ویژگی‌های منتظران راستین امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - 'کف' به 'کف')
خط ۲۴۸: خط ۲۴۸:
:::::## خوشحال کردن [[دوست‌داران]] او؛
:::::## خوشحال کردن [[دوست‌داران]] او؛
:::::##[[تجدید بیعت]] متوالی و متناوب با او.
:::::##[[تجدید بیعت]] متوالی و متناوب با او.
::::::'''۲. پرورش افراد [[صالح]] و توانا به‌ عنوان [[یاوران]] خاص [[حضرت حجت]]{{ع}}:''' برخورداری [[انبیا]] و اولیای الهی‌ از‌ یاورانی کارآمد، [[استوار]]، نستوه و [[جان]] بر [[کف]]، حقیقتی انکارناپذیر است. نقش [[یاوران]] در موفقیت‌های [[انبیای الهی]] مانند [[حضرت موسی]]<ref>{{متن قرآن|وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا}} «و از خانواده‌ام دستیاری برایم بگمار» سوره طه، آیه ۲۹.</ref>، [[حضرت عیسی]]<ref>{{متن قرآن|مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ... نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ}} «چه کسانی در راه خداوند یاوران من خواهند بود؟ حواریان گفتند: ما یاوران (دین) خداوندیم» سوره صف، آیه ۱۴.</ref>، [[پیامبر اسلام]]{{صل}}<ref>{{متن قرآن|وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ}} «و اگر از هم در برابر پیامبر پشتیبانی کنید بی‌گمان خداوند و جبرئیل و (آن) مؤمن شایسته، یار اویند و فرشتگان هم پس از آن پشتیبان وی‌اند» سوره تحریم، آیه ۴.</ref> و در مورد [[امامان‌]] [[شیعه‌]ه؛ [[حضرت]] [[امام حسن]]<ref>{{متن حدیث| وَ اللَّهِ مَا سَلَّمْتُ الْأَمْرَ إِلَيْهِ إِلَّا أَنِّي لَمْ أَجِدْ أَنْصَاراً}} (بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۴۷).</ref>، [[حضرت]] [[امام حسین]]<ref>{{متن حدیث|فَإِنِّي لَا أَعْلَمُ أَصْحَاباً أَوْفَى وَ لَا خَيْراً مِنْ أَصْحَابِي}} (الموسوعة لکلمات الامام حسین، ص۳۹۴).</ref> و [[حضرت]] [[امام صادق]]<ref>قضیه سدیر صیرفی با امام صادق که چرا قیام صورت نمی‌گیرد: {{متن حدیث| لَوْ كَانَ لِي شِيعَةٌ بِعَدَدِ هَذِهِ الْجِدَاءِ مَا وَسِعَنِي الْقُعُودُ}} (بحارالانوار، ج۶۴، ص۱۶۱).</ref> در منابع [[دینی]] یادآوری شده است.
::::::'''۲. پرورش افراد [[صالح]] و توانا به‌ عنوان [[یاوران]] خاص [[حضرت حجت]]{{ع}}:''' برخورداری [[انبیا]] و اولیای الهی‌ از‌ یاورانی کارآمد، [[استوار]]، نستوه و [[جان]] بر کف، حقیقتی انکارناپذیر است. نقش [[یاوران]] در موفقیت‌های [[انبیای الهی]] مانند [[حضرت موسی]]<ref>{{متن قرآن|وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا}} «و از خانواده‌ام دستیاری برایم بگمار» سوره طه، آیه ۲۹.</ref>، [[حضرت عیسی]]<ref>{{متن قرآن|مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ... نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ}} «چه کسانی در راه خداوند یاوران من خواهند بود؟ حواریان گفتند: ما یاوران (دین) خداوندیم» سوره صف، آیه ۱۴.</ref>، [[پیامبر اسلام]]{{صل}}<ref>{{متن قرآن|وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ}} «و اگر از هم در برابر پیامبر پشتیبانی کنید بی‌گمان خداوند و جبرئیل و (آن) مؤمن شایسته، یار اویند و فرشتگان هم پس از آن پشتیبان وی‌اند» سوره تحریم، آیه ۴.</ref> و در مورد [[امامان‌]] [[شیعه‌]ه؛ [[حضرت]] [[امام حسن]]<ref>{{متن حدیث| وَ اللَّهِ مَا سَلَّمْتُ الْأَمْرَ إِلَيْهِ إِلَّا أَنِّي لَمْ أَجِدْ أَنْصَاراً}} (بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۴۷).</ref>، [[حضرت]] [[امام حسین]]<ref>{{متن حدیث|فَإِنِّي لَا أَعْلَمُ أَصْحَاباً أَوْفَى وَ لَا خَيْراً مِنْ أَصْحَابِي}} (الموسوعة لکلمات الامام حسین، ص۳۹۴).</ref> و [[حضرت]] [[امام صادق]]<ref>قضیه سدیر صیرفی با امام صادق که چرا قیام صورت نمی‌گیرد: {{متن حدیث| لَوْ كَانَ لِي شِيعَةٌ بِعَدَدِ هَذِهِ الْجِدَاءِ مَا وَسِعَنِي الْقُعُودُ}} (بحارالانوار، ج۶۴، ص۱۶۱).</ref> در منابع [[دینی]] یادآوری شده است.
::::::چنین سنتی در مورد [[حضرت حجت]]{{ع}} نیز جاری است و [[حضرت]] با‌ یاوران‌ خاصش‌ فعالیت خود را آغاز خواهد‌ کرد‌<ref>در توقیع شریف ذکر شده است: {{متن حدیث| وَ لَوْ أَنَّ أَشْيَاعَنَا وَفَّقَهُمُ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَى اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِي الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَيْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْيُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَى حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا}} (الاحتجاج، ج۲؛ بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۷).</ref>.
::::::چنین سنتی در مورد [[حضرت حجت]]{{ع}} نیز جاری است و [[حضرت]] با‌ یاوران‌ خاصش‌ فعالیت خود را آغاز خواهد‌ کرد‌<ref>در توقیع شریف ذکر شده است: {{متن حدیث| وَ لَوْ أَنَّ أَشْيَاعَنَا وَفَّقَهُمُ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَى اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِي الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَيْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْيُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَى حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا}} (الاحتجاج، ج۲؛ بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۷).</ref>.
::::::به [[دلیل]] پدیده [[انتظار]] و [[لزوم]] [[آمادگی]] و پرورش افراد زبده و [[زمینه‌ساز]] و پا به رکاب، به‌طوری که هر آن، [[حضرت]] [[ظهور]] کند، بتوانند‌ در‌ سریع‌ترین‌ زمان ممکن در [[خدمت]] [[حضرت]] باشند، [[جامعه]] منتظر‌ عموماً‌ و افراد معینی از آن به‌طور خاص، درصدد کسب آمادگی‌های لازم هستند؛ آمادگی‌های [[فکری]] -[[اعتقادی]] و روحیه‌ای -[[رفتاری]].
::::::به [[دلیل]] پدیده [[انتظار]] و [[لزوم]] [[آمادگی]] و پرورش افراد زبده و [[زمینه‌ساز]] و پا به رکاب، به‌طوری که هر آن، [[حضرت]] [[ظهور]] کند، بتوانند‌ در‌ سریع‌ترین‌ زمان ممکن در [[خدمت]] [[حضرت]] باشند، [[جامعه]] منتظر‌ عموماً‌ و افراد معینی از آن به‌طور خاص، درصدد کسب آمادگی‌های لازم هستند؛ آمادگی‌های [[فکری]] -[[اعتقادی]] و روحیه‌ای -[[رفتاری]].

نسخهٔ ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۴۴

الگو:پرسش غیرنهایی

ویژگی‌های منتظران راستین امام مهدی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت
مدخل اصلیویژگی‌ منتظران راستین

ویژگی‌های منتظران راستین امام مهدی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ جامع اجمالی

* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:
صدر فاضل لنکرانی صافی گلپایگانی اراکی آصفی جوادی آملی سلیمیان انصاری مهدوی‌فرد کوثری
دیرباز عرفان هاشمی شهیدی حکیمی احمدی هرنجی موسوی طاووسی آینده روشن

مقدمه

ایجاد حالت انتظار مستلزم تحقق مقدماتی است که با فراهم شدن آنها فرد به‌عنوان منتظِر حقیقی شناخته می‌‌شود[۱]. اگر امام مهدی(ع) و اهداف قیام و انقلاب ایشان به‌درستی شناخته شود، ویژگی‌های منتظران واقعی هم معلوم خواهد شد. از آنجا که امام مهدی(ع) سفیر الهی برای نجات جامعۀ بشری از ظلم و بی‌عدالتی و تباهی است، ارمغان ظهورش، عدالت‌گستری در همۀ شئون زندگی فردی و اجتماعی و هدایت انسان به مسیر خدایی و رها شدن از بندگی غیر خداست. منتظر واقعی نیز باید در جهت تحقق اهداف و آرمان‌های او حرکت کند[۲]. نقش یاوران در موفقیت‌های الهی انکارناپذیر است از این رو همۀ آحاد جامعه منتظِر و بعض افراد به صورت ویژه باید درصدد کسب ویژگی‌ها و آمادگی‌های لازم باشند[۳].

اقسام ویژگی‌های منتظران

1.ویژگی‌های فکری و اعتقادی: فکر، زیربنای اعمال و رفتار انسان است و باورهای اساسی حیات آدمی را در حصار خود حفظ می‌‌کند. رسالت انبیا و اولیا تربیت انسان و رها ساختن او از جهل و عرضۀ حقایق امور است. در جریان انتظار انسان با قرار گرفتن تحت تربیت حضرت ولی عصر(ع) و طهارت فکری و عقلی، رشد می‌کند[۴]. آنچه قیام و انقلاب جهانی امام زمان را از دیگر انقلاب‌ها متمایز و ممتاز می‌سازد، دگرگونی‌های اعتقادی و باور انسان‌هاست که در پرتو تلاش‌های او و یارانش پدید خواهد آمد. مقصود از آمادگی در عرصۀ باورها، بیشتر آمادگی در عرصۀ فرهنگ دینی است[۵].

2. ویژگی‌های روحی و روانی: برای درک زمان ظهور حضرت مهدی(ع)، اساسی‌ترین ویژگی در بخش رفتار، ایجاد آمادگی روحی و روانی در خود است[۲۵]. انتظار، در تمام ابعاد روحی و روانی فرد منتظِر تأثیرگذار است. انتظار صحیح امری سازنده و آرامش‌بخش در روح و روان فرد است؛ به عبارتی دیگر هدف از انتظار فرج، رها شدن از تنگناهای روحی و روانی و امید به آینده‌ای بهتر است که بخشی از آسایش و آرامش روحی و روانی را نیز تأمین می‌کند. از این رو، فرج و گشایش شمرده می‌شود و حتی عنوان "مِن أعظم الفرج (از بزرگ‌ترین فَرَج‌ها)" را به دست می‌آورَد[۲۶].

3. ویژگی‌های اخلاقی و تربیتی: از ویژگی‌های اصلی منتظران حکومت مهدوی، تهذیب نفس و آراستگی به مکارم اخلاق است[۳۰]. انسان با توجه به نیروی تفکر می‌تواند در مسیر‌ رشد‌ فکری و اخلاقی‌ گام‌ بردارد و با‌ امدادهای‌ الهی و وجود رهبری الهی، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد[۳۱]. انتظار در بین جامعه منتظر؛ فرهنگی ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند جامعۀ اسلامی را در راه پیشرفت و تکامل جلو ببرد[۳۲] و بزرگترین وجه تمایز جامعۀ اسلامی، از دیگر جامعه‌ها، همان اخلاق نورانی اسلام است. منتظران برای هماهنگی با امام زمان(ع) در اهتمام به رعایت محاسن اخلاق، همۀ تلاش و کوشش خود را به کار می‌گیرند. در حدیثی از امام صادق(ع) آمده است: «هر کس دوست دارد از یاران حضرت قائم(ع) باشد، باید منتظر باشد و در حال انتظار به پرهیزگاری و اخلاق نیکو رفتار نماید»[۳۳][۳۴]

4. ویژگی‌های سیاسی منتظران راستین: انسان‌ها خواستار حکومتی صالح، دور از منکر و ریا فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در جهان حاکم سازد، ظلم، اختناق، استکبار و استعباد را نفی کند. بشریت خواستار سیاستی الهی و حکومتی واحد است که مرز جغرافیایی نشناسد، رهبر و راهنمایشان قانون واحدی باشد، ضعیف و قوی، سیاه و سفید، در آن یکی باشد و سخن از رجزخوانی‌ها و حمله‌های نظامی ابرقدرت‌ها به میان نیاید[۴۵]. بدون شک با توجه به جهانی ‌بودن حکومت حضرت مهدی(ع)، نیازمند بازشناسی و بازنمایی ابعاد سیاسی حکومت جهانی امام مهدی|حکومت جهانی آن حضرت به جهانیان هستیم و مشتاقان برپایی حکومت عدل جهانی ‌باید در دو محور زمینه‌های سیاسی این اتفاق بزرگ را فراهم نمایند: آشنا شدن با روش‌های سیاسی حضرت مهدی(ع) و آشنا کردن دیگران با این اندیشۀ بلند سیاسی[۴۶].

5.ویژگی‌های نظامی و انتظامی: انسان که منتظر یک قیام بزرگ و یک درگیری عظیم جهانی است، باید آمادگی برای آن داشته باشد[۵۱]. امام باقر(ع) ذیل آیۀ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ[۵۲] فرمود:‌ «بر انجام واجبات شکیبایی کنید و برابر دشمنان، یکدیگر را یاری نمایید و برای یاری پیشوای منتظَر، همواره آمادگی خود را حفظ کنید»[۵۳].[۵۴] اینکه در دین اسلام و تعالیم آن چنین آمده است که با آئین جنگ و جهاد آشنا و به سلاح مجهز شوید، برای رشد و روحیل رزم‌آوری و مرزبانی و پاسداری است و این تعلیم والا خشونت‌طلبی و خونریزی نیست، بلکه برای دفاع از حقوق انسان‌های مظلوم است[۵۵].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های مصداقی

  1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
  2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
  3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
  4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
  5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
  6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
    1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
    2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
  8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
  9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
  10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
  11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
  12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
  14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
  19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
  20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
  21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
  22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
  23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
  24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
  25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
  28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
  29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
  30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
  33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
  34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
  35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
  36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
  37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
  38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
  39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
  40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
  41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
  42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
  43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
  46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
  47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
  48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
  49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
  52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
  59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
  60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
  61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
  62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
  64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
  65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
  66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
  70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
  71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
  72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
  73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
  74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
  75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
  77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
  78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
  80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
  81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
  82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
  83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
  84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
  85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
  86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
  87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
  88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
  89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
  90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
  91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
  92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
  93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
  94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
  95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
  96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
  97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
  98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
  99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
  100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
  101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
  103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
  104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
  105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
  106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
  107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
  109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
  110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
  111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
  113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
  115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
  117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
  118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
  119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
  121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
  122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
  123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
  126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
  127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
  128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
  129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
  130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
  131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ر.ک: طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۲۱-۲۲.
  2. ر.ک: مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۹۸.
  3. ر.ک: دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر، ص ۱۲۱-۱۲۳.
  4. ر.ک: صمیمی، سیمین، عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث.
  5. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
  6. «رِجالٌ مُؤمِنُونَ عَرِفُوا اللهَ حَق مَعرِفَتِهِ وَهُمْ اَنْصارُالمَهْدِی فِی آخِرِ الزمانِ»؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، ج۲، ص۴۷۸؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۷، ص ۲۲۹، ح۶۶.
  7. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳ ج۳، ص۵۴-۶۱ و پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.
  8. ر.ک: فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص۱۵۱-۱۶۰؛ دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر، ص۱۲۱-۱۲۳.
  9. ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر ص ۳۵؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  10. «یَا عَلِیُّ وَ اعْلَمْ أَنَّ أَعْظَمَ النَّاسِ یَقِیناً، قَوْمٌ یَکُونُونَ فِی آخِرِ الزَّمَانِ لَمْ یَلْحَقُوا النَّبِیَّ وَ حُجِبَ عَنْهُمُ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ فِی بَیَاضٍ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵٢، ص ١٢۵.
  11. ر.ک: موسوی، سید علی، فلسفه انتظار فرج با تأکید بر افضل اعمال بودن آن، ص۲۳۲؛ حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص۳۵.
  12. ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹؛ حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳؛ جوادی آملی، عبدالله، ویژگی انتظار فرهیختگان حوزه و دانشگاه.
  13. ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، ویژگی انتظار فرهیختگان حوزه و دانشگاه.
  14. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳، ص۵۴-۶۱ و پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.
  15. «اِعرِفْ اِمامَکَ فَاِذا عَرَفْتَهُ لَمْ یَضُرکَ؛ تَقَدمَ هَذا الامرُ اَمْ تَأَخرَ... فَمَنْ عَرَفَ اِمامَهُ کانَ کَمَنْ هُوَ فِی فُسْطاطِ القائِمِ»؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۳۳۱، ح۷.
  16. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳، ص۵۴-۶۱ و پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  17. ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹؛ حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳؛ کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۱۱و۱۲.
  18. ر.ک: [[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها ص ۹۸.
  19. ر.ک: هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  20. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳، ص۵۴-۶۱ و پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.
  21. ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  22. ر.ک: طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۲۱-۲۲.
  23. «قال الصادق(ع): إِنَّهُمْ یَرَوْنَهُ بَعِیدًا وَنَرَاهُ قَرِیبًا»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۹۹، ب ۷، ص ۱۱۲، ح ۲.
  24. ر.ک: طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۲۱-۲۲.
  25. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.
  26. ر.ک: محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴.
  27. ر.ک: احمدی، علی اصغر، شیوه‌های ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۴۹-۱۵۳.
  28. ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
  29. ر.ک: طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۲۱-۲۲؛ جوادی آملی، عبدالله، ویژگی انتظار فرهیختگان حوزه و دانشگاه.
  30. ر.ک: الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۵.
  31. ر.ک: دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر، ص ۱۱۸.
  32. ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار، ص۲۰۰-۲۰۱.
  33. «مَنْ‏ سَرَّهُ‏ أَنْ‏ یَکُونَ‏ مِنْ‏ أَصْحَابِ‏ الْقَائِمِ‏ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ‏ بِالْوَرَعِ‏ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ»؛ غیبت نعمانی، ص۲۰۷.
  34. ر.ک: نویسندگان آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۳۴ ـ ۱۳۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ص۲۴۲؛ نصرآبادی، علی باقی، نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب، ص ۱۳۱-۱۳۲؛ الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۵؛ گرجیان، محمد مهدی، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، ص ۲۲؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۱، ص ۳۲۴؛ شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.
  35. ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر ص ۳۵؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  36. ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
  37. ر.ک: هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳؛ صافی گلپایگانی، لطف‌الله، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص۱۵؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹-۲۱۲.
  38. ر.ک: ان‍ص‍اری‌، ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌، در انتظار خورشید ولایت، ص ۱۲۶؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها ص ۹۸
  39. ر.ک: هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  40. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳، ص۵۴-۶۱ و پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.
  41. ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
  42. «کَدَّادُونَ مُجِدُّونَ فِی طَاعَتِه‏»؛ عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۶۳.
  43. ر.ک: هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳؛ امیر مهدی حکیمی|حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر (کتاب)|منتظر چشم به راهی فریادگر ص ۳۵.
  44. ر.ک: هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران ۲ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۴۶-۶۳.
  45. ر.ک: قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.
  46. ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی حضرت مهدی، ص۸۴ - ۷۹.
  47. ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر ص ۳۵.
  48. ر.ک: فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۵۱-۱۶۰.
  49. ر.ک: احمدی، علی اصغر، شیوه‌های ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۴۹-۱۵۳؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
  50. ر.ک: اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۴-۹۶.
  51. ر.ک: شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.
  52. «ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید» سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.
  53. «اصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رابِطُوا إِمَامَکُمُ الْمُنْتَظَرَ»؛ الغیبه نعمانی، ص۱۹۹.
  54. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
  55. ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
  56. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص۵۴-۶۱ و پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.
  57. «فَإِن الرجُلَ مِنهُم یعطَی قُوهَ أَربَعینَ رَجُلاً وَ إِن قَلبَهُ لَأشَد مِن زُبَرِ الحَدِیدِ وَ لَو مَروا بِجِبَالِ لَقَطَعُوهَا لَا یکُونَ سُیوفَهُم حَتی یرضَی اللهُ عَزوَجَل»؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص ۶۷۳، ح ۲۶.
  58. ر.ک: هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳؛ آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۳۶.
  59. ر.ک: هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  60. ر.ک: آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۳۶؛ دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر، ص ۱۲۱-۱۲۳.
  61. «قُلُوبَهُمْ کَزُبَرِ الْحَدِیدِ، لَاتُزِلُّهُمُ الرِّیَاحُ الْعَوَاصِفُ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار ج ۵۷ ص ۲۱۶.
  62. ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  63. ر.ک: ان‍ص‍اری‌، ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌، در انتظار خورشید ولایت، ص ۱۲۶
  64. ر.ک: آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۳۶.
  65. مائده، ۲۴.
  66. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
  67. «و ما در زبور پس از تورات نوشته‌ایم که این زمین را بندگان صالح من به میراث خواهند برد». سوره‌ انبیاء، آیه ‌۱۰۵.
  68. «اوست آن خدایی که پیامبر خود را همراه با هدایت و دین راستین فرستاد تا آن دین را بر همه ادیان پیروز گرداند، هر چند مشرکان را ناخوش آید». سوره‌ صف، آیه ‌۹.
  69. بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۵۲،، ص۱۳۳، باب۲۲.
  70. الزام الناصب، یزدی حائری، ص۱۳۷؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۵۲، ص۱۲۲.
  71. بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۵۲، ص۱۲۲.
  72. نهج الفصاحة، ص۷۸، ینابیع المودة، قندوزی، ج۳، ص۱۶۹.
  73. «محبوب‌ترین اعمال به سوی خدای عزوجل انتظار فرج است برترین کارهای امت من انتظار فرج است. انتظار فرج عبادت است والاترین عبادت، انتظار فرج است بالاترین جهاد امت من، انتظار فرج است» تحف العقول، ابن شعبه حرانی، ص۳۳؛ بحارالأنوار، مجلسی، ج۵۱، ص۱۵۶.
  74. «در انتظار گشایش باشید و از رحمت‌ خداوند ناامید نشوید؛ زیرا دوست داشتنی‌ترین کارها نزد خداوند انتظار گشایش است». نوادر الأخبار فیما یتعلق باصول الدین، محمد محسن فیض کاشانی، ص۲۴۹.
  75. «هر کسی که در انتظار حکومت ما باشد، بسان کسی است که در راه خدا به خون خویش درغلتیده است». کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ص۶۴۵.
  76. «آن گروه از مردم عصر غیبت امام دوازدهم که امامت او را پذیرفته و منتظر ظهور او هستند، برترین مردم همه روزگاران هستند». ریاض‌الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار، نعمت‌ الله‌ جزائری، ج‌۳، ص۱۲۸.
  77. «خوشا به حال شیعیان قائم ما که در زمان غیبتش منتظر ظهور او هستند و در هنگام ظهورش فرمان‌بردار او، آنان دوستان خدا هستند، همان‌ها که نه ترس به دل راه می‌دهند و نه اندوهگین می‌شوند». کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج‌۲، ص۳۵۷.
  78. «هر که منتظر این امر باشد و بمیرد مانند کسی است که با قائم (ع) در خیمه‌اش باشد، نه بلکه مانند کسی است که پیش روی رسول خدا (ص) شمشیر زده باشد». کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج۲، ص۳۳۸.
  79. صحیفه نور، امام خمینی، ج۱۸، ص۲۶۹.
  80. «مهدی از فرزندان من است. او را غیبتی هست. زمانی که ظهور کند، زمین را از قسط و عدل پر سازد چنانکه از ظلم و جور پر شده باشد». ینابیع المودة، قندوزی، ج۳، باب۷۸.
  81. «اگر قائم ما قیام کند...زنی تواند زنبیل [زینت] به سر، بین عراق و شام رفت و آمد کند و جز بر سر سبزه قدم نگذارد، و درنده‌ای او را نلرزاند و نترساند». تحف العقول، حرانی، النص، ۱۱۵.
  82. «وقتی که قائم ما قیام کند خدا دستش را بر سر بندگان می‌گذارد تا عقل‌هایشان را جامع [و در بردارنده همه چیز] گرداند و افکار [و آرزوها]یشان جامه کمال پوشیده». کافی؛ شیخ کلینی، ج۱، ص۲۵؛ بحار الانوار، مجلسی، ج۵۲، ص۳۲۸؛ با کمی اختلاف: کمال الدین، شیخ صدوق، ج۲، ص۶۸۵.
  83. «علم، بیست و هفت حرف است و همه آن علم‌هایی که پیامبران آورده‌اند دو حرف است. پس مردم تا قیام حضرت مهدی بیش از دو حرف از علم را نمی‌دانند. پس زمانی که قائم قیام می‌کند، خارج می‌نماید بیست و پنج حرف دیگر را و بین مردم منتشر می‌نماید». بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۵۲، ص۳۳۶.
  84. «در زمین به نافرمانی خدا نمی‌پردازند». منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر‌ (ع)، آیت الله العظمی حاج شیخ لطف الله صافی گلپایگانی دامت برکاته، ص۴۹۷، ح۸.
  85. فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۵۱-۱۶۰.
  86. «بیایید بر کلمه‌ای که میان ما و شما برابر است هم‌داستان شویم که: جز خداوند را نپرستیم و چیزی را شریک او ندانیم» سوره آل عمران، آیه ۶۴.
  87. «بی‌گمان گرامی‌ترین شما نزد خداوند پرهیزگارترین شماست» سوره حجرات، آیه ۱۳.
  88. ابو الفتح کراجکی، معدن الجواهر، ص ۲۱:... عربی بر عجمی برتری ندارد....
  89. «بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند..». سوره فتح، آیه ۲۹.
  90. «در برابر مؤمنان خاکسار و در برابر کافران دشوارند» سوره مائده، آیه ۵۴.
  91. صافی گلپایگانی، لطف‌الله، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۵.
  92. اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۴-۹۶.
  93. «و چون وعده نخست (از) آن دو (تباهی) فرا رسد بندگانی سخت جنگاور را که داریم بر شما برمی‌انگیزیم» سوره اسراء، آیه ۵.
  94. دل‌هایشان همچون پاره‌های آهن است که طوفان‌ها آنان را نلرزاند.
  95. اهرم: میله آهنی ضخیمی که به وسیله آن اجسام سنگین را جابه‌جا می‌کنند.
  96. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۳۶.
  97. جوادی آملی، عبدالله، ویژگی انتظار فرهیختگان حوزه و دانشگاه.
  98. از یک نگاه این ویژگی‌ها همان صفات منتظران است.
  99. ذاریات، آیه ۵۶.
  100. علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج۲، ص۴۷۸؛ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۷، ص ۲۲۹، ح۶۶.
  101. محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ح۸۲.
  102. صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۰۹؛ و نیز نک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۷۸، ح۲.
  103. محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص ۳۳۱، ح۷.
  104. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۷۱، ح۲.
  105. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۳۷، ح۵؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۴۲، ح۲۴؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص ۱۶۶، ح۶.
  106. صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص ۲۸۶، ح ۲و ۳؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص ۴۵۶.
  107. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۳۵، ح۱.
  108. محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۰۰، ح۱۶.
  109. به یاری خداوند در جلد پایانی این مجموعه، به طور مفصل به این بحث می‌پردازیم.
  110. انفال، آیه ۶۰.
  111. صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص ۶۷۳، ح ۲۶.
  112. محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸.
  113. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳، ص۵۴-۶۱.
  114. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.
  115. «إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى ذِكْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِينَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) بِالسَّيْفِ أُولَئِكَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِيعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَى دِينِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً وَ قَالَ ع انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ»، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.
  116. ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌، در انتظار خورشید ولایت، ص ۱۲۶.
  117. (برای من دیدار مردم بدون دیدن تو گران است)؛ منتهی الامال، ج ۲، ص ۱۵۲، تا ص ۸۷۲.
  118. منتهی الامال، ج ۲، ص ۸۵۲ تا ۸۷۲.
  119. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص137-138.
  120. محمد باقر مجلسی،پیشین،ج۵۲، ص۱۲۲‌.
  121. ﴿أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ سوره عنکبوت، آیه ۲.
  122. ابن ابی زینب محمد بن ابراهیم نعمانی، کتاب الغیبه نعمانی، ترجمه: محمد جواد غفاری، تهران، کتابخانه صدوق،۱۳۶۳ش، ص۱۷۱.
  123. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص 11و12.
  124. ﴿وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا «و از خانواده‌ام دستیاری برایم بگمار» سوره طه، آیه ۲۹.
  125. ﴿مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ... نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ «چه کسانی در راه خداوند یاوران من خواهند بود؟ حواریان گفتند: ما یاوران (دین) خداوندیم» سوره صف، آیه ۱۴.
  126. ﴿وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ «و اگر از هم در برابر پیامبر پشتیبانی کنید بی‌گمان خداوند و جبرئیل و (آن) مؤمن شایسته، یار اویند و فرشتگان هم پس از آن پشتیبان وی‌اند» سوره تحریم، آیه ۴.
  127. « وَ اللَّهِ مَا سَلَّمْتُ الْأَمْرَ إِلَيْهِ إِلَّا أَنِّي لَمْ أَجِدْ أَنْصَاراً» (بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۴۷).
  128. «فَإِنِّي لَا أَعْلَمُ أَصْحَاباً أَوْفَى وَ لَا خَيْراً مِنْ أَصْحَابِي» (الموسوعة لکلمات الامام حسین، ص۳۹۴).
  129. قضیه سدیر صیرفی با امام صادق که چرا قیام صورت نمی‌گیرد: « لَوْ كَانَ لِي شِيعَةٌ بِعَدَدِ هَذِهِ الْجِدَاءِ مَا وَسِعَنِي الْقُعُودُ» (بحارالانوار، ج۶۴، ص۱۶۱).
  130. در توقیع شریف ذکر شده است: « وَ لَوْ أَنَّ أَشْيَاعَنَا وَفَّقَهُمُ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَى اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِي الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَيْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْيُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَى حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا» (الاحتجاج، ج۲؛ بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۷).
  131. « رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ قُمَّ يَدْعُو النَّاسَ إِلَى الْحَقِّ يَجْتَمِعُ مَعَهُ قَوْمٌ كَزُبَرِ الْحَدِيدِ» (سفینة البحار، ج۲، ص۴۴۶). « لَيْسَ فِي الرَّايَاتِ أَهْدَى مِنْ رَايَةِ الْيَمَانِيِّ» (بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۳۲). « وَيْحاً لِلطَّالَقَانِ فَإِنَّ لِلَّهِ تَعَالَى بِهَا كُنُوزاً لَيْسَتْ مِنْ ذَهَبٍ وَ لَا فِضَّةٍ وَ لَكِنْ بِهَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ عَرَفُوا اللَّهَ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ وَ هُمْ أَنْصَارُ الْمَهْدِيِّ فِي آخِرِ الزَّمَانِ» (بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۰۷).
  132. دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر، ص۱۲۱-۱۲۳.
  133. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۴۹۹.
  134. «قُلُوبَهُمْ كَزُبَرِ الْحَدِيدِ»؛ کلینی‌، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۸، ص۲۹۴‌.
  135. «رِجَالٌ كَأَنَّ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِيدِ لَا يَشُوبُهَا شَكٌّ فِي ذَاتِ اللَّهِ»؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۵۲‌، ص۳۰۸.
  136. اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، ج۲، ص۴۷۸.
  137. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد، ج۱، ص۳۰۲‌؛ ابن‌أبی الحدید، عبد الحمید، شرح‌ نهج‌ البلاغه، ج۱، ص۳۲۲؛ راوندی، قطب الدین، الدعوات، ص۴۱؛ کراجکی، محمد‌ بن علی، معدن الجواهر، ص۲۶؛ ابن بابویه، علی بن حسین، الإمامه و التبصره، ص۲۱؛ ابن بابویه، محمد بن‌ علی‌، الخصال، ج۲، ص۴۷۹.
  138. « انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ عِبَادَةٌ»؛ راوندی، قطب الدین، الدعوات، ص۴۱.
  139. «مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ»؛ ابن بابویه، محمد بن‌ علی‌، کمال الدین، ج۲، ص۶۴۵.
  140. ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، ص۲۰۱.
  141. کلینی‌، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۸، ص۳۷.
  142. ابن‌ بابویه‌، ۱۳۷۸‌، ج۱: ۶۸.
  143. «قتاد» درختی بسیار محکم است که دارای خارهای سوزانی‌ است‌ (فراهیدی، خلیل بن أحمد، العین‌، ج۵، ص۱۱۲) و تراشیدن خارهای سوزان و محکم آن درخت با دست که «خرط قتاد» نامیده می‌شود‌ (فراهیدی، خلیل بن أحمد، العین‌، ج۴، ص۲۱۵)؛ امری بسیار طاقت‌فرسا است. ازاین‌رو، در ادبیات عرب «خرط قتاد» کنایه‌ از کار بسیار مشکل‌ است‌.
  144. کلینی‌، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۳۵.
  145. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ج۱، ص۸۴.
  146. طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ص۴۵۷.
  147. کلینی‌، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۸، ص۳۷.
  148. «وَ اسْتَنْقِذْ بِهِ عِبَادَكَ الْمُؤْمِنِينَ مِنَ الذُّلِّ»؛‌ ابن بابویه، محمد بن‌ علی‌، کمال الدین، ج۲، ص۵۱۳.
  149. «لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَيْبَةً فَلْيَتَّقِ اللَّهَ عَبْدٌ وَ لْيَتَمَسَّكْ بِدِينِهِ»؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص۱۶۹.
  150. عرفان، امیر محسن و فلاح علی‌آباد، محمد علی، تبیین نقش گفتمان انتظار در مهندسی فرهنگ مقاومت، ص۱۸-۲۱.
  151. تفسیر نور الثقلین، ج۱، ص۳۱، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم.
  152. مختصر بصائر الدرجات، ص۱۸۸- ۱۸۹.
  153. الزام الناصب، ج۱، ص۶۷.
  154. کمال الدین، باب ۲۴، ح۱۱، با ترجمه فارسی، ج۱، ص۳۸۴. و عربی، ج۱، باب ۲۴، ص۲۶۸، ح۱۲.
  155. بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۱۸، ح۱۸، باب ۲۷.
  156. منتخب الاثر، ص۴۹۰، ح۱.
  157. بحار الانوار، ج۵۱، ص۶۸، ح۱۰ و اثبات الهداة، ج۳، ص۴۵۹، ح۹۷.
  158. کمال الدین، باب ۳۱، ص۳۲۴، ح۸ و با ترجمه فارسی ج۱، ص۴۴۰.
  159. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان، ص۲۰۸.
  160. به فصل نخست (مفهوم انتظار) مراجعه شود.
  161. رجوع شود به فصل نخست (مفهوم انتظار)، سخن پیامبر اکرم(ص).
  162. برای روشن‌تر شدن این مطلب، به بخش آینده (مرزبانی و سنگربانی) مراجعه شود.
  163. حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
  164. منظور، وقایع بیستم شهریور ۱۳۸۰ ه.ش (یازدهم سپتامبر در آمریکا) است.
  165. رئیس جمهور فعلی آمریکا(۱۳۸۰ ه.ش).
  166. بحار الأنوار، ج ۴۱، ص ۲:... به خدای کعبه رستگار شدم....
  167. وسائل الشیعه، ج ۹، ص ۱۸۴.
  168. احمدی، علی اصغر، شیوه‌های ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۴۹-۱۵۳.
  169. ر.ک: خورشید مغرب، چشم به راه مهدی.
  170. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸.
  171. الغیبه نعمانی به نقل از بحار، ج ۵۲، ص ۱۴۲.
  172. منتخب الاثر، ص ۲۴۴، بحار، ج ۳۶، ص ۳۸۶.
  173. به نقل از خورشید مغرب، ص ۳۴۳.
  174. مراجعه به نهج البلاغه فیض، خطبه ۸۶.
  175. طبسی، نجم‌الدین، چشم به حکومت مهدی(ع)، ص
  176. الغیبة، نعمانی، به نقل از بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۳۵.
  177. الملاحم و الفتن، ص ۱۴۹، به نقل از چشم به راه مهدی، ص ۳۷۶ – ۳۷۷.
  178. الغیبه، نعمانی، نقل از بحار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.
  179. بحارالانوار، ج ۲، ص ۳۶۶، به نقل از خورشید مغرب، ص ۳۵۱.
  180. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۶.
  181. بحارالانوار، ج ۳۶، ص ۲۰۷.
  182. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸.
  183. یوم الخلاص، ص ۲۲۴.
  184. عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، ج ۱، ص ۶۳.
  185. الغیبه، شیخ طوسی به نقل از بحار، ج ۵۲، ص ۱۳۰.
  186. الملاحم و الفتن، ص ۱۴۸، به نقل از چشم به راه مهدی، ص ۳۸۴.
  187. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰، به نقل از خورشید مغرب، ص ۳۵۰ – ۳۴۹.
  188. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸.
  189. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  190. مجلسی، بحارالانوار، ج ۵٢، ص ١٢۵.
  191. مجلسی، بحارالانوار، ج ۵٢، ص ١٢۴؛ صفار، بصائرالدرجات، ج ١، ص ٨۴.
  192. مجلسی، بحارالانوار، ج ۵٢، ص ١٢۴.
  193. موسوی، سید علی، فلسفه انتظار فرج با تأکید بر افضل اعمال بودن آن، ص ۲۳۲.
  194. «... رهنمودی برای پرهیزگاران است همان کسانی که «غیب» را باور دارند» سوره بقره، آیه ۲-۳.
  195. ینابیع الموده، قندوزی، ج۳، ص۱۰۱؛ المحجة فیما نزل فی القائم الحجة، فقیه بزرگ بحرین علامه سید هاشم توبلانی، ص۱۶-۱۷.
  196. یوسف مدن، روان‌شناسی انتظار، ص ۱۷۰.
  197. بحارالانوار، ج ۹۹، ب ۷، ص ۱۱۲، ح ۲: قال الصادق(ع): ﴿إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيدًا * وَنَرَاهُ قَرِيبًا آنان آن (روز) را دور می‌بینند * و ما آن را نزدیک می‌بینیم» سوره معارج، آیه ۶-۷.
  198. طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص 21-22.
  199. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۹۸.