فتنه در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== * +==منابع== {{منابع}} * ))
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[فتنه]]''' است. "'''[[فتنه]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| موضوع مرتبط = فتنه
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[فتنه در قرآن]] - [[فتنه در حدیث]] - [[فتنه در نهج البلاغه]] - [[فتنه در معارف دعا و زیارات]] - [[فتنه در کلام اسلامی]] - [[فتنه در اخلاق اسلامی]] - [[فتنه در معارف مهدویت]]</div>
| عنوان مدخل = فتنه
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[فتنه (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| مداخل مرتبط = [[فتنه در قرآن]] - [[فتنه در نهج البلاغه]] - [[فتنه در معارف مهدویت]] - [[فتنه در فقه سیاسی]] - [[فتنه در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[فتنه در فقه اسلامی]]
| پرسش مرتبط  =  
}}


==فتنه موعودنامه==
'''فتنه'''، یکی از واژه‌های پرکاربرد درباره حوادث [[آخرالزمان]] و آفت‌های آن است؛ از آن جمله می‌توان [[آشوب]]، حوادث ناگوار [[روزگار]]، [[اختلاف]]‌پراکنی، تفرقه‌اندازی، [[جنگ]]، ناامنی، [[گمراهی]]، [[عذاب]]، بلاهای آسمانی. نامشخص بودن [[حق]] و [[باطل]] و... یاد نمود. [[روایات]] زیادی در این باره وجود دارد.
*واژه "[[فتنه]]" در [[قرآن کریم]] و [[سنت]] به دو معنای [[عام و خاص]] آمده است. معنی عام آن عبارت است از هر [[امتحان]] و [[آزمایش]] که برای [[انسان]] پیش آید و معنی خاص آن عبارت از حوادث و پیشامدهایی است که [[مسلمانان]] را در بوته [[امتحان]] قرار داده و از مرز [[دیانت]] [[منحرف]] می‌سازد و مقصود از آشوب‌های داخلی و خارجی که [[پیامبر]]{{صل}} هشدار داده همین معنا است. در میان [[صحابه]]، [[حذیفه]] بن یمان در [[آگاهی]] به [[روایات]] [[فتنه]] [[معروف]] بوده است.
*عده‌ای از [[راویان]] و [[دانشمندان]] [[اسلامی]] کتب‌های خاصی به نام "[[الفتن]] و الملاحم" و مانند آن تألیف نموده و [[روایات]] واردشده در این زمینه را در آن کتاب‌ها گرد آورده‌اند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمودند: "چهار [[فتنه]] بر [[امت]] من خواهد رسید که در [[فتنه]] اول، [[خون‌ریزی]] و در دومی، [[خون‌ها]] و [[اموال]] و در [[فتنه]] سوم، [[خون‌ها]] و [[اموال]] و [[زنان]] [[حلال]] شمرده می‌شود. چهارمین [[فتنه]] و [[آشوب]] فتنه‌ای است، کور و کر و همه‌گیر و هم‌چون [[کشتی]] متلاطم در دریا، هیچ‌کس از آن پناهی نمی‌یابد. آن [[فتنه]] از [[شام]] برخاسته و [[عراق]] را فرامی‌گیرد... [[بلا]] و گرفتاری، [[مردم]] را مانند پوست دباغ‌خانه گوشمال می‌دهد و هیچ‌کس [[قادر]] نیست بگوید: بس کنید و دست نگهدارید! اگر آن را از ناحیه‌ای برطرف سازند از ناحیه‌ای دیگر سر برآورده و ظاهر می‌گردد"<ref>الملاحم و الفتن، ص ۱۷؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۳۷۱.</ref>.
در [[روایت]] دیگری چنین آمده: "آن‌گاه فتنه‌ای پدید می‌آید،... به‌گونه‌ای که خانه‌ای نیست که آن [[فتنه]] داخل آن نشده، و مسلمانی نیست که سیلی آن را به صورت خود لمس نکرده باشد، تا آن‌که مردی از [[خاندان]] من [[ظهور]] نماید"<ref>ابن حماد، ص ۱۰.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۱.</ref>.


==[[فتنه]] در [[فرهنگنامه]] [[آخرالزمان]]==
== مقدمه ==
*[[فتنه]] به معنی آزمودن و [[امتحان]] کردن است اما در [[احادیث]] [[آخرالزمان]] که از آن بسیار یاد شده است به معانی مختلفی به کار رفته است، از آن جمله می‌توان [[آشوب]]، حوادث ناگوار روزگار، [[اختلاف]] پراکنی، تفرقه‌اندازی، [[جنگ]]، [[ناامنی]]، [[گمراهی]]، [[عذاب]]، بلاهای آسمانی. نامشخص بودن [[حق]] و [[باطل]] و... یاد نمود در [[قرآن]] نیز این واژه بسیار به کار رفته است.  
واژه "[[فتنه]]" در [[قرآن کریم]] و [[سنت]] به دو معنای [[عام و خاص]] آمده است. معنی عام آن عبارت است از هر [[امتحان]] و [[آزمایش]] که برای [[انسان]] پیش آید و معنی خاص آن عبارت از حوادث و پیشامدهایی است که [[مسلمانان]] را در بوته [[امتحان]] قرار داده و از مرز [[دیانت]] [[منحرف]] می‌سازد و مقصود از آشوب‌های داخلی و خارجی که [[پیامبر]] {{صل}} هشدار داده همین معنا است. در میان [[صحابه]]، [[حذیفه]] بن یمان در [[آگاهی]] به [[روایات]] [[فتنه]] [[معروف]] بوده است.
*[[روایات]] زیادی به ما رسیده که در آنها ما را از انواع [[فتنه‌ها]] بر حذر داشته‌اند و پیشاپیش آن را به ما گوشزد کرده‌اند. [[علما]] در طول [[تاریخ اسلام]] کتاب‌های زیادی در خصوص جمع‌آوری این [[روایات]] تألیف نموده‌اند<ref>ر.ک: ملاحم و فتن.</ref>.  
 
*[[امیرمؤمنان]]{{ع}} در [[نهج البلاغه]] فرمود: در زمان [[فتنه]] همانند بچه شتر باشید؛ زیرا بچه شتر نه آنقدر کمر محکمی دارد که بار بر روی او نهند و نه [[قادر]] به شیر دادن می‌باشد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱: {{متن حدیث|"كُنْ فِي الْفِتْنَةِ كَابْنِ اللَّبُونِ،  لَا ظَهْرٌ فَيُرْكَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَيُحْلَبَ"}}</ref>. یعنی [[مؤمنین]] در [[فتنه‌ها]] باید به گونه‌ای [[رفتار]] کنند که هم [[ایمان]] و [[سلامت]] خود را حفظ کرده و هم بتوانند بر [[فتنه]] فایق آیند و از آن گذر کنند و این در زمانی است که فتنه‌ای برپا شود و دخالت در آن هیچ سودی برای [[انسان]] نداشته باشد بلکه وارد شدن در آن [[فتنه]] باعث [[هلاکت]] [[انسان]] بشود. اما فتنه‌ای که [[نبرد حق و باطل]] است و ایجاب می‌کند [[انسان]] [[مؤمن]] پنجه در پنجه آن بیفکند و خود را به خطر بیاندازد، بحثی جداست. همان گونه که [[امیرمؤمنان]]{{ع}} در فتنه‌های پس از [[رحلت]] [[رسول خدا]] به [[جنگ]] نپرداخت اما در فتنه‌های بعد از [[حکومت]] خود، هیچ‌گاه دست از قبضه [[شمشیر]] برنداشت تا زمانی که به [[شهادت]] رسید، و زمانی تن به [[حکمیت]] داد، که دید [[جان]] خود [[وعده]] کمی که اطراف ایشان بودند در خطر است و جانبازی در این برهه علاوه بر اینکه تأثیری در اعتلای [[حق]] ندارد بلکه همان تعداد اندک نیز از بین خواهند رفت. بنابراین در ضمن پذیرش [[حکمیت]]، [[مخالفت]] خود را نیز با طریقه اجرای [[حکمیت]] توسط [[باران]] بی‌وفای خود ابراز داشت، و [[مبارزه]] نرم خود را در قالب خطبه‌هایی [[بیان]] نمودند و [[اشتباهات]] [[یاران]] [[سست]] عنصر را به آنان یادآور می‌شوند<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۱.</ref>.
عده‌ای از [[راویان]] و [[دانشمندان]] [[اسلامی]] کتب‌های خاصی به نام "[[الفتن]] و الملاحم" و مانند آن تألیف نموده و [[روایات]] وارد شده در این زمینه را در آن کتاب‌ها گرد آورده‌اند<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۱.</ref>.
*[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: فتنه‌هایی در [[آینده]] خواهد آمد که مانند [[تاریکی]] شب، ظلمانی خواهد بود. شخصی سؤال کرد:‌ای [[رسول خدا]] در آن [[فتنه‌ها]] چه کنیم؟ [[حضرت]] فرمود: مانند پلاس و [[گلیم خانه خود باشید]]<ref>یأتی، ص ۱۴۷.</ref>. در [[حدیث]] دیگری فرمود: [[فتنه‌ها]] همانند سیل به شما [[هجوم]] خواهد آورد، پس زمانی که آن را دیدید، در خانه‌های خود جمع شوید و شمشیرهای خود را بشکنید و صورت خود را بپوشانید (یعنی در زمان چنین فتنه‌ای، به شدت [[تقیه]] کنید و [[جان]] خود را حفظ نمایید، [[فتنه]] را تقویت ننموده و از پرداختن به آن بر حذر باشید)<ref>همان.</ref>.
 
*[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: (در [[فتنه‌ها]] داخل نشوید و بر [[آشوب]] نیفزایید و) مانند گلیمی در خانه خود باشید زیرا غبار به چشم کسی می‌رود که [[خاک]] بر هوا کند! و در [[حدیث]] دیگری می‌فرماید: (به هنگامه [[فتنه]] خودداری کنید و) زبان خود را نگاه دارید و ملازم خانه خود باشد تا [[بلا]] شامل حال شما نشود... <ref>غیبت نعمانی، ص ۱۹۷.</ref>.
در [[روایات]]، از فتنه به یکی از آفت‌های دوران [[آخر الزمان]] یاد شده است. از آن جمله می‌توان [[آشوب]]، حوادث ناگوار روزگار، [[اختلاف]]‌پراکنی، تفرقه‌اندازی، [[جنگ]]، [[ناامنی]]، [[گمراهی]]، [[عذاب]]، بلاهای آسمانی. نامشخص بودن [[حق]] و [[باطل]] و... یاد نمود. در [[قرآن]] نیز این واژه بسیار به کار رفته است<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۱.</ref>.
*[[امام صادق]]{{ع}} به [[سدیر]] صیرفی فرمودند:‌ای [[سدیر]]! پایبند منزل خود باش و همانند گلیمی از گلیم‌های خانه‌ات باش (و خود را داخل [[آشوب]] و [[فتنه]] منما و [[تقیه]] و خودداری بنما، تا زمانی که شب و روز به آرامی از پی هم می‌آیند این گونه باش، و زمانی که شنیدی [[سفیانی]] [[قیام]] کرده به سوی ما بشتاب، اگرچه با پای پیاده باشی<ref>روضة کافی، ج ۸، ص ۲۶۴.</ref>. در روایتی [[حذیفه]] می‌گوید: اگر خواستید بدانید که دچار [[فتنه]] شده‌اید یا خیر، پس بنگرید که آیا چیزی را که [[حلال]] بوده، [[حرام]] می‌دانید یا خیر؛ و چیزی را که [[حرام]] بوده، اکنون [[حلال]] می‌دانید یا خیر<ref>یأتی، ص ۱۷۹.</ref>.  
 
*[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: پس از من امتم دچار چهار [[فتنه]] خواهند شد. در اولین [[فتنه]]، [[خون‌ریزی]] خواهد شد و در [[فتنه]] دوم علاوه بر [[خونریزی]]، [[اموال]] نیز از بین خواهد رفت و در سومین [[فتنه]] هم [[خونریزی]] خواهد بود، هم به تاراج رفتن [[اموال]] و هم بی‌حرمتی نسبت به [[زنان]] [[حلال]] شمرده خواهد شد. چهارمین [[فتنه]]، فتنه‌ای خواهد بود کورکننده و کرکننده است و همگان را فرا گیرد و چون کشتی‌ای که در دریایی طوفانی گرفتار آمده، از آن نمی‌توان رهایی یافت، این [[فتنه]] از [[شام]] ([[سوریه]]) شروع می‌شود و سرزمین [[عراق]] را فرا می‌گیرد و اثرات آن [[فتنه]] تا [[جزیره ]](العرب) نیز خواهد رسید و [[مردم]] در آن [[بلاها]] مانند پوستی که دباغی شود در فشار قرار خواهند گرفت تا جایی که [[امان]] همه را خواهد برید. از هر گوشه‌ای که آن [[فتنه]] را دفع کنند، از سویی دیگر سر برخواهد آورد<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۱ و معجم احادیث الامام مهدی، ج ۱، ص ۸۸ و ملاحم، ص ۳۹.</ref> و در روایتی دیگر [[رسول خدا]] فرمود: در چنین روزگاری مردن بهتر از حیات خواهد بود.  
== روایات و فتنه در آخرالزمان ==
*در [[روایت]] دیگری چنین آمده است: آن‌گاه فتنه‌ای پدید می‌آید، به گونه‌ای که خانه‌ای نیست که [[فتنه]] داخل آن نشده باشد و مسلمانی نیست که سیلی آن را به صورت خود لمس نکرده باشد، تا آن که مردی از [[خاندان]] من [[ظهور]] نماید<ref>موعود نامه، ص ۵۳۲.</ref>. در [[احادیث]] متعددی از [[فتنه]] فراگیر در [[آخرالزمان]] یاد شده است. فتنه‌ای که در هر خانه‌ای خواهد رفت و گریبان هر مسلمانی را خواهد گرفت<ref>یأتی، ص ۱۹۳ و ملاحم: ۲۳.</ref>.  
[[روایات]] زیادی به ما رسیده که در آنها ما را از انواع [[فتنه‌ها]] بر حذر داشته‌اند و پیشاپیش آن را به ما گوشزد کرده‌اند. [[علما]] در طول [[تاریخ اسلام]] کتاب‌های زیادی در خصوص جمع‌آوری این [[روایات]] تألیف نموده‌اند<ref>ر. ک: ملاحم و فتن.</ref>.
*در [[حدیث]] دیگری فرمود: فتنه‌ای برپا خواهد شد. آنگونه که [[بدن انسان]] می‌میرد، [[دل]] [[مؤمنان]] در آن [[فتنه‌ها]] خواهد مرد. مانند شب تار و [[دود]] همگان را فراگیرد، در طول یک روز و به فاصله یک صبح تا [[شام]]، [[انسان]] [[دین]] خود را از دست می‌دهد و بسیاری در این [[فتنه‌ها]] و آزمایش‌ها [[دین]] خود را به [[دنیا]] خواهند فروخت<ref>یأتی، ص ۲۳۸ و ۵۰۷.</ref>.  
# [[امیرمؤمنان]] {{ع}} در [[نهج البلاغه]] فرمود: در زمان [[فتنه]] همانند بچه شتر باشید؛ زیرا بچه شتر نه آنقدر کمر محکمی دارد که بار بر روی او نهند و نه [[قادر]] به شیر دادن است<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱: {{متن حدیث|كُنْ فِي الْفِتْنَةِ كَابْنِ اللَّبُونِ، لَا ظَهْرٌ فَيُرْكَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَيُحْلَبَ}}</ref>. یعنی [[مؤمنین]] در [[فتنه‌ها]] باید به گونه‌ای [[رفتار]] کنند که هم [[ایمان]] و [[سلامت]] خود را حفظ کرده و هم بتوانند بر [[فتنه]] فایق آیند و از آن گذر کنند و این در زمانی است که فتنه‌ای برپا شود و دخالت در آن هیچ سودی برای [[انسان]] نداشته باشد بلکه وارد شدن در آن [[فتنه]] باعث [[هلاکت]] [[انسان]] بشود. اما فتنه‌ای که [[نبرد حق و باطل]] است و ایجاب می‌کند [[انسان]] [[مؤمن]] پنجه در پنجه آن بیفکند و خود را به خطر بیاندازد، بحثی جداست. همان گونه که [[امیرمؤمنان]] {{ع}} در فتنه‌های پس از [[رحلت]] [[رسول خدا]] به [[جنگ]] نپرداخت اما در فتنه‌های بعد از [[حکومت]] خود، هیچ‌گاه دست از قبضه [[شمشیر]] برنداشت تا زمانی که به [[شهادت]] رسید، و زمانی تن به [[حکمیت]] داد، که دید [[جان]] خود [[وعده]] کمی که اطراف ایشان بودند در خطر است و جانبازی در این برهه علاوه بر اینکه تأثیری در اعتلای [[حق]] ندارد بلکه همان تعداد اندک نیز از بین خواهند رفت. بنابراین در ضمن پذیرش [[حکمیت]]، [[مخالفت]] خود را نیز با طریقه اجرای [[حکمیت]] توسط [[باران]] بی‌وفای خود ابراز داشت، و [[مبارزه]] نرم خود را در قالب خطبه‌هایی [[بیان]] نمودند و [[اشتباهات]] [[یاران]] [[سست]] عنصر را به آنان یادآور می‌شوند<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۱.</ref>.
*[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: پنج [[فتنه]] در [[امت]] [[رسول خدا]]{{صل}} به وقوع خواهد پیوست که در پنجمین [[فتنه]]، از شدت آن عقل‌های [[مردم]] زایل شده و [[مردم]] مانند بهائم و چهارپایان خواهند بود. در موضوع [[عقل]] گفته شد که زایل شدن [[عقول]] در [[آخرالزمان]] بدان معنی نیست که [[انسان‌ها]] مانند دیوانه‌های زنجیری بشوند، بلکه با توجه به مفهوم [[حقیقی]] [[عقل]]، جامعه‌ای پیش خواهد آمد که بسیاری از کرامت‌های انسانی از میان خواهد رفت و [[مردم]] صرفاً در پی به دست آوردن و آباد ساختن [[دنیا]] هستند و تنها چیزی که بدان نمی‌اندیشند [[آخرت]] دست!<ref>ملاحم، ص ۲۰ - ۲۱. ر.ک: عقل.</ref>  
# [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "در [[آینده]]، روزگاری به شما روی می‌آورد که [[جهل و نادانی]] در آن فرود می‌آید و [[علم]] و [[دانش]] از آن رخت برمی‌بندد و [[هرج‌ومرج]] در آن فراوان می‌گردد". عرض شد: یا [[رسول الله]]! چگونه هرج و مرج پدید می‌آید؟ فرمود: "[[کشتار]]"<ref>کنز العمال، حدیث ۳۰۸۵۰.</ref>.
*[[رسول خدا]] فرمود: پس از [[رحلت]] من از میان شما، پنج [[فتنه]] رخ می‌دهد که آخرین [[فتنه]]، [[فتنه سفیانی]] است. این [[فتنه‌ها]] از [[مدینه]]، [[مکه]]، [[یمن]] و [[شام]] ([[سوریه]]) برمی‌خیزد و [[فتنه سفیانی]] از سرزمین [[شام]] برخواهد خاست. در برخی [[روایات]]، در زمان نزدیک [[ظهور]]، فتنه‌ای [[پیش‌بینی]] شده که در ابتدا در نظر [[مردم]] بی‌اهمیت جلوه می‌کنند و خیلی به آن توجه نمی‌کنند. اما همین [[فتنه]] بی‌ارزش کم کم پا می‌گیرد و به معضلی مهم تبدیل می‌شود، به گونه‌ای که دیگر مهار کردن آن ممکن نخواهد بود، در پی [[سرکوب]] آن از سویی، از سوی دیگر سر برمی‌آورد. در این بین نوای آسمانی به [[نام حضرت مهدی]]{{ع}} بلند می‌شود و [[حضرت]] [[ظهور]] خواهد نمود<ref>ملاحم: ۴۷ و ۶۰.</ref>.  
# در [[حدیث]] دیگری از آن حضرت آمده که: "زمانی پیش از [[قیامت]]، هرج‌ومرج پیش خواهد آمد". عرض شد: چگونه [[هرج]] و مرجی‌؟ فرمود: "کشتار، نه کشتار [[کفار]]، بلکه همین [[امت]] به [[جان]] یکدیگر می‌افتند تا جائی که [[برادر]]، برادر خود را بکشد. [[عقول]] [[مردم]] در آن [[زمان]] گرفته می‌شود"<ref>کنز العمال، حدیث ۳۱۱۹۵.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۷۳.</ref>
*[[امام رضا]]{{ع}} فرمود: فتنه‌ای [[ناشنوا]] و ناشنوا‌کننده روی خواهد داد و آن [[امتحان]] بزرگی خواهد بود. [[مردم]] در آن [[فتنه]] [[آزمایش]] می‌شوند، آنگونه که زرگران طلا را می‌آزمایند و [[خالص]] می‌کنند. این [[فتنه]] در [[زمان غیبت]] [[فرزند]] چهارم من ([[حضرت قائم]]{{ع}}) رخ می‌دهد که مردان تیزبین و [[زیرکی]] که از فرط دقت موی را از میان می‌شکافند، باز هم به اشتباه و [[خطا]] گرفتار خواهند شد. در آن زمان فقط [[دوستان]] و [[شیعیان]] [[حقیقی]] ما [[نجات]] می‌یابند و [[دوستان]] بسیار صمیمی یکدیگر را رها خواهند کرد. [[مؤمنان راستین]] در آن روزگار از غیبتش در [[اندوه]] و [[غم]] به سر می‌برند و از ندیدن ایشان [[حسرت]] می‌خورند و حیرانند. سپس [[حضرت]] سر [[مبارک]] را به زیر انداخت و دوباره سربلند نمود و فرمود: [[پدر]] و مادرم فدای او [[باد]]!... نام او را از [[آسمان]] ندا خواهند داد که همه [[مردم]] از دور و نزدیک، یکسان خواهند شنید. این ندا نوید [[رحمت]] برای [[شیعیان]]، و برای [[کافران]] [[وعده]] [[عذاب]] خواهد بود. در [[حدیثی]] [[امام جواد]]{{ع}} فرمود: زمانی خواهد رسید که [[امام]] شما از دیدگان‌تان مخفی خواهد بود، پس [[بدا]] به حال کسانی که از این [[غیبت]] به [[شک]] و تردید بیفتند و خوشا به حال کسانی که [[دین]] خود را حفظ نموده و از [[فتنه‌ها]] دوری گزینند، زیرا در آن زمان فتنه‌هایی رخ خواهد داد که همگان، حتی بزرگان [[مردم]] نیز در آن گرفتار می‌شوند، فتنه‌هایی که کوه‌های سخت را جا به جا می‌کند!<ref>یأتی، ص ۵۰۴ و ۵۰۷. غیبت نعمانی، ص ۱۸۶.</ref><ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]. ص ۴۴۹.</ref>.
# [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: فتنه‌هایی در [[آینده]] خواهد آمد که مانند [[تاریکی]] شب، ظلمانی خواهد بود. شخصی سؤال کرد: ‌ای [[رسول خدا]] در آن [[فتنه‌ها]] چه کنیم؟ حضرت فرمود: مانند پلاس و [[گلیم خانه خود باشید]]<ref>یأتی، ص ۱۴۷.</ref>. در [[حدیث]] دیگری فرمود: [[فتنه‌ها]] همانند سیل به شما [[هجوم]] خواهد آورد، پس زمانی که آن را دیدید، در خانه‌های خود جمع شوید و شمشیرهای خود را بشکنید و صورت خود را بپوشانید (یعنی در زمان چنین فتنه‌ای، به شدت [[تقیه]] کنید و [[جان]] خود را حفظ نمایید، [[فتنه]] را تقویت ننموده و از پرداختن به آن بر حذر باشید)<ref>همان.</ref>.  
==پرسش مستقیم==
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: (در [[فتنه‌ها]] داخل نشوید و بر [[آشوب]] نیفزایید و) مانند گلیمی در خانه خود باشید زیرا غبار به چشم کسی می‌رود که [[خاک]] بر هوا کند! و در [[حدیث]] دیگری می‌فرماید: (به هنگامه [[فتنه]] خودداری کنید و) زبان خود را نگاه دارید و ملازم خانه خود باشد تا [[بلا]] شامل حال شما نشود...<ref>غیبت نعمانی، ص ۱۹۷.</ref>.
# [[امام صادق]] {{ع}} به [[سدیر]] صیرفی فرمودند: ‌ای [[سدیر]]! پایبند منزل خود باش و همانند گلیمی از گلیم‌های خانه‌ات باش (و خود را داخل [[آشوب]] و [[فتنه]] منما و [[تقیه]] و خودداری بنما، تا زمانی که شب و روز به آرامی از پی هم می‌آیند این گونه باش، و زمانی که شنیدی [[سفیانی]] [[قیام]] کرده به سوی ما بشتاب، اگرچه با پای پیاده باشی<ref>روضة کافی، ج ۸، ص ۲۶۴.</ref>. در روایتی [[حذیفه]] می‌گوید: اگر خواستید بدانید که دچار [[فتنه]] شده‌اید یا خیر، پس بنگرید که آیا چیزی را که [[حلال]] بوده، [[حرام]] می‌دانید یا خیر؛ و چیزی را که [[حرام]] بوده، اکنون [[حلال]] می‌دانید یا خیر<ref>یأتی، ص ۱۷۹.</ref>.
# [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: پس از من امتم دچار چهار [[فتنه]] خواهند شد. در اولین [[فتنه]]، [[خون‌ریزی]] خواهد شد و در [[فتنه]] دوم علاوه بر [[خونریزی]]، [[اموال]] نیز از بین خواهد رفت و در سومین [[فتنه]] هم [[خونریزی]] خواهد بود، هم به تاراج رفتن [[اموال]] و هم بی‌حرمتی نسبت به [[زنان]] [[حلال]] شمرده خواهد شد. چهارمین [[فتنه]]، فتنه‌ای خواهد بود کور و کرکننده است و همگان را فرا گیرد و چون کشتی‌ای که در دریایی طوفانی گرفتار آمده، از آن نمی‌توان رهایی یافت، این [[فتنه]] از [[شام]] ([[سوریه]]) شروع می‌شود و سرزمین [[عراق]] را فرا می‌گیرد و اثرات آن [[فتنه]] تا [[جزیره]](العرب) نیز خواهد رسید و [[مردم]] در آن [[بلاها]] مانند پوستی که دباغی شود در فشار قرار خواهند گرفت تا جایی که [[امان]] همه را خواهد برید. از هر گوشه‌ای که آن [[فتنه]] را دفع کنند، از سویی دیگر سر برخواهد آورد<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۱ و معجم احادیث الامام مهدی، ج ۱، ص ۸۸ و ملاحم، ص ۳۹.</ref> و در روایتی دیگر [[رسول خدا]] فرمود: در چنین روزگاری مردن بهتر از حیات خواهد بود.  
# در [[روایت]] دیگری چنین آمده است: آن‌گاه فتنه‌ای پدید می‌آید، به گونه‌ای که خانه‌ای نیست که [[فتنه]] داخل آن نشده باشد و مسلمانی نیست که سیلی آن را به صورت خود لمس نکرده باشد، تا آنکه مردی از [[خاندان]] من [[ظهور]] نماید<ref>موعود نامه، ص ۵۳۲.</ref>. در [[احادیث]] متعددی از [[فتنه]] فراگیر در [[آخرالزمان]] یاد شده است. فتنه‌ای که در هر خانه‌ای خواهد رفت و گریبان هر مسلمانی را خواهد گرفت<ref>یأتی، ص ۱۹۳ و ملاحم، ۲۳.</ref>.  
# در [[حدیث]] دیگری فرمود: فتنه‌ای برپا خواهد شد. آنگونه که [[بدن انسان]] می‌میرد، [[دل]] [[مؤمنان]] در آن [[فتنه‌ها]] خواهد مرد. مانند شب تار و [[دود]] همگان را فراگیرد، در طول یک روز و به فاصله یک صبح تا [[شام]]، [[انسان]] [[دین]] خود را از دست می‌دهد و بسیاری در این [[فتنه‌ها]] و آزمایش‌ها [[دین]] خود را به [[دنیا]] خواهند فروخت<ref>یأتی، ص ۲۳۸ و ۵۰۷.</ref>.  
# [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: پنج [[فتنه]] در [[امت]] [[رسول خدا]] {{صل}} به وقوع خواهد پیوست که در پنجمین [[فتنه]]، از شدت آن عقل‌های [[مردم]] زایل شده و [[مردم]] مانند بهائم و چهارپایان خواهند بود. در موضوع [[عقل]] گفته شد که زایل شدن [[عقول]] در [[آخرالزمان]] بدان معنی نیست که [[انسان‌ها]] مانند دیوانه‌های زنجیری بشوند، بلکه با توجه به مفهوم [[حقیقی]] [[عقل]]، جامعه‌ای پیش خواهد آمد که بسیاری از کرامت‌های انسانی از میان خواهد رفت و [[مردم]] صرفاً در پی به دست آوردن و آباد ساختن [[دنیا]] هستند و تنها چیزی که بدان نمی‌اندیشند [[آخرت]] دست!<ref>ملاحم، ص ۲۰ - ۲۱. ر. ک: عقل.</ref>.
# [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: پس از [[رحلت]] من از میان شما، پنج [[فتنه]] رخ می‌دهد که آخرین [[فتنه]]، [[فتنه سفیانی]] است. این [[فتنه‌ها]] از [[مدینه]]، [[مکه]]، [[یمن]] و [[شام]] ([[سوریه]]) برمی‌خیزد و [[فتنه سفیانی]] از سرزمین [[شام]] برخواهد خاست. در برخی [[روایات]]، در زمان نزدیک [[ظهور]]، فتنه‌ای [[پیش‌بینی]] شده که در ابتدا در نظر [[مردم]] بی‌اهمیت جلوه می‌کنند و خیلی به آن توجه نمی‌کنند. اما همین [[فتنه]] بی‌ارزش کم کم پا می‌گیرد و به معضلی مهم تبدیل می‌شود، به گونه‌ای که دیگر مهار کردن آن ممکن نخواهد بود، در پی [[سرکوب]] آن از سویی، از سوی دیگر سر برمی‌آورد. در این بین نوای آسمانی به [[نام حضرت مهدی]] {{ع}} بلند می‌شود و حضرت [[ظهور]] خواهد نمود<ref>ملاحم: ۴۷ و ۶۰.</ref>.  
# [[امام رضا]] {{ع}} فرمود: فتنه‌ای [[ناشنوا]] و ناشنوا‌کننده روی خواهد داد و آن [[امتحان]] بزرگی خواهد بود. [[مردم]] در آن [[فتنه]] [[آزمایش]] می‌شوند، آنگونه که زرگران طلا را می‌آزمایند و [[خالص]] می‌کنند. این [[فتنه]] در [[زمان غیبت]] [[فرزند]] چهارم من ([[حضرت قائم]] {{ع}}) رخ می‌دهد که مردان تیزبین و [[زیرکی]] که از فرط دقت موی را از میان می‌شکافند، باز هم به اشتباه و [[خطا]] گرفتار خواهند شد. در آن زمان فقط [[دوستان]] و [[شیعیان]] [[حقیقی]] ما [[نجات]] می‌یابند و [[دوستان]] بسیار صمیمی یکدیگر را رها خواهند کرد. [[مؤمنان راستین]] در آن روزگار از غیبتش در [[اندوه]] و [[غم]] به سر می‌برند و از ندیدن ایشان [[حسرت]] می‌خورند و حیرانند. سپس حضرت سر [[مبارک]] را به زیر انداخت و دوباره سربلند نمود و فرمود: پدر و مادرم فدای او [[باد]]!... نام او را از [[آسمان]] ندا خواهند داد که همه [[مردم]] از دور و نزدیک، یکسان خواهند شنید. این ندا نوید [[رحمت]] برای [[شیعیان]]، و برای [[کافران]] [[وعده]] [[عذاب]] خواهد بود. در [[حدیثی]] [[امام جواد]] {{ع}} فرمود: زمانی خواهد رسید که [[امام]] شما از دیدگان‌تان مخفی خواهد بود، پس [[بدا]] به حال کسانی که از این [[غیبت]] به [[شک]] و تردید بیفتند و خوشا به حال کسانی که [[دین]] خود را حفظ نموده و از [[فتنه‌ها]] دوری گزینند، زیرا در آن زمان فتنه‌هایی رخ خواهد داد که همگان، حتی بزرگان [[مردم]] نیز در آن گرفتار می‌شوند، فتنه‌هایی که کوه‌های سخت را جا به جا می‌کند!<ref>یأتی، ص ۵۰۴ و ۵۰۷. غیبت نعمانی، ص ۱۸۶.</ref>.<ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]. ص ۴۴۹.</ref>
 
== پرسش مستقیم ==
{{پرسش وابسته}}
* [[آیا وجود فتنه از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)]]
* [[آیا وجود فتنه از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)]]
* [[ چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)]]
* [[چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)]]
== پرسش‌های وابسته ==== جستارهای وابسته ==
{{پایان پرسش وابسته}}
{{مدخل‌های وابسته}}
 
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[آرماگدون]]
* [[آرماگدون]]
* [[بحران معنویت]]
* [[بحران معنویت]]
* [[پارکلیت]]
* [[پارکلیت]]
* [[جیش الغضب]]
* [[جیش الغضب]]
* [[حکومت امام زمان]]{{ع}}
* [[حکومت امام زمان]] {{ع}}
* [[خروج جنبنده‌ای از زمین]]
* [[خروج جنبنده‌ای از زمین]]
* [[خروج سفیانی]]
* [[خروج سفیانی]]
* [[خروج منبعث سوم]]
* [[خروج منبعث سوم]]
* [[رجعت]]
* [[رجعت]]
* [[رویارویی امام مهدی]]{{ع}} با [[جاهلان]]  
* [[رویارویی امام مهدی]] {{ع}} با [[جاهلان]]  
* [[سوشیانس]]
* [[سوشیانس]]
* [[سوشینت]]  
* [[سوشینت]]  
* [[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]
* [[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]
* [[ظهور امام مهدی]]{{ع}}
* [[ظهور امام مهدی]] {{ع}}
* [[ظهور دجال]]
* [[ظهور دجال]]
* [[ظهور منجی|ظهور منجی بزرگ بشر]]
* [[ظهور منجی|ظهور منجی بزرگ بشر]]
خط ۴۸: خط ۵۹:
* [[میتریا]]
* [[میتریا]]
* [[ندای آسمانی]]
* [[ندای آسمانی]]
* [[نزول عیسی]]{{ع}}
* [[نزول عیسی]] {{ع}}
* [[نشانه‌های آخر الزمان|نشانه‌ها و رخدادهای مهم آخر الزمان]]
* [[نشانه‌های آخر الزمان|نشانه‌ها و رخدادهای مهم آخر الزمان]]
* [[نشانه‌های ظهور]]
* [[نشانه‌های ظهور]]
خط ۵۶: خط ۶۷:
* [[هوشیدر]]
* [[هوشیدر]]
* [[هوشیدرماه]]
* [[هوشیدرماه]]
*[[ابدال]]
* [[ابدال]]
*[[ابر رام]]
* [[ابر رام]]
*[[ابر سخت]]
* [[ابر سخت]]
*[[ابراهیم بن ادریس]]
* [[ابراهیم بن ادریس]]
*[[ابراهیم بن محمد تبریزی]]
* [[ابراهیم بن محمد تبریزی]]
*[[ابراهیم بن محمد همدانی]]
* [[ابراهیم بن محمد همدانی]]
*[[ابراهیم بن مهزیار اهوازی]]
* [[ابراهیم بن مهزیار اهوازی]]
*[[ابروهای حضرت]]
* [[ابروهای حضرت]]
*[[ابقع]]
* [[ابقع]]
*[[ابن ابی العزاقر]]
* [[ابن ابی العزاقر]]
*[[ابن ابی زینب]]
* [[ابن ابی زینب]]
*[[ابن الحسین]]
* [[ابن الحسین]]
*[[ابن انباری]]
* [[ابن انباری]]
*[[ابن بابویه]]
* [[ابن بابویه]]
*[[ابن جنید]]
* [[ابن جنید]]
*[[ابن حسام]]
* [[ابن حسام]]
*[[ابن حوشب]]
* [[ابن حوشب]]
*[[ابن خلدون]]
* [[ابن خلدون]]
*[[ابن شاذان]]
* [[ابن شاذان]]
*[[ابن متیل]]
* [[ابن متیل]]
*[[ابن مغازلی]]
* [[ابن مغازلی]]
*[[ابن یمین]]
* [[ابن یمین]]
*[[ابو ابراهیم]]
* [[ابو ابراهیم]]
*[[ابو اسحاق ابو عبیده ثقفی]]
* [[ابو اسحاق ابو عبیده ثقفی]]
*[[ابو الادیان]]
* [[ابو الادیان]]
*[[ابو الحسن]]
* [[ابو الحسن]]
*[[ابو الدنیا]]
* [[ابو الدنیا]]
*[[ابو العنبس]]
* [[ابو العنبس]]
*[[ابو القاسم حسن بن احمد]]
* [[ابو القاسم حسن بن احمد]]
*[[ابو القاسم]]
* [[ابو القاسم]]
*[[ابو بکر بغدادی]]
* [[ابو بکر بغدادی]]
*[[ابو جعفر]]
* [[ابو جعفر]]
*[[ابو حامد عمران بن مفلس]]
* [[ابو حامد عمران بن مفلس]]
*[[ابو دجانه انصاری]]
* [[ابو دجانه انصاری]]
*[[ابو دلف کاتب]]
* [[ابو دلف کاتب]]
*[[ابو سهل نوبختی]]
* [[ابو سهل نوبختی]]
*[[ابو صالح]]
* [[ابو صالح]]
*[[ابو عبد الله بزوفری]]
* [[ابو عبد الله بزوفری]]
*[[ابو عبد الله]]
* [[ابو عبد الله]]
*[[ابو علی حجدر]]
* [[ابو علی حجدر]]
*[[ابو غالب]]
* [[ابو غالب]]
*[[ابو محمد حسین بن ابراهیم]]
* [[ابو محمد حسین بن ابراهیم]]
*[[ابو محمد]]
* [[ابو محمد]]
*[[ابو هاشم جعفری]]
* [[ابو هاشم جعفری]]
*[[اثبات الوصیه]]
* [[اثبات الوصیه]]
*[[اثبات امامت حضرت]]
* [[اثبات امامت حضرت]]
*[[اثبات وجود مهدی]]
* [[اثبات وجود مهدی]]
*[[اثنی عشری]]
* [[اثنی عشری]]
*[[احبشیه]]
* [[احبشیه]]
*[[احجار الزیت]]
* [[احجار الزیت]]
*[[احسان]]
* [[احسان]]
*[[احکام جدید]]
* [[احکام جدید]]
*[[احمد الکاتب]]
* [[احمد الکاتب]]
*[[احمد امین مصری]]
* [[احمد امین مصری]]
*[[احمد بن ابراهیم]]
* [[احمد بن ابراهیم]]
*[[احمد بن اسحاق اشعری]]
* [[احمد بن اسحاق اشعری]]
*[[احمد بن عبد الله هاشمی]]
* [[احمد بن عبد الله هاشمی]]
*[[احمد بن محمد زجورجی]]
* [[احمد بن محمد زجورجی]]
*[[احمد بن هلال]]
* [[احمد بن هلال]]
*[[احمد]]
* [[احمد]]
*[[احمدیه]]
* [[احمدیه]]
*[[احیای سنت محمدی]]
* [[احیای سنت محمدی]]
*[[اخباریه]]
* [[اخباریه]]
*[[اخلاق حضرت]]
* [[اخلاق حضرت]]
*[[اخنس]]
* [[اخنس]]
*[[اخیار]]
* [[اخیار]]
*[[ادعای ارتباط با حضرت]]
* [[ادعای ارتباط با حضرت]]
*[[ادعای مهدویت]]
* [[ادعای مهدویت]]
*[[ادعای نیابت]]
* [[ادعای نیابت]]
*[[ادعیه امام زمان]]
* [[ادعیه امام زمان]]
*[[اذاعه]]
* [[اذاعه]]
*[[اذن سامعه]]
* [[اذن سامعه]]
*[[اربعینیات درباره حضرت]]
* [[اربعینیات درباره حضرت]]
*[[ارتباط با حضرت]]
* [[ارتباط با حضرت]]
*[[ارشاد]]
* [[ارشاد]]
*[[ارمینیه]]
* [[ارمینیه]]
*[[ارنون]]
* [[ارنون]]
*[[ازد]]
* [[ازد]]
*[[ازدواج حضرت]]
* [[ازدواج حضرت]]
*[[اسامی حضرت در کتب ادیان]]
* [[اسامی حضرت در کتب ادیان]]
*[[اسب حضرت]]
* [[اسب حضرت]]
*[[استخاره امام زمان]]
* [[استخاره امام زمان]]
*[[استخلاف]]
* [[استخلاف]]
*[[استضعاف]]
* [[استضعاف]]
*[[استغاثه به حضرت مهدی]]
* [[استغاثه به حضرت مهدی]]
*[[استکبار جهانی و مهدی‌باوری]]
* [[استکبار جهانی و مهدی‌باوری]]
*[[اسحاق احمر]]
* [[اسحاق احمر]]
*[[اسحاق بن اسماعیل]]
* [[اسحاق بن اسماعیل]]
*[[اسحاق بن یعقوب]]
* [[اسحاق بن یعقوب]]
*[[اسدی]]
* [[اسدی]]
*[[اسراء]]
* [[اسراء]]
*[[اسرافیل]]
* [[اسرافیل]]
*[[اسکافی]]
* [[اسکافی]]
*[[اسم اصلی حضرت]]
* [[اسم اصلی حضرت]]
*[[اسم حضرت]]
* [[اسم حضرت]]
*[[اسماعیل بن جعفر الصادق]]
* [[اسماعیل بن جعفر الصادق]]
*[[اسماعیل بن صادق]]
* [[اسماعیل بن صادق]]
*[[اسماعیل بن علی]]
* [[اسماعیل بن علی]]
*[[اسماعیل بن موسی بن جعفر]]
* [[اسماعیل بن موسی بن جعفر]]
*[[اسماعیلیه]]
* [[اسماعیلیه]]
*[[اشتراط الساعه]]
* [[اشتراط الساعه]]
*[[اشعیا]]
* [[اشعیا]]
*اصحاب حضرت
* اصحاب حضرت
*[[اصحاب طالوت]]
* [[اصحاب طالوت]]
*[[اصحاب کهف]]
* [[اصحاب کهف]]
*اصل
* اصل
*[[اصهب]]
* [[اصهب]]
*[[اعاجم]]
* [[اعاجم]]
*[[اعتقاد به منجی]]
* [[اعتقاد به منجی]]
*[[اعتقاد به مهدی]]
* [[اعتقاد به مهدی]]
*[[اعلام الوری]]
* [[اعلام الوری]]
*[[اعلام ظهور]]
* [[اعلام ظهور]]
*[[اعیان الشیعه]]
* [[اعیان الشیعه]]
*[[افضل الاعمال]]
* [[افضل الاعمال]]
*[[افیق]]
* [[افیق]]
*[[اقامتگاه حضرت]]
* [[اقامتگاه حضرت]]
*[[اقتصاد در عصر ظهور]]
* [[اقتصاد در عصر ظهور]]
*[[اقلیت‌ها در حکومت حضرت]]
* [[اقلیت‌ها در حکومت حضرت]]
*[[البیعه لله]]
* [[البیعه لله]]
*[[الر]]
* [[الر]]
*[[الغیبه]]
* [[الغیبه]]
*[[الفصول العشره فی الغیبه]]
* [[الفصول العشره فی الغیبه]]
*[[المهدی]]
* [[المهدی]]
*[[الواح موسی]]
* [[الواح موسی]]
*[[الیاس]]
* [[الیاس]]
*[[ام ایمن]]
* [[ام ایمن]]
*[[ام خالد]]
* [[ام خالد]]
*[[ام محمد]]
* [[ام محمد]]
*[[امام زمان]]
* [[امام زمان]]
* [[امام مهدی]]{{ع}}  
* [[امام مهدی]] {{ع}}  
*[[امامیه]]
* [[امامیه]]
*[[امان زمین]]
* [[امان زمین]]
*[[امت امت]]
* [[امت امت]]
*[[امت معدوده]]
* [[امت معدوده]]
*[[امر به منکر]]
* [[امر به منکر]]
*[[امر ناگهانی]]
* [[امر ناگهانی]]
*[[امکان رجعت]]
* [[امکان رجعت]]
*[[امن یجیب]]
* [[امن یجیب]]
*[[امنیت پس از ظهور]]
* [[امنیت پس از ظهور]]
*[[امنیت پیش از ظهور]]
* [[امنیت پیش از ظهور]]
*[[امیر الامره]]
* [[امیر الامره]]
*[[امیر المؤمنین]]
* [[امیر المؤمنین]]
*[[انا انزلنا]]
* [[انا انزلنا]]
*[[انتظار در مسیحیت]]
* [[انتظار در مسیحیت]]
*[[انتظار فرج]]
* [[انتظار فرج]]
*[[انتظار مثبت]]
* [[انتظار مثبت]]
*[[انتظار منفی]]
* [[انتظار منفی]]
*[[انتظار و بهداشت روان]]
* [[انتظار و بهداشت روان]]
*[[انتظار و صهیونیسم]]
* [[انتظار و صهیونیسم]]
*[[انتظار]]
* [[انتظار]]
*[[انجیل و بشارت موعود]]
* [[انجیل و بشارت موعود]]
*[[اندام حضرت]]
* [[اندام حضرت]]
*انصار حضرت
* انصار حضرت
*[[انطاکیه]]
* [[انطاکیه]]
*[[انکار حضرت]]
* [[انکار حضرت]]
*[[انگشتر سلیمان]]
* [[انگشتر سلیمان]]
*[[انگشتری حضرت]]
* [[انگشتری حضرت]]
*[[انوری]]
* [[انوری]]
*[[اوپانیشاد]]
* [[اوپانیشاد]]
*[[اوتاد]]
* [[اوتاد]]
*[[اوقات مخصوص حضرت]]
* [[اوقات مخصوص حضرت]]
*[[اوقات و حالات دعا برای حضرت]]
* [[اوقات و حالات دعا برای حضرت]]
*[[اوقیدمو]]
* [[اوقیدمو]]
*[[اولین برنامه حضرت]]
* [[اولین برنامه حضرت]]
*[[اولین پرچم]]
* [[اولین پرچم]]
*[[اولین جنگ حضرت]]
* [[اولین جنگ حضرت]]
*[[اولین خطبه حضرت]]
* [[اولین خطبه حضرت]]
*[[اولین دادگاه پس از ظهور]]
* [[اولین دادگاه پس از ظهور]]
*[[اولین رجعت‌کننده]]
* [[اولین رجعت‌کننده]]
*[[اولین سپاه حضرت]]
* [[اولین سپاه حضرت]]
*[[اولین کشتار]]
* [[اولین کشتار]]
*[[اولین مدعی نیابت]]
* [[اولین مدعی نیابت]]
*[[اولین نایب خاص]]
* [[اولین نایب خاص]]
*[[اهداف نیابت]]
* [[اهداف نیابت]]
*[[اهل سنت و مهدی]]
* [[اهل سنت و مهدی]]
*[[اهل کتاب]]
* [[اهل کتاب]]
*[[اهلی شیرازی]]
* [[اهلی شیرازی]]
*[[ایام الله]]
* [[ایام الله]]
*[[ایدی]]
* [[ایدی]]
*[[ایرانیان]]
* [[ایرانیان]]
*[[ایزدشناس]]
* [[ایزدشناس]]
*[[ایزدنشان]]
* [[ایزدنشان]]
*[[ایستاده]]
* [[ایستاده]]
*[[ایلیا]]
* [[ایلیا]]
*[[ایوب بن نوح]]
* [[ایوب بن نوح]]
*[[آتش و دود]]
* [[آتش و دود]]
*[[آثار انتظار]]
* [[آثار انتظار]]
*[[آثار حضرت]]
* [[آثار حضرت]]
*[[آثار دعای فرج]]
* [[آثار دعای فرج]]
*[[آثار ظهور]]
* [[آثار ظهور]]
*[[آخر الزمان]]
* [[آخر الزمان]]
*[[آخرین دولت]]
* [[آخرین دولت]]
*[[آخرین دیدار عمومی حضرت]]
* [[آخرین دیدار عمومی حضرت]]
*[[آداب ملاقات با حضرت]]
* [[آداب ملاقات با حضرت]]
*[[آدینه]]
* [[آدینه]]
*[[آرماگدون]]
* [[آرماگدون]]
*[[آزمون غیبت]]
* [[آزمون غیبت]]
*[[آزمون یاران حضرت]]
* [[آزمون یاران حضرت]]
*[[آس]]
* [[آس]]
*[[آسیب‌شناسی تربیتی مهدویت]]
* [[آسیب‌شناسی تربیتی مهدویت]]
*[[آشوب‌های جهانی]]
* [[آشوب‌های جهانی]]
*[[آل اعین]]
* [[آل اعین]]
*[[آمادگی برای غیبت]]
* [[آمادگی برای غیبت]]
*[[آینده جهان و نظریه‌پردازان]]
* [[آینده جهان و نظریه‌پردازان]]
*[[آیین جدید]]
* [[آیین جدید]]
*[[باب الله]]
* [[باب الله]]
*[[باب غیبت]]
* [[باب غیبت]]
*[[باب لد]]
* [[باب لد]]
*باب
* باب
*[[بابا فغانی شیرازی]]
* [[بابا فغانی شیرازی]]
*[[بابیه]]
* [[بابیه]]
*[[باد زرد]]
* [[باد زرد]]
*[[باد سرخ]]
* [[باد سرخ]]
*[[باد سیاه]]
* [[باد سیاه]]
*[[باران بی‌موقع]]
* [[باران بی‌موقع]]
*[[باران‌های فراوان]]
* [[باران‌های فراوان]]
*[[بازرگانی در عصر ظهور]]
* [[بازرگانی در عصر ظهور]]
*[[بازوی حضرت]]
* [[بازوی حضرت]]
*[[باسط]]
* [[باسط]]
*[[باسک]]
* [[باسک]]
*[[باقریه]]
* [[باقریه]]
*[[باقطانی]]
* [[باقطانی]]
*[[بانوی کنیزان]]
* [[بانوی کنیزان]]
*[[باهله]]
* [[باهله]]
*[[بتریه]]
* [[بتریه]]
*[[بحر العلوم]]
* [[بحر العلوم]]
*[[بخش دوم:برشمردن دعاها و زیارات مربوط به امام عصر]]
* [[بخش دوم:برشمردن دعاها و زیارات مربوط به امام عصر]]
*[[بخشش حضرت]]
* [[بخشش حضرت]]
*[[بداء]]
* [[بداء]]
*[[بدر]]
* [[بدر]]
*[[براق]]
* [[براق]]
*[[برکت در عصر ظهور]]
* [[برکت در عصر ظهور]]
*[[برهان الله]]
* [[برهان الله]]
*[[برهان]]
* [[برهان]]
*[[بشر بن سلیمان]]
* [[بشر بن سلیمان]]
*[[بشقاب‌ پرنده]]
* [[بشقاب‌ پرنده]]
*[[بشیریه]]
* [[بشیریه]]
*[[بصره]]
* [[بصره]]
*[[بطن ارزق]]
* [[بطن ارزق]]
*[[بغداد]]
* [[بغداد]]
*[[بغوطه]]
* [[بغوطه]]
*[[بقیه الانبیاء]]
* [[بقیه الانبیاء]]
*[[بقیه الله]]
* [[بقیه الله]]
*[[بکمینابدو]]
* [[بکمینابدو]]
*[[بلد الامین]]
* [[بلد الامین]]
*[[بنده یزدان]]
* [[بنده یزدان]]
*[[بنی اصفر]]
* [[بنی اصفر]]
*[[بنی شیبه]]
* [[بنی شیبه]]
*[[بنی ضبه]]
* [[بنی ضبه]]
*[[بنی قنطوره]]
* [[بنی قنطوره]]
*[[بنی هاشم]]
* [[بنی هاشم]]
*[[بنیان‌گذار بهائیت]]
* [[بنیان‌گذار بهائیت]]
*[[بواسیر]]
* [[بواسیر]]
*[[بهاییه]]
* [[بهاییه]]
*[[بهداشت در عصر ظهور]]
* [[بهداشت در عصر ظهور]]
*[[بهرام]]
* [[بهرام]]
*[[بیت الحمد]]
* [[بیت الحمد]]
*[[بیت المقدس]]
* [[بیت المقدس]]
*[[بیداء]]
* [[بیداء]]
*[[بیر معطله]]
* [[بیر معطله]]
*[[بیعت]]
* [[بیعت]]
*[[بی‌نیازی در عصر ظهور]]
* [[بی‌نیازی در عصر ظهور]]
*[[بیوح]]
* [[بیوح]]
*[[پاتیکل]]
* [[پاتیکل]]
*[[پایان تاریخ]]
* [[پایان تاریخ]]
*[[پایان حکومت امام مهدی]]
* [[پایان حکومت امام مهدی]]
*پدر حضرت
* پدر حضرت
*[[پرچم پیامبر ]]
* [[پرچم پیامبر]]
*[[پرچم پیش از قیام]]
* [[پرچم پیش از قیام]]
*[[پرچم زرد]]
* [[پرچم زرد]]
*[[پرچم سبز]]
* [[پرچم سبز]]
*[[پرچم سفید]]
* [[پرچم سفید]]
*[[پرچم سیاه]]
* [[پرچم سیاه]]
*[[پرچم قیام]]
* [[پرچم قیام]]
*[[پرچم هدایت]]
* [[پرچم هدایت]]
*[[پروژه بولیمود]]
* [[پروژه بولیمود]]
*[[پرویز]]
* [[پرویز]]
*[[پسر انسان]]
* [[پسر انسان]]
*[[پنج سالگی حضرت]]
* [[پنج سالگی حضرت]]
*[[پیراهن حضرت ادم]]
* [[پیراهن حضرت ادم]]
*[[پیراهن حضرت]]
* [[پیراهن حضرت]]
*[[پیروان ادیان]]
* [[پیروان ادیان]]
*[[پیشانی حضرت]]
* [[پیشانی حضرت]]
*[[پیشگویی ارماگدون]]
* [[پیشگویی ارماگدون]]
*[[پیشگویی غیبت]]
* [[پیشگویی غیبت]]
*[[پیشگویی ولادت حضرت]]
* [[پیشگویی ولادت حضرت]]
*[[پیشگویی‌های کتاب مقدس]]
* [[پیشگویی‌های کتاب مقدس]]
*[[پیشگویی‌های نوستر اداموس]]
* [[پیشگویی‌های نوستر اداموس]]
*[[پیشگویی‌های واقع شده]]
* [[پیشگویی‌های واقع شده]]
*[[تابوت سکینه]]
* [[تابوت سکینه]]
*[[تابوت موسی]]
* [[تابوت موسی]]
*[[تادیب]]
* [[تادیب]]
*[[تالی کتاب الله]]
* [[تالی کتاب الله]]
*[[تالی]]
* [[تالی]]
*[[تالیف قلوب]]
* [[تالیف قلوب]]
*[[تأیید]]
* [[تأیید]]
*[[تجدید دین]]
* [[تجدید دین]]
*[[تخت سلیمان]]
* [[تخت سلیمان]]
*[[تخریب مساجد]]
* [[تخریب مساجد]]
*[[تخریب مسجد الاقصی]]
* [[تخریب مسجد الاقصی]]
*[[تداوم امامت]]
* [[تداوم امامت]]
*[[تذکره]]
* [[تذکره]]
*[[تردید در حضرت]]
* [[تردید در حضرت]]
*[[ترس حضرت]]
* [[ترس حضرت]]
*[[ترس]]
* [[ترس]]
*[[تسبیح حضرت]]
* [[تسبیح حضرت]]
*[[تشرف]]
* [[تشرف]]
*[[تقیه]]
* [[تقیه]]
*[[تکریم اماکن منسوب به حضرت]]
* [[تکریم اماکن منسوب به حضرت]]
*[[تکریم ایمه از حضرت]]
* [[تکریم ایمه از حضرت]]
*[[تکریم پیامبر از حضرت]]
* [[تکریم پیامبر از حضرت]]
*[[تکریم نام حضرت]]
* [[تکریم نام حضرت]]
*[[تمارین]]
* [[تمارین]]
*تمام
* تمام
*[[تمنیحا]]
* [[تمنیحا]]
*[[تناثر نجوم]]
* [[تناثر نجوم]]
*[[تورات و بشارت موعود]]
* [[تورات و بشارت موعود]]
*[[توسل به حضرت]]
* [[توسل به حضرت]]
*[[توقیت]]
* [[توقیت]]
*[[توقیع ابتدایی]]
* [[توقیع ابتدایی]]
*[[توقیع اسحاق بن یعقوب]]
* [[توقیع اسحاق بن یعقوب]]
*[[توقیع]]
* [[توقیع]]
*[[تهران در اخر الزمان]]
* [[تهران در اخر الزمان]]
*[[ثایر]]
* [[ثایر]]
*[[ثویه]]
* [[ثویه]]
*[[جابر]]
* [[جابر]]
*[[جابلسا]]
* [[جابلسا]]
*[[جابلقا]]
* [[جابلقا]]
*[[جابیه]]
* [[جابیه]]
*[[جارودیه]]
* [[جارودیه]]
*[[جاماسب‌نامه]]
* [[جاماسب‌نامه]]
*[[جامعه]]
* [[جامعه]]
*[[جاموس]]
* [[جاموس]]
*[[جبرییل]]
* [[جبرییل]]
*[[جبیر بن خابور]]
* [[جبیر بن خابور]]
*[[جده]]
* [[جده]]
*[[جذام]]
* [[جذام]]
*[[جزیره خضراء]]
* [[جزیره خضراء]]
*[[جزیه]]
* [[جزیه]]
*[[جعفر کذاب]]
* [[جعفر کذاب]]
*[[جعفر]]
* [[جعفر]]
*[[جعفریه]]
* [[جعفریه]]
*[[جفر]]
* [[جفر]]
*[[جمادی]]
* [[جمادی]]
*[[جمعه]]
* [[جمعه]]
*[[جمکران]]
* [[جمکران]]
*[[جموداندیشان]]
* [[جموداندیشان]]
*[[جن]]
* [[جن]]
*جنب
* جنب
*[[جنگ و کشتار]]
* [[جنگ و کشتار]]
*[[جوار الکنس]]
* [[جوار الکنس]]
*[[جوانان]]
* [[جوانان]]
*[[جویای تبریزی]]
* [[جویای تبریزی]]
*[[جهان‌گشایی امام]]
* [[جهان‌گشایی امام]]
*[[جهانی‌سازی حضرت]]
* [[جهانی‌سازی حضرت]]
*[[جهینه]]
* [[جهینه]]
*[[جیحون]]
* [[جیحون]]
*[[جیش الغضب]]
* [[جیش الغضب]]
*[[چراغ مخفی]]
* [[چراغ مخفی]]
*[[چشمان حضرت]]
* [[چشمان حضرت]]
*[[چهارمین نایب خاص]]
* [[چهارمین نایب خاص]]
*[[چهره‌شناسی حضرت]]
* [[چهره‌شناسی حضرت]]
*[[چهل روز قبل از قیامت]]
* [[چهل روز قبل از قیامت]]
*[[چهل]]
* [[چهل]]
*[[چهل‌روزگی حضرت]]
* [[چهل‌روزگی حضرت]]
*[[حاجز بن یزید]]
* [[حاجز بن یزید]]
*[[حارث بن حارث]]
* [[حارث بن حارث]]
*[[حاشر]]
* [[حاشر]]
*[[حافظ شیرازی]]
* [[حافظ شیرازی]]
*[[حبابه والبیه]]
* [[حبابه والبیه]]
*[[حبه]]
* [[حبه]]
*[[حج در اخر الزمان]]
* [[حج در اخر الزمان]]
*[[حج کردن به نیابت حضرت]]
* [[حج کردن به نیابت حضرت]]
*[[حج و مهدی]]
* [[حج و مهدی]]
*[[حجاب]]
* [[حجاب]]
*[[حجاز]]
* [[حجاز]]
*[[حجت پنهان]]
* [[حجت پنهان]]
*[[حجت ظاهر]]
* [[حجت ظاهر]]
*[[حجت]]
* [[حجت]]
*[[حجتیه]]
* [[حجتیه]]
*[[حجر الاسود]]
* [[حجر الاسود]]
*[[حجه الله]]
* [[حجه الله]]
*[[حجی نبی]]
* [[حجی نبی]]
*[[حدیثه]]
* [[حدیثه]]
*[[حذیفه بن یمان]]
* [[حذیفه بن یمان]]
*[[حرب و قیس]]
* [[حرب و قیس]]
*[[حرز حضرت]]
* [[حرز حضرت]]
*[[حرستا]]
* [[حرستا]]
*[[حزقیال نبی]]
* [[حزقیال نبی]]
*[[حزین لاهیجی]]
* [[حزین لاهیجی]]
*[[حسن بن حسین عسکری]]
* [[حسن بن حسین عسکری]]
*[[حسن بن علی وجناء]]
* [[حسن بن علی وجناء]]
*[[حسن بن قاسم بن علا]]
* [[حسن بن قاسم بن علا]]
*[[حسن بن مثله]]
* [[حسن بن مثله]]
*[[حسن بن محبوب]]
* [[حسن بن محبوب]]
*[[حسن خالص]]
* [[حسن خالص]]
*[[حسین بن الحسن العلوی]]
* [[حسین بن الحسن العلوی]]
*[[حسین بن روح]]
* [[حسین بن روح]]
*[[حسین و مهدی]]
* [[حسین و مهدی]]
*[[حصینه]]
* [[حصینه]]
*[[حضرت شوونیه]]
* [[حضرت شوونیه]]
*[[حق]]
* [[حق]]
*[[حقوق حضرت بر شیعیان]]
* [[حقوق حضرت بر شیعیان]]
*[[حکم داود]]
* [[حکم داود]]
*[[حکومت اسلامی در غیبت کبری]]
* [[حکومت اسلامی در غیبت کبری]]
*[[حکومت واحد جهانی]]
* [[حکومت واحد جهانی]]
*[[حکیمه]]
* [[حکیمه]]
*[[حلاج]]
* [[حلاج]]
*[[حمد و حامد]]
* [[حمد و حامد]]
*[[حملاها]]
* [[حملاها]]
*[[حمیری قمی]]
* [[حمیری قمی]]
*[[حیره]]
* [[حیره]]
*[[خاتم الایمه]]
* [[خاتم الایمه]]
*[[خاتم الایمه]]
* [[خاتم الایمه]]
*[[خازن]]
* [[خازن]]
*[[خاقانی]]
* [[خاقانی]]
*[[خاک‌سپاری حضرت]]
* [[خاک‌سپاری حضرت]]
*[[خال حضرت]]
* [[خال حضرت]]
*[[خاندان نوبختی]]
* [[خاندان نوبختی]]
*[[خبر ولادت حضرت]]
* [[خبر ولادت حضرت]]
*[[ختم وصایت]]
* [[ختم وصایت]]
*[[ختنه]]
* [[ختنه]]
*[[خجسته]]
* [[خجسته]]
*[[خداشناس]]
* [[خداشناس]]
*[[خدمت به حضرت]]
* [[خدمت به حضرت]]
*[[خراسان]]
* [[خراسان]]
*[[خروج دجال]]
* [[خروج دجال]]
*[[خروج سفیانی]]
* [[خروج سفیانی]]
*[[خروج یاجوج و ماجوج]]
* [[خروج یاجوج و ماجوج]]
*[[خروج یمنی]]
* [[خروج یمنی]]
*[[خزیمه]]
* [[خزیمه]]
*[[خسرو]]
* [[خسرو]]
*[[خسف بیداء]]
* [[خسف بیداء]]
*[[خسف]]
* [[خسف]]
*[[خسوف و کسوف]]
* [[خسوف و کسوف]]
*[[خشک شدن نیل]]
* [[خشک شدن نیل]]
*[[خضر ]]
* [[خضر]]
*[[خطبه امام سجاد]]
* [[خطبه امام سجاد]]
*[[خطبه‌های حضرت]]
* [[خطبه‌های حضرت]]
*[[خلف صالح]]
* [[خلف صالح]]
*[[خلفای دوران غیبت صغری]]
* [[خلفای دوران غیبت صغری]]
*[[خلفای عباسی]]
* [[خلفای عباسی]]
*[[خلوت حضرت]]
* [[خلوت حضرت]]
*[[خلیفه الاتقیاء]]
* [[خلیفه الاتقیاء]]
*[[خلیفه الله]]
* [[خلیفه الله]]
*[[خلیل]]
* [[خلیل]]
*[[خماهن]]
* [[خماهن]]
*[[خمط]]
* [[خمط]]
*[[خنس]]
* [[خنس]]
*[[خواب مخزومی]]
* [[خواب مخزومی]]
*[[خواجوی کرمانی]]
* [[خواجوی کرمانی]]
*[[خورشید پشت ابر]]
* [[خورشید پشت ابر]]
*[[خورشید و ماه]]
* [[خورشید و ماه]]
*[[خون‌خواهی حسین]]
* [[خون‌خواهی حسین]]
*[[خیر الفوارس]]
* [[خیر الفوارس]]
*[[دابه الارض]]
* [[دابه الارض]]
*[[دادتگ]]
* [[دادتگ]]
*[[داعی]]
* [[داعی]]
*[[دام‌پروری در عصر ظهور]]
* [[دام‌پروری در عصر ظهور]]
*[[دانش حضرت]]
* [[دانش حضرت]]
*[[دانش در عصر ظهور]]
* [[دانش در عصر ظهور]]
*[[دانشمندان اخر الزمان]]
* [[دانشمندان اخر الزمان]]
*[[دانیال]]
* [[دانیال]]
*[[داوری حضرت]]
* [[داوری حضرت]]
*[[دجال]]
* [[دجال]]
*[[دروازه اصطخر]]
* [[دروازه اصطخر]]
*[[دروزی]]
* [[دروزی]]
*[[دریاچه طبریه]]
* [[دریاچه طبریه]]
*[[دزدان کعبه]]
* [[دزدان کعبه]]
*[[دست بر سر گذاردن]]
* [[دست بر سر گذاردن]]
*[[دست حضرت]]
* [[دست حضرت]]
*[[دشواری انتظار]]
* [[دشواری انتظار]]
*[[دعا برای امام زمان]]
* [[دعا برای امام زمان]]
*[[دعا برای سلامتی حضرت]]
* [[دعا برای سلامتی حضرت]]
*[[دعا برای فرج]]
* [[دعا برای فرج]]
*[[دعاهایی که در ارتباط غیرمستقیم با حضرت است]]
* [[دعاهایی که در ارتباط غیرمستقیم با حضرت است]]
*[[دعاهایی که در مورد خود حضرت است]]
* [[دعاهایی که در مورد خود حضرت است]]
*[[دعای افتتاح]]
* [[دعای افتتاح]]
*[[دعای جدید]]
* [[دعای جدید]]
*[[دعای حضرت برای شیعیان]]
* [[دعای حضرت برای شیعیان]]
*[[دعای حضرت مهدی]]
* [[دعای حضرت مهدی]]
*[[دعای سمات]]
* [[دعای سمات]]
*[[دعای صلوات]]
* [[دعای صلوات]]
*[[دعای عبرات]]
* [[دعای عبرات]]
*[[دعای عهد]]
* [[دعای عهد]]
*[[دعای غریق]]
* [[دعای غریق]]
*[[دعای غیبت]]
* [[دعای غیبت]]
*[[دعای فرج]]
* [[دعای فرج]]
*[[دعای قنوت]]
* [[دعای قنوت]]
*[[دعای ندبه]]
* [[دعای ندبه]]
*[[دعای نور]]
* [[دعای نور]]
*[[دعبل خزاعی]]
* [[دعبل خزاعی]]
*[[دلدل]]
* [[دلدل]]
*[[دمنسیان]]
* [[دمنسیان]]
*[[دندان حضرت]]
* [[دندان حضرت]]
*[[دو خون]]
* [[دو خون]]
*دو [[غیبت]]
* دو [[غیبت]]
*[[دوازده امام]]
* [[دوازده امام]]
*[[دوران حیرت]]
* [[دوران حیرت]]
*[[دوشنبه]]
* [[دوشنبه]]
*[[دولت کریمه]]
* [[دولت کریمه]]
*[[دومین نایب خاص]]
* [[دومین نایب خاص]]
*دید
* دید
*[[دین اینده جهان]]
* [[دین اینده جهان]]
*[[دین جدید]]
* [[دین جدید]]
*[[دین‌داری در عصر غیبت]]
* [[دین‌داری در عصر غیبت]]
*[[دین‌فروشی]]
* [[دین‌فروشی]]
*[[ذو السویقتین]]
* [[ذو السویقتین]]
*[[ذو الفقار]]
* [[ذو الفقار]]
*[[ذو القرنین]]
* [[ذو القرنین]]
*[[ذی حجه]]
* [[ذی حجه]]
*[[ذی طوی]]
* [[ذی طوی]]
*[[ذی قعده]]
* [[ذی قعده]]
*[[راحت‌طلبان]]
* [[راحت‌طلبان]]
*[[راضی بالله]]
* [[راضی بالله]]
*[[راویان احادیث مهدی از اهل سنت]]
* [[راویان احادیث مهدی از اهل سنت]]
*[[راویان احادیث مهدی از صحابه]]
* [[راویان احادیث مهدی از صحابه]]
*[[راه اثبات نیابت]]
* [[راه اثبات نیابت]]
*[[راهنما]]
* [[راهنما]]
*[[رایقه]]
* [[رایقه]]
*[[رب الارض]]
* [[رب الارض]]
*[[ربا]]
* [[ربا]]
*[[ربیع]]
* [[ربیع]]
*[[رجب]]
* [[رجب]]
*[[رجعت امامان]]
* [[رجعت امامان]]
*[[رجعت پیامبران]]
* [[رجعت پیامبران]]
*[[رجعت در ادعیه و زیارات]]
* [[رجعت در ادعیه و زیارات]]
*[[رجعت در امت‌های پیشین]]
* [[رجعت در امت‌های پیشین]]
*[[رجعت در روایات]]
* [[رجعت در روایات]]
*[[رجعت در قران]]
* [[رجعت در قران]]
*[[رجعت زنان]]
* [[رجعت زنان]]
*[[رجعت و اندیشمندان]]
* [[رجعت و اندیشمندان]]
*[[رجعت]]
* [[رجعت]]
*[[رجعت‌کنندگان]]
* [[رجعت‌کنندگان]]
*[[رجل]]
* [[رجل]]
*[[رحبه]]
* [[رحبه]]
*[[رشوه]]
* [[رشوه]]
*[[رشیق]]
* [[رشیق]]
*[[رضوی]]
* [[رضوی]]
*[[رفاه در عصر ظهور]]
* [[رفاه در عصر ظهور]]
*[[رفتار امام با دشمنان]]
* [[رفتار امام با دشمنان]]
*[[رفقا]]
* [[رفقا]]
*[[رقعه حاجت]]
* [[رقعه حاجت]]
*[[رکن و مقام]]
* [[رکن و مقام]]
*[[رمضان]]
* [[رمضان]]
*[[رمیله]]
* [[رمیله]]
*[[رنگ چهره حضرت]]
* [[رنگ چهره حضرت]]
*[[روح القدس]]
* [[روح القدس]]
*[[روز قیام]]
* [[روز قیام]]
*[[روزها در عصر حضرت]]
* [[روزها در عصر حضرت]]
*[[رومیان]]
* [[رومیان]]
*[[رونی]]
* [[رونی]]
*[[رویای نرجس]]
* [[رویای نرجس]]
*[[ری]]
* [[ری]]
*[[ریحانه]]
* [[ریحانه]]
*[[ریزش و رویش]]
* [[ریزش و رویش]]
*[[ریگ ودا]]
* [[ریگ ودا]]
*[[زاهره]]
* [[زاهره]]
*[[زبور]]
* [[زبور]]
*[[زبیده]]
* [[زبیده]]
*[[زرتشت و بشارت موعود]]
* [[زرتشت و بشارت موعود]]
*[[زره پیامبر]]
* [[زره پیامبر]]
*[[زکریا]]
* [[زکریا]]
*[[زلزله]]
* [[زلزله]]
*[[زمامداران اخر الزمان]]
* [[زمامداران اخر الزمان]]
*[[زمان ظهور]]
* [[زمان ظهور]]
*[[زمانی بیاید]]
* [[زمانی بیاید]]
*[[زمینه‌سازان ظهور]]
* [[زمینه‌سازان ظهور]]
*[[زمینه‌سازی غیبت]]
* [[زمینه‌سازی غیبت]]
*[[زنان اخر الزمان]]
* [[زنان اخر الزمان]]
*[[زنان در دوران ظهور]]
* [[زنان در دوران ظهور]]
*[[زنان در غیبت صغری]]
* [[زنان در غیبت صغری]]
*[[زنج]]
* [[زنج]]
*[[زند افریس]]
* [[زند افریس]]
*[[زند]]
* [[زند]]
*[[زندیق]]
* [[زندیق]]
*[[زوراء]]
* [[زوراء]]
*[[زهد حضرت]]
* [[زهد حضرت]]
*[[زیات]]
* [[زیات]]
*[[زیارت ال یاسین]]
* [[زیارت ال یاسین]]
*[[زیارت امام زمان]]
* [[زیارت امام زمان]]
*[[زیارت جامعه]]
* [[زیارت جامعه]]
*[[زیارت عاشورا]]
* [[زیارت عاشورا]]
*[[زیارت مادر حضرت]]
* [[زیارت مادر حضرت]]
*[[زیارت ناحیه مقدسه]]
* [[زیارت ناحیه مقدسه]]
*[[زیدیه]]
* [[زیدیه]]
*[[زیور بیت المقدس]]
* [[زیور بیت المقدس]]
*[[ساعت مخصوص حضرت]]
* [[ساعت مخصوص حضرت]]
*[[ساعه]]
* [[ساعه]]
*[[سال فرد]]
* [[سال فرد]]
*[[سامرا]]
* [[سامرا]]
*[[سباییه]]
* [[سباییه]]
*[[سبیکه]]
* [[سبیکه]]
*[[سبیل]]
* [[سبیل]]
*[[ستاره دنباله‌دار]]
* [[ستاره دنباله‌دار]]
*[[سجده حضرت]]
* [[سجده حضرت]]
*[[سحاب]]
* [[سحاب]]
*[[سخاوت حضرت]]
* [[سخاوت حضرت]]
*[[سدره المنتهی]]
* [[سدره المنتهی]]
*[[سرخی اسمان]]
* [[سرخی اسمان]]
*[[سرداب سامرا]]
* [[سرداب سامرا]]
*[[سردابیه]]
* [[سردابیه]]
*[[سرگذشت نرجس]]
* [[سرگذشت نرجس]]
*[[سرمه در چشم]]
* [[سرمه در چشم]]
*[[سرور اهل بهشت]]
* [[سرور اهل بهشت]]
*[[سروش ایزد]]
* [[سروش ایزد]]
*[[سطیح کاهن]]
* [[سطیح کاهن]]
*[[سعیده]]
* [[سعیده]]
*[[سفط]]
* [[سفط]]
*[[سفیانی]]
* [[سفیانی]]
*[[سلاح حضرت]]
* [[سلاح حضرت]]
*[[سلاح یاران حضرت]]
* [[سلاح یاران حضرت]]
*[[سلار]]
* [[سلار]]
*[[سلام بر حضرت]]
* [[سلام بر حضرت]]
*[[سلطان مامول]]
* [[سلطان مامول]]
*[[سلمان فارسی]]
* [[سلمان فارسی]]
*[[سمات]]
* [[سمات]]
*[[سمان]]
* [[سمان]]
*[[سمری]]
* [[سمری]]
*[[سمیه]]
* [[سمیه]]
*[[سن حضرت هنگام ظهور]]
* [[سن حضرت هنگام ظهور]]
*[[سنا]]
* [[سنا]]
*[[سنایی]]
* [[سنایی]]
*[[سنت جدید]]
* [[سنت جدید]]
*[[سند دعای ندبه]]
* [[سند دعای ندبه]]
*[[سنگ موسی]]
* [[سنگ موسی]]
*[[سنوسی]]
* [[سنوسی]]
*[[سوار بر ابر]]
* [[سوار بر ابر]]
*[[سوره کهف]]
* [[سوره کهف]]
*[[سوسن]]
* [[سوسن]]
*[[سوشیانس]]
* [[سوشیانس]]
*[[سومین نایب خاص]]
* [[سومین نایب خاص]]
*[[سه جور استخاره امده است]]
* [[سه جور استخاره امده است]]
*[[سهم امام]]
* [[سهم امام]]
*[[سیحون]]
* [[سیحون]]
*[[سید بن طاووس]]
* [[سید بن طاووس]]
*[[سید حسنی]]
* [[سید حسنی]]
*[[سید خراسانی]]
* [[سید خراسانی]]
*[[سید شمس الدین]]
* [[سید شمس الدین]]
*[[سید هاشمی]]
* [[سید هاشمی]]
*[[سید]]
* [[سید]]
*سیره حضرت
* سیره حضرت
*[[سیصد و سیزده]]
* [[سیصد و سیزده]]
*[[سیف]]
* [[سیف]]
*[[سیما]]
* [[سیما]]
*[[سیمای دوران ظهور]]
* [[سیمای دوران ظهور]]
*[[شاخص‌های دینداری]]
* [[شاخص‌های دینداری]]
*[[شادمانی جهان از ظهور]]
* [[شادمانی جهان از ظهور]]
*[[شاکمونی]]
* [[شاکمونی]]
*[[شام]]
* [[شام]]
*[[شاهدان ولادت حضرت]]
* [[شاهدان ولادت حضرت]]
*[[شب جمعه]]
* [[شب جمعه]]
*[[شباهت حضرت]]
* [[شباهت حضرت]]
*[[شجاعت حضرت]]
* [[شجاعت حضرت]]
*[[شرعه التسمیه]]
* [[شرعه التسمیه]]
*[[شروسی]]
* [[شروسی]]
*[[شرید]]
* [[شرید]]
*[[شریعی]]
* [[شریعی]]
*[[شعار پرچم قیام]]
* [[شعار پرچم قیام]]
*[[شعار یاران حضرت]]
* [[شعار یاران حضرت]]
*[[شعبان]]
* [[شعبان]]
*[[شعر مهدوی]]
* [[شعر مهدوی]]
*[[شعیب بن صالح]]
* [[شعیب بن صالح]]
*[[شفاعت حضرت]]
* [[شفاعت حضرت]]
*[[شکر امام]]
* [[شکر امام]]
*[[شلمغانی]]
* [[شلمغانی]]
*[[شماطیل]]
* [[شماطیل]]
*[[شمایل حضرت]]
* [[شمایل حضرت]]
*[[شمشیرهای اسمانی]]
* [[شمشیرهای اسمانی]]
*[[شمعون]]
* [[شمعون]]
*[[شنوءه]]
* [[شنوءه]]
*[[شواذ ال محمد]]
* [[شواذ ال محمد]]
*[[شوال]]
* [[شوال]]
*[[شورش بر حضرت]]
* [[شورش بر حضرت]]
*[[شوق دیدار]]
* [[شوق دیدار]]
*[[شهاب ثاقب]]
* [[شهاب ثاقب]]
*[[شهادت در رکاب حضرت]]
* [[شهادت در رکاب حضرت]]
*[[شهادت کنیزان به رویت حضرت]]
* [[شهادت کنیزان به رویت حضرت]]
*[[شهادت وکلا به رویت حضرت]]
* [[شهادت وکلا به رویت حضرت]]
*[[شیخ الاوصیاء]]
* [[شیخ الاوصیاء]]
*[[شیصبانی]]
* [[شیصبانی]]
*[[شیطان]]
* [[شیطان]]
*[[شیعه در عصر ظهور]]
* [[شیعه در عصر ظهور]]
*[[شیعه و مهدی]]
* [[شیعه و مهدی]]
*[[شیلو]]
* [[شیلو]]
*[[شیوه حکومت حضرت]]
* [[شیوه حکومت حضرت]]
*[[صاحب الامر]]
* [[صاحب الامر]]
*[[صاحب الدار]]
* [[صاحب الدار]]
*[[صاحب الدوله الزهراء]]
* [[صاحب الدوله الزهراء]]
*[[صاحب الرجعه]]
* [[صاحب الرجعه]]
*[[صاحب الزمان]]
* [[صاحب الزمان]]
*[[صاحب السیف]]
* [[صاحب السیف]]
*[[صاحب العصر]]
* [[صاحب العصر]]
*[[صاحب الغیبه]]
* [[صاحب الغیبه]]
*[[صاحب الناحیه]]
* [[صاحب الناحیه]]
*[[صاحب سرداب]]
* [[صاحب سرداب]]
*[[صاحب کره البیضاء]]
* [[صاحب کره البیضاء]]
*[[صاحب]]
* [[صاحب]]
*[[صاعقه]]
* [[صاعقه]]
*[[صافیه]]
* [[صافیه]]
*[[صالح]]
* [[صالح]]
*[[صاید بن صید]]
* [[صاید بن صید]]
*[[صایدیه]]
* [[صایدیه]]
*[[صبح مسفر]]
* [[صبح مسفر]]
*[[صبر بر غیبت]]
* [[صبر بر غیبت]]
*[[صبر حضرت]]
* [[صبر حضرت]]
*[[صحاح]]
* [[صحاح]]
*[[صدای زمینی]]
* [[صدای زمینی]]
*[[صدق]]
* [[صدق]]
*[[صدقه]]
* [[صدقه]]
*[[صدوق]]
* [[صدوق]]
*[[صراط]]
* [[صراط]]
*صفر
* صفر
*[[صفنیا]]
* [[صفنیا]]
*[[صلوات]]
* [[صلوات]]
*[[صله با حضرت]]
* [[صله با حضرت]]
*[[صمصام الاکبر]]
* [[صمصام الاکبر]]
*[[صندل]]
* [[صندل]]
*[[صورت حضرت]]
* [[صورت حضرت]]
*[[صورتی در خورشید]]
* [[صورتی در خورشید]]
*[[صورتی در ماه]]
* [[صورتی در ماه]]
*[[صهیونیسم مسیحی]]
* [[صهیونیسم مسیحی]]
*[[صیاح]]
* [[صیاح]]
*[[صیانه ماشطه]]
* [[صیانه ماشطه]]
*[[صیحه اسمانی]]
* [[صیحه اسمانی]]
*[[صیقل]]
* [[صیقل]]
*[[ضحی]]
* [[ضحی]]
*[[ضیاء]]
* [[ضیاء]]
*[[طاعون]]
* [[طاعون]]
*[[طاغوت]]
* [[طاغوت]]
*[[طالب التراث]]
* [[طالب التراث]]
*[[طالب املی]]
* [[طالب املی]]
*طالب
* طالب
*[[طالقان]]
* [[طالقان]]
*[[طلوع خورشید از مغرب]]
* [[طلوع خورشید از مغرب]]
*[[طلوم]]
* [[طلوم]]
*[[طوسی]]
* [[طوسی]]
*[[طول عمر حضرت]]
* [[طول عمر حضرت]]
*[[طی الارض]]
* [[طی الارض]]
*[[ظریف]]
* [[ظریف]]
*[[ظهور]]
* [[ظهور]]
*[[عاشورا و انتظار]]
* [[عاشورا و انتظار]]
*[[عاشورا]]
* [[عاشورا]]
*[[عاق والدین]]
* [[عاق والدین]]
*[[عاقبه الدار]]
* [[عاقبه الدار]]
*عالم
* عالم
*[[عاموس نبی]]
* [[عاموس نبی]]
*[[عباس فاطمی]]
* [[عباس فاطمی]]
*[[عبای حضرت]]
* [[عبای حضرت]]
*[[عبد الله بن شریک عامری]]
* [[عبد الله بن شریک عامری]]
*[[عبد الله بن شریک]]
* [[عبد الله بن شریک]]
*[[عبد الله بن صالح]]
* [[عبد الله بن صالح]]
*[[عبد الله بن عباس علوی]]
* [[عبد الله بن عباس علوی]]
*[[عبد الله]]
* [[عبد الله]]
*[[عبقری الحسان]]
* [[عبقری الحسان]]
*[[عثمان بن سعید]]
* [[عثمان بن سعید]]
*[[عجله‌کنندگان]]
* [[عجله‌کنندگان]]
*[[عدالت مهدی]]
* [[عدالت مهدی]]
*[[عدل]]
* [[عدل]]
*[[عذاب ادنی]]
* [[عذاب ادنی]]
*[[عرب]]
* [[عرب]]
*[[عرض اعمال]]
* [[عرض اعمال]]
*[[عرض حاجت به حضرت]]
* [[عرض حاجت به حضرت]]
*[[عرفات]]
* [[عرفات]]
*[[عرق و علق]]
* [[عرق و علق]]
*[[عریضه به حضرت]]
* [[عریضه به حضرت]]
*[[عریضه‌نویسی]]
* [[عریضه‌نویسی]]
*[[عزاقریه]]
* [[عزاقریه]]
*[[عزه]]
* [[عزه]]
*[[عسکر]]
* [[عسکر]]
*[[عسکری]]
* [[عسکری]]
*[[عسکریه]]
* [[عسکریه]]
*[[عصای موسی]]
* [[عصای موسی]]
*[[عصایب]]
* [[عصایب]]
*[[عصر امام خمینی]]
* [[عصر امام خمینی]]
*عصر
* عصر
*[[عطار نیشابوری]]
* [[عطار نیشابوری]]
*[[عطر حضرت]]
* [[عطر حضرت]]
*[[عطسه]]
* [[عطسه]]
*[[عقل]]
* [[عقل]]
*[[عقید]]
* [[عقید]]
*[[عقیقه حضرت]]
* [[عقیقه حضرت]]
*[[علامه حلی]]
* [[علامه حلی]]
*[[علت غیبت]]
* [[علت غیبت]]
*[[علم مصبوب]]
* [[علم مصبوب]]
*[[علم منصوب]]
* [[علم منصوب]]
*[[علی بن ابراهیم بن مهزیار]]
* [[علی بن ابراهیم بن مهزیار]]
*[[علی بن بلال]]
* [[علی بن بلال]]
*[[علی بن زیاد]]
* [[علی بن زیاد]]
*[[علی بن عاصم کوفی]]
* [[علی بن عاصم کوفی]]
*[[علی بن فاضل مازندرانی]]
* [[علی بن فاضل مازندرانی]]
*[[علی بن فرات]]
* [[علی بن فرات]]
*[[علی بن محمد سمری]]
* [[علی بن محمد سمری]]
*[[علی بن مطهر]]
* [[علی بن مطهر]]
*[[علی بن مهزیار]]
* [[علی بن مهزیار]]
*[[عمامه حضرت]]
* [[عمامه حضرت]]
*[[عمانی]]
* [[عمانی]]
*[[عمر بن زید]]
* [[عمر بن زید]]
*[[عمرو الاهوازی]]
* [[عمرو الاهوازی]]
*عمری
* عمری
*[[عناطیس]]
* [[عناطیس]]
*[[عنصری بلخی]]
* [[عنصری بلخی]]
*[[عوف سلمی]]
* [[عوف سلمی]]
*[[عهد عتیق]]
* [[عهد عتیق]]
*[[عیسی ]]
* [[عیسی]]
*[[عیسی بن مهدی جواهری]]
* [[عیسی بن مهدی جواهری]]
*عین
* عین
*[[غار انطاکیه]]
* [[غار انطاکیه]]
*[[غار ثور]]
* [[غار ثور]]
*[[غانم]]
* [[غانم]]
*[[غایب]]
* [[غایب]]
*[[غایه الطالبین]]
* [[غایه الطالبین]]
*[[غایه القصوی]]
* [[غایه القصوی]]
*[[غرب و اخر الزمان]]
* [[غرب و اخر الزمان]]
*[[غرب و مهدویت]]
* [[غرب و مهدویت]]
*[[غربت حضرت]]
* [[غربت حضرت]]
*[[غرقد]]
* [[غرقد]]
*[[غریم]]
* [[غریم]]
*[[غضباء]]
* [[غضباء]]
*[[غلام]]
* [[غلام]]
*[[غنی]]
* [[غنی]]
*[[غوث الفقرا]]
* [[غوث الفقرا]]
*[[غوث]]
* [[غوث]]
*[[غوطه]]
* [[غوطه]]
*[[غیب]]
* [[غیب]]
*[[غیبت شانیه]]
* [[غیبت شانیه]]
*[[غیبت صغری]]
* [[غیبت صغری]]
*[[غیبت کبری]]
* [[غیبت کبری]]
*[[غیبت]]
* [[غیبت]]
*[[فارس الحجاز]]
* [[فارس الحجاز]]
*[[فارس]]
* [[فارس]]
*[[فاضل]]
* [[فاضل]]
*[[فایده امام غایب]]
* [[فایده امام غایب]]
*[[فایده حضرت]]
* [[فایده حضرت]]
*[[فایده غیبت]]
* [[فایده غیبت]]
*[[فتح]]
* [[فتح]]
*[[فترت]]
* [[فترت]]
*[[فتن و ملاحم]]
* [[فتن و ملاحم]]
*[[فتنه سرا]]
* [[فتنه سرا]]
*[[فتنه فلسطین]]
* [[فتنه فلسطین]]
*فتنه
* فتنه
*[[فجر]]
* [[فجر]]
*[[فرات]]
* [[فرات]]
*[[فراگیر شدن ظلم]]
* [[فراگیر شدن ظلم]]
*[[فراید السمطین]]
* [[فراید السمطین]]
*[[فرج الاعظم]]
* [[فرج الاعظم]]
*[[فرج المؤمنین]]
* [[فرج المؤمنین]]
*[[فرج]]
* [[فرج]]
*[[فرخنده]]
* [[فرخنده]]
*[[فردوس الاکبر]]
* [[فردوس الاکبر]]
*[[فرزندان حضرت]]
* [[فرزندان حضرت]]
*[[فرزندان مهدوی]]
* [[فرزندان مهدوی]]
*[[فرشتگان]]
* [[فرشتگان]]
*[[فرقه]]
* [[فرقه]]
*[[فرقه‌گرایی]]
* [[فرقه‌گرایی]]
*[[فرماندهان سپاه حضرت]]
* [[فرماندهان سپاه حضرت]]
*[[فرود آمدن عیسی]]
* [[فرود آمدن عیسی]]
*[[فضل بن شاذان]]
* [[فضل بن شاذان]]
*[[فضل بن یحیی]]
* [[فضل بن یحیی]]
*[[فضیلت انتظار]]
* [[فضیلت انتظار]]
*[[فطحیه]]
* [[فطحیه]]
*[[فطرت و مهدویت]]
* [[فطرت و مهدویت]]
*[[فقیه]]
* [[فقیه]]
*[[فقیهان]]
* [[فقیهان]]
*فلان
* فلان
*[[فلسفه انتظار]]
* [[فلسفه انتظار]]
*[[فلسفه غیبت]]
* [[فلسفه غیبت]]
*[[فواید الشمسیه]]
* [[فواید الشمسیه]]
*[[فوتوریسم]]
* [[فوتوریسم]]
*[[فیذموا]]
* [[فیذموا]]
*[[فیروز]]
* [[فیروز]]
*[[فیض کاشانی]]
* [[فیض کاشانی]]
*[[قابض]]
* [[قابض]]
*[[قابله حضرت]]
* [[قابله حضرت]]
*[[قاتل الکفره]]
* [[قاتل الکفره]]
*[[قادیانی]]
* [[قادیانی]]
*[[قاسم انوار]]
* [[قاسم انوار]]
*[[قاسم بن علاء]]
* [[قاسم بن علاء]]
*[[قاسم بن علی]]
* [[قاسم بن علی]]
*[[قاطع]]
* [[قاطع]]
*[[قانون ارث]]
* [[قانون ارث]]
*[[قاهر بالله]]
* [[قاهر بالله]]
*[[قایم الزمان]]
* [[قایم الزمان]]
*[[قایم]]
* [[قایم]]
*[[قبیله کلب]]
* [[قبیله کلب]]
*[[قتاد]]
* [[قتاد]]
*[[قتل نفس زکیه]]
* [[قتل نفس زکیه]]
*[[قد حضرت]]
* [[قد حضرت]]
*[[قدر]]
* [[قدر]]
*[[قدرت حضرت]]
* [[قدرت حضرت]]
*[[قذف]]
* [[قذف]]
*[[قرامطه]]
* [[قرامطه]]
*[[قران و بشارت موعود]]
* [[قران و بشارت موعود]]
*[[قران]]
* [[قران]]
*[[قرقیسیا]]
* [[قرقیسیا]]
*[[قریش]]
* [[قریش]]
*[[قزوین]]
* [[قزوین]]
*[[قسط]]
* [[قسط]]
*[[قسطنطنیه]]
* [[قسطنطنیه]]
*[[قشری‌گری]]
* [[قشری‌گری]]
*[[قصیده ابن عرندس]]
* [[قصیده ابن عرندس]]
*[[قضای جدید]]
* [[قضای جدید]]
*[[قطایع]]
* [[قطایع]]
*[[قطب]]
* [[قطب]]
*[[قطران تبریزی]]
* [[قطران تبریزی]]
*[[قطع رحم]]
* [[قطع رحم]]
*[[قطوانی]]
* [[قطوانی]]
*[[قم]]
* [[قم]]
*[[قنواء]]
* [[قنواء]]
*[[قوه]]
* [[قوه]]
*[[قیام با شمشیر]]
* [[قیام با شمشیر]]
*[[قیامت]]
* [[قیامت]]
*[[قیس]]
* [[قیس]]
*[[قیم الزمان]]
* [[قیم الزمان]]
*کار
* کار
*[[کارگزاران حکومت مهدی]]
* [[کارگزاران حکومت مهدی]]
*[[کاسر عینه]]
* [[کاسر عینه]]
*[[کاشف الغطاء]]
* [[کاشف الغطاء]]
*[[کافور بن ابراهیم]]
* [[کافور بن ابراهیم]]
*[[کافور]]
* [[کافور]]
*[[کافی]]
* [[کافی]]
*[[کامل بن ابراهیم]]
* [[کامل بن ابراهیم]]
*[[کامل سلیمان]]
* [[کامل سلیمان]]
*[[کبریت احمر]]
* [[کبریت احمر]]
*[[کتاب جدید]]
* [[کتاب جدید]]
*[[کتاب حضرت]]
* [[کتاب حضرت]]
*[[کتابنامه دعای ندبه]]
* [[کتابنامه دعای ندبه]]
*[[کتابنامه رجعت]]
* [[کتابنامه رجعت]]
*کتاب‌های غیبت
* کتاب‌های غیبت
*[[کذاب مفتر]]
* [[کذاب مفتر]]
*[[کرخ]]
* [[کرخ]]
*[[کرعه]]
* [[کرعه]]
*[[کسادی]]
* [[کسادی]]
*[[کسروی]]
* [[کسروی]]
*[[کسوف]]
* [[کسوف]]
*[[کشاورزی در عصر ظهور]]
* [[کشاورزی در عصر ظهور]]
*[[کشته شدن شیطان]]
* [[کشته شدن شیطان]]
*[[کشف الغمه]]
* [[کشف الغمه]]
*[[کشف هیکل]]
* [[کشف هیکل]]
*[[کف دست]]
* [[کف دست]]
*[[کفایه الاثر]]
* [[کفایه الاثر]]
*[[کفش حضرت]]
* [[کفش حضرت]]
*[[کلمه الحق]]
* [[کلمه الحق]]
*[[کلینی]]
* [[کلینی]]
*[[کمال الدین و تمام النعمه]]
* [[کمال الدین و تمام النعمه]]
*کمال
* کمال
*[[کمالات در عصر ظهور]]
* [[کمالات در عصر ظهور]]
*[[کمبود باران]]
* [[کمبود باران]]
*[[کمسلیما]]
* [[کمسلیما]]
*[[کنگره]]
* [[کنگره]]
*[[کنیز اذری]]
* [[کنیز اذری]]
*[[کنیه حضرت]]
* [[کنیه حضرت]]
*[[کوفه]]
* [[کوفه]]
*[[کوکما]]
* [[کوکما]]
*[[کهیعص]]
* [[کهیعص]]
*[[کیسانیه]]
* [[کیسانیه]]
*[[کیقباد دوم]]
* [[کیقباد دوم]]
*[[گات‌ها]]
* [[گات‌ها]]
*[[گرسنگی]]
* [[گرسنگی]]
*[[گریه کردن برای حضرت]]
* [[گریه کردن برای حضرت]]
*[[گل نرگس]]
* [[گل نرگس]]
*[[گنج‌های نهفته]]
* [[گنج‌های نهفته]]
*[[گونه حضرت]]
* [[گونه حضرت]]
*[[لا اله الا الله]]
* [[لا اله الا الله]]
*[[لسان الصدق]]
* [[لسان الصدق]]
*[[لطف وجود حضرت]]
* [[لطف وجود حضرت]]
*[[لقب حضرت]]
* [[لقب حضرت]]
*[[لندیطارا]]
* [[لندیطارا]]
*[[[[لواء اعظم]]
* [[لواء اعظم]]
*[[لوح فاطمه]]
* [[لوح فاطمه]]
*[[لوح محو و اثبات]]
* [[لوح محو و اثبات]]
*[[ما منا الا مقتول]]
* [[ما منا الا مقتول]]
*[[ماء معین]]
* [[ماء معین]]
*[[مادر]] [[حضرت]]
* [[مادر]] [[حضرت]]
*[[ماریه]]
* [[ماریه]]
*[[ماشع]]
* [[ماشع]]
*[[مالک اشتر]]
* [[مالک اشتر]]
*[[مامور]]
* [[مامور]]
*[[مامول]]
* [[مامول]]
*[[مایده]]
* [[مایده]]
*[[مبدا الایات]]
* [[مبدا الایات]]
*[[مبلی السرایر]]
* [[مبلی السرایر]]
*[[متشحط]]
* [[متشحط]]
*[[متمهدی]]
* [[متمهدی]]
*[[مثلث الهی]]
* [[مثلث الهی]]
*[[مثلث برمودا]]
* [[مثلث برمودا]]
*[[مجازی بالاعمال]]
* [[مجازی بالاعمال]]
*[[مجالس المؤمنین]]
* [[مجالس المؤمنین]]
*[[مجالس حضرت]]
* [[مجالس حضرت]]
*[[مجلسی]]
* [[مجلسی]]
*[[محاسن حضرت]]
* [[محاسن حضرت]]
*[[محاضیر]]
* [[محاضیر]]
*[[محبت حضرت]]
* [[محبت حضرت]]
*[[محبوب کردن حضرت]]
* [[محبوب کردن حضرت]]
*[[محجه]]
* [[محجه]]
*[[محرم]]
* [[محرم]]
*[[محسن]]
* [[محسن]]
*[[محل ظهور حضرت]]
* [[محل ظهور حضرت]]
*[[محمد بن ابراهیم بن مهزیار]]
* [[محمد بن ابراهیم بن مهزیار]]
*[[محمد بن احمد قطان]]
* [[محمد بن احمد قطان]]
*[[محمد بن ادریس]]
* [[محمد بن ادریس]]
*[[محمد بن ایوب بن نوح]]
* [[محمد بن ایوب بن نوح]]
*[[محمد بن بشیر]]
* [[محمد بن بشیر]]
*[[محمد بن جعفر اسدی]]
* [[محمد بن جعفر اسدی]]
*[[محمد بن حسن صیرفی]]
* [[محمد بن حسن صیرفی]]
*[[محمد بن شاذان بن نعیم]]
* [[محمد بن شاذان بن نعیم]]
*[[محمد بن عبد الله محض]]
* [[محمد بن عبد الله محض]]
*[[محمد بن عثمان]]
* [[محمد بن عثمان]]
*[[محمد بن علی بن بلال]]
* [[محمد بن علی بن بلال]]
*[[محمد بن فضل موصلی]]
* [[محمد بن فضل موصلی]]
*[[محمد بن نصیر نمیری]]
* [[محمد بن نصیر نمیری]]
*[[محمد بن نفیس]]
* [[محمد بن نفیس]]
*[[محمد حنفیه]]
* [[محمد حنفیه]]
*[[محمد]]
* [[محمد]]
*[[محمد،علی و حسن]]
* [[محمد، علی و حسن]]
*[[محمدیه]]
* [[محمدیه]]
*مخالفان حضرت
* مخالفان حضرت
*[[مخبر بما یعلن]]
* [[مخبر بما یعلن]]
*[[مخفی بودن ولادت]]
* [[مخفی بودن ولادت]]
*[[مد هامتان]]
* [[مد هامتان]]
*[[مدبر]]
* [[مدبر]]
*[[مدت حکومت امام مهدی]]
* [[مدت حکومت امام مهدی]]
*[[مدعیان مهدویت]]
* [[مدعیان مهدویت]]
*[[مدعیان نیابت]]
* [[مدعیان نیابت]]
*[[مدینه فاضله مهدی]]
* [[مدینه فاضله مهدی]]
*[[مدینه]]
* [[مدینه]]
*[[مرابطه]]
* [[مرابطه]]
*[[مراقبه]]
* [[مراقبه]]
*[[مربوع]]
* [[مربوع]]
*[[مرجیه]]
* [[مرجیه]]
*[[مردان اخر الزمان]]
* [[مردان اخر الزمان]]
*[[مردی از قم]]
* [[مردی از قم]]
*[[مرکز بیت المال در عصر ظهور]]
* [[مرکز بیت المال در عصر ظهور]]
*[[مرکز حکومت حضرت]]
* [[مرکز حکومت حضرت]]
*[[مرکز قضاوت حضرت]]
* [[مرکز قضاوت حضرت]]
*[[مرگ جاهلیت]]
* [[مرگ جاهلیت]]
*[[مرگ حضرت]]
* [[مرگ حضرت]]
*[[مرگ سرخ]]
* [[مرگ سرخ]]
*[[مرگ سفید]]
* [[مرگ سفید]]
*[[مرگ ناگهانی]]
* [[مرگ ناگهانی]]
*[[مروانی]]
* [[مروانی]]
*[[مروزی]]
* [[مروزی]]
*[[مریم]]
* [[مریم]]
*[[مزامله]]
* [[مزامله]]
*[[مسبحات]]
* [[مسبحات]]
*[[مستضعفین]]
* [[مستضعفین]]
*[[مستنصر]]
* [[مستنصر]]
*[[مسجد الحرام]]
* [[مسجد الحرام]]
*[[مسجد النبی]]
* [[مسجد النبی]]
*[[مسجد براثا]]
* [[مسجد براثا]]
*[[مسجد جمکران]]
* [[مسجد جمکران]]
*[[مسجد زید]]
* [[مسجد زید]]
*[[مسجد سهله]]
* [[مسجد سهله]]
*[[مسجد صعصعه]]
* [[مسجد صعصعه]]
*[[مسجد کوفه]]
* [[مسجد کوفه]]
*[[مسخ]]
* [[مسخ]]
*[[مسلمیه]]
* [[مسلمیه]]
*[[مسیح الزمان]]
* [[مسیح الزمان]]
*[[مسیح دروغین]]
* [[مسیح دروغین]]
*[[مسیح]]
* [[مسیح]]
*[[مسیحیت سیاسی امریکا]]
* [[مسیحیت سیاسی امریکا]]
*[[مسیحیت صهیونیستی]]
* [[مسیحیت صهیونیستی]]
*[[مسیحیت یهودی]]
* [[مسیحیت یهودی]]
*[[مشرق]]
* [[مشرق]]
*[[مشیخه]]
* [[مشیخه]]
*[[مصباح الشدید الضیاء]]
* [[مصباح الشدید الضیاء]]
*[[مصحف امیر المؤمنین ]]
* [[مصحف امیر المؤمنین]]
*[[مصحف فاطمه]]
* [[مصحف فاطمه]]
*[[مصر در دوران ظهور]]
* [[مصر در دوران ظهور]]
*[[مضطر]]
* [[مضطر]]
*[[مظهر الفضایح]]
* [[مظهر الفضایح]]
*[[[[معتضد بالله]]
* [[معتضد بالله]]
*[[معتمد بالله]]
* [[معتمد بالله]]
*[[معجزات حضرت مهدی]]
* [[معجزات حضرت مهدی]]
*[[معراج]]
* [[معراج]]
*[[معرفت امام]]
* [[معرفت امام]]
*[[معمرین]]
* [[معمرین]]
*[[معنویت پس از ظهور]]
* [[معنویت پس از ظهور]]
*[[معنویت پیش از ظهور]]
* [[معنویت پیش از ظهور]]
*[[مغرب]]
* [[مغرب]]
*[[مغیریه]]
* [[مغیریه]]
*[[مفاسد اخر الزمان]]
* [[مفاسد اخر الزمان]]
*[[مفتوحه عنوه]]
* [[مفتوحه عنوه]]
*[[مفرج اعظم]]
* [[مفرج اعظم]]
*[[مفضل]]
* [[مفضل]]
*[[مفید]]
* [[مفید]]
*[[مقام ابراهیم]]
* [[مقام ابراهیم]]
*[[مقام امام زمان]]
* [[مقام امام زمان]]
*[[مقبوله عمر بن حنظله]]
* [[مقبوله عمر بن حنظله]]
*[[مقتدر بالله]]
* [[مقتدر بالله]]
*[[مقتصر]]
* [[مقتصر]]
*[[مقداد]]
* [[مقداد]]
*[[مقدره]]
* [[مقدره]]
*[[مقدس اردبیلی]]
* [[مقدس اردبیلی]]
*[[مقدس‌ماب]]
* [[مقدس‌ماب]]
*[[مقنع]]
* [[مقنع]]
*[[مکان‌های دعا برای حضرت]]
* [[مکان‌های دعا برای حضرت]]
*[[مکتفی بالله]]
* [[مکتفی بالله]]
*[[مکه]]
* [[مکه]]
*[[ملاحم]]
* [[ملاحم]]
*[[ملاقات‌کنندگان حضرت]]
* [[ملاقات‌کنندگان حضرت]]
*[[ملاک تعیین نواب]]
* [[ملاک تعیین نواب]]
*[[ملخ سرخ]]
* [[ملخ سرخ]]
*[[ملعون ملعون]]
* [[ملعون ملعون]]
*[[ملیکه]]
* [[ملیکه]]
*[[ممطوره]]
* [[ممطوره]]
*[[ممهدون للمهدی]]
* [[ممهدون للمهدی]]
*[[من لم یجعل الله له شبیها]]
* [[من لم یجعل الله له شبیها]]
*[[منادی اسمانی]]
* [[منادی اسمانی]]
*[[منافقان]]
* [[منافقان]]
*[[منان]]
* [[منان]]
*[[منبر سلیمان]]
* [[منبر سلیمان]]
*[[منتظر]]
* [[منتظر]]
*[[منتظر]]
* [[منتظر]]
*[[منتظران حقیقی]]
* [[منتظران حقیقی]]
*[[منتقم]]
* [[منتقم]]
*[[منجم یهودی]]
* [[منجم یهودی]]
*[[منجی اعظم]]
* [[منجی اعظم]]
*[[منجی]]
* [[منجی]]
*[[منصور]]
* [[منصور]]
*[[منعم]]
* [[منعم]]
*[[موالی خاصه]]
* [[موالی خاصه]]
*[[موتور]]
* [[موتور]]
*[[موسوعه الامام المهدی]]
* [[موسوعه الامام المهدی]]
*[[موعود در اقوام و ملل]]
* [[موعود در اقوام و ملل]]
*[[موعود یهود]]
* [[موعود یهود]]
*[[موعود]]
* [[موعود]]
*[[مولی]]
* [[مولی]]
*[[مومل]]
* [[مومل]]
*[[مؤمن ال فرعون]]
* [[مؤمن ال فرعون]]
*[[موی حضرت]]
* [[موی حضرت]]
*[[مهدویت از دیدگاه اهل سنت]]
* [[مهدویت از دیدگاه اهل سنت]]
*[[مهدویت از دیدگاه شیعه]]
* [[مهدویت از دیدگاه شیعه]]
*[[مهدویت شخصیه]]
* [[مهدویت شخصیه]]
*[[مهدویت نوعیه]]
* [[مهدویت نوعیه]]
*[[مهدویت]]
* [[مهدویت]]
*[[مهدی بن محمد]]
* [[مهدی بن محمد]]
*[[مهدی در روایات]]
* [[مهدی در روایات]]
*[[مهدی در قران]]
* [[مهدی در قران]]
*[[مهدی سودانی]]
* [[مهدی سودانی]]
*[[مهدی عباسی]]
* [[مهدی عباسی]]
*[[مهدی موعود]]
* [[مهدی موعود]]
*[[مهدی و نشانه‌های پیامبران]]
* [[مهدی و نشانه‌های پیامبران]]
*[[مهدی هرعی]]
* [[مهدی هرعی]]
*[[مهدی]]
* [[مهدی]]
*[[مهدی‌باوری در ادیان]]
* [[مهدی‌باوری در ادیان]]
*[[مهدیه]]
* [[مهدیه]]
*[[مهمید اخر]]
* [[مهمید اخر]]
*[[میراث پیامبر اکرم]]
* [[میراث پیامبر اکرم]]
*[[میراث پیامبران]]
* [[میراث پیامبران]]
*[[میرزا حسین نوری]]
* [[میرزا حسین نوری]]
*[[میرزا علی محمد باب]]
* [[میرزا علی محمد باب]]
*[[میزان الحق]]
* [[میزان الحق]]
*[[میکاییل]]
* [[میکاییل]]
*[[میلخاء]]
* [[میلخاء]]
*[[ناامیدی از ظهور]]
* [[ناامیدی از ظهور]]
*[[ناجی النجار]]
* [[ناجی النجار]]
*[[ناحیه مقدسه]]
* [[ناحیه مقدسه]]
*[[ناشناخته بودن حضرت]]
* [[ناشناخته بودن حضرت]]
*[[ناصبی‌ها]]
* [[ناصبی‌ها]]
*[[ناطق]]
* [[ناطق]]
*[[نافله]]
* [[نافله]]
*[[ناقور]]
* [[ناقور]]
*[[ناووسیه]]
* [[ناووسیه]]
*[[نجبا]]
* [[نجبا]]
*[[نجف]]
* [[نجف]]
*[[[[نجم]]
* [[نجم]]
*[[نجم الثاقب]]
* [[نجم الثاقب]]
*[[ندای اسمانی]]
* [[ندای اسمانی]]
*[[نرجس]]
* [[نرجس]]
*[[نسب حضرت]]
* [[نسب حضرت]]
*[[[[نسیم]]
* [[نسیم]]
*[[نشانه‌های حتمی ظهور]]
* [[نشانه‌های حتمی ظهور]]
*[[نشانه‌های نزدیک ظهور]]
* [[نشانه‌های نزدیک ظهور]]
*[[نظامی گنجوی]]
* [[نظامی گنجوی]]
*[[نعمانی]]
* [[نعمانی]]
*[[نعمت باطن]]
* [[نعمت باطن]]
*[[نعمت حضرت]]
* [[نعمت حضرت]]
*[[نعمت ظاهر]]
* [[نعمت ظاهر]]
*[[نفس زکیه]]
* [[نفس زکیه]]
*[[نفس]]
* [[نفس]]
*[[نقبا]]
* [[نقبا]]
*[[نماز امام زمان]]
* [[نماز امام زمان]]
*[[نماز بر پیکر پدر]]
* [[نماز بر پیکر پدر]]
*[[نماز تسبیح]]
* [[نماز تسبیح]]
*[[نماز جماعت]]
* [[نماز جماعت]]
*[[نماز جمعه]]
* [[نماز جمعه]]
*[[نماز حاجت]]
* [[نماز حاجت]]
*[[نماز عید]]
* [[نماز عید]]
*[[نماز هدیه به حضرت]]
* [[نماز هدیه به حضرت]]
*[[نمازگزاران بر پیکر امام عسکری]]
* [[نمازگزاران بر پیکر امام عسکری]]
*[[نمک در طعام]]
* [[نمک در طعام]]
*[[نمیریه]]
* [[نمیریه]]
*[[نواب اربعه]]
* [[نواب اربعه]]
*[[نوبختیه]]
* [[نوبختیه]]
*[[نور ال محمد]]
* [[نور ال محمد]]
*[[نور الاتقیاء]]
* [[نور الاتقیاء]]
*[[نور الاصفیاء]]
* [[نور الاصفیاء]]
*[[نور الرب]]
* [[نور الرب]]
*[[نور حضرت]]
* [[نور حضرت]]
*[[نوروز]]
* [[نوروز]]
*[[نوستر اداموس]]
* [[نوستر اداموس]]
*[[نهار]]
* [[نهار]]
*[[نهج البلاغه و مهدی]]
* [[نهج البلاغه و مهدی]]
*[[نیابت خاصه]]
* [[نیابت خاصه]]
*[[نیابت عامه]]
* [[نیابت عامه]]
*[[نیابت]]
* [[نیابت]]
*[[نیمه شعبان]]
* [[نیمه شعبان]]
*[[نیه الصابرین]]
* [[نیه الصابرین]]
*[[وادی السلام]]
* [[وادی السلام]]
*[[وادی یابس]]
* [[وادی یابس]]
*[[وارث]]
* [[وارث]]
*[[واعظ قزوینی]]
* [[واعظ قزوینی]]
*[[واقفه]]
* [[واقفه]]
*[[واقفیه]]
* [[واقفیه]]
*[[واقیذ]]
* [[واقیذ]]
*[[وتر]]
* [[وتر]]
*[[وتر]]
* [[وتر]]
*[[وتیره]]
* [[وتیره]]
*[[وتیره]]
* [[وتیره]]
*وجه
* وجه
*[[وشن جوک]]
* [[وشن جوک]]
*[[وظایف منتظران]]
* [[وظایف منتظران]]
*[[وظایف نواب خاص]]
* [[وظایف نواب خاص]]
*[[وقاتون]]
* [[وقاتون]]
*[[وقت ظهور]]
* [[وقت ظهور]]
*[[وقت معلوم]]
* [[وقت معلوم]]
*[[وکالت]]
* [[وکالت]]
*[[وکیلان حضرت]]
* [[وکیلان حضرت]]
*[[ولادت حضرت]]
* [[ولادت حضرت]]
*[[ولایت فقیه]]
* [[ولایت فقیه]]
*[[ولایتی‌ها]]
* [[ولایتی‌ها]]
*[[ولی الله]]
* [[ولی الله]]
*[[ولی عصر]]
* [[ولی عصر]]
*[[ولی نعمت]]
* [[ولی نعمت]]
*[[وهوه‌ل]]
* [[وهوه‌ل]]
*[[ویژگی‌های یاران امام مهدی]]
* [[ویژگی‌های یاران امام مهدی]]
*[[ویژگی‌های امام مهدی]]
* [[ویژگی‌های امام مهدی]]
*[[هادی]]
* [[هادی]]
*[[هالیوود و اخر الزمان]]
* [[هالیوود و اخر الزمان]]
*[[هالیوود و مهدویت]]
* [[هالیوود و مهدویت]]
*[[هدف قیام]]
* [[هدف قیام]]
*[[هراوه]]
* [[هراوه]]
*[[هرج‌ومرج]]
* [[هرج‌ومرج]]
*[[هرشا]]
* [[هرشا]]
*[[هزاره‌گرایی]]
* [[هزاره‌گرایی]]
*[[هفت تکبیر]]
* [[هفت تکبیر]]
*[[همدان]]
* [[همدان]]
*[[همسر امام مهدی]]
* [[همسر امام مهدی]]
*[[هندوها و بشارت موعود]]
* [[هندوها و بشارت موعود]]
*[[هوشع نبی]]
* [[هوشع نبی]]
*[[یا لثارات الحسین]]
* [[یا لثارات الحسین]]
*[[یاجوج و ماجوج]]
* [[یاجوج و ماجوج]]
*[[یادکرد امام مهدی]]
* [[یادکرد امام مهدی]]
*[[یاران حضرت]]
* [[یاران حضرت]]
*[[یاری کردن حضرت]]
* [[یاری کردن حضرت]]
*[[یاوران امام مهدی]]
* [[یاوران امام مهدی]]
*[[ید الباسطه]]
* [[ید الباسطه]]
*[[یشوعا]]
* [[یشوعا]]
*[[یعسوب الدین]]
* [[یعسوب الدین]]
*[[یعفور]]
* [[یعفور]]
*[[یعقوب بن منقوش]]
* [[یعقوب بن منقوش]]
*[[یعقوب بن یوسف]]
* [[یعقوب بن یوسف]]
*[[یک‌سوم]]
* [[یک‌سوم]]
*[[یمانی]]
* [[یمانی]]
*[[یمن در دوران ظهور]]
* [[یمن در دوران ظهور]]
*[[یمین]]
* [[یمین]]
*[[ینابیع الموده]]
* [[ینابیع الموده]]
*[[یوشع بن نون]]
* [[یوشع بن نون]]
*[[یوفولوژی]]
* [[یوفولوژی]]
*[[یوم الخلاص]]
* [[یوم الخلاص]]
*[[یوم الفتح]]
* [[یوم الفتح]]
*[[یوییل نبی]]
* [[یوییل نبی]]
*[[یهود در اخر الزمان]]
* [[یهود در اخر الزمان]]
*[[یهود و مسیح موعود]]
* [[یهود و مسیح موعود]]
*[[یهود و نصاری و مهدویت]]
* [[یهود و نصاری و مهدویت]]
*[[یهودا]]
* [[یهودا]]
{{پایان}}
{{پایان مدخل‌ وابسته}}
{{پایان}}


==منابع==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
* [[پرونده:13681151.jpg|22px]] [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|'''فرهنگنامه آخرالزمان''']]
# [[پرونده:13681151.jpg|22px]] [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|'''فرهنگنامه آخرالزمان''']]
{{پایان منابع}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{امام مهدی}}
[[رده:مدخل]]


[[رده:امام مهدی]]
[[رده:امام مهدی]]
[[رده:فتنه]]
[[رده:فتنه]]
[[رده:مدخل موعودنامه]]
[[رده:مدخل موعودنامه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۹

فتنه، یکی از واژه‌های پرکاربرد درباره حوادث آخرالزمان و آفت‌های آن است؛ از آن جمله می‌توان آشوب، حوادث ناگوار روزگار، اختلاف‌پراکنی، تفرقه‌اندازی، جنگ، ناامنی، گمراهی، عذاب، بلاهای آسمانی. نامشخص بودن حق و باطل و... یاد نمود. روایات زیادی در این باره وجود دارد.

مقدمه

واژه "فتنه" در قرآن کریم و سنت به دو معنای عام و خاص آمده است. معنی عام آن عبارت است از هر امتحان و آزمایش که برای انسان پیش آید و معنی خاص آن عبارت از حوادث و پیشامدهایی است که مسلمانان را در بوته امتحان قرار داده و از مرز دیانت منحرف می‌سازد و مقصود از آشوب‌های داخلی و خارجی که پیامبر (ص) هشدار داده همین معنا است. در میان صحابه، حذیفه بن یمان در آگاهی به روایات فتنه معروف بوده است.

عده‌ای از راویان و دانشمندان اسلامی کتب‌های خاصی به نام "الفتن و الملاحم" و مانند آن تألیف نموده و روایات وارد شده در این زمینه را در آن کتاب‌ها گرد آورده‌اند[۱].

در روایات، از فتنه به یکی از آفت‌های دوران آخر الزمان یاد شده است. از آن جمله می‌توان آشوب، حوادث ناگوار روزگار، اختلاف‌پراکنی، تفرقه‌اندازی، جنگ، ناامنی، گمراهی، عذاب، بلاهای آسمانی. نامشخص بودن حق و باطل و... یاد نمود. در قرآن نیز این واژه بسیار به کار رفته است[۲].

روایات و فتنه در آخرالزمان

روایات زیادی به ما رسیده که در آنها ما را از انواع فتنه‌ها بر حذر داشته‌اند و پیشاپیش آن را به ما گوشزد کرده‌اند. علما در طول تاریخ اسلام کتاب‌های زیادی در خصوص جمع‌آوری این روایات تألیف نموده‌اند[۳].

  1. امیرمؤمنان (ع) در نهج البلاغه فرمود: در زمان فتنه همانند بچه شتر باشید؛ زیرا بچه شتر نه آنقدر کمر محکمی دارد که بار بر روی او نهند و نه قادر به شیر دادن است[۴]. یعنی مؤمنین در فتنه‌ها باید به گونه‌ای رفتار کنند که هم ایمان و سلامت خود را حفظ کرده و هم بتوانند بر فتنه فایق آیند و از آن گذر کنند و این در زمانی است که فتنه‌ای برپا شود و دخالت در آن هیچ سودی برای انسان نداشته باشد بلکه وارد شدن در آن فتنه باعث هلاکت انسان بشود. اما فتنه‌ای که نبرد حق و باطل است و ایجاب می‌کند انسان مؤمن پنجه در پنجه آن بیفکند و خود را به خطر بیاندازد، بحثی جداست. همان گونه که امیرمؤمنان (ع) در فتنه‌های پس از رحلت رسول خدا به جنگ نپرداخت اما در فتنه‌های بعد از حکومت خود، هیچ‌گاه دست از قبضه شمشیر برنداشت تا زمانی که به شهادت رسید، و زمانی تن به حکمیت داد، که دید جان خود وعده کمی که اطراف ایشان بودند در خطر است و جانبازی در این برهه علاوه بر اینکه تأثیری در اعتلای حق ندارد بلکه همان تعداد اندک نیز از بین خواهند رفت. بنابراین در ضمن پذیرش حکمیت، مخالفت خود را نیز با طریقه اجرای حکمیت توسط باران بی‌وفای خود ابراز داشت، و مبارزه نرم خود را در قالب خطبه‌هایی بیان نمودند و اشتباهات یاران سست عنصر را به آنان یادآور می‌شوند[۵].
  2. پیامبر اکرم (ص) فرمود: "در آینده، روزگاری به شما روی می‌آورد که جهل و نادانی در آن فرود می‌آید و علم و دانش از آن رخت برمی‌بندد و هرج‌ومرج در آن فراوان می‌گردد". عرض شد: یا رسول الله! چگونه هرج و مرج پدید می‌آید؟ فرمود: "کشتار"[۶].
  3. در حدیث دیگری از آن حضرت آمده که: "زمانی پیش از قیامت، هرج‌ومرج پیش خواهد آمد". عرض شد: چگونه هرج و مرجی‌؟ فرمود: "کشتار، نه کشتار کفار، بلکه همین امت به جان یکدیگر می‌افتند تا جائی که برادر، برادر خود را بکشد. عقول مردم در آن زمان گرفته می‌شود"[۷].[۸]
  4. رسول خدا (ص) فرمود: فتنه‌هایی در آینده خواهد آمد که مانند تاریکی شب، ظلمانی خواهد بود. شخصی سؤال کرد: ‌ای رسول خدا در آن فتنه‌ها چه کنیم؟ حضرت فرمود: مانند پلاس و گلیم خانه خود باشید[۹]. در حدیث دیگری فرمود: فتنه‌ها همانند سیل به شما هجوم خواهد آورد، پس زمانی که آن را دیدید، در خانه‌های خود جمع شوید و شمشیرهای خود را بشکنید و صورت خود را بپوشانید (یعنی در زمان چنین فتنه‌ای، به شدت تقیه کنید و جان خود را حفظ نمایید، فتنه را تقویت ننموده و از پرداختن به آن بر حذر باشید)[۱۰].
  5. امام صادق (ع) فرمود: (در فتنه‌ها داخل نشوید و بر آشوب نیفزایید و) مانند گلیمی در خانه خود باشید زیرا غبار به چشم کسی می‌رود که خاک بر هوا کند! و در حدیث دیگری می‌فرماید: (به هنگامه فتنه خودداری کنید و) زبان خود را نگاه دارید و ملازم خانه خود باشد تا بلا شامل حال شما نشود...[۱۱].
  6. امام صادق (ع) به سدیر صیرفی فرمودند: ‌ای سدیر! پایبند منزل خود باش و همانند گلیمی از گلیم‌های خانه‌ات باش (و خود را داخل آشوب و فتنه منما و تقیه و خودداری بنما، تا زمانی که شب و روز به آرامی از پی هم می‌آیند این گونه باش، و زمانی که شنیدی سفیانی قیام کرده به سوی ما بشتاب، اگرچه با پای پیاده باشی[۱۲]. در روایتی حذیفه می‌گوید: اگر خواستید بدانید که دچار فتنه شده‌اید یا خیر، پس بنگرید که آیا چیزی را که حلال بوده، حرام می‌دانید یا خیر؛ و چیزی را که حرام بوده، اکنون حلال می‌دانید یا خیر[۱۳].
  7. رسول خدا (ص) فرمود: پس از من امتم دچار چهار فتنه خواهند شد. در اولین فتنه، خون‌ریزی خواهد شد و در فتنه دوم علاوه بر خونریزی، اموال نیز از بین خواهد رفت و در سومین فتنه هم خونریزی خواهد بود، هم به تاراج رفتن اموال و هم بی‌حرمتی نسبت به زنان حلال شمرده خواهد شد. چهارمین فتنه، فتنه‌ای خواهد بود کور و کرکننده است و همگان را فرا گیرد و چون کشتی‌ای که در دریایی طوفانی گرفتار آمده، از آن نمی‌توان رهایی یافت، این فتنه از شام (سوریه) شروع می‌شود و سرزمین عراق را فرا می‌گیرد و اثرات آن فتنه تا جزیره(العرب) نیز خواهد رسید و مردم در آن بلاها مانند پوستی که دباغی شود در فشار قرار خواهند گرفت تا جایی که امان همه را خواهد برید. از هر گوشه‌ای که آن فتنه را دفع کنند، از سویی دیگر سر برخواهد آورد[۱۴] و در روایتی دیگر رسول خدا فرمود: در چنین روزگاری مردن بهتر از حیات خواهد بود.
  8. در روایت دیگری چنین آمده است: آن‌گاه فتنه‌ای پدید می‌آید، به گونه‌ای که خانه‌ای نیست که فتنه داخل آن نشده باشد و مسلمانی نیست که سیلی آن را به صورت خود لمس نکرده باشد، تا آنکه مردی از خاندان من ظهور نماید[۱۵]. در احادیث متعددی از فتنه فراگیر در آخرالزمان یاد شده است. فتنه‌ای که در هر خانه‌ای خواهد رفت و گریبان هر مسلمانی را خواهد گرفت[۱۶].
  9. در حدیث دیگری فرمود: فتنه‌ای برپا خواهد شد. آنگونه که بدن انسان می‌میرد، دل مؤمنان در آن فتنه‌ها خواهد مرد. مانند شب تار و دود همگان را فراگیرد، در طول یک روز و به فاصله یک صبح تا شام، انسان دین خود را از دست می‌دهد و بسیاری در این فتنه‌ها و آزمایش‌ها دین خود را به دنیا خواهند فروخت[۱۷].
  10. امیرالمؤمنین (ع) فرمود: پنج فتنه در امت رسول خدا (ص) به وقوع خواهد پیوست که در پنجمین فتنه، از شدت آن عقل‌های مردم زایل شده و مردم مانند بهائم و چهارپایان خواهند بود. در موضوع عقل گفته شد که زایل شدن عقول در آخرالزمان بدان معنی نیست که انسان‌ها مانند دیوانه‌های زنجیری بشوند، بلکه با توجه به مفهوم حقیقی عقل، جامعه‌ای پیش خواهد آمد که بسیاری از کرامت‌های انسانی از میان خواهد رفت و مردم صرفاً در پی به دست آوردن و آباد ساختن دنیا هستند و تنها چیزی که بدان نمی‌اندیشند آخرت دست![۱۸].
  11. رسول خدا (ص) فرمود: پس از رحلت من از میان شما، پنج فتنه رخ می‌دهد که آخرین فتنه، فتنه سفیانی است. این فتنه‌ها از مدینه، مکه، یمن و شام (سوریه) برمی‌خیزد و فتنه سفیانی از سرزمین شام برخواهد خاست. در برخی روایات، در زمان نزدیک ظهور، فتنه‌ای پیش‌بینی شده که در ابتدا در نظر مردم بی‌اهمیت جلوه می‌کنند و خیلی به آن توجه نمی‌کنند. اما همین فتنه بی‌ارزش کم کم پا می‌گیرد و به معضلی مهم تبدیل می‌شود، به گونه‌ای که دیگر مهار کردن آن ممکن نخواهد بود، در پی سرکوب آن از سویی، از سوی دیگر سر برمی‌آورد. در این بین نوای آسمانی به نام حضرت مهدی (ع) بلند می‌شود و حضرت ظهور خواهد نمود[۱۹].
  12. امام رضا (ع) فرمود: فتنه‌ای ناشنوا و ناشنوا‌کننده روی خواهد داد و آن امتحان بزرگی خواهد بود. مردم در آن فتنه آزمایش می‌شوند، آنگونه که زرگران طلا را می‌آزمایند و خالص می‌کنند. این فتنه در زمان غیبت فرزند چهارم من (حضرت قائم (ع)) رخ می‌دهد که مردان تیزبین و زیرکی که از فرط دقت موی را از میان می‌شکافند، باز هم به اشتباه و خطا گرفتار خواهند شد. در آن زمان فقط دوستان و شیعیان حقیقی ما نجات می‌یابند و دوستان بسیار صمیمی یکدیگر را رها خواهند کرد. مؤمنان راستین در آن روزگار از غیبتش در اندوه و غم به سر می‌برند و از ندیدن ایشان حسرت می‌خورند و حیرانند. سپس حضرت سر مبارک را به زیر انداخت و دوباره سربلند نمود و فرمود: پدر و مادرم فدای او باد!... نام او را از آسمان ندا خواهند داد که همه مردم از دور و نزدیک، یکسان خواهند شنید. این ندا نوید رحمت برای شیعیان، و برای کافران وعده عذاب خواهد بود. در حدیثی امام جواد (ع) فرمود: زمانی خواهد رسید که امام شما از دیدگان‌تان مخفی خواهد بود، پس بدا به حال کسانی که از این غیبت به شک و تردید بیفتند و خوشا به حال کسانی که دین خود را حفظ نموده و از فتنه‌ها دوری گزینند، زیرا در آن زمان فتنه‌هایی رخ خواهد داد که همگان، حتی بزرگان مردم نیز در آن گرفتار می‌شوند، فتنه‌هایی که کوه‌های سخت را جا به جا می‌کند![۲۰].[۲۱]

پرسش مستقیم

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۱.
  2. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۱.
  3. ر. ک: ملاحم و فتن.
  4. نهج البلاغه، حکمت ۱: «كُنْ فِي الْفِتْنَةِ كَابْنِ اللَّبُونِ، لَا ظَهْرٌ فَيُرْكَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَيُحْلَبَ»
  5. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۱.
  6. کنز العمال، حدیث ۳۰۸۵۰.
  7. کنز العمال، حدیث ۳۱۱۹۵.
  8. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۷۳.
  9. یأتی، ص ۱۴۷.
  10. همان.
  11. غیبت نعمانی، ص ۱۹۷.
  12. روضة کافی، ج ۸، ص ۲۶۴.
  13. یأتی، ص ۱۷۹.
  14. کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۱ و معجم احادیث الامام مهدی، ج ۱، ص ۸۸ و ملاحم، ص ۳۹.
  15. موعود نامه، ص ۵۳۲.
  16. یأتی، ص ۱۹۳ و ملاحم، ۲۳.
  17. یأتی، ص ۲۳۸ و ۵۰۷.
  18. ملاحم، ص ۲۰ - ۲۱. ر. ک: عقل.
  19. ملاحم: ۴۷ و ۶۰.
  20. یأتی، ص ۵۰۴ و ۵۰۷. غیبت نعمانی، ص ۱۸۶.
  21. حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان. ص ۴۴۹.