کوفه
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل کوفه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
کوفهاز شهرهای مهم و تاریخی عراق، که پیشتر در قلمرو حکومت ساسانیان بود و در زمان خلیفۀ دوم به تصرف مسلمانان درآمد و ابتدا نقشۀ مسجد جامع طرّاحی شد و گسترش شهر بر محور آن انجام گرفت و محلّ استقرار نیروهای رزمنده و قبایل عرب مسلمان گشت و عظمت یافت. [۱].
مقدمه
- در تاریخ اسلام، شاهد حوادث بسیار و تحوّلات شگفت بوده است. امیر المؤمنین(ع) کوفه را مقرّ خلافت خویش قرار داد. و بنا به روایات، امام زمان(ع) نیز پس از ظهور، در کوفه مستقر خواهد شد و سپاهیان خویش را از آنجا به اطراف اعزام خواهد نمود.[۲] از این شهر با نام "کوفان" هم یاد شده است. کوفه شهر بافضیلتی است و در روایات از آن ستایش شده و امام صادق(ع) دربارۀ آن سرزمین فرموده است: ...تربة تحبّنا و نحبّه[۳]، خاکی است که دوستدار ماست، ما هم آن را دوست داریم. کوفه سرزمین شیعیان اهل بیت بوده و چهرههای درخشانی از این شهر و قبایل اطرافش در راه علی(ع) و امام حسین(ع) و اهل بیت پیامبر جانفشانی کردهاند و امویان پیوسته بغض و کینۀ شیعه علی(ع) را در این سرزمین در دل داشته و به سرکوبی آنان پرداختند. قیامهای متعددی در این شهر به هواداری اهل بیت و مبارزه با جبّاران اموی و عباسی شکل گرفته است؛ گرچه در تاریخ، مردم کوفه به تلوّن و بیثباتی و بیوفایی شهرت یافتهاند و شعار "ما اهل کوفه نیستیم، علی تنها بماند"، ناظر به این سوءپیشینۀ تاریخی است.[۴] منابع فراوانی دربارۀ تاریخ، پیشینه، بزرگان، حوادث، فضایل و قبایل این شهر وجود دارد که طالبان به آنها مراجعه کنند.[۵][۶].
کوفه در موعودنامه
- یکی از چهار شهری است که حقتعالی آن را اختیار فرموده و "طور سینین" تفسیر به آن شده است. در روایت است که حرم خدا و حرم رسول (ص) و حرم امیر المؤمنین (ع) است و یک درهم تصدق در آن، صد درهم حساب میشود و دو رکعت نماز در آن به صد رکعت حساب میآید[۷]. این شهر تقریبا در هشت کیلومتری شهر نجف واقع است.
- در روایات مقر حکومت حضرت مهدی (ع) معرفی شده است و حضرت پس از ظهور از مکه به مدینه آمده و در آنجا همراه با دهها هزار نفر از همراهان به سوی کوفه رهسپار میشوند. حضرت در کوفه بهگونهای راهها و خیابانها، شهرها و مساجد را توسعه میدهد که خانههای کوفه به رود کربلا -فرات- متصل میشود و مسجد باشکوهی در پشت کوفه ساخته میشود که هزار در دارد. پیامبر (ص) فرمودند: عصای موسی (ع)، انگشتر سلیمان (ع)، و محل جوشیدن آب در طوفان نوح (ع) و محل تجمع پیامبران (ع) در مسجد کوفه بوده است[۸].
- حضرت علی (ع) در خطبه ۴۷ نهج البلاغه فرموده است: هرستمگری که به شهر کوفه نظر سوئی داشته باشد، خدا او را گرفتار میسازد و یا به قتل میرساند. امام حسن مجتبی (ع) در عظمت این شهر فرمود: "جای پایی در کوفه برای من از خانهای در مدینه برتر است"[۹] و امام باقر (ع) فرمود: وقتی قائم ما قیام کند، رهسپار کوفه میشود و چهار مسجد را در آنجا ویران میکند[۱۰].
- شهر کوفه را باید اولین شهر دانست که تمایلات شیعی در آن بهطور وسیعی بروز و ظهور یافت. این امر به زمانی برمیگردد که امام علی (ع) مرکز خلافت خویش را از مدینه به این شهر منتقل کرد. در زمان امام صادق (ع) مراودات برخی خاندانهای شیعی و گروهی از محدثان با امام (ع) موجب شد تا جوّ علمی شهر شکل گیرد و به زودی شهر کوفه یکی از مراکز حدیثی شیعه گردید. بسیاری از اصحاب ائمه (ع) محدثان کوفی بودند. با انتقال ائمه (ع) به عراق، در نیمه اول قرن سوم، این شهر به جهت نزدیک بودن به محل استقرار امامان و گسترش مراودات شیعیان با ایشان موقعیت ممتازتری یافت. در عصر غیبت، این شهر گرچه موقعیت علمی خود را کمابیش حفظ کرده بود و لیکن همانند گذشته نبود. مرکزیت یافتن شهر قم بهعنوان شهری علمی که عالمان آن دارای عقاید درستی بودند از یک سو و شکلگیری تدریجی بغداد از سوی دیگر، موجبات ضعف موقعیت علمی کوفه را فراهم ساخته بود. با این حال هنوز شهر کوفه به عنوان مرکز اصلی جهان تشیع قلمداد میشد و دارای مکتب خاصی بود که محدثان و فقیهان شهر از آن پیروی میکردند. در این شهر خاندانهای علمی قدیمی میزیستند که تا این دوران جایگاه علمی خویش را حفظ کرده بودند. از جمله اشعریان که از قبایل یمنی بودند و شاخهای از آنها در قم، زعامت علمی و دینی را داشتند. آل نهیک از قبیله نخع، آل جهم از قبیله لخم، آل زربی از بنی اسد و آل اعین از دیگر خاندانهای مشهور بودند.
- در بین این خاندانها، آل اَعیَن از همه سرشناستر بودند. آنها بزرگترین خاندان شیعه مذهب در شهر کوفه بودند که رجال علمی و مذهبی آنها بیش از دیگران و ممتازتر از دیگران بودند. نخستین رجال دینی آنها در زمان سجاد و امام باقر (ع) بودند و بازماندگان آنها تا عصر غیبت باقی بودند و در میان آنان فقیهان و قاریان و ادیبان و راویان حدیث بسیار بود.
- در عصر غیبت چند تن از این خاندان شاخص بودند: علی بن سلیمان بن حسن از شاخه بکریون، که توقیعاتی از ناحیه امام (ع) درباره وی صادر شد. وی از مشایخ روایت ابن بابویه قمی است و کتابی به نام النوادر نوشت. علی بن یحیی ابوالحسن زراری، شیخ طوسی در کتاب الغیبة در فصل مربوط به کسانی که امام مهدی (ع) را دیدهاند روایتی از محمد بن حسن قمی نقل میکند که بر طبق آن امام (ع) راوی را در مسائل دینیاش به ابوالحسن زراری ارجاع داده بود. طوسی این امر را دلیل بر این میداند که او وکیل امام بوده است. محمد بن سلیمان بن حسن که از اصحاب امام عسکری (ع) بود و در ایام غیبت با امام (ع) در ارتباط بود و گویا وکیل آن حضرت بوده است، در سال ۳۰۰ ق. درگذشت و تألیفاتی از خود باقی گذاشت. اما چهره شاخص این خاندان در این عصر، ابو غالب زراری است. عبیدالله بن احمد بن محمد (۲۵-۳۶) ق. از شاخه بکریون خاندان اعین بود. او عالمی فرهیخته و صاحب تصنیفات بود که تنها رساله وی در باب رجال خاندان اعین به دست ما رسیده است.
- از دیگر خاندانهای علمی کوفه آل نُهیک از قبیله نخع هستند. نجاشی از آنها تعبیر به "بیت من اصحابنا" دارد. عبیدالله بن احمد بن نهیک از چهرههای برجسته این خاندان است که بسیاری از اصول اربعمائه (اصول چهار صدگانه) را گرد آورده بود. ابو علی احمد بن احمد بن عمار (متوفا ۳۴۶ ق. )از مشایخ جلیل القدر کوفه بود که تألیفاتی داشت؛ از جمله کتابی درباره پدران نبی اکرم (ص) و ایمان ابو طالب.
- یکی از چهرههای برجسته علمی کوفه "ابن عقده" است. وی، احمد بن محمد بن سعید همدانی (متوفا ۳۳۳) زیدی جارودی بود، اما ارتباط زیادی با فقیهان و محدثان امامیه داشت و روایات بسیاری از ایشان نقل کرده است.
- جو علمی کوفه برخلاف قم بسیار آشفته و نااستوار بود. عدم ثبات عقیده از خصوصیات بارز کوفیان بود که از دیرباز بدان شناخته شده بودند. گرایشات افراطی و اندیشههای غلوّآمیز که سابقه دیرینهای در این شهر داشت، در عصر غیبت نیز همچنان باقی بود. در میان عالمان و محدثان کوفی در این عصر به نام کسانی برمیخوریم که به غلو و ارتفاع متهم و یا مشهور بودند.
- شهر کوفه همچنین منشأ پیدایش بسیاری از فرقههای شیعی چون زیدیه، خطابیه، واقفیه و... بود. در عصر غیبت نیز غالباً محدثان زیدی و فقیهان واقفی و فطحی مذهب کوفه حضور داشتند؛ برخلاف قم که حضور چنین افرادی را برنمیتابید. از آن جمله میتوان به علی بن حسن طاهری واقفی مذهب و علی بن حسن بن فضال که به داشتن مذهب فطحیه مشهور بود، اشاره کرد.
- از ویژگیهای عالمان کوفه دسترسی آنها به اصول چهار صدگانه بود که در ایام حضور ائمه (ع) نگاشته شده بود و اساس فقه مکتوب شیعی را تشکیل میداد. اکثر اصول چهارصدگانه در دست محدثان و راویان کوفی بود و آنها را روایت میکردند. درباره علی بن محمد بن زبیر کوفی (متوفا ۳۴۸) که بیش از صد سال عمر کرد گفته شده است که اکثر این اصول را روایت میکرد. همچنین ابو علی احمد بن محمد بن عمار (متوفا ۳۴۶ ق. ) که از مشایخ جلیل القدر کوفه بود، نیز بسیاری از اصول را در دست داشت و روایت میکرد. در شهر کوفه اندیشههای کلامی و عقلی بسیار رایج بود. علمای کلام و متکلمان شیعه در کوفه زیاد بودند و تألیف و نگارش در حوزه علوم کلامی کم نبود. این امر بیشتر ناشی از وجود فرقههای مختلف و حضور اندیشههای گوناگون بود که ناخواسته موجب پدید آمدن بحثهای کلامی و عقلی میان اندیشمندان میشد[۱۱][۱۲].
پرسشهای وابسته
جستارهای وابسته
- آرماگدون
- بحران معنویت
- پارکلیت
- جیش الغضب
- حکومت امام زمان (ع)
- خروج جنبندهای از زمین
- خروج سفیانی
- خروج منبعث سوم
- رجعت
- رویارویی امام مهدی (ع) با جاهلان
- سوشیانس
- سوشینت
- صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان
- ظهور امام مهدی (ع)
- ظهور دجال
- ظهور منجی بزرگ بشر
- فارقلیط
- ماشیح
- موعودباوری
- میتریا
- ندای آسمانی
- نزول عیسی (ع)
- نشانهها و رخدادهای مهم آخر الزمان
- نشانههای ظهور
- وقوع اختلافها و درگیریهای بسیار
- وقوع مصائب
- هجوم یأجوج و مأجوج
- هوشیدر
- هوشیدرماه
- ابدال
- ابر رام
- ابر سخت
- ابراهیم بن ادریس
- ابراهیم بن محمد تبریزی
- ابراهیم بن محمد همدانی
- ابراهیم بن مهزیار اهوازی
- ابروهای حضرت
- ابقع
- ابن ابی العزاقر
- ابن ابی زینب
- ابن الحسین
- ابن انباری
- ابن بابویه
- ابن جنید
- ابن حسام
- ابن حوشب
- ابن خلدون
- ابن شاذان
- ابن متیل
- ابن مغازلی
- ابن یمین
- ابو ابراهیم
- ابو اسحاق ابو عبیده ثقفی
- ابو الادیان
- ابو الحسن
- ابو الدنیا
- ابو العنبس
- ابو القاسم حسن بن احمد
- ابو القاسم
- ابو بکر بغدادی
- ابو جعفر
- ابو حامد عمران بن مفلس
- ابو دجانه انصاری
- ابو دلف کاتب
- ابو سهل نوبختی
- ابو صالح
- ابو عبد الله بزوفری
- ابو عبد الله
- ابو علی حجدر
- ابو غالب
- ابو محمد حسین بن ابراهیم
- ابو محمد
- ابو هاشم جعفری
- اثبات الوصیه
- اثبات امامت حضرت
- اثبات وجود مهدی
- اثنی عشری
- احبشیه
- احجار الزیت
- احسان
- احکام جدید
- احمد الکاتب
- احمد امین مصری
- احمد بن ابراهیم
- احمد بن اسحاق اشعری
- احمد بن عبد الله هاشمی
- احمد بن محمد زجورجی
- احمد بن هلال
- احمد
- احمدیه
- احیای سنت محمدی
- اخباریه
- اخلاق حضرت
- اخنس
- اخیار
- ادعای ارتباط با حضرت
- ادعای مهدویت
- ادعای نیابت
- ادعیه امام زمان
- اذاعه
- اذن سامعه
- اربعینیات درباره حضرت
- ارتباط با حضرت
- ارشاد
- ارمینیه
- ارنون
- ازد
- ازدواج حضرت
- اسامی حضرت در کتب ادیان
- اسب حضرت
- استخاره امام زمان
- استخلاف
- استضعاف
- استغاثه به حضرت مهدی
- استکبار جهانی و مهدیباوری
- اسحاق احمر
- اسحاق بن اسماعیل
- اسحاق بن یعقوب
- اسدی
- اسراء
- اسرافیل
- اسکافی
- اسم اصلی حضرت
- اسم حضرت
- اسماعیل بن جعفر الصادق
- اسماعیل بن صادق
- اسماعیل بن علی
- اسماعیل بن موسی بن جعفر
- اسماعیلیه
- اشتراط الساعه
- اشعیا
- اصحاب حضرت
- اصحاب طالوت
- اصحاب کهف
- اصل
- اصهب
- اعاجم
- اعتقاد به منجی
- اعتقاد به مهدی
- اعلام الوری
- اعلام ظهور
- اعیان الشیعه
- افضل الاعمال
- افیق
- اقامتگاه حضرت
- اقتصاد در عصر ظهور
- اقلیتها در حکومت حضرت
- البیعه لله
- الر
- الغیبه
- الفصول العشره فی الغیبه
- المهدی
- الواح موسی
- الیاس
- ام ایمن
- ام خالد
- ام محمد
- امام زمان
- امام مهدی (ع)
- امامیه
- امان زمین
- امت امت
- امت معدوده
- امر به منکر
- امر ناگهانی
- امکان رجعت
- امن یجیب
- امنیت پس از ظهور
- امنیت پیش از ظهور
- امیر الامره
- امیر المومنین
- انا انزلنا
- انتظار در مسیحیت
- انتظار فرج
- انتظار مثبت
- انتظار منفی
- انتظار و بهداشت روان
- انتظار و صهیونیسم
- انتظار
- انجیل و بشارت موعود
- اندام حضرت
- انصار حضرت
- انطاکیه
- انکار حضرت
- انگشتر سلیمان
- انگشتری حضرت
- انوری
- اوپانیشاد
- اوتاد
- اوقات مخصوص حضرت
- اوقات و حالات دعا برای حضرت
- اوقیدمو
- اولین برنامه حضرت
- اولین پرچم
- اولین جنگ حضرت
- اولین خطبه حضرت
- اولین دادگاه پس از ظهور
- اولین رجعتکننده
- اولین سپاه حضرت
- اولین کشتار
- اولین مدعی نیابت
- اولین نایب خاص
- اهداف نیابت
- اهل سنت و مهدی
- اهل کتاب
- اهلی شیرازی
- ایام الله
- ایدی
- ایرانیان
- ایزدشناس
- ایزدنشان
- ایستاده
- ایلیا
- ایوب بن نوح
- آتش و دود
- آثار انتظار
- آثار حضرت
- آثار دعای فرج
- آثار ظهور
- آخر الزمان
- آخرین دولت
- آخرین دیدار عمومی حضرت
- آداب ملاقات با حضرت
- آدینه
- آرماگدون
- آزمون غیبت
- آزمون یاران حضرت
- آس
- آسیبشناسی تربیتی مهدویت
- آشوبهای جهانی
- آل اعین
- آمادگی برای غیبت
- آینده جهان و نظریهپردازان
- آیین جدید
- باب الله
- باب غیبت
- باب لد
- باب
- بابا فغانی شیرازی
- بابیه
- باد زرد
- باد سرخ
- باد سیاه
- باران بیموقع
- بارانهای فراوان
- بازرگانی در عصر ظهور
- بازوی حضرت
- باسط
- باسک
- باقریه
- باقطانی
- بانوی کنیزان
- باهله
- بتریه
- بحر العلوم
- بخش دوم:برشمردن دعاها و زیارات مربوط به امام عصر
- بخشش حضرت
- بداء
- بدر
- براق
- برکت در عصر ظهور
- برهان الله
- برهان
- بشر بن سلیمان
- بشقاب پرنده
- بشیریه
- بصره
- بطن ارزق
- بغداد
- بغوطه
- بقیه الانبیاء
- بقیه الله
- بکمینابدو
- بلد الامین
- بنده یزدان
- بنی اصفر
- بنی شیبه
- بنی ضبه
- بنی قنطوره
- بنی هاشم
- بنیانگذار بهاییت
- بواسیر
- بهاییه
- بهداشت در عصر ظهور
- بهرام
- بیت الحمد
- بیت المقدس
- بیداء
- بیر معطله
- بیعت
- بینیازی در عصر ظهور
- بیوح
- پاتیکل
- پایان تاریخ
- پایان حکومت حضرت
- پدر حضرت
- پرچم پیامبر
- پرچم پیش از قیام
- پرچم زرد
- پرچم سبز
- پرچم سفید
- پرچم سیاه
- پرچم قیام
- پرچم هدایت
- پروژه بولیمود
- پرویز
- پسر انسان
- پنج سالگی حضرت
- پیراهن حضرت ادم
- پیراهن حضرت
- پیروان ادیان
- پیشانی حضرت
- پیشگویی ارماگدون
- پیشگویی غیبت
- پیشگویی ولادت حضرت
- پیشگوییهای کتاب مقدس
- پیشگوییهای نوستر اداموس
- پیشگوییهای واقع شده
- تابوت سکینه
- تابوت موسی
- تادیب
- تالی کتاب الله
- تالی
- تالیف قلوب
- تایید
- تجدید دین
- تخت سلیمان
- تخریب مساجد
- تخریب مسجد الاقصی
- تداوم امامت
- تذکره
- تردید در حضرت
- ترس حضرت
- ترس
- تسبیح حضرت
- تشرف
- تقیه
- تکریم اماکن منسوب به حضرت
- تکریم ایمه از حضرت
- تکریم پیامبر از حضرت
- تکریم نام حضرت
- تمارین
- تمام
- تمنیحا
- تناثر نجوم
- تورات و بشارت موعود
- توسل به حضرت
- توقیت
- توقیع ابتدایی
- توقیع اسحاق بن یعقوب
- توقیع
- تهران در اخر الزمان
- ثایر
- ثویه
- جابر
- جابلسا
- جابلقا
- جابیه
- جارودیه
- جاماسبنامه
- جامعه
- جاموس
- جبرییل
- جبیر بن خابور
- جده
- جذام
- جزیره خضراء
- جزیه
- جعفر کذاب
- جعفر
- جعفریه
- جفر
- جمادی
- جمعه
- جمکران
- جموداندیشان
- جن
- جنب
- جنگ و کشتار
- جوار الکنس
- جوانان
- جویای تبریزی
- جهانگشایی امام
- جهانیسازی حضرت
- جهینه
- جیحون
- جیش الغضب
- چراغ مخفی
- چشمان حضرت
- چهارمین نایب خاص
- چهرهشناسی حضرت
- چهل روز قبل از قیامت
- چهل
- چهلروزگی حضرت
- حاجز بن یزید
- حارث بن حارث
- حاشر
- حافظ شیرازی
- حبابه والبیه
- حبه
- حج در اخر الزمان
- حج کردن به نیابت حضرت
- حج و مهدی
- حجاب
- حجاز
- حجت پنهان
- حجت ظاهر
- حجت
- حجتیه
- حجر الاسود
- حجه الله
- حجی نبی
- حدیثه
- حذیفه بن یمان
- حرب و قیس
- حرز حضرت
- حرستا
- حزقیال نبی
- حزین لاهیجی
- حسن بن حسین عسکری
- حسن بن علی وجناء
- حسن بن قاسم بن علا
- حسن بن مثله
- حسن بن محبوب
- حسن خالص
- حسین بن الحسن العلوی
- حسین بن روح
- حسین و مهدی
- حصینه
- حضرت شوونیه
- حق
- حقوق حضرت بر شیعیان
- حکم داود
- حکومت اسلامی در غیبت کبری
- حکومت واحد جهانی
- حکیمه
- حلاج
- حمد و حامد
- حملاها
- حمیری قمی
- حیره
- خاتم الایمه
- خاتم الایمه
- خازن
- خاقانی
- خاکسپاری حضرت
- خال حضرت
- خاندان نوبختی
- خبر ولادت حضرت
- ختم وصایت
- ختنه
- خجسته
- خداشناس
- خدمت به حضرت
- خراسان
- خروج دجال
- خروج سفیانی
- خروج یاجوج و ماجوج
- خروج یمنی
- خزیمه
- خسرو
- خسف بیداء
- خسف
- خسوف و کسوف
- خشک شدن نیل
- خضر
- خطبه امام سجاد
- خطبههای حضرت
- خلف صالح
- خلفای دوران غیبت صغری
- خلفای عباسی
- خلوت حضرت
- خلیفه الاتقیاء
- خلیفه الله
- خلیل
- خماهن
- خمط
- خنس
- خواب مخزومی
- خواجوی کرمانی
- خورشید پشت ابر
- خورشید و ماه
- خونخواهی حسین
- خیر الفوارس
- دابه الارض
- دادتگ
- داعی
- دامپروری در عصر ظهور
- دانش حضرت
- دانش در عصر ظهور
- دانشمندان اخر الزمان
- دانیال
- داوری حضرت
- دجال
- دروازه اصطخر
- دروزی
- دریاچه طبریه
- دزدان کعبه
- دست بر سر گذاردن
- دست حضرت
- دشواری انتظار
- دعا برای امام زمان
- دعا برای سلامتی حضرت
- دعا برای فرج
- دعاهایی که در ارتباط غیرمستقیم با حضرت است
- دعاهایی که در مورد خود حضرت است
- دعای افتتاح
- دعای جدید
- دعای حضرت برای شیعیان
- دعای حضرت مهدی
- دعای سمات
- دعای صلوات
- دعای عبرات
- دعای عهد
- دعای غریق
- دعای غیبت
- دعای فرج
- دعای قنوت
- دعای ندبه
- دعای نور
- دعبل خزاعی
- دلدل
- دمنسیان
- دندان حضرت
- دو خون
- دو غیبت
- دوازده امام
- دوران حیرت
- دوشنبه
- دولت کریمه
- دومین نایب خاص
- دید
- دین اینده جهان
- دین جدید
- دینداری در عصر غیبت
- دینفروشی
- ذو السویقتین
- ذو الفقار
- ذو القرنین
- ذی حجه
- ذی طوی
- ذی قعده
- راحتطلبان
- راضی بالله
- راویان احادیث مهدی از اهل سنت
- راویان احادیث مهدی از صحابه
- راه اثبات نیابت
- راهنما
- رایقه
- رب الارض
- ربا
- ربیع
- رجب
- رجعت امامان
- رجعت پیامبران
- رجعت در ادعیه و زیارات
- رجعت در امتهای پیشین
- رجعت در روایات
- رجعت در قران
- رجعت زنان
- رجعت و اندیشمندان
- رجعت
- رجعتکنندگان
- رجل
- رحبه
- رشوه
- رشیق
- رضوی
- رفاه در عصر ظهور
- رفتار امام با دشمنان
- رفقا
- رقعه حاجت
- رکن و مقام
- رمضان
- رمیله
- رنگ چهره حضرت
- روح القدس
- روز قیام
- روزها در عصر حضرت
- رومیان
- رونی
- رویای نرجس
- ری
- ریحانه
- ریزش و رویش
- ریگ ودا
- زاهره
- زبور
- زبیده
- زرتشت و بشارت موعود
- زره پیامبر
- زکریا
- زلزله
- زمامداران اخر الزمان
- زمان ظهور
- زمانی بیاید
- زمینهسازان ظهور
- زمینهسازی غیبت
- زنان اخر الزمان
- زنان در دوران ظهور
- زنان در غیبت صغری
- زنج
- زند افریس
- زند
- زندیق
- زوراء
- زهد حضرت
- زیات
- زیارت ال یاسین
- زیارت امام زمان
- زیارت جامعه
- زیارت عاشورا
- زیارت مادر حضرت
- زیارت ناحیه مقدسه
- زیدیه
- زیور بیت المقدس
- ساعت مخصوص حضرت
- ساعه
- سال فرد
- سامرا
- سباییه
- سبیکه
- سبیل
- ستاره دنبالهدار
- سجده حضرت
- سحاب
- سخاوت حضرت
- سدره المنتهی
- سرخی اسمان
- سرداب سامرا
- سردابیه
- سرگذشت نرجس
- سرمه در چشم
- سرور اهل بهشت
- سروش ایزد
- سطیح کاهن
- سعیده
- سفط
- سفیانی
- سلاح حضرت
- سلاح یاران حضرت
- سلار
- سلام بر حضرت
- سلطان مامول
- سلمان فارسی
- سمات
- سمان
- سمری
- سمیه
- سن حضرت هنگام ظهور
- سنا
- سنایی
- سنت جدید
- سند دعای ندبه
- سنگ موسی
- سنوسی
- سوار بر ابر
- سوره کهف
- سوسن
- سوشیانس
- سومین نایب خاص
- سه جور استخاره امده است
- سهم امام
- سیحون
- سید بن طاووس
- سید حسنی
- سید خراسانی
- سید شمس الدین
- سید هاشمی
- سید
- سیره حضرت
- سیصد و سیزده
- سیف
- سیما
- سیمای دوران ظهور
- شاخصهای دینداری
- شادمانی جهان از ظهور
- شاکمونی
- شام
- شاهدان ولادت حضرت
- شب جمعه
- شباهت حضرت
- شجاعت حضرت
- شرعه التسمیه
- شروسی
- شرید
- شریعی
- شعار پرچم قیام
- شعار یاران حضرت
- شعبان
- شعر مهدوی
- شعیب بن صالح
- شفاعت حضرت
- شکر امام
- شلمغانی
- شماطیل
- شمایل حضرت
- شمشیرهای اسمانی
- شمعون
- شنوءه
- شواذ ال محمد
- شوال
- شورش بر حضرت
- شوق دیدار
- شهاب ثاقب
- شهادت در رکاب حضرت
- شهادت کنیزان به رویت حضرت
- شهادت وکلا به رویت حضرت
- شیخ الاوصیاء
- شیصبانی
- شیطان
- شیعه در عصر ظهور
- شیعه و مهدی
- شیلو
- شیوه حکومت حضرت
- صاحب الامر
- صاحب الدار
- صاحب الدوله الزهراء
- صاحب الرجعه
- صاحب الزمان
- صاحب السیف
- صاحب العصر
- صاحب الغیبه
- صاحب الناحیه
- صاحب سرداب
- صاحب کره البیضاء
- صاحب
- صاعقه
- صافیه
- صالح
- صاید بن صید
- صایدیه
- صبح مسفر
- صبر بر غیبت
- صبر حضرت
- صحاح
- صدای زمینی
- صدق
- صدقه
- صدوق
- صراط
- صفر
- صفنیا
- صلوات
- صله با حضرت
- صمصام الاکبر
- صندل
- صورت حضرت
- صورتی در خورشید
- صورتی در ماه
- صهیونیسم مسیحی
- صیاح
- صیانه ماشطه
- صیحه اسمانی
- صیقل
- ضحی
- ضیاء
- طاعون
- طاغوت
- طالب التراث
- طالب املی
- طالب
- طالقان
- طلوع خورشید از مغرب
- طلوم
- طوسی
- طول عمر حضرت
- طی الارض
- ظریف
- ظهور
- عاشورا و انتظار
- عاشورا
- عاق والدین
- عاقبه الدار
- عالم
- عاموس نبی
- عباس فاطمی
- عبای حضرت
- عبد الله بن شریک عامری
- عبد الله بن شریک
- عبد الله بن صالح
- عبد الله بن عباس علوی
- عبد الله
- عبقری الحسان
- عثمان بن سعید
- عجلهکنندگان
- عدالت مهدی
- عدل
- عذاب ادنی
- عرب
- عرض اعمال
- عرض حاجت به حضرت
- عرفات
- عرق و علق
- عریضه به حضرت
- عریضهنویسی
- عزاقریه
- عزه
- عسکر
- عسکری
- عسکریه
- عصای موسی
- عصایب
- عصر امام خمینی
- عصر
- عطار نیشابوری
- عطر حضرت
- عطسه
- عقل
- عقید
- عقیقه حضرت
- علامه حلی
- علت غیبت
- علم مصبوب
- علم منصوب
- علی بن ابراهیم بن مهزیار
- علی بن بلال
- علی بن زیاد
- علی بن عاصم کوفی
- علی بن فاضل مازندرانی
- علی بن فرات
- علی بن محمد سمری
- علی بن مطهر
- علی بن مهزیار
- عمامه حضرت
- عمانی
- عمر بن زید
- عمرو الاهوازی
- عمری
- عناطیس
- عنصری بلخی
- عوف سلمی
- عهد عتیق
- عیسی
- عیسی بن مهدی جواهری
- عین
- غار انطاکیه
- غار ثور
- غانم
- غایب
- غایه الطالبین
- غایه القصوی
- غرب و اخر الزمان
- غرب و مهدویت
- غربت حضرت
- غرقد
- غریم
- غضباء
- غلام
- غنی
- غوث الفقرا
- غوث
- غوطه
- غیب
- غیبت شانیه
- غیبت صغری
- غیبت کبری
- غیبت
- فارس الحجاز
- فارس
- فاضل
- فایده امام غایب
- فایده حضرت
- فایده غیبت
- فتح
- فترت
- فتن و ملاحم
- فتنه سرا
- فتنه فلسطین
- فتنه
- فجر
- فرات
- فراگیر شدن ظلم
- فراید السمطین
- فرج الاعظم
- فرج المومنین
- فرج
- فرخنده
- فردوس الاکبر
- فرزندان حضرت
- فرزندان مهدوی
- فرشتگان
- فرقه
- فرقهگرایی
- فرماندهان سپاه حضرت
- فرود امدن عیسی
- فضل بن شاذان
- فضل بن یحیی
- فضیلت انتظار
- فطحیه
- فطرت و مهدویت
- فقیه
- فقیهان
- فلان
- فلسفه انتظار
- فلسفه غیبت
- فواید الشمسیه
- فوتوریسم
- فیذموا
- فیروز
- فیض کاشانی
- قابض
- قابله حضرت
- قاتل الکفره
- قادیانی
- قاسم انوار
- قاسم بن علاء
- قاسم بن علی
- قاطع
- قانون ارث
- قاهر بالله
- قایم الزمان
- قایم
- قبیله کلب
- قتاد
- قتل نفس زکیه
- قد حضرت
- قدر
- قدرت حضرت
- قذف
- قرامطه
- قران و بشارت موعود
- قران
- قرقیسیا
- قریش
- قزوین
- قسط
- قسطنطنیه
- قشریگری
- قصیده ابن عرندس
- قضای جدید
- قطایع
- قطب
- قطران تبریزی
- قطع رحم
- قطوانی
- قم
- قنواء
- قوه
- قیام با شمشیر
- قیامت
- قیس
- قیم الزمان
- کار
- کارگزاران حکومت مهدی
- کاسر عینه
- کاشف الغطاء
- کافور بن ابراهیم
- کافور
- کافی
- کامل بن ابراهیم
- کامل سلیمان
- کبریت احمر
- کتاب جدید
- کتاب حضرت
- کتابنامه دعای ندبه
- کتابنامه رجعت
- کتابهای غیبت
- کذاب مفتر
- کرخ
- کرعه
- کسادی
- کسروی
- کسوف
- کشاورزی در عصر ظهور
- کشته شدن شیطان
- کشف الغمه
- کشف هیکل
- کف دست
- کفایه الاثر
- کفش حضرت
- کلمه الحق
- کلینی
- کمال الدین و تمام النعمه
- کمال
- کمالات در عصر ظهور
- کمبود باران
- کمسلیما
- کنگره
- کنیز اذری
- کنیه حضرت
- کوفه
- کوکما
- کهیعص
- کیسانیه
- کیقباد دوم
- گاتها
- گرسنگی
- گریه کردن برای حضرت
- گل نرگس
- گنجهای نهفته
- گونه حضرت
- لا اله الا الله
- لسان الصدق
- لطف وجود حضرت
- لقب حضرت
- لندیطارا
- [[لواء اعظم
- لوح فاطمه
- لوح محو و اثبات
- ما منا الا مقتول
- ماء معین
- مادر حضرت
- ماریه
- ماشع
- مالک اشتر
- مامور
- مامول
- مایده
- مبدا الایات
- مبلی السرایر
- متشحط
- متمهدی
- مثلث الهی
- مثلث برمودا
- مجازی بالاعمال
- مجالس المومنین
- مجالس حضرت
- مجلسی
- محاسن حضرت
- محاضیر
- محبت حضرت
- محبوب کردن حضرت
- محجه
- محرم
- محسن
- محل ظهور حضرت
- محمد بن ابراهیم بن مهزیار
- محمد بن احمد قطان
- محمد بن ادریس
- محمد بن ایوب بن نوح
- محمد بن بشیر
- محمد بن جعفر اسدی
- محمد بن حسن صیرفی
- محمد بن شاذان بن نعیم
- محمد بن عبد الله محض
- محمد بن عثمان
- محمد بن علی بن بلال
- محمد بن فضل موصلی
- محمد بن نصیر نمیری
- محمد بن نفیس
- محمد حنفیه
- محمد
- محمد،علی و حسن
- محمدیه
- مخالفان حضرت
- مخبر بما یعلن
- مخفی بودن ولادت
- مد هامتان
- مدبر
- مدت حکومت حضرت
- مدعیان مهدویت
- مدعیان نیابت
- مدینه فاضله مهدی
- مدینه
- مرابطه
- مراقبه
- مربوع
- مرجیه
- مردان اخر الزمان
- مردی از قم
- مرکز بیت المال در عصر ظهور
- مرکز حکومت حضرت
- مرکز قضاوت حضرت
- مرگ جاهلیت
- مرگ حضرت
- مرگ سرخ
- مرگ سفید
- مرگ ناگهانی
- مروانی
- مروزی
- مریم
- مزامله
- مسبحات
- مستضعفین
- مستنصر
- مسجد الحرام
- مسجد النبی
- مسجد براثا
- مسجد جمکران
- مسجد زید
- مسجد سهله
- مسجد صعصعه
- مسجد کوفه
- مسخ
- مسلمیه
- مسیح الزمان
- مسیح دروغین
- مسیح
- مسیحیت سیاسی امریکا
- مسیحیت صهیونیستی
- مسیحیت یهودی
- مشرق
- مشیخه
- مصباح الشدید الضیاء
- مصحف امیر المومنین
- مصحف فاطمه
- مصر در دوران ظهور
- مضطر
- مظهر الفضایح
- [[معتضد بالله
- معتمد بالله
- معجزات حضرت مهدی
- معراج
- معرفت امام
- معمرین
- معنویت پس از ظهور
- معنویت پیش از ظهور
- مغرب
- مغیریه
- مفاسد اخر الزمان
- مفتوحه عنوه
- مفرج اعظم
- مفضل
- مفید
- مقام ابراهیم
- مقام امام زمان
- مقبوله عمر بن حنظله
- مقتدر بالله
- مقتصر
- مقداد
- مقدره
- مقدس اردبیلی
- مقدسماب
- مقنع
- مکانهای دعا برای حضرت
- مکتفی بالله
- مکه
- ملاحم
- ملاقاتکنندگان حضرت
- ملاک تعیین نواب
- ملخ سرخ
- ملعون ملعون
- ملیکه
- ممطوره
- ممهدون للمهدی
- من لم یجعل الله له شبیها
- منادی اسمانی
- منافقان
- منان
- منبر سلیمان
- منتظر
- منتظر
- منتظران حقیقی
- منتقم
- منجم یهودی
- منجی اعظم
- منجی
- منصور
- منعم
- موالی خاصه
- موتور
- موسوعه الامام المهدی
- موعود در اقوام و ملل
- موعود یهود
- موعود
- مولی
- مومل
- مومن ال فرعون
- موی حضرت
- مهدویت از دیدگاه اهل سنت
- مهدویت از دیدگاه شیعه
- مهدویت شخصیه
- مهدویت نوعیه
- مهدویت
- مهدی بن محمد
- مهدی در روایات
- مهدی در قران
- مهدی سودانی
- مهدی عباسی
- مهدی موعود
- مهدی و نشانههای پیامبران
- مهدی هرعی
- مهدی
- مهدیباوری در ادیان
- مهدیه
- مهمید اخر
- میراث پیامبر اکرم
- میراث پیامبران
- میرزا حسین نوری
- میرزا علی محمد باب
- میزان الحق
- میکاییل
- میلخاء
- ناامیدی از ظهور
- ناجی النجار
- ناحیه مقدسه
- ناشناخته بودن حضرت
- ناصبیها
- ناطق
- نافله
- ناقور
- ناووسیه
- نجبا
- نجف
- [[نجم
- نجم الثاقب
- ندای اسمانی
- نرجس
- نسب حضرت
- [[نسیم
- نشانههای حتمی ظهور
- نشانههای نزدیک ظهور
- نظامی گنجوی
- نعمانی
- نعمت باطن
- نعمت حضرت
- نعمت ظاهر
- نفس زکیه
- نفس
- نقبا
- نماز امام زمان
- نماز بر پیکر پدر
- نماز تسبیح
- نماز جماعت
- نماز جمعه
- نماز حاجت
- نماز عید
- نماز هدیه به حضرت
- نمازگزاران بر پیکر امام عسکری
- نمک در طعام
- نمیریه
- نواب اربعه
- نوبختیه
- نور ال محمد
- نور الاتقیاء
- نور الاصفیاء
- نور الرب
- نور حضرت
- نوروز
- نوستر اداموس
- نهار
- نهج البلاغه و مهدی
- نیابت خاصه
- نیابت عامه
- نیابت
- نیمه شعبان
- نیه الصابرین
- وادی السلام
- وادی یابس
- وارث
- واعظ قزوینی
- واقفه
- واقفیه
- واقیذ
- وتر
- وتر
- وتیره
- وتیره
- وجه
- وشن جوک
- وظایف منتظران
- وظایف نواب خاص
- وقاتون
- وقت ظهور
- وقت معلوم
- وکالت
- وکیلان حضرت
- ولادت حضرت
- ولایت فقیه
- ولایتیها
- ولی الله
- ولی عصر
- ولی نعمت
- وهوهل
- ویژگی یاران حضرت
- ویژگیهای حضرت
- هادی
- هالیوود و اخر الزمان
- هالیوود و مهدویت
- هدف قیام
- هراوه
- هرجومرج
- هرشا
- هزارهگرایی
- هفت تکبیر
- همدان
- همسر حضرت
- هندوها و بشارت موعود
- هوشع نبی
- یا لثارات الحسین
- یاجوج و ماجوج
- یادکرد حضرت
- یاران حضرت
- یاری کردن حضرت
- یاوران حضرت
- ید الباسطه
- یشوعا
- یعسوب الدین
- یعفور
- یعقوب بن منقوش
- یعقوب بن یوسف
- یکسوم
- یمانی
- یمن در دوران ظهور
- یمین
- ینابیع الموده
- یوشع بن نون
- یوفولوژی
- یوم الخلاص
- یوم الفتح
- یوییل نبی
- یهود در اخر الزمان
- یهود و مسیح موعود
- یهود و نصاریو مهدویت
- یهودا
منابع
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۵۱۵.
- ↑ ارشاد، مفید، ج ۲ ص ۳۷۹
- ↑ سفینة البحار، ج ۲ ص ۴۹۹
- ↑ در این زمینه ر. ک: «فرهنگ عاشورا»، مدخل کوفیان و کوفه
- ↑ از جمله ر. ک: «فضل الکوفه و مساجدها» مشهدی، «تاریخ الکوفه» براقی، «کوفه از نظر مذهبی» سیّد عباس حسینی، «العتبات المقدسه فی الکوفه» طریحی، «معجم البلدان» حموی، ذیل نام این شهر، «دانشنامۀ امام علی»، ج ۹ مقالۀ کوفه، «سیمای کوفه» گلی زوارهای، «فرهنگ عاشورا»، ذیل عنوان کوفه، «کوفه، پیدایش شهر اسلامی»، هشام جعیط، ترجمه ابو الحسن سروقد مقدم، فصلنامۀ «مشکوة» ، شمارۀ ۵۳ مقالۀ «مردمشناسی کوفه»
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۵۱۵.
- ↑ مفاتیح الجنان، ص ۶۳۳.
- ↑ تهذیب، ج ۳، ص ۳۵۲.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۶.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۱.
- ↑ نشریه موعود، شماره ۳۲، ص ۷۵.
- ↑ مجتبی تونهای، موعودنامه، ص:۵۹۷-۵۹۴.