نفس زکیه

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Wasity (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۸ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۵۶ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

کشته شدن نفس زکیه، یکی دیگر از نشانه‌های مشهور ظهور است. این علامت در احادیث فریقین وجود دارد؛ ولی در منابع شیعه به عنوان نشانه‌ای حتمی معرفی می‌شود[۱].

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل نفس زکیه (پرسش) قابل دسترسی هستند.

مقدمه

  1. لازمه‌‏اش این است که پیش از تولد حضرت مهدی(ع)؛ بلکه پیش از آن‏که امامان از آن خبر دهند، این نشانه رخ داده باشد[۱۷].
  2. در روایات تصریح شده است که "نفس زکیه"، بین رکن و مقام کشته می‌‏شود؛ حال آن‏که محمد بن عبد اللّه بن حسن در منطقه "احجار زیت" "در نزدیکی مدینه" کشته شده است[۱۸].
  3. همان‏گونه که در روایات اشاره شده قتل نفس زکیه از نشانه‌‏های حتمی و متصل به ظهور است؛ حال آن‏که محمد بن عبد اللّه، سال‏ها پیش از تولد حضرت مهدی(ع) به قتل رسیده است. امام باقر(ع) فرمود: "بین قیام مهدی(ع) و کشته شدن نفس زکیه، بیش از پانزده شبانه ‏روز فاصله نیست[۱۹][۲۰].

واژه‌شناسی لغوی

منظور از نفس زکیه، انسانی صالح و با تقواست[۲۱].

«نفس زکیه»؛ یعنی، فرد بی‌گناه، پاک و کسی که قتلی انجام نداده است [۲۲] و جرمی ندارد. این مضمون در آیات قرآن در داستان حضرت موسی(ع) نیز به کار رفته است. [۲۳][۲۴].

نفس زکیه در روایات

محمد بن مسلم می‌گوید: از امام باقر(ع) پرسیدم: ای فرزند رسول خدا! چه زمانی قائم شما قیام می‌کند امام در پاسخ فرمود: «....قَتْلُ غُلَامٍ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ(ص) بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ اسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ النَّفْسُ الزَّكِيَّة»[۲۵][۲۶].

در روایتی جابر جعفی از امام باقر (ع) نقل کرده است:«....وَ النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْن‏»[۲۷][۲۸].

از ویژگی‌هایی که برای «کشته شدن نفس زکیه»، بیان شده و اهمیت این رخداد را می‌نمایاند، حتمی بودن این واقعه است. روایات متعددی با تعابیر گوناگونی چون «محتوم»، لابدّ ان یکون»، «لایخرج حتی» این مطلب را بیان می‌کنند. این حتمی بودن، در حدیث حمران بن اعین از امام صادق(ع) با تأکید بیشتری تبیین شده است:« مِنَ الْمَحْتُومِ الَّذِي لَا بُدَّ أَنْ يَكُونَ مِنْ قَبْلِ قِيَامِ الْقَائِمِ خُرُوجُ السُّفْيَانِيِّ وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْمُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ»[۲۹][۳۰].

احادیث مربوط به این شخص همانند دیگر احادیث علائم ظهور، به دو دسته تقسیم می‌شوند: بخشی که در آنها سخن از مهدی و ظهور او وجود ندارد و به عنوان ملاحم و فتن و به عبارتی پیشگویی آینده ذکر شده است. در بخش دیگر، به نام مهدی تصریح شده و قتل نفس زکیه، یکی از نشانه‌های ظهور او دانسته می‌شود. نکتۀ قابل توجّه این است که قبل از قیام امام زمان(ع) انسان‌های بی‌گناه و داری درجات بالای ایمانیِ بسیاری کشته می‌شوند. علامت حتمی بودن قتل یکی از آنها، نشانگر موقعیت ممتاز اجتماعی و وظیفۀ مهمی است که بر عهدۀ او گذاشته شده است[۳۱].

به نظر برخی، انتساب به سادات حسنی، از ویژگی‌هایی است که برای نفس زکیه نیز برشمرده است. از این رو، نفس زکیه همان سید حسنی است؛ ولی شهرت نفس زکیه و روایات متعدّدی که دربارۀ او رسیده است، علامت بودن او را اثبات می‌کند. بنابر این می‌توان احادیث سید حسنی را بر نفس زکیه حمل کرد. حدیثی را که دربارۀ "مرد هاشمی" آمده نیز می‌توان بر نفس زکیّه حمل کرد؛ چون کشته شدن در میان رکن حجر الأسود و مقام ابراهیم، دربارۀ هر دو نفر ذکر شده است [۳۲][۳۳].

به این نکته هم باید توجه کرد که تعدادی از احادیث منابع شیعه و سنی دربارۀ نفس زکیه، بخصوص آنچه در الفتن ابن حماد و الغیبة شیخ طوسی آمده، مستند به معصوم(ع) نیستند. الته همین احادیث به واسطۀ کتبی همچون التشریف بالمنن ابن طاووس، به شیعه راه یافته و تلقّی به قبول شده‌اند[۳۴].

بخشی از احادیثی نفس زکیه را نشانۀ ظهور می‌دانند، آن را همراه با چند نشانۀ مهم دیگر، مانند ندای آسمانی و سفیانی و خَسْف بیدا ذکر می‌کند. برخی احادیث نفس زکیه به تفصیل از جنگ و گریز وی خبر می‌دهند[۳۵].

با توجه به مجموعۀ متون می‌توان گفت که نفس زکیه، یکی از علائم مشهور و حتمیِ ظهور است که دربارۀ او و شهادت او، روایات معتبری وجود دارد. اگر چه همانند دیگر علائم، جزئیات مرتبط با او از ابهام برخوردار است[۳۶].

زمان و مکان قتل نفس زکیه

در مدت کمتر از پانزده شبانه روز پس از این حادثه قیام جهانی حضرت مهدی(ع) خواهد بود. صدوق با ذکر سند از امام صادق(ع) نقل کرده است:«....لَيْسَ بَيْنَ قِيَامِ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَيْنَ قَتْلِ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ إِلَّا خَمْسَ عَشْرَةَ لَيْلَة‏»[۳۷][۳۸].

دربارۀ محل شهادت وی امام علی(ع) فرمود:«قَتْلُ نَفْسٍ حَرَامٍ فِي يَوْمٍ حَرَامٍ فِي بَلَدٍ حَرَام‏»[۳۹][۴۰].

صدوق از امام باقر(ع) نقل کرده است که فرمود:«....قَتْلُ غُلَامٍ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ(ص) بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ اسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ النَّفْسُ الزَّكِيَّة»[۴۱][۴۲].

قتل نفس زکیه در موعودنامه

نفس زکیه در موعودنامه

  1. لازمه‌اش این است که این اتفاق پیش از تولد حضرت مهدی (ع) رخ داده باشد.
  2. در روایات تصریح شده که نفس زکیه، میان رکن و مقام کشته می‌شود[۵۰] نه در "احجار زیت"،
  3. در روایات قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور است، ولی محمد بن عبدالله، سال‌ها پیش از تولد حضرت مهدی (ع) (در زمان امام صادق (ع) و در سال ۱۴۵ ه‍‌.ق) به قتل رسیده است.

پرسش‌های وابسته

مدخل‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص:۴۳۸.
  2. ↑ ابو الفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص ۲۲۱
  3. ↑ ابو الفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص ۲۲۲
  4. ↑ ابو حنیفه احمد بن داود، اخبار الطوال، ص ۳۸۵
  5. ↑ سید محمد کاظم قزوینی، امام مهدی علیه السّلام از ولادت تا ظهور، ص ۵۷۰
  6. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۹.
  7. ↑ حسن ابراهیم حسن، تاریخ سیاسی اسلام، ج ۲، ص ۱۲۶
  8. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۹.
  9. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۳۴۵ - ۳۴۶.
  10. ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶
  11. ↑ ر.ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۴۵، ح ۴۴۰
  12. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۳۴۵ - ۳۴۶.
  13. ↑ ابن ابی شیبه، المصنف، ج ۷، ص ۵۱۴، ح ۳۷۶۴۲
  14. ↑ شیخ صدوق، الخصال، ج ۱، ص ۳۰۳، ح ۸۲؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۳۵، ح ۴۲۵؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰، ح ۴۸۳؛ لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۴۵۹
  15. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۳۴۵ - ۳۴۶.
  16. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۳۴۵ - ۳۴۶.
  17. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۳۴۵ - ۳۴۶.
  18. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۳۴۵ - ۳۴۶.
  19. ↑ " لَيْسَ‏ بَيْنَ‏ قِيَامِ‏ قَائِمِ‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ وَ بَيْنَ‏ قَتْلِ‏ النَّفْسِ‏ الزَّكِيَّةِ إِلَّا خَمْسَ‏ عَشْرَةَ لَيْلَةً‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"، شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۴۵، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۹
  20. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۳۴۵ - ۳۴۶.
  21. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص:۴۳۸.
  22. ↑ طریحی، مجمع البحرین، ج ۱، ص ۲۰۳.
  23. ↑ « أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ»؛ آیا انسانی بی‌گناه را بی‌آنکه کسی را کشته باشد کشتی؟؛ سوره کهف، آیه ۷۴.
  24. ↑ درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۳۱.
  25. ↑ جوانی از آل محمد(ص) بین رکن و مقام کشته می‌شود، نام او محمد بن حسن نفس زکیه است؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶.
  26. ↑ درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۳۱.
  27. ↑ و نفس زکیه از فرزندان حسین(ع) است؛ تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۶۴.
  28. ↑ درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۳۲.
  29. ↑ از نشانه‌های حتمی که ناگزیر پیش از قیام قائم(ع) خواهد بود، خروج سفیانی و فرو رفتن در سرزمین بیداء و کشته شدن نفس زکیه و منادی از آسمان است. آنچه از روایات به دست می‌آید کلیاتی دربارۀ قتل نفس زکیه و به چگونگی و اهداف او کمتر اشاره شده است؛ الغیبة للنعمانی، ص ۲۶۴، ح ۲۶.
  30. ↑ درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۳۲.
  31. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص:۴۳۸.
  32. ↑ ر.ک: الإرشاد: ج۲ ص۳۶۸.
  33. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص:۴۳۹.
  34. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص:۴۳۹.
  35. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص:۴۳۹.
  36. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص:۴۳۹.
  37. ↑ بین قیام قائم آل محمد و کشتن نفس زکیه، پانزده شب فاصله خواهد بود؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۹، ح ۲.
  38. ↑ درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۳۲.
  39. ↑ کشته شدن انسان بی‌گناه در روز حرام و در شهر حرام؛ الغیبة للنعمانی، ص ۲۵۹، ح ۱۷.
  40. ↑ درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۳۲.
  41. ↑ جوانی از آل محمد(ص) بین رکن و مقام کشته می‌شود، نام او محمد بن حسن نفس زکیه است؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۱، ح ۱۶.
  42. ↑ درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۳۱.
  43. ↑ برترین‌های فرهنگ مهدویت در مطبوعات، ص ۲۲۶.
  44. ↑ منتخب الاثر، ص ۴۵۲.
  45. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص:۵۵۴.
  46. ↑ سوره کهف، ۷۴.
  47. ↑ منتخب الاثر، ص ۴۵۲.
  48. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۱.
  49. ↑ تاریخ غیبت کبری، ص ۵۱۱.
  50. ↑ منتهی الآمال، باب ۱۴، فصل ۷.
  51. ↑ ارشاد مفید، ج ۲، ص ۳۷۴.
  52. ↑ بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۱۳۱.
  53. ↑ امام مهدی (ع) از ولادت تا ظهور، سید محمد کاظم قزوینی، ص ۵۵۹.
  54. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷.
  55. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص:۷۳۶.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=نفس_زکیه&oldid=187962»