مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{خرد}} +))
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-]] | + - [[))
خط ۲۳: خط ۲۳:
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[مهدویت در قرآن]] | [[مهدویت در حدیث]] | [[مهدویت در کلام اسلامی]] | [[مهدویت در معارف مهدوی]] | [[مهدویت در معارف دعا و زیارات]] | [[مهدویت در معارف و سیره سجادی]] | [[مهدویت در معارف و سیره رضوی]]</div>
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[مهدویت در قرآن]] - [[مهدویت در حدیث]] - [[مهدویت در کلام اسلامی]] - [[مهدویت در معارف مهدوی]] - [[مهدویت در معارف دعا و زیارات]] - [[مهدویت در معارف و سیره سجادی]] - [[مهدویت در معارف و سیره رضوی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[مهدویت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[مهدویت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>

نسخهٔ ‏۲ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۲:۳۶



این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل مهدویت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مهدویت: اعتقاد به مهدی موعود(ع) و انتظار آمدن یک مصلح جهانی در آخر الزمان برای گسترش عدالت در دنیا. عقیده به ظهور منجی در پایان تاریخ، در همه ادیان و مذاهب و فرقه‌ها وجود دارد. آن موعودی که جهان در انتظار اوست، در اسلام کاملاً مشخص است و نام و ویژگی‌ها و دودمان او معلوم است. از نسل پیامبر اعظم(ص) و فرزند امام حسن عسکری(ع) و امام دوازدهم شیعه است. این عقیده، بنابر آیات قرآن و روایات، یک عقیده اسلامی است، نه تنها شیعی. در روایات اهل سنت هم احادیث فراوان درباره آن حضرت و غیبت و ظهور او روایت شده و کتاب‌های متعدد درباره حضرت حجت نوشته‌اند و ویژگی‌های آن ذخیره الهی و موعود امت‌ها را برشمرده‌اند.عقیده به مهدویت، برای مسلمانان و محرومان و مستضعفان جهان، مایه امید به آینده درخشان است و برای قدرت‌های ظالم و مستکبر، مایه وحشت و نگرانی است. در آن عصر، عدالت همه جا را فرا خواهد گرفت و قدرت‌های ستمگر نابود خواهند شد و رفاه و آسایش و امنیت و ایمان در همه جا حاکم خواهد بود. همراه این اعتقاد، انتظار آن روز بزرگ مطرح است که به عنوان "انتظار فرج" از مهم‌ترین عبادت‌ها به شمار می‌‌رود. از این عقیده اسلامی در طول تاریخ سوء استفاده‌های فراوان شده و کسانی به دروغ، مدعی شده‌اند که همان "مهدی موعود"‌اند یا با او ارتباط دارند و به فریب مردم پرداخته‌اند[۱].

مقدمه

موضوعات مهدویت

  1. امام مهدی در قرآن: بررسی آیاتی که بر وجود امام یا قیام و حکومت ایشان دلالت دارد یا سایر مباحث مرتبط با حضرت مهدی (ع)؛
  2. امام مهدی در روایات: بررسی روایاتی که درباره امام مهدی (ع) نقل شده است؛
  3. دلایل عقلی و نقلی اثبات امام مهدی (ع): بحث از دلیل‌های عقلی و آیات و روایاتی که وجود امام را ثابت می‌کند؛
  4. علل غیبت امام زمان (ع)؛
  5. آثار و فواید امام غایب؛
  6. انتظار و وظایف منتظران؛
  7. علایم و شرایط ظهور؛
  8. ویژگی‌های یاران و دولت مهدوی (ع)؛
  9. اوضاع جهان قبل از ظهور؛
  10. رجعت یا بازگشت مردگان به دنیا؛
  11. بحث از دعاها و اماکن منسوب به امام؛
  12. آسیب‌شناسی یا بررسی پیامدهای منفی؛
  13. تاریخ عصر غیبت صغری و وضع شیعه در آن زمان؛
  14. بحث از ولایت فقیه یا نیابت عام (عالمان دین) امام زمان در عصر غیبت کبری؛
  15. جهانی شدن و حکومت واحد جهانی؛
  16. مهدویت و مسائل جدید کلامی؛
  • و بسیاری از موضوعات دیگر[۳].

ادعای ناسازگاری مهدویت با دموکراسی

  1. نگاه خوش بینانه به آینده: اولین مشخصه عصر ظهور، امیدبخشی به آینده بشریت است. برخلاف بعضی مکاتب که آینده تاریخ را شر و فساد و بدبختی توصیف می‌کنند، اسلام آینده بشر را امیدوار کننده معرفی می‌کند که در پرتو تشکیل جکومت جهانی (عج) یک حکومت و جامعه ایدئال تأسیس خواهد شد.
  2. تعالی اخلاق و معنویت:‌ در پرتو ایمان مردم و راهنمای‌های حضرت حجت اکثریت مردم از اخلاق متعالی و معنویت برخوردار می‌شوند، پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) ‌‌یکی از ویژگی‌های آن جامعه را نبود کینه‌ها در دل مردم و زدودن دشمنی وصف می‌کنند[۷] در جامعه مهدوی فساد اخلاقی و جنسی، حرص و طمع از بین می‌رود[۸].
  3. ایجاد عدالت فردی و اجتماعی: در پرتو قیام حضرت و رشد و بلوغ عقلی، انسان‌ها اکثراً از ارتکاب گناهان امتناع کرده و در جامعه نیز عدالت اجتماعی ایجاد خواهد شد.
  4. شکوفایی اقتصاد و رفاه مادی: از ویژگی‌های جامعه مهدوی، رفع فقر مادی است، به گونه‌ای که هر شهروندی یک زندگی آبرومندانه و بی‌نیاز از دیگران خواهد داشت. در روایات از این ویژگی چنین تعبیر شده است که زمین و درختان برکات خودشان را خارج خواهند کرد و در جامعه شخص مستحق صدقه و انفاق پیدا نخواهد شد[۹] و برای مصرف زکات و خمس مستحقی پیدا نمی‌شود[۱۰]. کشاورزی[۱۱]، دامداری[۱۲] و بازرگانی[۱۳] به نقطه اوج خود می‌رسند.
  5. تکامل دانش بشری: در عصر ظهور علوم نظری و تجربی به حد تکامل خود می‌رسند. در روایات تعبیر شده است که علم بیست‌و هفت شیعه دارد که تا امروز تنها دو شعبه آن برای بشر منکشف شده و بیست‌و پنج شاخه دیگر آن در عصر ظهور کشف خواهد شد[۱۴] همچنین در روایات آمده است که تصویر و صدای حضرت و هر انسان دیگر در همه زمین دیده و شنیده می‌شود [۱۵].
  6. امنیت: در جامعه مهدوی امنیت بشری در عرصه‌های مختلف برقرار می‌شود. در روایات از این اثل به مسافرت افراد سالخورده در دل شب به تنهایی به مدت طولانی تعبیر شده است[۱۶]. امنیت قضایی و ستاندن حقوق مظلومان از ظالمان یکی دیگر از عرصه‌های امنیت مهدوی می‌باشد[۱۷].
  7. حکومت واحد جهانی: از مؤلفه‌های اصلی حکومت حضرت، حکومت واحد و بسط آن در همه زمین است. در روایات از آن به بسط حکومت حضرت به مشرق و مغرب تعبیر شده است. در پرتو این ویژگی، مردم دیگر مشکلی به نام حد و مرز در رفت ‌و آمدها نخواهند داشت و بدون هیچ منع و مشکلی می‌توانند به دورترین نقاط جهان مسافرت نمایند.
  8. رضایت شهروندان: از ویژگی‌های مطلوب هر حکومت رضایت شهروندان از حکومت و حاکم است. این اصل در حکومت جهانی حضرت کاملاً مشهور خواهد بود [۱۸].
  9. پایان جنگ و برقراری صلح: در حکومت جهانی اسلام، با حاکمیت اسلام و تشکیل حکومت واحد دیگر انسان‌ها شاهد جنگ و خونریزی نخواهند شد و جامعه در کمال صلح و صفا زندگی خواهد کرد.
  10. سازگاری انسان و طبیعت: یکی دیگر از خصوصیات عصر مهدویت ایجاد یک نوع رابطه سازگارانه انسان با طبیعت اعم از جماد، ثبات و حیوان است. در روایات از زندگی مسالمت‌‌آمیز حیوانات مختلف وحشی در کنار یکدیگر و همچنین انسان‌ها نقل شده است[۱۹] که این کار با ولایت امام(ع) و توجه الهی امکان‌پذیر می‌گردد[۲۰].
  11. جامعه بهداشتین و تندرست: در جامعه مهدوی شهروندان نوعاً از سلامت تن و روان برخوردار و به دور از بیماری‌های مختلف زندگی خود را می‌گذرانند[۲۱] وعمرهای مردم طولانی خواهد شد [۲۲].

به نظر می‌رسد نکات مزبور در رفع شبهه تعارض مهدویت با دموکراسی کافی باشد و خواننده محترم با این نگاه درمی‌یابد که حکومت مهدوی واقعاً حکومت آرماین و مدینه فاضله همه جهانیان اعم از مسلمانان و غیرمسلمان است[۲۸]

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۲۶.
  2. دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۴۶-۴۸.
  3. دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۴۶-۴۸.
  4. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۰۲.
  5. ر. ک: اقبال لاهوری، احیای فکر دینی، آخر فصل پنجم - توضیح اینکه نسبت فوق (تعارض مهدویت با دموکراسی ) با آب و تاب بیشتر از سوی یکی از به اصطلاح روشنفکران مسلمان و دیگران مطرح و تبلیغ می‌شد - لکن با رجوع به متن کتاب اقبال مشاهده شد که وی به دلیل اعتقاد مذهبی خود (سنی بودن) از اصل منکر امامان و مهدویت بود که تعیین آنها از طریق انتصاب پیامبر ص ‌‌صورت می‌گرفت - وی به ناحق آن را به نظریه زرتشت (وجود خدایان متعدد اعم از خیر و شر) تشبیه و ظهور منجی در عالم اسلام را تحت تأثیر تفکر مجوسی وصف نموده است - پس بحث و نقد دکتر اقبال درباره نظریه وجود منجی در آینده بشریت است و خود وی تأکید می‌کند که آن در عالم مسیحیت و یهودیت نیز وجود دارد و به بحث تعارض مهدویت و دموکراسی مستقیماً ربطی ندارد - علاوه آنکه - چنان‌که ذکر شد - در عبارت وی به تعارض مهدویت و دموکراسی هیچ اشاره‌ای نشده است؛ ر.ک: محمد اقبال، تجدید التکفیر الدینی فی الاسلام، ص ۱۷۷، ترجمه عربی عباس محمود؛ و نیز؛ سید غلامرضا سعیدی، مفخر شرق سید جمال‌الدین اسدآبادی؛ اقوال لاهوری، ص ۴۳۲، به کوشش سیدهادی خسروشاهی.
  6. سخنراین در دانشگاه سورین پاریس، سال ۸۵، سایت سروش، وی در پاسخ اول خود به آقای بهمن‌پور نیز نوشت:‌ «باری نظریه مهدویت، حق باشد یا باطل در عرصه سیاست یا به بی عملی سیاسی یا سفاکی و مردم فریبی صفوی صفتانه یا به ولایت مطلقه فقیه و یا اسلحه سازی ایدنولوژیک می‌انجامد که علی أیّ‌حال با دادگری دموکراتیک پاک بیگانه‌اند» - (سایت سروش).
  7. الخصال، ج ۲، ص ۲۵۴، ج ۱۰۵۱؛ ابن طاوس، الملاحم،‌ ص ۱۵۲.
  8. اثبات الهداه، ج ۳، ص ۵۲۴.
  9. بحارالانوار، ج ۵۱، صص ۱۰۴، ۸۴و ۷۵ و ج ۵۲، ص ۳۸۴.
  10. بحارالانوار، ج ۵۲، صص ۳۹۰، ۳۵۲.
  11. بحارالانوار، ج ۵۲، صص ۳۱۶ و ۳۴۵؛ اثبات الهداه، ج ۳، ص ۵۰۴؛ ابن طاووس، الملاحم، ص ۱۵۲.
  12. بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۸۱، احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۲۱۵.
  13. الدرالمنثور، ج ۵، ص ۳۵۴.
  14. موسوعه احادیث المهدی، ج ۴، ص ۵۳.
  15. بحارالانوار، ج ۵۷، صص ۳۹۱ و ۲۳۶.
  16. المعجم الکبیر، ج ۴، ص ۷۲؛ سنن بیهقی، ج ۹، ص ۱۸۰؛ بحار، ج ۵۲، ص ۳۴۵.
  17. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۴؛ ابن طاوس، الملاحم، ص ۶۸.
  18. اثبات الهداه، ج ۳، ص ۵۲۴؛ بحار،؛ ج ۵۱، صص ۱۰۴ و ۷۴.
  19. عقد الدرر، صص ۱۳۷ و ۱۴۹، به نقل از: سید صدرالدین الصدر، المهدی، ج ۷، ص ۲۲۶؛ ابن طاوس، الملاحم، صص ۱۵۲ و ۹۷.
  20. ویژگی‌های فوق به صورت‌های مختلف در روایات و پژوهش‌های علمی تدوین شده است - از جمله: شهید مطهری، قیام و انقلاب مهدی، ص ۶۰.
  21. ابن طاووس، الملاحم، ص ۹۷.
  22. عقدر الدرر، ص۱۵۹؛ القول المختصر، ص۲۰؛ در پاره‌ای از منابع بحث ویژگی حکومت مهدوی از کتاب چشم اندازی به حکومت مهدی از نجم الدین طبسی استفاده شده است.
  23. «يَرْضَى‏ بِهِ‏ سَاكِنُ‏ السَّمَاءِ، وَ سَاكِنُ‏ الْأَرْض»؛ اثبات الهداه، ج۳، ص ۵۲۴؛ ینابیع الموده، ص ۴۳۱؛ بحار، ج۵۱، صص ۷۴، ۸۰، ۱۰۱.
  24. «يحبه ساكن السماء و ساكن الأرض... يتمنى الاحياء الأموات بما صنع اللّه بأهل الأرض من خيره‏»؛ احقاق الحق، ج۱۹، ص ۶۶۳.
  25. ر.ک: نعمانی، الغیبه، ص ۱۲۵؛ ملحقات احقاق الحق، ج۲۹، ص ۱۲۰.
  26. اثبات الهداه، ج۳، ص ۵۲۴؛ ینابیع الموده، ص ۴۳۱؛ بحار، ج۵۱، ص ۸۱.
  27. " السَّلَامُ‏ عَلَى‏ الْمَهْدِيِ‏ الَّذِي‏ وَعَدَ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ بِهِ‏ الْأُمَمَ‏ أَنْ‏ يَجْمَعَ‏ بِهِ‏ الْكَلِمَ‏ وَ يَلُمَ‏ بِهِ‏ الشَّعَثَ‏ ‏‏‏"؛ بحارالانوار، ج۸۹، ص ۲۶۴.
  28. قدردان قراملکی، محمد حسن، امامت، ص۱۳۳ - ۱۴۲.