌شود این مطلب، حتمی‌ نیست و احتمال [[بداء]] در آن می‌رود بنابراین، می‌توان در هر روز و شب، [[منتظر]] [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} بود: {{متن حدیث|"تَوَقَّعُوا الْفَرَجَ‏ صَبَاحاً وَ مَسَاءً"}}<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۴۵۷، ح ۴۶۸</ref><ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۶ ـ ۳۸</ref>.
 ===نتیجه گیری===
-*از مجموع [[روایات]] و مطالب به دست می‌آید: [[ندای آسمانی]]، از [[نشانه‌‏های حتمی ظهور]] شمرده شده است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۴۴۱ـ ۴۴۳</ref>.
+*از مجموع [[روایات]] و مطالب به دست می‌آید: ندای آسمانی، از [[نشانه‌‏های حتمی ظهور]] شمرده شده است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۴۴۱ـ ۴۴۳</ref>.