پیشگویی غیبت

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن | امام مهدی در حدیث | امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

نخستین کسی که به غیبت امام زمان (ع) اشاره کرده، رسول گرامی اسلام، سپس امیر المؤمنین و سایر ائمه (ع) بودند. آنان غیبت او را پیش‌بینی کرده و سر زبان‌ها انداخته‌اند^[۱]. پیامبر (ص) فرمود: "سوگند به خدایی که مرا برای بشارت برانگیخت، قائم فرزندان من بر طبق عهدی که به او می‌رسد، غایب می‌شود... هرکس زمان غیبت را درک کرد، باید دینش را نگهداری کند و شیطان را از طریق شک به خود راه ندهد..."^[۲]. امیر المؤمنین (ع) فرمود: "آگاه باشید که آن جناب به‌طوری غایب می‌شود که شخص نادان خواهد گفت: خدا به آل محمد احتیاجی ندارد"^[۳].
مسلمانان به دلیل همین احادیث، غیبت را برای امام مهدی (ع) ضروری و از جمله خصایص آن حضرت می‌دانستند. لذا بعضی‌ها که از مهدویت سوءاستفاده کرده و خود را مهدی موعود معرفی می‌کردند، مقید بودند که تا حدی ویژگی غیبت را نیز برای خود ثابت کنند. سید حمیری می‌گوید: من درباره محمد حنفیه غلوّ کرده و عقیده داشتم که غایب است. تا مدّتی به این عقیده غلط‍‌ بودم تا این‌که خداوند بر من منّت نهاد و به وسیله امام صادق (ع) هدایت شدم، و از این عقیده برگشته و توبه کردم. به‌هرحال، مسأله غیبت آن‌چنان بین شیعیان شایع بود که مؤلفان بسیاری درباره آن کتاب‌ها نوشته‌اند. و اما کسانی که قبل از ولادت امام زمان (ع) درباره غیبت کتاب‌هایی نوشته‌اند عبارتند از: فضل بن شاذان نیشابوری (کتاب اثبات الغیبة)، ابوالحسن طائی جرمی (الغیبة)، حسن بن علی بن ابوحمزه بطائنی (الغیبة)، ابوالحسن علی بن عمر اعرج (الغیبة)، ابو علی حسن بن محمد بن سماعة (الغیبة)، ابوالفضل عباس بن هاشم ناشری (الغیبة)، ابوالحسن علی بن محمد بن علی سواق (الغیبة)، ابو اسحاق ابراهیم بن صالح انماطی (الغیبة)، عبدالله بن جعفر حمیری (الغیبة و الحیرة) و (الغیبة و مسائله)، (الفترة و الغیبة)، علی بن حسن بن علی بن فضال (الغیبة و الملاحم)، حافظ‍‌ نعیم بن حماد (الفتن و الملاحم)، ابراهیم بن اسحاق احمری (الغیبة) و...^[۴].
بنابراین، موضوع غیبت حضرت مهدی (ع) امر جدید و ناشناخته‌ای نبوده است تا برخی شیعیان از قبیل عثمان بن سعید برای حفظ‍‌ موقعیت خویش آن را اختراع کرده باشند.
اما ویژگی‌ها و ممیزات دو غیبت؛ زمان غیبت صغری محدود بود (هفتاد سال) به خلاف غیبت کبری که غیر از خدا کسی از مدّت آن اطلاع ندارد. در دوران غیبت صغری، استتار و احتجاب امام (ع) همه‌جانبه و عمومی نبود، بلکه کسانی مانند نوّاب خاص و برخی از وکلای دیگر، می‌توانستند با امام در تماس باشند و سؤالات و نامه‌های مردم را خدمت امام ببرند و پاسخ امام را به مردم برسانند، ولی در غیبت کبری، امام از انتظار مردم پنهان است و باب مکاتبات و مراسلات بسته است. البته این معنایش این نیست که امکان ندارد دیده شود، بلکه ممکن است حضرت را بعضی از افراد-کما این‌که با سندهای معتبر هم نقل شده-ببینند. در غیبت صغری، حضرت چهار نماینده داشت که آنان اقامتگاه حضرت را می‌دانستند، ولی در غیبت کبری چنین نیست. در غیبت صغری ممکن بود کسی او را ببیند و بشناسد ولی در غیبت کبری کسی او را نمی‌بیند، و اگر هم ببیند او را نمی‌شناسد. باید توجه داشت که پیشوایان دین، با بیان روایات درباره غیبت، نظرشان این بود که هرگونه شک و تردید را از دل شیعیان برطرف سازند و آنان را برای غیبت طولانی امام خود آماده نمایند تا با غیبت امام انس بگیرند و با وظایف خود در دوران غیبت آشنا شوند و از روی دلایل قطعی، به وجود غیبت امام خود ایمان راسخ و استوار پیدا کنند^[۵].

پرسش‌های وابسته

آیا درباره غیبت امام مهدی پیشگویی شده است؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

مجتبی تونه‌ای، موعودنامه.

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ سیمای آفتاب، ص ۸۴.
↑ اثبات الهدی، ج ۶، ص ۳۸۶.
↑ همان، ص ۳۹۳.
↑ در انتظار ققنوس، مقدمه، ص ۱۷.
↑ مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۲۰۱.

[1] سیمای آفتاب، ص ۸۴.

[2] اثبات الهدی، ج ۶، ص ۳۸۶.

[3] همان، ص ۳۹۳.

[4] در انتظار ققنوس، مقدمه، ص ۱۷.

[5] مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۲۰۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]