امامیه: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
* از آنچه گذشت، روشن میشود که اصطلاح امامیه میان فرقنویسان [[اهل سنت]]، معنایی واحد ندارد، اما اعم از [[اثناعشریه]] بوده و باورمندان به [[امامت دوازده امام]] را [[اثناعشریه]] یا [[قطعیه]] مینامند. اما در فرهنگ [[شیعی]]، امامیه بر باورمندان به [[امامت دوازده امام]] - از [[حضرت علی]] تا [[حضرت مهدی]]{{عم}} - اطلاق میشود<ref>[[شیخ مفید|عکبری بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان]]، اوائل المقالات، ص۴۱.</ref> بنابراین، در اصطلاح ایشان، امامیه همان [[اثناعشریه]] هستند. | * از آنچه گذشت، روشن میشود که اصطلاح امامیه میان فرقنویسان [[اهل سنت]]، معنایی واحد ندارد، اما اعم از [[اثناعشریه]] بوده و باورمندان به [[امامت دوازده امام]] را [[اثناعشریه]] یا [[قطعیه]] مینامند. اما در فرهنگ [[شیعی]]، امامیه بر باورمندان به [[امامت دوازده امام]] - از [[حضرت علی]] تا [[حضرت مهدی]]{{عم}} - اطلاق میشود<ref>[[شیخ مفید|عکبری بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان]]، اوائل المقالات، ص۴۱.</ref> بنابراین، در اصطلاح ایشان، امامیه همان [[اثناعشریه]] هستند. | ||
* در این دانشنامه نیز مراد از [[متکلمان امامیه]]، کسانی هستند که به [[امامت دوازده امام]] از [[خاندان رسول خدا]]{{صل}} از [[امام علی]] تا [[امام مهدی|امام زمان]]{{عم}}، اعتقاد دارند<ref>گفتنی است امامیه اعتقادات لازم دیگری - مانند [[لزوم نص]] و [[عصمت امام]] - نیز دارد</ref><ref>ر.ک: [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]].</ref>. | * در این دانشنامه نیز مراد از [[متکلمان امامیه]]، کسانی هستند که به [[امامت دوازده امام]] از [[خاندان رسول خدا]]{{صل}} از [[امام علی]] تا [[امام مهدی|امام زمان]]{{عم}}، اعتقاد دارند<ref>گفتنی است امامیه اعتقادات لازم دیگری - مانند [[لزوم نص]] و [[عصمت امام]] - نیز دارد</ref><ref>ر.ک: [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]].</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}} | {{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}} |
نسخهٔ ۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۵۶
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
شیعه |
---|
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل مذهب امامیه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
- امامیه یکی از مذاهب شیعه است. و امامی منسوب به امام. در اصطلاح رجال، حدیث و کلام، به کسی که شیعه و معتقد به امامت بلافصل امیر المؤمنین(ع) باشد گفته میشود، به اینگونه اشخاص، خاصه هم میگویند، در مقابل عامه که مقصود اهل سنتاند[۱].
- باورمندان به پیشوایی معصومان(ع) پس از پیامبر(ص)[۲].
- امامیه، نام عمومی فرقههایی است که به امامت علی بن ابی طالب(ع) و فرزندان او(ع) معتقدند[۳]. از دیدگاه آنان، جهان، نمیتواند از امام تهی باشد. آنان، چشم به راه خروج واپسین امام هستند که در آخر الزمان ظهور میکند و جهان را پس از آنکه پر از ستم و بیداد شده است، سرشار از عدل و داد میفرماید[۴].
مقدمه
- به شیعیان و پیروان اهل بیت(ع) که به امامت بلافصل امیر المؤمنین(ع) عقیده دارند و امامت را منصب الهی میشمارند که با نصب الهی و نص خدا و رسول تعیین میشود امامیّه گفته میشود. شیخ مفید گوید: امامیه معتقد به وجوب امامت و عصمت و نصّاند و از آن جهت به این نام خوانده میشوند که به همه این اصول معتقدند و هرکه همۀ اینها را معتقد باشد، امامی است.[۵] مبنای این عقیده، آیات قرآن و احادیث رسول است و در امام، شرایطی همچون عصمت، نص، اعلم و افضل بودن و... قائلند و امامت را در فرزندان علی(ع) میدانند و به امام غایب منتظر عقیده دارند. چون محور این بر عقیده به انتصابی بودن امام از سوی خدا و رسول است، نه انتخاب مردم و امامت را با نصّ خاص میدانند نه رأی دیگران، به پیروان این اعتقاد امامیّه گفتهاند. دهخدا مینویسد: امامیه، نام عموم فرقههایی که به نصّ جلی، علی بن ابی طالب(ع) را جانشین پیغمبر اسلام(ص) میدانند و معتقدند که امامت در فرزندان علی باقی است و دنیا هیچگاه از امام خالی نیست و منتظرند که یکی از علویان در آخر الزمان ظهور و خروج کند و دنیا را پر از عدلوداد و قسط کند. در مقابل اینان، اهل سنت و جماعت پس از پیغمبر، امر خلافت را به شورای مسلمانان و تصویب آنان منوط میدانند.[۶] البته در امامیه نیز مثل مذاهب دیگر اسلام، فرقههای مختلفی وجود دارد که کاملترین آنان "امامیۀ اثنی عشریه" است.[۷]
امامیه در منابع امامیه
- به باور شیخ مفید، شیعه در اصطلاح به کسی گفته میشود که به امامت بلافصل امام علی(ع) معتقد است.[۸]
- در دوران معاصر نیز علامه طباطبایی شیعه را کسی میداند که جانشینی پیغمبر اکرم(ص) را حق اختصاصی خانواده رسالت میداند و در معارف اسلام پیرو مکتب اهل بیت(ع) میباشد.[۹]
امامیه در منابع اهل سنت
- از میان دانشمندان اهل سنت شهرستانی وقتی به تعریف شیعه میپردازد، آن را بر کسانی اطلاق میکند که معتقد به امامت امام علی(ع) و فرزندان او، از طریق وصیت و نص جلی یا خفی هستند[۱۰].
- فِرَقنویسان شیعه و سنی، فرقههای مختلف و فراوانی برای شیعه نام بردهاند؛ تا آنجا که نوبختی - از دانشمندان شیعی - حدود هفتاد گروه برای شیعه ذکر میکند[۱۱] محمد بن عبدالکریم شهرستانی نیز اختلافات فرقهای میان شیعه را بیش از دیگر فرقهها میداند و فرقههای متعددی برای آن ذکر میکند[۱۲]
- عالمان سنی در تقسیمبندی فرقههای شیعه و نیز تعریف مذهب امامیه، یکسان عمل نکردهاند. برای نمونه، ابوالحسن اشعری گروههای اصلی شیعه را غالیه، رافضه و زیدیه میداند و یکی از فرقههای رافضه را که به امامت دوازده امام اعتقاد داشتهاند، قطعیه مینامد[۱۳]
- ابن حزم اندلسی پس از تقسیمبندی فرقههای شیعه، یکی از آنها را رافضه دانسته است. او یکی از فرقههای رافضیه را امامیه، و یکی از فرقههای امامیه را قطعیه - کسانی که به امامت دوازده امام معتقدند - میداند[۱۴]
- بغدادی و شهرستانی گروههای اصلی شیعه را به چهار گروه زیدیه، کیسانیه، غلاة و امامیه تقسیم کردهاند[۱۵] به باور شهرستانی، امامیه کسانی هستند که به امامت امام على(ع) با نص آشکار معتقدند، اما خود ایشان درباره امامانِ پس از امام سجاد(ع) دچار اختلاف شدند[۱۶] او برای امامیه، هفت مذهب نام میبرد که آخرین آنها اثناعشریه - باورمندان به امامت دوازده امام - است. شهرستانی، اثناعشریه را نیز دارای گروههای متعددی میداند[۱۷]
- گفتنی است وجود این مذاهب برای اثناعشریه بهمعنای وجود پرتعداد و مدتدار آنها نیست. ازاینروست که شیخ مفید با اشاره به وقوع اختلافات پس از شهادت امام عسکری(ع) که موجب شکلگیری گروههایی شد، تصریح میکند که اکنون که سال ۳۷۳ هـ.ق است، از میان این گروهها، جز مذهب امامیه اثناعشریه، فرقهای باقی نمانده است[۱۸] .
- بغدادی نیز برای مذهب امامیه تا پانزده گروه نام برده که یکی از آنها، مذهب اثناعشریه - کسانی که به امامت دوازده امام و غیبت امام مهدی(ع) معتقدند - است[۱۹] .
- احمد امین نیز فرقه امامیه را اعم از اثناعشریه دانسته است[۲۰]
- از آنچه گذشت، روشن میشود که اصطلاح امامیه میان فرقنویسان اهل سنت، معنایی واحد ندارد، اما اعم از اثناعشریه بوده و باورمندان به امامت دوازده امام را اثناعشریه یا قطعیه مینامند. اما در فرهنگ شیعی، امامیه بر باورمندان به امامت دوازده امام - از حضرت علی تا حضرت مهدی(ع) - اطلاق میشود[۲۱] بنابراین، در اصطلاح ایشان، امامیه همان اثناعشریه هستند.
- در این دانشنامه نیز مراد از متکلمان امامیه، کسانی هستند که به امامت دوازده امام از خاندان رسول خدا(ص) از امام علی تا امام زمان(ع)، اعتقاد دارند[۲۲][۲۳].
جستارهای وابسته
- آخر الزمان
- آدینه (جمعه)
- آستانه عسکریین
- آستانه قیامت
- آفتاب پشت ابر (خورشید پشت ابر)
- آینده پژوهی
- آیین جدید دین در عصر ظهور
- اَبدال
- ابوالادیان
- ابوصالح
- ابوالقاسم (امام مهدی)
- اثناعشریه
- احمد (امام مهدی)
- احمد بن اسحاق قمی
- احمد بن هلال کرخی
- احمدیه (قادیانیه)
- اخیار
- ادله رجعت
- اسماعیلیه
- أشراط الساعه
- اصحاب قائم (یاران امام مهدی)(ع)
- اصحاب کهف
- اقامتگاه امام مهدی در عصر ظهور (مسجد سهله)
- القاب امام مهدی (ع)
- امامت امام مهدی (ع)
- امامت و مهدویت
- امام حسن عسکری
- امام زمان (صاحب الزمان)
- امام شناسی (مرگ جاهلی)
- امام مهدی از ولادت تا ظهور
- امامیه
- امدادهای غیبی
- امکان رجعت (رجعت)
- امنیت (حکومت جهانی)
- انتظار فرج
- انتقام
- انجمن حجتیه
- انطاکیه
- اوتاد
- اهل سنت و امام مهدی موعود
- اهل سنّت و ولادت امام مهدی (ع)
- اهل کتاب در عصر ظهور
- ایام الله
- ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم
- باب (علی محمد شیرازی)
- بابیه (باب)
- باران های پیاپی
- باقریه
- البرهان فی علامات امام مهدی آخر الزمان
- بعثت امام مهدی
- بلالی (محمد بن علی بن بلال)
- بلالیه
- بهائیت
- البیان فی اخبار صاحب الزمان
- بیت الحمد
- بیت المقدس
- بیدا (خسف به بیدا)
- بیعت امام مهدی
- بیعت نامه امام مهدی
- البیعه لله
- پایان تاریخ (آخرالزمان)
- پدر امام مهدی (امام حسن عسکری)
- پدر امام مهدی و اهل سنّت
- پرچم امام مهدی
- پرچم های سیاه
- پیراهن امام مهدی
- تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم
- تاریخ عصر غیبت
- تاریخ غیبت کبرا
- تشرف (ملاقات با امام مهدی
- تکذیب وقت گزاران وقت ظهور
- تَناثُرُ النُّجُوم
- توقیع
- جبرئیل
- جده
- جزیره خضرا
- جزیره خضرا در ترازوی نقد
- جعفر کذاب
- جمعه
- جنگ افزارهای امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- حجت
- حجر الاسود
- حدیث غدیر
- حدیث لوح حضرت زهرا (لوح حضرت زهرا)
- حدیث معراج
- حِرْز امام مهدی
- حرمت نام بردن امام مهدی
- حسن شریعی
- حسین بن روح نوبختی
- حسین بن منصور حلاج
- حکومت جهانی
- حکومت صالحان
- حکومت مستضعفان
- حکیمه خاتون
- حیرت
- خاتم الاوصیاء
- خراسانی (خروج خراسانی)
- خردسال ترین پیشوای معصوم (امامت امام مهدی)
- خروج خراسانی
- خروج دابة الاَرض
- خروج دجال
- خروج سفیانی
- خروج سید حسنی
- خروج شعیب بن صالح
- خروج شیصبانی
- خروج عوف سلمی
- خروج امام مهدی (قیام امام مهدی)
- خروج یأجوج (یأجوج و مأجوج)
- خروج یمانی
- خسف به بیداء
- خسوف و کسوف غیرعادی
- خضر
- خلافت موعود
- خورشید پشت ابر
- خطبه قیام
- خورشید مغرب
- خیمه
- دابه الارض (خروج دابه الارض)
- دادگستر جهان
- دانشمندان عامه و امام مهدی موعود
- دجال (خروج دجال)
- در انتظار ققنوس
- در فجر ساحل
- دست بر سر گذاشتن
- دعای افتتاح
- دعای عهد
- دعای ندبه
- دعای سمات
- دوازده امامی (اثناعشریه)
- دولت کریمه (حکومت جهانی)
- دین در آخرالزمان (آخرالزمان)
- دین عصر ظهور
- ذی طوی
- رایات سود (پرچم های سیاه)
- رحلت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- رجعت
- رجعت کنندگان
- رکن و مقام
- رؤیت امام مهدی (ملاقات امام مهدی)
- زبور داود
- زمینه سازان ظهور
- زنان آخرالزمان (آخرالزمان)
- زنان و قیام امام مهدی (یاران امام مهدی)
- زندگی آخرالزمان (آخرالزمان)
- زیارت آل یس
- زیارت ناحیه مقدسه
- زیارت رجبیه
- زیدیه
- سازمان وکالت
- سامرا
- سرداب سامرا
- سلاح امام مهدی
- سفیانی (خروج سفیانی)
- سید حسنی (خروج سید حسنی)
- سیره حکومتی امام مهدی
- سیصد و سیزده
- شاهدان ولادت امام مهدی
- شرایط ظهور
- شرید
- شریعیه
- شعبان
- شعیب بن صالح (خروج شعیب)
- شلمغانیه
- شمائل امام مهدی
- شمشیر امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- شهادت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- شیخیه
- شیطان (کشته شدن شیطان)
- شیصبانی (خروج شیصبانی)
- شیعه
- صاحب الامر
- صاحب الدار
- صاحب الزمان
- صاحب السیف
- صاحب الغیبه
- صاید بن صید (خروج دجال)
- صقیل (مادر امام مهدی)
- صیحه آسمانی (ندای آسمانی)
- طالقان
- طرید
- طلوع خورشید از مغرب
- طویل العمر
- طی الارض
- طیبه
- ظهور
- عاشورا
- عبرتایی (احمد بن هلال)
- عثمان بن سعید عمری
- عدد یاران امام مهدی (سیصد و سیزده)
- عدل و قسط (حکومت جهانی)
- العرف الوردی فی اخبار الامام مهدی
- عسکریه
- عصائب
- عصر زندگی
- عقد الدرر فی اخبار المنتظر
- علایم ظهور (نشانه های ظهور)
- علائم قیامت (اشراط الساعه)
- علی بن محمد سمری
- غار انطاکیه (انطاکیه)
- غایب (امام غایب)
- غریم
- غلام
- غیبت (پنهان شدن)
- الغیبه
- غیبت صغرا
- غیبت کبرا
- فترت
- فرید
- فرجام امام مهدی
- فرجام شناسی (آینده پژوهی)
- فضیلت انتظار فرج (انتظار فرج)
- فضیلت منتظران (منتظر)
- فلسفه رجعت (رجعت)
- فلسفه غیبت صغرا (غیبت صغرا)
- فلسفه غیبت (غیبت امام مهدی)
- فواید امام غایب
- فوتوریسم
- قائم
- قادیانیه
- قتل نفس زَکیّه
- قم
- قیامت صغرا (رجعت)
- قیام های پیش از ظهور
- کتاب الغیبه للحجه
- کشته شدن شیطان
- کمال الدین و تمام النعمه
- کوفه
- کنیه امام مهدی (ابوالقاسم)
- کوه رَضْوی
- کیسانیه
- لباس امام مهدی (پیراهن امام مهدی)
- لوح حضرت زهرا
- مادر امام مهدی
- متمهدی (مدعیان مهدویت)
- مثلث برمودا (جزیره خضرا)
- محدَّث
- محل بیعت امام مهدی (رکن و مقام)
- محل ظهور امام مهدی (مسجد الحرام)
- محل قتل نفس زکیه (رکن و مقام)
- محمد
- محمد بن عثمان بن سعید عمری
- محمد بن علی بن هلال
- محمد بن علی شلمغانی
- محمد بن نصیر نمیری
- محمدیه
- مدعیان بابیت
- مدعیان مهدویت
- مرجع تقلید
- مردان آخرالزمان (آخرالزمان)
- مرکز حکومت امام مهدی (مسجد کوفه)
- مرگ جاهلی
- مرگ سرخ
- مرگ سفید
- مستضعف
- مسجد جمکران
- مسجد الحرام
- مسجد سهله
- مسجد صاحب الزمان (مسجد جمکران)
- مسجد کوفه
- مصلای جمعه و جماعات در عصر ظهور (مسجد کوفه)
- مضطر
- معجم احادیث الامام المهدی
- معمرین
- مغیریه
- مقتدای مسیح
- مکیال المکارم فی فواید الدعاء للقائم
- ملاحم و فتن
- ملاقات با امام مهدی
- ملیکه (مادر امام مهدی)
- منتخب الاثر
- منتظِر
- منتَظَر
- منتقم
- منصور
- موتور
- موسویه
- موعود مسیحیت
- موعود یهود
- مهدی
- مهدی سودانی
- مهدی موعود
- مهدویت
- ممهدون (زمینه سازان ظهور)
- مهدویت پژوهی (آینده پژوهی)
- امام مهدی شخصی و امام مهدی نوعی
- مهدیه
- میراث دار پیامبران
- ناحیه مقدسه
- نام های حضرت محمد (احمد)
- ناووسیه
- نجبا
- ندای آسمانی
- نرگس (مادر امام مهدی)
- نزول عیسی
- نشانه های آخرالزمان (آخرالزمان
- نشانه های ظهور
- نفس زکیه
- نماز امام زمان
- نواب خاص
- نیابت خاص
- نیابت عام
- نیمه شعبان
- وقاتون (وقت ظهور)
- وقت ظهور
- وقت معلوم
- وکلای امام مهدی
- ولادت امام مهدی
- ولایت فقیه
- ولی فقیه
- همسر و فرزند امام مهدی
- هیبت امام مهدی
- یأجوج و مأجوج
- یاران امام مهدی
- یالثارات الحسین
منابع
منبعشناسی جامع اماميه
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۰۰.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۷۲.
- ↑ شهرستانی، الملل و النحل، ج ۱، ص ۱۷۹
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۷۲.
- ↑ بحار الانوار، ج ۳۷ ص ۱
- ↑ لغتنامه، ج ۲ واژۀ امامیّه
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۰۰.
- ↑ عکبری بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان، اوائل المقالات، ص۳۵.
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، شیعه در اسلام، ص۲۸.
- ↑ شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۱۶۹.
- ↑ حسن بن موسی نوبختی، فرق الشیعة، تمام کتاب.
- ↑ شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۱۹۳.
- ↑ اشعری، علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامیین، ص۱۶-۷۰؛ درباره قطعیه، ر.ک: همان، ص۱۷.
- ↑ على بن احمد بن حزم اندلسی، الفصل فی الملل، ج۳، ص۱۱۴.
- ↑ شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۱۴۶-۱۹۰؛ بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، ص۶۰.
- ↑ شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۱۸۹- ۱۹۲.
- ↑ شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۱۴۶-۱۹۰؛ بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، ص۱۹۳ - ۲۰۲.
- ↑ عکبری بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان، الفصول المختارة، ص ۳۲۱.
- ↑ بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق.
- ↑ ر.ک: احمد امین، ضحى الاسلام، ج۳، ص۲۱۲).
- ↑ عکبری بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان، اوائل المقالات، ص۴۱.
- ↑ گفتنی است امامیه اعتقادات لازم دیگری - مانند لزوم نص و عصمت امام - نیز دارد
- ↑ ر.ک: فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت.