یمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - '== پانویس == {{پانویس}} {{امام مهدی}}' به '== پانویس == {{پانویس}}')
جز (جایگزینی متن - '== پانویس == {{پانویس}} {{' به '== پانویس == {{پانویس}} {{')
خط ۵۴: خط ۵۴:
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{قیامت}}
{{قیامت}}



نسخهٔ ‏۳۱ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۲

یمانی از علائم و نشانه‌های ظهور، قیام یمانی است. یمانی یعنی کسی که اهل یمن و منسوب به آنجا باشد. در روایات به اسم او اشاره‌ای نشده است اما پرچم او را «رَايَةُ هُدًى» یعنی پرچم هدایت نامیده‌اند.

مقدمه

قیام یمانی در روایات

  • در مصادر شیعه، روایات فراوانی در این‏ باره وجود دارد،[۱۶] منتها روایات قیام یمانی بر چند دسته‌اند:
  • دسته‌ای از روایات فقط به اصل قیام یمانی پرداخته‌اند، از جمله: امام صادق(ع) فرمودند:[۱۷] «خُرُوجُ الثَّلَاثَةِ الْخُرَاسَانِيِّ وَ السُّفْيَانِيِّ وَ الْيَمَانِيِّ فِي‏ سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِي شَهْرٍ وَاحِدٍ فِي يَوْمٍ وَاحِدٍ وَ لَيْسَ فِيهَا رَايَةٌ بِأَهْدَى مِنْ رَايَةِ الْيَمَانِيِّ يَهْدِي إِلَى الْحَقِ‏»[۱۸]
  • دسته‌ دوم، قیام یمانی را از نشانه‌های ظهور دانسته‌اند: از جمله امام صادق (ع) فرمودند:[۱۹] «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ‏ مِنَ الْعَلَامَاتِ الصَّيْحَةُ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ وَ خُرُوجُ الْيَمَانِيِّ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ»[۲۰]
  • دسته دیگر قیام یمانی را از نشانه‌های حتمی ظهور دانسته‌اند. در دو روایت به حتمی بودن قیام یمانی تصریح شده است: روایت اول از امام صادق (ع):[۲۱] «النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ الْيَمَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ كَفٌّ يَطْلُعُ مِنَ السَّمَاءِ مِنَ الْمَحْتُومِ»[۲۲] در بررسی این روایت باید گفت: اولاً سند این روایت ضعیف است.[۲۳] ثانیاً این روایت در کتابهای روایی دیگر از جمله بحارالانوار[۲۴] و اثبات الهداة[۲۵] نیز نقل شده است، ولی عبارتی که دلالت بر حتمی بودن قیام یمانی دارد ـ مِنَ الْمَحْتُومِ ـ در روایت آن دو کتاب ذکر نشده است، بر این اساس برای استدلال بر حتمی بودن قیام یمانی نمی‌توان به آن استدلال کرد[۲۶]. حدیث دوم را عمر بن حنظله از امام صادق(ع) نقل کرده است:[۲۷] «"قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْیَمَانِیُّ وَ السُّفْیَانِیُّ وَ الصَّیْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَیْدَاء"»[۲۸] در کافی[۲۹] و الغیبة نعمانی[۳۰] نیز همین روایت نقل شده است؛ اما در این دو کتاب واژۀ "محتومات" وجود ندارد. از آنجا که هر سه، روایت را از عمر بن حنظله از امام صادق(ع) نقل کرده‌اند، نمی‌توان آن را بیش از یک حدیث دانست. روایت نعمانی سند معتبری ندارد، اما روایت کافی معتبر است، هم‌چنان‌که به نظر می‌رسد، نقل شیخ صدوق نیز از نظر سندی اطمینان‌پذیر است. بنابراین، در برابر ما یک روایت با دو نقلِ متفاوت وجود دارد: در یک نقل «"خَمْسُ عَلَامَاتٍ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِم‏"» است و در نقل دیگر «"قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ"». به لحاظ سند روایت، سند روایت کافی از سند روایت کمال الدین معتبرتر است زیرا در سند کمال الدین حسین بن حسن بن ابان وجود دارد که در کتاب‌های رجالی قدما توثیق نشده است، هرچند ابن داود وی را توثیق کرده است.[۳۱]
  • علاوه بر اینکه مسألۀ تقسیم نشانه‌های ظهور به حتمی و غیرحتمی، آن‌قدر مسلم بوده است که گاهی اصحاب ائمه(ع) از حتمی یا غیرحتمی بودن برخی از نشانه‌ها سؤال می‌کردند. این سؤالات نشان‌دهنده مسلم بودن اصل تقسیم نشانه‌ها به حتمی و غیرحتمی است. در حالی که نقل نشده یکی از اصحاب در مورد حتمی بودن قیام یمانی سؤال کند. از میان نشانه‌های ظهور معمولاً پنج علامت در کنار هم ذکر می‌شوند و گاهی این پنج علامت به حتمیت توصیف شده‌اند، مثلاً ابوحمزه ثمالی می‌گوید: از امام باقر(ع) سؤال کردم: آیا خروج سفیانی از حتمیات است؟ فرمودند:[۳۲] «"نَعَمْ وَ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا مَحْتُومٌ وَ اخْتِلَافُ بَنِی الْعَبَّاسِ فِی الدَّوْلَةِ مَحْتُومٌ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ مَحْتُومٌ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ مَحْتُومٌ"»[۳۳] البته با این همه برخی از دانشمندان قائل به حتمی بودن قیام یمانی هستند.[۳۴]

نتیجه‌گیری

مدعیان دروغین یمانی

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۱۰ ـ ۲۱۱
  2. ر.ک. باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص ۸۵ و ۸۶؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص ؟؟؟
  3. ر.ک. نویسندگان کتاب آفتاب مهر، ج ۱ ص ۲۲۳
  4. ر.ک. نویسندگان کتاب آفتاب مهر، ج ۱ ص ۲۲۳
  5. ر.ک. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۷، ص ۴۴۴–۴۴۵؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲ ص ۵۴ و ۵۵؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶؛ درسنامه مهدویت، ج ۳ ص ۱۲۹؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۴۹- ۵۱؛ نویسندگان کتاب چشم به راه مهدی، ص ۲۸۰ ـ ۲۸۱؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص 337 ـ 338
  6. بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۳۲: «"وَ لَیسَ فِی الرَایاتِ أَهْدَی مِنْ رَایةِ الْیمَانِی، هِی رَایةُ هُدًی لِأَنَهُ یدْعُو إِلَی صَاحِبِکمْ"»
  7. ر.ک: فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۹.
  8. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۷۱ ـ ۷۲
  9. بشارة الإسلام، ص ۱۷۵؛ شبلنجی، نور الأبصار، ص ۱۷۲
  10. ابن ابی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبة نعمانی، ص ۱۶۳، مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲ ، ص ۷۵؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص 784
  11. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۷۱ ـ ۷۲
  12. حافظ برسی، رجب بن محمد، مشارق انوار الیقین، ص ۲۰۰
  13. عسقلانی، ابن حجر، فتح الباری، ج ۶، ص ۳۹۷
  14. عسقلانی، ابن حجر، فتح الباری، ج ۱۳، ص ۶۷
  15. مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الأشراف، ص ۲۷۱
  16. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۱۰ ـ ۲۱۱
  17. طوسی، محمد بن حسن، الغيبة، ص۴۴۶: «خروج سه نفر: خراسانی و سفیانی و یمانی در یک سال و یک ماه و در یک روز و پرچمی هدایت‏‌کننده‌‏تر از پرچم یمانی نیست. او به حق راهنمائی می‏‌کند.»
  18. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص ۶۵۳ ـ ۶۵۵؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۲۱۰ ـ ۲۱۱
  19. طوسی، محمد بن حسن، الغيبة، ص ۴۳۶
  20. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص ۶۵۳ ـ ۶۵۵
  21. ابن ابی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، ص ۲۶۲، باب ۱۴، ح ۱۱
  22. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص ۶۵۳ ـ ۶۵۵؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸
  23. این حدیث ضعیف است به دلیل وجود عبیدالله بن موسی و... نک: مستدرکات علم رجال الحدیث، ج ۵، ص ۱۹۶
  24. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲ ، ص ۲۳۳، باب ۲۵، ح ۹۸
  25. اثبات الهداة، ج ۳، ص ۷۳۵، باب ۳۴، فصل ۹، ح ۹۹
  26. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸
  27. ر.ک. ابن بابویه، محمد بن علی، کمال‌الدین، ص۶۵۰، باب۵۷، ح۷
  28. ر.ک. م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج۷، ص۴۴۵؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص ۴۹.
  29. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰، ح ۴۸۳
  30. ابن ابی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، ص ۲۶۱، باب ۱۴، ح ۹ (این روایت مرسله است)
  31. ابن داوود، حسن بن علی بن داود، رجال ابن داود، ص۲۷۰
  32. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد ج ۲ ص ۳۷۱
  33. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸
  34. در کتاب دانشنامه امام مهدی، این روایت معتبر و قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور دانسته شده است. ر.ک. م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج۷، ص۴۴۵؛ مؤلف کتاب در آستانه ظهور نیز خروج یمانی را از نشانه‌های حتمی ظهور می‌داند و همین روایت را نقل کرده است. ر.ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور. در کتاب فرهنگ‌نامه مهدویت نیز خروج سرداری از اهل یمن که مردم را به حق و عدل دعوت می‌کند، از نشانه‌های حتمی ظهور دانسته شده و ادعا شده در مصادر شیعه روایات فراوانی در این باره وجود دارد، البته در ادامه تصریح شده که خروج یمانی به طور اجمال از نشانه‌های ظهور است. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۲۱۰ ـ ۲۱۱
  35. می‌توان گفت روایاتی که به قیام یمانی پرداخته‌اند مستفیض‌اند. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص ۶۵۳ ـ ۶۵۵
  36. ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲ ص ۵۴ و ۵۵؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص ۲۶۶؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ج ۳، ص ۱۲۹، حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۲۰۶، باقری زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص ۸۵ و ۸۶، رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۴۹ ـ ۵۱، نویسندگان کتاب چشم به راه مهدی، ص ۲۸۰ ـ ۲۸۱؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، صفحه۵۲.
  37. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸
  38. ر.ک. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ص۴۴۵؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص ۶۵۳ ـ ۶۵۵
  39. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص ۶۵۳ ـ ۶۵۵