کوفه در معارف مهدویت

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث کوفه است. "کوفه" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

کوفه در حدیث|کوفه در تاریخ اسلامی|کوفه در نهج البلاغه|کوفه در معارف مهدویت

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل کوفه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

کوفه در موعودنامه

• یکی از چهار شهری است که حق‌تعالی آن را اختیار فرموده و "طور سینین" تفسیر به آن شده است. در روایت است که حرم خدا و حرم رسول(ص) و حرم امیر المؤمنین(ع) است و یک درهم تصدق در آن، صد درهم حساب می‌شود و دو رکعت نماز در آن به صد رکعت حساب می‌آید. این شهر تقریبا در هشت کیلومتری شهر نجف واقع است.
• در روایات مقر حکومت حضرت مهدی(ع) معرفی شده است و حضرت پس از ظهور از مکه به مدینه آمده و در آنجا همراه با ده‌ها هزار نفر از همراهان به سوی کوفه رهسپار می‌شوند. حضرت در کوفه به‌گونه‌ای راه‌ها و خیابان‌ها، شهرها و مساجد را توسعه می‌دهد که خانه‌های کوفه به رود کربلا -فرات- متصل می‌شود و مسجد باشکوهی در پشت کوفه ساخته می‌شود که هزار در دارد. پیامبر(ص) فرمودند: عصای موسی(ع)، انگشتر سلیمان(ع)، و محل‌ جوشیدن آب در طوفان نوح(ع) و محل‌ تجمع پیامبران(ع) در مسجد کوفه بوده است.
• حضرت علی(ع) در خطبه ۴۷ نهج البلاغه فرموده است: هرستمگری که به شهر کوفه نظر سوئی داشته باشد، خدا او را گرفتار می‌سازد و یا به قتل می‌رساند. امام حسن مجتبی(ع) در عظمت این شهر فرمود: "جای پایی در کوفه برای من از خانه‌ای در مدینه برتر است" و امام باقر(ع) فرمود: وقتی قائم ما قیام کند، رهسپار کوفه می‌شود و چهار مسجد را در آنجا ویران می‌کند.
• شهر کوفه را باید اولین شهر دانست که تمایلات شیعی در آن به‌طور وسیعی بروز و ظهور یافت. این امر به زمانی برمی‌گردد که امام علی(ع) مرکز خلافت خویش را از مدینه به این شهر منتقل کرد. در زمان امام صادق(ع) مراودات برخی خاندان‌های شیعی و گروهی از محدثان با امام(ع) موجب شد تا جوّ علمی شهر شکل گیرد و به زودی شهر کوفه یکی از مراکز حدیثی شیعه گردید. بسیاری از اصحاب ائمه(ع) محدثان کوفی بودند. با انتقال ائمه(ع) به عراق، در نیمه اول قرن سوم، این شهر به جهت نزدیک بودن به محل استقرار امامان و گسترش مراودات شیعیان با ایشان موقعیت ممتازتری یافت. در عصر غیبت، این شهر گرچه موقعیت علمی خود را کمابیش حفظ‍‌ کرده بود و لکن همانند گذشته نبود. مرکزیت یافتن شهر قم به‌عنوان شهری علمی که عالمان آن دارای عقاید درستی بودند از یک سو و شکل‌گیری تدریجی بغداد از سوی دیگر، موجبات ضعف موقعیت علمی کوفه را فراهم ساخته بود. با این حال هنوز شهر کوفه به عنوان مرکز اصلی جهان تشیع قلمداد می‌شد و دارای مکتب خاصی بود که محدثان و فقیهان شهر از آن پیروی می‌کردند. در این شهر خاندان‌های علمی قدیمی می‌زیستند که تا این دوران جایگاه علمی خویش را حفظ‍‌ کرده بودند. از جمله اشعریان که از قبایل یمنی بودند و شاخه‌ای از آنها در قم، زعامت علمی و دینی را داشتند. آل نهیک از قبیله نخع، آل جهم از قبیله لخم، آل زربی از بنی اسد و آل اعین از دیگر خاندان‌های مشهور بودند.
• در بین این خاندان‌ها، آل اَعیَن از همه سرشناس‌تر بودند. آنها بزرگترین خاندان شیعه مذهب در شهر کوفه بودند که رجال علمی و مذهبی آنها بیش از دیگران و ممتازتر از دیگران بودند. نخستین رجال دینی آنها در زمان سجاد و امام باقر(ع) بودند و بازماندگان آنها تا عصر غیبت باقی بودند و در میان آنان فقیهان و قاریان و ادیبان و راویان حدیث بسیار بود.
• در عصر غیبت چند تن از این خاندان شاخص بودند: علی بن سلیمان بن حسن از شاخه بکریون، که توقیعاتی از ناحیه امام(ع) درباره وی صادر شد. وی از مشایخ روایت ابن بابویه قمی است و کتابی به نام النوادر نوشت. علی بن یحیی ابوالحسن زراری، شیخ طوسی در کتاب الغیبة در فصل مربوط‍‌ به کسانی که امام مهدی(ع) را دیده‌اند روایتی از محمد بن حسن قمی نقل می‌کند که بر طبق آن امام(ع) راوی را در مسائل دینی‌اش به ابوالحسن زراری ارجاع داده بود. طوسی این امر را دلیل بر این می‌داند که او وکیل امام بوده است. محمد بن سلیمان بن حسن که از اصحاب امام عسکری(ع) بود و در ایام غیبت با امام(ع) در ارتباط‍‌ بود و گویا وکیل آن حضرت بوده است، در سال ۳۰۰ ق. درگذشت و تألیفاتی از خود باقی گذاشت. اما چهره شاخص این خاندان در این عصر، ابو غالب زراری است. عبیدالله بن احمد بن محمد (۲۵-۳۶) ق. از شاخه بکریون خاندان اعین بود. او عالمی فرهیخته و صاحب تصنیفات بود که تنها رساله وی در باب رجال خاندان اعین به دست ما رسیده است.
• از دیگر خاندان‌های علمی کوفه آل نُهیک از قبیله نخع هستند. نجاشی از آنها تعبیر به "بیت من اصحابنا" دارد. عبیدالله بن احمد بن نهیک از چهره‌های برجسته این خاندان است که بسیاری از اصول اربعمائه (اصول چهار صدگانه) را گرد آورده بود. ابو علی احمد بن احمد بن عمار (متوفا ۳۴۶ ق.)از مشایخ جلیل القدر کوفه بود که تألیفاتی داشت؛ از جمله کتابی درباره پدران نبی اکرم(ص) و ایمان ابو طالب.
• یکی از چهره‌های برجسته علمی کوفه "ابن عقده" است. وی، احمد بن محمد بن سعید همدانی (متوفا ۳۳۳) زیدی جارودی بود، اما ارتباط‍‌ زیادی با فقیهان و محدثان امامیه داشت و روایات بسیاری از ایشان نقل کرده است.
• جو علمی کوفه برخلاف قم بسیار آشفته و نااستوار بود. عدم ثبات عقیده از خصوصیات بارز کوفیان بود که از دیرباز بدان شناخته شده بودند. گرایشات افراطی و اندیشه‌های غلوّآمیز که سابقه دیرینه‌ای در این شهر داشت، در عصر غیبت نیز همچنان باقی بود. در میان عالمان و محدثان کوفی در این عصر به نام کسانی برمی‌خوریم که به غلو و ارتفاع متهم و یا مشهور بودند.
• شهر کوفه همچنین منشأ پیدایش بسیاری از فرقه‌های شیعی چون زیدیه، خطابیه، واقفیه و... بود. در عصر غیبت نیز غالباً محدثان زیدی و فقیهان واقفی و فطحی مذهب کوفه حضور داشتند؛ برخلاف قم که حضور چنین افرادی را برنمی‌تابید. از آن جمله می‌توان به علی بن حسن طاهری واقفی مذهب و علی بن حسن بن فضال که به داشتن مذهب فطحیه مشهور بود، اشاره کرد.
• از ویژگی‌های عالمان کوفه دسترسی آنها به اصول چهار صدگانه بود که در ایام حضور ائمه(ع) نگاشته شده بود و اساس فقه مکتوب شیعی را تشکیل می‌داد. اکثر اصول چهارصدگانه در دست محدثان و راویان کوفی بود و آنها را روایت می‌کردند. درباره علی بن محمد بن زبیر کوفی (متوفا ۳۴۸) که بیش از صد سال عمر کرد گفته شده است که اکثر این اصول را روایت می‌کرد. همچنین ابو علی احمد بن محمد بن عمار (متوفا ۳۴۶ ق.) که از مشایخ جلیل القدر کوفه بود، نیز بسیاری از اصول را در دست داشت و روایت می‌کرد. در شهر کوفه اندیشه‌های کلامی و عقلی بسیار رایج بود. علمای کلام و متکلمان شیعه در کوفه زیاد بودند و تألیف و نگارش در حوزه علوم کلامی کم نبود. این امر بیشتر ناشی از وجود فرقه‌های مختلف و حضور اندیشه‌های گوناگون بود که ناخواسته موجب پدید آمدن بحث‌های کلامی و عقلی میان اندیشمندان می‌شد.

کوفه در فرهنگنامه آخرالزمان

• کوفه شهری بزرگ در مراکز عراق بوده است و مدتی پایتخت و مرکز فرماندهی آن محسوب می‌‌شده است. از زمانی که کوفه به عنوان دار الخلافه امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع) قرار گرفت، این شهر موقعیتی ویژه به خود گرفت و پس از آن نیز مرکز رفت و آمد و سکونت شیعیان و دوستداران اهل بیت رسول خدا(ص) بود. هرچند اهل کوفه در یاری رساندن به امیرالمؤمنین و اهل بیت رسول خدا بسیار کوتاهی از خود نشان دادند، اما در این میان نیز گوهرهایی از شیعیان ناب نیز یافت می‌‌شود. در طول امامت ائمه(ع) این شهر خواستگاه محدثان و قاریان فراوانی از شیعیان بوده است و علاوه بر مرکزیت سیاسی، مرکزیت علمی و فرهنگی منطقه عراق نیز به حساب می‌‌آمد سرزمین کوفه سرزمینی مقدس است که پیامبران و اولیا و اوصیای فراوانی در آن بوده‌اند. بنای مسجد کوفه و مسجد سهله در این شهر از ابنیه بسیار مهم و ارزشمند نزد شیعیان است. این شهر در آخرالزمان مرکز تاخت و تاز و جنگ‌های مختلف خواهد بود و پس از فتنه‌ها و کشتارها و نبردهای فراوان، آرام خواهد گرفت و به مرکز حکومت جهانی حضرت بقیة الله الاعظم(ع) تبدیل خواهد شد. در روایتی مرحوم سید بن طاووس در کتاب ملاحم، کوفیان را خوشبخت‌ترین افراد یاد می‌‌کند زیرا حضرت مهدی(ع) به این شهر خواهد آمد و در آن رحل اقامت خواهد افکند. هرچند در روایات از کمرنگ شدن حوزه علمیه کوفیان خبر وارد شده، اما در زمان ظهور حضرت دوباره پایگاه فراگیری علوم قرآنی خواهد شد. در روایتی امیرالمؤمنین(ع) یاد می‌‌کند که در مسجد کوفه مردم گروه گروه جمع می‌‌شوند و به آموزش و یادگیری قرآن با تأویل‌ها و تفاسیر ناب و حقیقی می‌‌پردازند.
• یکی از مزیت‌های شهر کوفه نسبت به شهرهای دیگر، وجود مسجد سهله در این شهر است، این مسجد، منزل بسیاری از پیامبران بوده است و اولیا و اوصیای زیادی در آن نماز گزارده‌اند. در زمان ظهور حضرت مهدی(ع)، ایشان با اهل و عیال خود به این مسجد وارد می‌‌شوند و آن را محل سکونت خود و اهل بیت خود قرار خواهد داد و پس از ایشان نیز ائمه(ع) یک یک رجعت نموده و در آن ساکن خواهند شد.
• امام باقر(ع) فرمود: پس از حرم امن الهی و مدینة النبی، با فضیلت‌ترین زمین‌ها، شهر کوفه است که شهری پاک و منزه است و انبیا و اوصیا و صالحان فراوانی در آن به خاک سپرده شده‌اند. در این شهر مسجد سهله قرار دارد که تمام پیامبران در آن به اقامه نماز پرداخته‌اند. در این ### 313### برقرار کننده عدل الهی ظهور می‌‌نماید و حضرت قائم(ع) در این مسجد خواهد بود و امامانی که پس از او (رجعت نموده) و حکومت می‌‌نمایند نیز در این مسجد به سر خواهند برد. کوفه خانه پیامبران و جانشینان شایسته آنان است.
• امیرالمؤمنین(ع) در مسجد کوفه با یاران خود نشسته بودند که فرمود: ای کوفیان! خداوند به شما موهبتی را ارزانی داشته که به هیچ کس مانند آن را نبخشیده است، و آن مسجدی است که در آن نماز می‌‌گزارید. این مسجد خانه حضرت آدم و نوح و ادریس(ع) بوده است و محل اقامه نماز حضرت ابراهیم و جناب خضر(ع) است و مسجدی است که من در آن نماز می‌‌خواندم. این مسجد یکی از چهار مسجدی است که خداوند برای مؤمنان برگزیده است در روز قیامت این مسجد را (در هیئتی) می‌‌آورند که مانند افراد محرم، لباس احرام به تن کرده است و برای کسانی که در آن نماز خوانده‌اند شفاعت می‌‌کند، و شفاعت او مورد قبول واقع خواهد شد. در آینده سنگ حجر الاسود را در این مسجد قرار خواهند داد. این مسجد در روزگار آخرالزمان محل اقامه نماز برای حضرت مهدی(ع) خواهد شد و مؤمنان به سوی این مسجد خواهند آمد تا در آن نماز بخوانند. در آن ایام هر مؤمنی آرزوی این مسجد را خواهد داشت. پس از کنار این شهر و مسجد به جای دیگری کوچ نکنید و سعی کنید که با خواندن نماز در این مسجد به خداوند تقرب پیدا کنید و برای برآورده شدن دعاها و حوائج خود به سوی آن بیایید، زیرا اگر مردم از برکتی که در این مسجد قرار داده شده است با خبر بودند، هر سختی و مشقتی را برای رسیدن به این مسجد تحمل می‌‌نمودند حتی اگر سینه‌خیز از روی یخ‌ها باشد! و در روایت دیگری فرمود: هر کسی که نمازهای واجب خود را در این مسجد اقامه کند، مانند آن است که حجی مقبول و پسندیده انجام داده است و نمازهای مستحبی در آن مانند عمره قبول شده و نیکو است. از همین مسجد کشتی نوح حرکت خود را آغاز نمود و اوصیای زیادی از جمله من در آن نماز خوانده‌اند. هر گرفتاری که برای طلب حاجتی در آن دعا کند، خواسته او اجابت خواهد شد.
• امیرالمؤمنین(ع) فرمود: کوفه آنقدر گسترش خواهد یافت که به شهر "حیره" متصل خواهد شد و زمانی که حضرت قائم(ع) ظهور کند در این شهر مسجدی خواهد ساخت که پانصد درب دارد؛ زیرا مسجد کوفه برای ایشان و خیل نمازگزاران کوچک خواهد بود و حضرت مهدی(ع) در آن به نماز خواهد ایستاد و دوازده امام عادل در آن نماز خواهند خواند. حضرت قائم(ع) در کوفه چهار مسجد دیگر نیز خواهد ساخت که کوچکترین مسجد در شهر کوفه، همان مسجد کوفه کنونی است. در احادیث دیگری امام صادق(ع) فرمود: این مسجد باغی از باغ‌های بهشت است و طرف راست و عقب او نیز یکی از باغ‌های بهشتی است و طرف چپ آن مکر و حیله است! خواندن یک نماز واجب در آن، برابر هزار نماز و خواندن یک نماز مستحبی چون پانصد نماز خواهد بود اگر کسی بدون ذکر و قرائت قرآن در آن بنشیند، عبادت‌کننده محسوب خواهد شد، عصای موسی و درخت کدو که برای حضرت یونس رویید در این مکان بوده است. اینجا محل گردآمدن پیامبران الهی است و انگشتر سلیمان در این مسجد است و کشتی نوح را در این مکان ساختند و آب از میان این مسجد فوران نمود تا کشتی نوح شناور شود. در حوادثی که در آخرالزمان برای شهر کوفه اتفاق می‌‌افتد می‌‌توان از هجوم سفیانی به سوی عراق گفت. سفیانی پس از چندین جنگ در سوریه و عراق، لشکری هفتاد هزار نفری به سوی کوفه می‌‌فرستد و آنان در کوفه به کشتار و اعدام افراد می‌‌پردازند و اسرای زیادی را دستگیر خواهند کرد. خراسانی نیز از سردارانی است که با لشکرکشی همزمان با سفیانی به کوفه وارد می‌‌شود. دجال نیز یکی از قیام‌کنندگان باطلی است که در آخرالزمان برمی‌خیزد و گروه بسیاری را گمراه می‌‌کند. در روایتی اشاره شده که او به کوفه خواهد آمد، اما به دست حضرت به دار آویخته خواهد شد.
• امام باقر(ع) فرمود: زمانی که حضرت قائم(ع) ظهور نماید، به کوفه رفته و چهار مسجد را در آن خراب می‌‌کند و از پی دوباره می‌‌سازد، اما سقف برای آن نمی‌سازد بلکه با سایه‌بان آن را خواهد پوشاند، و تمام مساجد را بدون سقف خواهد ساخت و در روایت دیگری فرمود: تمام ساختمان‌هایی که ستمگران در اطراف مسجد کوفه ساخته‌اند، تخریب خواهد شد.
• حضرت پس از آنکه از سامان‌دهی اوضاع مدینه فارغ می‌‌شود، با لشکر خود به سوی کوفه رهسپار می‌‌شود و در میان شهر کوفه و نجف اتراق می‌‌کند و یاران او و چهل و شش هزار ملائکه و شش هزار نفر از جنیان و سیصد و سیزده نفر یاران خاص او گرد او جمع هستند.
• امیرالمؤمنین(ع) در پی بیان فتنه‌هایی در مصر و بصره به ابن عباس فرمود:... سپس فتنه‌ای در کوفه پدیدار خواهد شد و در آن وقت سفیانی در شام به سر می‌‌برد، زمانی که سفیانی به کوفه لشکرکشی کند، منتظر باشید که بهترین شخص از دودمان رسول خدا (یعنی مهدی(ع)) از کنار کعبه ظهور کند. آن روز (به حدی زیباست که) زنده‌ها آرزو می‌‌کنند که ای کاش گذشتگان ما بودند و این روزها را می‌‌دیدند که چگونه دنیا از عدل و داد پر شده است و ظلم و بیدادی که جهان را پر کرده بود رخت بربسته است. جابر از امام باقر(ع) درباره ظهور حضرت مهدی(ع) سؤال نمود، حضرت پاسخ داد: این ظهور زمانی پدید خواهد آمد که در میان حیره و کوفه کشتاری بزرگ رخ دهد. در حدیثی امام باقر(ع) فرمود: در روز عاشورا امام حسین(ع) یاران خود را جمع نمود و به آنها خبر داد که همه به شهادت خواهند رسید، اما در زمان رجعت باز خواهند گشت. در آن حدیث حضرت از مسجد کوفه یاد می‌‌کند و می‌‌فرماید: خداوند در مسجد کوفه چشمه‌ای از طلا و چشمه‌ای آب و چشمه‌ای از شیر و چشمه‌ای از روغن ظاهر می‌‌کند.
• امام باقر(ع) درباره این آیه فرمود: ﴿وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ﴾ این آیه خاص و عام است، اما معنی خاص در کوفه رخ خواهد داد و آن گرسنگی‌ای است که فقط دشمنان آل محمد(ص) را در بر خواهد گرفت با این گرسنگی آنان را به هلاکت خواهد رساند. ولی معنای عام آن در شام اتفاق می‌‌افتد، و آن ترس و گرسنگی‌ای است که همه را فرا خواهد گرفت و چنان سخت خواهد بود که کسی تاکنون نظریش را ندیده است این قحطی و گرسنگی پیش از قیام حضرت قائم خواهد بود و ترس پس از قیام رخ خواهد داد.
• امام باقر(ع) فرمود: حضرت قائم(ع) به کوفه خواهد رفت. زمانی که حضرت به کوفه می‌‌رسد، سه گروه در آن شهر به نزاع مشغولند. لشکر یمنی و حسنی و سفیانی. جنگ میان این سه لشکر پایان می‌‌پذیرد (یعنی سفیانی کشته می‌‌شود و یمانی و حسنی نیز با حضرت بیعت می‌‌کنند) حضرت در کوفه به منبر رفته و شروع به خطبه خواندن می‌‌نماید، اما مردم از شدت گریه متوجه سخنان حضرت نمی‌شوند. در جمعه دوم مردم نزد حضرت می‌‌آیند و می‌‌گویند ما دوست داریم همگی پشت سر شما نماز بخوانیم، زیرا اقتدا به شما مانند نماز خواندن پشت سر رسول خدا(ص) است، اما این مسجد (کوفه کوچک است و) گنجایش تعداد ما را ندارد حضرت می‌‌فرماید: برای آن تدبیری اندیشیده‌ام؛ آنگاه به سوی نجف می‌‌رود و مسجدی در آن می‌‌سازد که هزار درب دارد تا تمام مردم را بتواند در خود جا دهد. سپس از کنار قبر امام حسین(ع) در کربلا نهری حفر می‌‌کند تا آب شهر کوفه و نجف را از آن تأمین نماید و در میان راه نجف تا کربلا بر روی این نهر پل‌های متعدد و آسیاهای زیادی خواهد ساخت. گویا هم‌اکنون می‌‌بینیم که پیر زنی یک زنبیل گندم بر روی سر نهاده و به سوی کربلا می‌‌رود تا آن را آرد نماید! .

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

• آخر الزمان
• آدینه (جمعه)
• آستانه عسکریین
• آستانه قیامت
• آفتاب پشت ابر (خورشید پشت ابر)
• آینده پژوهی
• آیین جدید دین در عصر ظهور
• اَبدال
• ابوالادیان
• ابوصالح
• ابوالقاسم (امام مهدی)
• اثناعشریه
• احمد (امام مهدی)
• احمد بن اسحاق قمی
• احمد بن هلال کرخی
• احمدیه (قادیانیه)
• اخیار
• ادله رجعت
• اسماعیلیه
• أشراط الساعه
• اصحاب قائم (یاران امام مهدی)(ع)
• اصحاب کهف
• اقامت‌گاه امام مهدی در عصر ظهور (مسجد سهله)
• القاب امام مهدی (ع)
• امامت امام مهدی (ع)
• امامت و مهدویت
• امام حسن عسکری
• امام زمان (صاحب الزمان)
• امام شناسی (مرگ جاهلی)
• امام مهدی از ولادت تا ظهور
• امامیه
• امدادهای غیبی
• امکان رجعت (رجعت)
• امنیت (حکومت جهانی)
• انتظار فرج
• انتقام
• انجمن حجتیه
• انطاکیه
• اوتاد
• اهل سنت و امام مهدی موعود
• اهل سنّت و ولادت امام مهدی (ع)
• اهل کتاب در عصر ظهور
• ایام الله
• ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم
• باب (علی محمد شیرازی)
• بابیه (باب)
• باران های پیاپی
• باقریه
• البرهان فی علامات امام مهدی آخر الزمان
• بعثت امام مهدی
• بلالی (محمد بن علی بن بلال)
• بلالیه
• بهائیت
• البیان فی اخبار صاحب الزمان
• بیت الحمد
• بیت المقدس
• بیدا (خسف به بیدا)
• بیعت امام مهدی
• بیعت نامه امام مهدی
• البیعه لله
• پایان تاریخ (آخرالزمان)
• پدر امام مهدی (امام حسن عسکری)
• پدر امام مهدی و اهل سنّت
• پرچم امام مهدی
• پرچم های سیاه
• پیراهن امام مهدی
• تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم
• تاریخ عصر غیبت
• تاریخ غیبت کبرا
• تشرف (ملاقات با امام مهدی
• تکذیب وقت گزاران وقت ظهور
• تَناثُرُ النُّجُوم
• توقیع
• جبرئیل
• جده
• جزیره خضرا
• جزیره خضرا در ترازوی نقد
• جعفر کذاب
• جمعه
• جنگ افزارهای امام مهدی (سلاح امام مهدی)
• حجت
• حجر الاسود
• حدیث غدیر
• حدیث لوح حضرت زهرا (لوح حضرت زهرا)
• حدیث معراج
• حِرْز امام مهدی
• حرمت نام بردن امام مهدی
• حسن شریعی
• حسین بن روح نوبختی
• حسین بن منصور حلاج
• حکومت جهانی
• حکومت صالحان
• حکومت مستضعفان
• حکیمه خاتون
• حیرت
• خاتم الاوصیاء
• خراسانی (خروج خراسانی)
• خردسال ترین پیشوای معصوم (امامت امام مهدی)
• خروج خراسانی
• خروج دابة الاَرض
• خروج دجال
• خروج سفیانی
• خروج سید حسنی
• خروج شعیب بن صالح
• خروج شیصبانی
• خروج عوف سلمی
• خروج امام مهدی (قیام امام مهدی)
• خروج یأجوج (یأجوج و مأجوج)
• خروج یمانی
• خسف به بیداء
• خسوف و کسوف غیرعادی
• خضر
• خلافت موعود
• خورشید پشت ابر
• خطبه قیام
• خورشید مغرب
• خیمه
• دابه الارض (خروج دابه الارض)
• دادگستر جهان
• دانشمندان عامه و امام مهدی موعود
• دجال (خروج دجال)
• در انتظار ققنوس
• در فجر ساحل
• دست بر سر گذاشتن
• دعای افتتاح
• دعای عهد
• دعای ندبه
• دعای سمات
• دوازده امامی (اثناعشریه)
• دولت کریمه (حکومت جهانی)
• دین در آخرالزمان (آخرالزمان)
• دین عصر ظهور
• ذی طوی
• رایات سود (پرچم های سیاه)
• رحلت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
• رجعت
• رجعت کنندگان
• رکن و مقام
• رؤیت امام مهدی (ملاقات امام مهدی)
• زبور داود
• زمینه سازان ظهور
• زنان آخرالزمان (آخرالزمان)
• زنان و قیام امام مهدی (یاران امام مهدی)
• زندگی آخرالزمان (آخرالزمان)
• زیارت آل یس
• زیارت ناحیه مقدسه
• زیارت رجبیه
• زیدیه
• سازمان وکالت
• سامرا
• سرداب سامرا
• سلاح امام مهدی
• سفیانی (خروج سفیانی)
• سید حسنی (خروج سید حسنی)
• سیره حکومتی امام مهدی
• سیصد و سیزده
• شاهدان ولادت امام مهدی
• شرایط ظهور
• شرید
• شریعیه
• شعبان
• شعیب بن صالح (خروج شعیب)
• شلمغانیه
• شمائل امام مهدی
• شمشیر امام مهدی (سلاح امام مهدی)
• شهادت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
• شیخیه
• شیطان (کشته شدن شیطان)
• شیصبانی (خروج شیصبانی)
• شیعه
• صاحب الامر
• صاحب الدار
• صاحب الزمان
• صاحب السیف
• صاحب الغیبه
• صاید بن صید (خروج دجال)
• صقیل (مادر امام مهدی)
• صیحه آسمانی (ندای آسمانی)
• طالقان
• طرید
• طلوع خورشید از مغرب
• طویل العمر
• طی الارض
• طیبه
• ظهور
• عاشورا
• عبرتایی (احمد بن هلال)
• عثمان بن سعید عمری
• عدد یاران امام مهدی (سیصد و سیزده)
• عدل و قسط (حکومت جهانی)
• العرف الوردی فی اخبار الامام مهدی
• عسکریه
• عصائب
• عصر زندگی
• عقد الدرر فی اخبار المنتظر
• علایم ظهور (نشانه های ظهور)
• علائم قیامت (اشراط الساعه)
• علی بن محمد سمری
• غار انطاکیه (انطاکیه)
• غایب (امام غایب)
• غریم
• غلام
• غیبت (پنهان شدن)
• الغیبه
• غیبت صغرا
• غیبت کبرا
• فترت
• فرید
• فرجام امام مهدی
• فرجام شناسی (آینده پژوهی)
• فضیلت انتظار فرج (انتظار فرج)
• فضیلت منتظران (منتظر)
• فلسفه رجعت (رجعت)
• فلسفه غیبت صغرا (غیبت صغرا)
• فلسفه غیبت (غیبت امام مهدی)
• فواید امام غایب
• فوتوریسم
• قائم
• قادیانیه
• قتل نفس زَکیّه
• قم
• قیامت صغرا (رجعت)
• قیام های پیش از ظهور
• کتاب الغیبه للحجه
• کشته شدن شیطان
• کمال الدین و تمام النعمه
• کوفه
• کنیه امام مهدی (ابوالقاسم)
• کوه رَضْوی
• کیسانیه
• لباس امام مهدی (پیراهن امام مهدی)
• لوح حضرت زهرا
• مادر امام مهدی
• متمهدی (مدعیان مهدویت)
• مثلث برمودا (جزیره خضرا)
• محدَّث
• محل بیعت امام مهدی (رکن و مقام)
• محل ظهور امام مهدی (مسجد الحرام)
• محل قتل نفس زکیه (رکن و مقام)
• محمد
• محمد بن عثمان بن سعید عمری
• محمد بن علی بن هلال
• محمد بن علی شلمغانی
• محمد بن نصیر نمیری
• محمدیه
• مدعیان بابیت
• مدعیان مهدویت
• مرجع تقلید
• مردان آخرالزمان (آخرالزمان)
• مرکز حکومت امام مهدی (مسجد کوفه)
• مرگ جاهلی
• مرگ سرخ
• مرگ سفید
• مستضعف
• مسجد جمکران
• مسجد الحرام
• مسجد سهله
• مسجد صاحب الزمان (مسجد جمکران)
• مسجد کوفه
• مصلای جمعه و جماعات در عصر ظهور (مسجد کوفه)
• مضطر
• معجم احادیث الامام المهدی
• معمرین
• مغیریه
• مقتدای مسیح
• مکیال المکارم فی فواید الدعاء للقائم
• ملاحم و فتن
• ملاقات با امام مهدی
• ملیکه (مادر امام مهدی)
• منتخب الاثر
• منتظِر
• منتَظَر
• منتقم
• منصور
• موتور
• موسویه
• موعود مسیحیت
• موعود یهود
• مهدی
• مهدی سودانی
• مهدی موعود
• مهدویت
• ممهدون (زمینه سازان ظهور)
• مهدویت پژوهی (آینده پژوهی)
• امام مهدی شخصی و امام مهدی نوعی
• مهدیه
• میراث دار پیامبران
• ناحیه مقدسه
• نام های حضرت محمد (احمد)
• ناووسیه
• نجبا
• ندای آسمانی
• نرگس (مادر امام مهدی)
• نزول عیسی
• نشانه های آخرالزمان (آخرالزمان
• نشانه های ظهور
• نفس زکیه
• نماز امام زمان
• نواب خاص
• نیابت خاص
• نیابت عام
• نیمه شعبان
• وقاتون (وقت ظهور)
• وقت ظهور
• وقت معلوم
• وکلای امام مهدی
• ولادت امام مهدی
• ولایت فقیه
• ولی فقیه
• همسر و فرزند امام مهدی
• هیبت امام مهدی
• یأجوج و مأجوج
• یاران امام مهدی
• یالثارات الحسین

منابع

• محدثی، جواد، فرهنگ غدیر.
• مجتبی تونه‌ای، موعودنامه.
• حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: