اصحاب کهف در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۹ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۲۲:۰۹

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث اصحاب کهف است. "اصحاب کهف" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

اصحاب کهف در قرآن - اصحاب کهف در حدیث - اصحاب کهف در نهج البلاغه| اصحاب کهف در تاریخ اسلامی| اصحاب کهف در معارف مهدویت

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اصحاب کهف (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

اصحاب کهف گروهی از افراد مؤمن بودند که از دست پادشاه کافر و ظالم خود به غاری پناه بردند. خداوند آنان را به خوابی طولانی برد. آنان به گونه‌ای معجزه‌آسا، پس از چند قرن خوابیدن بیدار شدند و پس از مدتی دوباره به خواب فرو رفتند.
اصحاب کهف از یاران حضرت قائم(ع) خواهند بود و در زمان رجعت باز خواهند گشت. امام صادق(ع) می‌فرماید: حضرت قائم(ع) در پشت شهر کوفه بیست و هفت نفر را ظاهر خواهد کرد (و به دنیا رجعت خواهد داد). پانزده نفر از بنی‌اسرائیل که به حق راهنمایی می‌کردند و عدالت می‌ورزیدند، هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع بن نون، سلمان، ابودجانه انصاری، مقداد و مالک اشتر نخعی. آنان به یاری حضرت خواهند آمد و از سوی حضرت به امارت منصوب خواهند شد^[۱].
امیرالمؤمنین(ع) فرمود: در ماه مبارک رمضان دو صدا شنیده خواهد شد. ندایی از سوی حق در صبح و ندایی از سوی باطل در عصر... سپس خداوند اصحاب کهف را با سگ‌شان بیدار نموده و از غار بیرون می‌آیند. نام دو تن از آنان "ملیخا" و "خملاها" می‌باشد^[۲].
داستان اصحاب کهف یکی از زیباترین و پندآموزترین قصص قرآنی است که در سوره کهف آمده است، در این سوره سرگذشت این افراد و چگونگی بیدار شدن‌شان بیان شده است^[۳].

اصحاب کهف در فرهنگ مهدوی

اصحاب کهف از رجعت‌‏کنندگان و یاران حضرت مهدی(ع) هستند^[۴].
در قصه‏‌های قرآنی "اصحاب کهف"، نام گروهی از مؤمنان است که از ستم پادشاهی مشرک به غاری پناه بردند و سالیانی دراز به خواب عمیقی فرو رفتند. بر پایه روایات، این پادشاه مشرک "دقیانوس" و محل واقعه "افسوس" دانسته شده است^[۵]. داستان این گروه، با اشاراتی کوتاه اما پر مغز، در آیه‏‌های نخستین سوره "کهف" یاد شده است. در آن آیات، سخن از یکتاپرستانی است که برای گریز از پرستش خدایان دروغین، به غاری پناه بردند تا از گزند ستمکاران بت‏پرست برهند. خوابی که آنان را در ربود، به فرمان پروردگار سالیانی به طول انجامید و در این مدت، چنان هیبتی داشتند که کسی را یارای نزدیک شدن و نگریستن به آنان نبود و آنان را بیدار می‌‏پنداشتند. این خفتگان سالیانی چند را "بر پایه آیات قرآنی، ۳۰۹ سال" در همان حال گذراندند. چون به خواست الهی از خواب برخاستند، چنان گمان بردند که فقط روزی یا نصفی از روز را خواب بوده‌‏اند. چون یکی از ایشان، برای فراهم آوردن غذا به شهر درآمد، مردم از حال شگفت‌‏انگیزشان آگاهی یافتند و بر آن شدند بر در غار آنان، مسجدی به پا سازند^[۶]. در روایات، آنان را گروهی از یاران حضرت مهدی(ع) دانسته‏‌اند که در این بازگشت، از حکومت جهانی عدل و قسط، بهره وافری خواهند برد^[۷].
امام صادق(ع) در این‌‏باره فرمود: "هنگامی که قائم(ع) از پشت این خانه ظهور کند، خداوند همراه او ۲۷ تن برمی‌‏انگیزد که چهارده تن از قوم حضرت موسی(ع) هستند، و هشت تن از اصحاب کهف و مقداد و جابر انصاری و مؤمن آل فرعون و یوشع بن نون وصی حضرت موسی(ع)^[۸]
اگرچه اهل سنت به شدّت با اعتقاد به رجعت مخالف‌اند اما برخی از مفسران آن‏ها به زنده شدن اصحاب کهف در دوران ظهور حضرت مهدی(ع) اشاره کرده‌‏اند^[۹]^[۱۰].

اصحاب کهف در موعودنامه

در روایات آمده است که اصحاب کهف هنگام ظهور، براى یارى حضرت مهدى (ع) خواهند آمد^[۱۱]. مفضل بن عمر مى‌گوید:امام صادق (ع) فرمود: "هنگامى که قائم آل محمد (ص) ظهور کند، تعدادى از پشت کعبه بیرون مى‌آیند که هفت نفر از اصحاب کهف، از جمله آنان هستند^[۱۲]. حلبى مى‌گوید: اصحاب کهف همگى از نژاد عرب‌اند و جز به عربى سخن نمى‌گویند و آنان وزیران مهدى هستند^[۱۳]. پیشواى ششم در مورد آخرین رو در رویى سپاه حق با قوم یهود مى‌فرماید:. . . وقتى دابة الارض خارج مى‌شود، خداوند اصحاب کهف را همراه با سگ‌شان برمى‌انگیزد، یکى از آنها "میلخاء" نام دارد و دیگرى "حملاها"^[۱۴].
از امام باقر (ع) روایت شده که: قائم (ع) ٣٠٩ سال حکومت مى‌کند، به تعداد سال‌هایى که اصحاب کهف در کهف درنگ کردند^[۱۵]. اصحاب کهف، افراد مؤمنى بودند که ایمان خود را از حاکم زمان خود، پنهان مى‌کردند و آنان به غارى پناه برده و سال‌ها در آن‌جا به خواب رفتند. بعد از گذشت سال‌هاى طولانى بیدار شدند و اندکى پس از آن وفات کردند که داستان آنان در سوره کهف آمده است^[۱۶].
تمنیحا از اصحاب کهف است که از انصار حضرت مهدی (ع) و یکی از شاهدان حضرت هنگام خروج خواهد بود^[۱۷]^[۱۸].

پرسش مستقیم

آیا اصحاب کهف به یاری امام مهدی می‌آیند؟‌ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان

پانویس

↑ وافی: ج ۲، ص ۱۱۳، ر.ک: رجعت.
↑ بحار الانوار: ج ۵۲، ص ۷۵.
↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۱۰۰.
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۸-۴۹.
↑ ر.ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۴، ص ۴۱۱؛ حسن بن ابی الحسن دیلمی، ارشاد القلوب، ج ۲، ص ۳۶۰
↑ ر.ک: ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۲، ص ۳۵۴
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۸-۴۹.
↑ " إِذَا ظَهَرَ الْقَائِمُ (ع) مِنْ ظَهْرِ هَذَا الْبَيْتِ، بَعَثَ اللَّهُ مَعَهُ‏ سَبْعَةً وَ عِشْرِينَ‏ رَجُلًا، مِنْهُمْ‏ أَرْبَعَةَ عَشَرَ رَجُلًا مِنْ‏ قَوْمِ‏ مُوسَى‏ (ع)، وَ أَصْحَابُ الْكَهْفِ ثَمَانِيَةٌ، وَ الْمِقْدَاد وَ جَابِرٌ الْأَنْصَارِيُّ، وَ مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْنَ، وَ يُوشَعُ بْنُ نُونٍ وَصِيُّ مُوسَى (ع) ‏‏"؛ ر. ک: طبری، دلائل الامامة، ص ۲۴۸؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص ۲۶۶
↑ محمد بن احمد قرطبی، الجامع لاحکام القران، ج ۱۰، ص ۳۹۰؛ سیوطی، الدر المنثور، ج ۴، ص ۲۱۵؛ متقی هندی، البرهان، ص ۱۵۰، ح ۱۵
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۸-۴۹.
↑ ارشاد القلوب، ص ۲۸۶؛ حلیة الابرار، ج ۲، ص ۶۰۱.
↑ چشم‌اندازى به حکومت مهدى (ع)، نجم الدین طبسى، ص ۱۰۱.
↑ منتخب الاثر، ص ۴۸۵.
↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۵ و ج ۵۳، ص ۸۵.
↑ غیبة نعمانى، ص ۱۸۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱؛ غیبة طوسى، ص ۲۸۳.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۰۶.
↑ نجم الثاقب، باب سوم.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۲۲۹.

[1] وافی: ج ۲، ص ۱۱۳، ر.ک: رجعت.

[2] بحار الانوار: ج ۵۲، ص ۷۵.

[3] حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۱۰۰.

[4] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۸-۴۹.

[5] ر.ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۴، ص ۴۱۱؛ حسن بن ابی الحسن دیلمی، ارشاد القلوب، ج ۲، ص ۳۶۰

[6] ر.ک: ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۲، ص ۳۵۴

[7] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۸-۴۹.

[8] " إِذَا ظَهَرَ الْقَائِمُ (ع) مِنْ ظَهْرِ هَذَا الْبَيْتِ، بَعَثَ اللَّهُ مَعَهُ‏ سَبْعَةً وَ عِشْرِينَ‏ رَجُلًا، مِنْهُمْ‏ أَرْبَعَةَ عَشَرَ رَجُلًا مِنْ‏ قَوْمِ‏ مُوسَى‏ (ع)، وَ أَصْحَابُ الْكَهْفِ ثَمَانِيَةٌ، وَ الْمِقْدَاد وَ جَابِرٌ الْأَنْصَارِيُّ، وَ مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْنَ، وَ يُوشَعُ بْنُ نُونٍ وَصِيُّ مُوسَى (ع) ‏‏"؛ ر. ک: طبری، دلائل الامامة، ص ۲۴۸؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص ۲۶۶

[9] محمد بن احمد قرطبی، الجامع لاحکام القران، ج ۱۰، ص ۳۹۰؛ سیوطی، الدر المنثور، ج ۴، ص ۲۱۵؛ متقی هندی، البرهان، ص ۱۵۰، ح ۱۵

[10] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۸-۴۹.

[11] ارشاد القلوب، ص ۲۸۶؛ حلیة الابرار، ج ۲، ص ۶۰۱.

[12] چشم‌اندازى به حکومت مهدى (ع)، نجم الدین طبسى، ص ۱۰۱.

[13] منتخب الاثر، ص ۴۸۵.

[14] بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۵ و ج ۵۳، ص ۸۵.

[15] غیبة نعمانى، ص ۱۸۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱؛ غیبة طوسى، ص ۲۸۳.

[16] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۰۶.

[17] نجم الثاقب، باب سوم.

[18] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۲۲۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[اصحاب کهف]]''' است. "'''[[اصحاب کهف]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[اصحاب کهف در قرآن]] | [[اصحاب کهف در حدیث]] | [[اصحاب کهف در نهج البلاغه]]| [[اصحاب کهف در تاریخ اسلامی]]| [[اصحاب کهف در معارف مهدویت]]</div>
+: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[اصحاب کهف در قرآن]] - [[اصحاب کهف در حدیث]] - [[اصحاب کهف در نهج البلاغه]]| [[اصحاب کهف در تاریخ اسلامی]]| [[اصحاب کهف در معارف مهدویت]]</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
 : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[اصحاب کهف (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>