قیام‌های پیش از ظهور: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - 'رده:اتمام لینک داخلی' به '')
جز (جایگزینی متن - 'علیه ' به 'علیه ')
خط ۲۷: خط ۲۷:
*افزون بر آنچه گفته شد، تأیید برخی از قیام‌‏ها- از جمله [[قیام]] [[زید]]، [[قیام]] [[حسین بن علی شهید فخ]] و [[قیام]] توابین- خود دلیلی بر [[تأویل]] روایات‏ ناهی از [[قیام]] است<ref>ر. ک: جمعی از نویسندگان، چشم‏ به‏ راه مهدی{{ع}}، مقاله « حکومت اسلامی در عصر انتظار»، محمد صادق مزینانی، ص ۱۱۹- ۱۳۸</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۳۴۹ - ۳۵۴.</ref>.
*افزون بر آنچه گفته شد، تأیید برخی از قیام‌‏ها- از جمله [[قیام]] [[زید]]، [[قیام]] [[حسین بن علی شهید فخ]] و [[قیام]] توابین- خود دلیلی بر [[تأویل]] روایات‏ ناهی از [[قیام]] است<ref>ر. ک: جمعی از نویسندگان، چشم‏ به‏ راه مهدی{{ع}}، مقاله « حکومت اسلامی در عصر انتظار»، محمد صادق مزینانی، ص ۱۱۹- ۱۳۸</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۳۴۹ - ۳۵۴.</ref>.
==قیام‌های پیش از ظهور در فرهنگنامه آخرالزمان==
==قیام‌های پیش از ظهور در فرهنگنامه آخرالزمان==
*ما می‌دانیم [[قبل از ظهور]] [[حضرت قائم]]{{ع}}، قیام‌هایی در [[سرزمین‌های اسلامی]] به وقوع خواهد پیوست. برخی از این [[قیام‌ها]] در [[روایات]] [[پیش‌گوئی]] شده است، و برخی نیز به طور مجمل به آنها اشاره شده است. از جمله قیام‌هایی که حتی قبل از به [[دنیا]] آمدن آن [[حضرت]] برپا شده است، می‌توان [[قیام]] توابین و [[قیام]] [[زید بن علی]]{{ع}} و [[قیام]] [[شهید فخ]] را که به [[خونخواهی]] [[حضرت]] [[سیدالشهدا]] و مطالبه [[حقوق اهل بیت]]{{عم}} بوده نام برد. در دوران [[امامت]] [[سایر]] [[اهل بیت]]{{عم}} نیز مکرر قیام‌های متعددی صورت می‌گرفته که تعدادی از آنها توسط [[بنی‌هاشم]] و تعدادی توسط غیر [[بنی‌هاشم]] بوده است. زمانی که از [[ائمه]]{{عم}} درباره این [[قیام‌ها]] سؤال می‌شد، ایشان با تعابیر مختلفی آن را توصیف می‌فرمودند. مثلاً درباره [[قیام]] ابومسلم [[خراسانی]] که بر [[علیه ]][[بنی‌امیه]] [[قیام]] کرد و سلسله آنان را برانداخت، [[ائمه]] نظر مثبتی نداشتند و زمانی که [[نامه]] ابومسلم نزد [[امام صادق]]{{ع}} آمد و از [[امام]]{{ع}} تقاضای [[همراهی]] کرده بود، [[حضرت]] [[نامه]] او را جواب نداد و نامه‌رسان را نیز از محضر خود بیرون راند<ref>روضة کافی: ح ۴۱۲.</ref>. این واضح است، زیرا [[حکومت]] را کسی نمی‌تواند به [[ائمه هدی]]{{عم}} بدهد بلکه [[حکومت]]، حقی است که [[خدا]] برای آنان مقرر ساخته است و افرادی نظیر ابومسلم گویا به واسطه این [[قیام]] و دادن [[حکومت]] به [[ائمه]]{{عم}}، خود را در آن [[حکومت]] سهیم می‌دانسته‌اند، بنابراین [[حضرت]] با رد کردن [[دعوت]] او، فهماند که او [[نیت]] درستی ندارد. بعد از آن که [[حضرت]] ابومسلم را رد کرد، او هم به نزد [[بنی العباس]] رفت و [[حکومت]] را [[تسلیم]] ایشان کرد و با این کار درستی [[کلام]] [[امام صادق]]{{ع}} مشخص شد که او به دنبال [[قدرت‌طلبی]] است نه دنبال [[حقیقت]] و درستی. علاوه بر اینکه این‌گونه افراد بدون اجازه [[امام]] [[حی]] و حاضر به این‌گونه [[اعمال]] دست می‌زند و گویا خود را در مقابل [[امام]] [[صاحب نظر]] می‌دانستند!  
*ما می‌دانیم [[قبل از ظهور]] [[حضرت قائم]]{{ع}}، قیام‌هایی در [[سرزمین‌های اسلامی]] به وقوع خواهد پیوست. برخی از این [[قیام‌ها]] در [[روایات]] [[پیش‌گوئی]] شده است، و برخی نیز به طور مجمل به آنها اشاره شده است. از جمله قیام‌هایی که حتی قبل از به [[دنیا]] آمدن آن [[حضرت]] برپا شده است، می‌توان [[قیام]] توابین و [[قیام]] [[زید بن علی]]{{ع}} و [[قیام]] [[شهید فخ]] را که به [[خونخواهی]] [[حضرت]] [[سیدالشهدا]] و مطالبه [[حقوق اهل بیت]]{{عم}} بوده نام برد. در دوران [[امامت]] [[سایر]] [[اهل بیت]]{{عم}} نیز مکرر قیام‌های متعددی صورت می‌گرفته که تعدادی از آنها توسط [[بنی‌هاشم]] و تعدادی توسط غیر [[بنی‌هاشم]] بوده است. زمانی که از [[ائمه]]{{عم}} درباره این [[قیام‌ها]] سؤال می‌شد، ایشان با تعابیر مختلفی آن را توصیف می‌فرمودند. مثلاً درباره [[قیام]] ابومسلم [[خراسانی]] که بر علیه [[بنی‌امیه]] [[قیام]] کرد و سلسله آنان را برانداخت، [[ائمه]] نظر مثبتی نداشتند و زمانی که [[نامه]] ابومسلم نزد [[امام صادق]]{{ع}} آمد و از [[امام]]{{ع}} تقاضای [[همراهی]] کرده بود، [[حضرت]] [[نامه]] او را جواب نداد و نامه‌رسان را نیز از محضر خود بیرون راند<ref>روضة کافی: ح ۴۱۲.</ref>. این واضح است، زیرا [[حکومت]] را کسی نمی‌تواند به [[ائمه هدی]]{{عم}} بدهد بلکه [[حکومت]]، حقی است که [[خدا]] برای آنان مقرر ساخته است و افرادی نظیر ابومسلم گویا به واسطه این [[قیام]] و دادن [[حکومت]] به [[ائمه]]{{عم}}، خود را در آن [[حکومت]] سهیم می‌دانسته‌اند، بنابراین [[حضرت]] با رد کردن [[دعوت]] او، فهماند که او [[نیت]] درستی ندارد. بعد از آن که [[حضرت]] ابومسلم را رد کرد، او هم به نزد [[بنی العباس]] رفت و [[حکومت]] را [[تسلیم]] ایشان کرد و با این کار درستی [[کلام]] [[امام صادق]]{{ع}} مشخص شد که او به دنبال [[قدرت‌طلبی]] است نه دنبال [[حقیقت]] و درستی. علاوه بر اینکه این‌گونه افراد بدون اجازه [[امام]] [[حی]] و حاضر به این‌گونه [[اعمال]] دست می‌زند و گویا خود را در مقابل [[امام]] [[صاحب نظر]] می‌دانستند!  
*نمونه دیگر [[زید بن علی بن الحسین]]{{ع}} است که [[امام صادق]]{{ع}} درباره ایشان به [[یاران]] خویش فرمود: [[قیام]] خود را با [[قیام]] [[زید بن علی]]{{ع}} مقایسه نکنید، زیرا [[زید]] مردی عالم و راستگو و درست [[کردار]] بود و [[مردم]] را به [[اطاعت]] از خود [[دعوت]] نمی‌کرد (و از [[قیام]] کردن، [[خیال]] [[حکومت]] برای خود در سر می‌پروراند) بلکه او [[یاران]] خود را [[دعوت]] به [[اطاعت]] از شخصی می‌کرد که از [[آل محمد]]{{عم}} باشد و مورد [[رضایت]] [[خدا]] باشد (یعنی [[امام]] [[معصوم]]{{ع}}) و اگر در [[قیام]] خویش پیروز می‌شد قطعاً به [[وعده]] خود وفا می‌نمود (و [[حکومت]] را [[تسلیم]] [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} می‌کرد) سپس فرمودند: ما شما را [[شاهد]] می‌گیریم که به [[قیام]] کسانی که برای [[دعوت]] [[مردم]] به سوی ما [[قیام]] می‌کند [[راضی]] نیستیم... <ref>روضة کافی: ح ۳۸۱.</ref>.
*نمونه دیگر [[زید بن علی بن الحسین]]{{ع}} است که [[امام صادق]]{{ع}} درباره ایشان به [[یاران]] خویش فرمود: [[قیام]] خود را با [[قیام]] [[زید بن علی]]{{ع}} مقایسه نکنید، زیرا [[زید]] مردی عالم و راستگو و درست [[کردار]] بود و [[مردم]] را به [[اطاعت]] از خود [[دعوت]] نمی‌کرد (و از [[قیام]] کردن، [[خیال]] [[حکومت]] برای خود در سر می‌پروراند) بلکه او [[یاران]] خود را [[دعوت]] به [[اطاعت]] از شخصی می‌کرد که از [[آل محمد]]{{عم}} باشد و مورد [[رضایت]] [[خدا]] باشد (یعنی [[امام]] [[معصوم]]{{ع}}) و اگر در [[قیام]] خویش پیروز می‌شد قطعاً به [[وعده]] خود وفا می‌نمود (و [[حکومت]] را [[تسلیم]] [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} می‌کرد) سپس فرمودند: ما شما را [[شاهد]] می‌گیریم که به [[قیام]] کسانی که برای [[دعوت]] [[مردم]] به سوی ما [[قیام]] می‌کند [[راضی]] نیستیم... <ref>روضة کافی: ح ۳۸۱.</ref>.
*بنابراین در [[روایات]] ما [[شاهد]] احادیثی هستیم که ما را به شدت از [[قیام]] کردن بازداشته‌اند و همواره ما را به خودداری توصیه نموده‌اند. البته این [[احادیث]] در میان [[فقها]] محل بحث‌های بسیار مفصلی بوده و هست. برخی از [[علما]] به این [[روایات]] عمل می‌نمایند و دسته‌ای آن را حمل بر [[تقیه]] نموده یا به واسطه [[مخالفت]] مضمون این [[احادیث]] با دیگر مضامین [[دینی]] آن را مسکوت عنه گذاشته و به آن عمل نمی‌کنند<ref>ر.ک: تقیه.</ref>. مثلاً در مقدمه صحیفة [[مبارکه]] سجادیه [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: [[پیش از ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} هیچ شخصی از ما [[اهل بیت]] برای دفع [[ظلم]] یا گرفتن [[حق]]، [[قیام]] نکرده و [[قیام]] نخواهد کرد مگر اینکه [[بلاها]] بنیان او را برکند و باعث بیشتر شدن [[ناراحتی]] ما و [[شیعیان]] ما شود.  
*بنابراین در [[روایات]] ما [[شاهد]] احادیثی هستیم که ما را به شدت از [[قیام]] کردن بازداشته‌اند و همواره ما را به خودداری توصیه نموده‌اند. البته این [[احادیث]] در میان [[فقها]] محل بحث‌های بسیار مفصلی بوده و هست. برخی از [[علما]] به این [[روایات]] عمل می‌نمایند و دسته‌ای آن را حمل بر [[تقیه]] نموده یا به واسطه [[مخالفت]] مضمون این [[احادیث]] با دیگر مضامین [[دینی]] آن را مسکوت عنه گذاشته و به آن عمل نمی‌کنند<ref>ر.ک: تقیه.</ref>. مثلاً در مقدمه صحیفة [[مبارکه]] سجادیه [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: [[پیش از ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} هیچ شخصی از ما [[اهل بیت]] برای دفع [[ظلم]] یا گرفتن [[حق]]، [[قیام]] نکرده و [[قیام]] نخواهد کرد مگر اینکه [[بلاها]] بنیان او را برکند و باعث بیشتر شدن [[ناراحتی]] ما و [[شیعیان]] ما شود.  

نسخهٔ ‏۵ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۵۸

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.


مقدمه

نخست: روایات طاغوت بودن پرچم‌داران قیام‌های پیش از ظهور

دوم: روایات شکست قیام‌های پیش از ظهور

  1. این روایت، در صدد این نیست که اصل جواز قیام را رد کند؛ بلکه پیروزی را نفی می‌‏کند. اگر نفی جواز کند، قیام امام حسین(ع) برابر یزید و نیز قیام زید بن علی و حسین بن علی شهید فخ و ... را محکوم کرده است، با این‏که بدون تردید، این قیام‏‌ها مورد تأیید امامان(ع) بوده است.
  2. عدم پیروزی قیام، دلیل نفی تکلیف به قیام نیست؛ برای نمونه در جنگ صفین، شایع شد که معاویه مرده است. این خبر باعث شادی مردم شد. اما حضرت علی(ع) در مقابل شادی مردم، فرمود: "سوگند به آن خدا که جان من در قبضه قدرت او است! معاویه هلاک نمی‌‏شود تا مردم بر او هماهنگ شوند. از آن حضرت پرسیدند: بنابراین، چرا با او می‏‌جنگید؟ امام فرمود: می‌‏خواهم بین خود و خدایم عذر داشته باشم"[۳]. این روایت و مانند آن، بیانگر این معنا است که انسان مسلمان، باید به تکلیف خود عمل کند و نباید انتظار داشته باشد به نتیجه مطلوب برسد.
  3. امکان دارد مقصود از جمله " مِنَّا أَهْلَ‏ الْبَيْت‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏" فقط امامان معصوم(ع) باشد؛ زیرا شیعیان، از آنان انتظار خروج مسلحانه داشتند و ایشان با توجّه به شرایط حاکم بر آن زمان، می‌‏خواستند با اخبار غیبی، آنان را قانع کنند که هرکس از ما پیش از قیام قائم خروج کند، به علت نبود امکانات لازم، پیروز نخواهد شد و مصلحت اقتضا می‌‏کند خروج مسلحانه نداشته باشند.
  4. در برخی روایات، به قیام‏‌های پیش از قیام قائم بشارت داده شده است که زمینه‌‏ساز حکومت مهدی(ع) هستند. بدون تردید، زمینه‌‏سازی آن‏ها، به لحاظ موفقیت آن قیام‌‏ها است. افزون بر این‏که ایجاد آمادگی، خود بزرگ‏ترین ثمره این قیام‏‌ها می‌‏باشد.
  5. اگر بگوییم این روایات در بیان نهی از مبارزه با ستم و فساد است، با آیات جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و نیز با سیره امامان معصوم(ع) ناسازگار است؛ از این‌‏رو باید به دور افکنده شود.

سوم: روایات سکوت و خانه‌نشینی در راه ایجاد حکومت اسلامی

  • روایاتی که برای مشروع نبودن تلاش در راه ایجاد حکومت اسلامی در دوره غیبت، بدان‏ها استناد شده است. این روایات، مردم را به سکوت و سکون فرامی‌‏خواند و از مشارکت در هر قیام و مبارزه‏ای پیش از تحقق نشانه‏‌های ظهور باز می‌‏دارد. امام صادق(ع) فرمود: "ای سدیر! در خانه بنشین و به زندگی بچسب. آرامش داشته باش، تا آن هنگام که شب و روز آرام هستند؛ اما هنگامی که خبر رسید که سفیانی خروج کرده به سوی ما بیا، اگرچه با پای پیاده باشد"[۴].
  • از دیدگاه برخی، مقتضای این روایات به سدیر منحصر نیست؛ بلکه بر همه واجب است تا خروج سفیانی و دیگر نشانه‌‏ها و سرانجام تا قیام قائم(ع)، سکوت کرده و از قیام و خروج خودداری کنند.
  • در پاسخ گفتنی است تعمیم حکم به همه افراد، در همه زمان‏‌ها متوقف بر این است که آگاه باشیم شخص خاص یا مورد خاصی، مورد نظر امام نبوده است. در روایات یاد شده و مانند آن، نه فقط چنین علمی نداریم که خلاف آن برای ما ثابت است[۵].

چهارم: روایات سرزنش شتاب برای نابود کردن دشمنان

قیام‌های پیش از ظهور در فرهنگنامه آخرالزمان

پرسش مستقیم

  1. ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت‌ چیست؟ (پرسش)
  2. تفاوت‌های حکومت اسلامی با سایر حکومت‌ها چیست؟ (پرسش)
  3. آیا تشکیل حکومت اسلامی پیش از قیام امام مهدی از وظایف مسلمین است؟ (پرسش)
  4. آیا ایجاد حکومت اسلامی و حرکت‌های اصلاحی با اعتقاد به ظهور امام مهدی سازگار است؟ (پرسش)
  5. دلایل مخالفان تشکیل حکومت اسلامی پیش از ظهور چیست؟ (پرسش)
  6. دلایل مخالفان اهل سنت با برپایی قیام پیش از ظهور چیست؟ (پرسش)
  7. آیا سکوت و خانه‌نشینی مردم در تشکیل حکومت اسلامی پیش از ظهور جایز است؟ (پرسش)
  8. آیا روایت صحیحی داریم که بگوید هر پرچمی یا حکومتی که قبل از قیام امام مهدی برپا شود باطل یا طاغوت است؟ (پرسش)
  9. هنگام ظهور حضرت مهدی ایران اسلامی ما در چه شرایط و موقعیت اجتماعی است؟ (پرسش)
  10. چرا در زمان غیبت حکومت اسلامی به دست ولی فقیه جامع الشرایط است؟ (پرسش)
  11. آیا انقلاب اسلامی ایران زمینه‌ساز عدل امام مهدی است؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ " كُلُ‏ رَايَةٍ تُرْفَعُ‏ قَبْلَ‏ قِيَامِ‏ الْقَائِمِ‏ فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ‏ يُعْبَدُ مِنْ‏ دُونِ‏ اللَّهِ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۲۹۵، ح ۴۵۲
  2. ↑ " و اللّه‏ لا يخرج‏ منّا واحد قبل‏ خروج‏ القائم‏ إلاّ كان مثله مثل فرخ طار من و كره قبل أن يستوي جناحاه فأخذه الصبيان فعبثوا به‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی،، ج ۸، ص ۲۶۴؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۹۹، ح ۱۴
  3. ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۲، ص ۲۵۹
  4. ↑ " يَا سَدِيرُ، الْزَمْ‏ بَيْتَكَ‏، وَ كُنْ‏ حِلْساً مِنْ‏ أَحْلَاسِهِ‏، وَ اسْكُنْ‏ مَا سَكَنَ‏ اللَّيْلُ‏ وَ النَّهَارُ، فَإِذَا بَلَغَكَ‏ أَنَ‏ السُّفْيَانِيَ‏ قَدْ خَرَجَ‏، فَارْحَلْ‏ إِلَيْنَا وَ لَوْ عَلى‏ رِجْلِك‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۲۶۴، ح ۳۸۳
  5. ↑ ر. ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۲۴۲.
  6. ↑ سید رضی، نهج البلاغه، خطبه ۲۳۳
  7. ↑ ر. ک: جمعی از نویسندگان، چشم‏ به‏ راه مهدی(ع)، مقاله « حکومت اسلامی در عصر انتظار»، محمد صادق مزینانی، ص ۱۱۹- ۱۳۸
  8. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۴۹ - ۳۵۴.
  9. ↑ روضة کافی: ح ۴۱۲.
  10. ↑ روضة کافی: ح ۳۸۱.
  11. ↑ ر.ک: تقیه.
  12. ↑ وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص ۳۶.
  13. ↑ در روایت عبارت "شذاذ من آل محمد" آمده که به معنی گروهی اندک از میان جمعی است که خلاف عرف عمل می‌کنند و در عقیده و رفتار تکروی دارند و از نسبتی که به اهل بیت دارند سوء استفاده نموده و دنبال به دست آوردن اهدافی دست نایافتنی هستند و در این میان گروهی را نیز با خود گمراه می‌کنند.
  14. ↑ ملاحم، ص ۱۲۲.
  15. ↑ غیبت نعمانی، ص ۱۹۴.
  16. ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۸۸ و روضه کافی: ۴۵۳ و یأتی، ص ۳۳۷.
  17. ↑ غیبت نعمانی، ص ۱۹۹.
  18. ↑ ر.ک: پرچم.
  19. ↑ یأتی، ص ۱۸۴ و الزام الناصب، ج ۲، ص ۱۶۰.
  20. ↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان. ص ۵۰۹.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=قیام‌های_پیش_از_ظهور&oldid=309953»