اثبات وجود امام مهدی در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
(صفحه‌ای تازه حاوی «==مقدمه== *ما معتقدیم که سرانجام، اداره امور جهان در قبضه باکفایت صالح...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - '{{پایان پرسش وابسته}}↵↵{{پرسمان' به '{{پایان پرسش وابسته}} == پرسش‌های وابسته == {{پرسمان')
 
(۵۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
==مقدمه==
{{مدخل مرتبط
*ما معتقدیم که سرانجام، [[اداره]] امور [[جهان]] در قبضه [[باکفایت]] [[صالح‌ترین]] افراد [[بشر]] قرار خواهد گرفت و او [[جهان]] را از [[تاریکی]]، [[فقر]]، [[جهل]] و [[ظلم]] رهایی می‌بخشد، و [[حکومت واحد جهانی]] را بر اساس [[مساوات]] و [[عدالت]] [[استوار]] می‌سازد. علی‌رغم اتفاق‌نظر در اصل "[[مصلح]]" و "[[منجی]]"، لکن در مصداق و تطبیق آن [[اختلاف]] دارند. [[روایات]] [[نقل]] شده درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} و بحث از [[نوّاب خاص]] آن [[حضرت]] که در طول هفتاد سال، واسطه میان [[شیعیان]] و [[حضرت]] بوده‌اند، این [[اعتقاد]] را از محدوده "ذهن" به دنیای "واقعیات" می‌آورد. یعنی او یک [[حقیقت]] فرضی و خیالی نیست بلکه یک موجود واقعی است. بنابراین موضوع [[مهدی]]، نه [[اندیشه]] [[چشم‌به‌راه]] نشستن کسی است که باید زاده شود و نه [[پیشگویی]] است که باید در [[انتظار]] مصداقش ماند. بلکه واقعیت [[استوار]] و فرد مشخصی است که در میان ما زندگی می‌کند، ما را می‌بیند و ما نیز او را می‌بینیم و در [[اندوه]] و شادی‌هامان شریک است. [[احادیث]] و نیز [[تاریخ]] [[غیبت صغری]]، این [[باور]] را در [[جان]] ما زنده می‌کند که مصداق آن [[مصلح]] و [[مهدی منتظر]]، کسی جز "[[محمد]]" [[امام دوازدهم]] [[شیعیان]] و پسر [[امام حسن عسکری]]{{ع}} نیست؛ که وجودش به تجربه تاریخی ثابت شده است.
| موضوع مرتبط = اثبات وجود امام مهدی
*[[آیت الله]] [[سید محمد باقر صدر]] می‌نویسد: [[اعتقاد]] به [[امام مهدی]]{{ع}} به‌عنوان یک [[قائد]] [[منتظر]] که [[جهان]] را به یک صورت [[برتر]] متحوّل می‌سازد، از [[اخبار]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} عموما و از [[احادیث]] [[ائمه]] [[اهل البیت]]{{عم}} خصوصا سرچشمه گرفته است، و در [[نصوص]] بسیاری مورد تأیید و تأکید واقع شده، به‌طوری که اصلا مطلب قابل [[تردید]] نیست. در مجموع [[اخبار]] و احادیثی که در مورد [[امامت]] [[مهدی]]{{ع}} و [[غیبت]] و [[ظهور]] و [[اصلاح]] [[آینده جهان]] و خصوصیات شخصی او از طریق [[سنّی]] و [[شیعه]] وارد شده است، تمام آن‌ها نزدیک به شش هزار [[حدیث]] است و در مورد هیچ‌یک از موضوعات مسلّم و غیرقابل‌تردید اسلامی، این اندازه [[حدیث]] و [[روایت]] وارد نشده است<ref>بحث حول المهدی، محمد باقر صدر، ص ۷۲-۶۳. </ref>.
| عنوان مدخل  = اثبات وجود امام مهدی
*گذشته از قطعی بودن موضوع [[مهدی موعود]]{{ع}} از دیدگاه مدارک متقن اسلامی، اختصاص داشتن این [[شخصیت والا]] به [[امام دوازدهم]] [[شیعه]]، و پسر [[امام حسن عسکری]]{{ع}}، [[دلایل]] محکم و روشنی دارد که تمام آن [[دلایل]] را ممکن است در دو [[دلیل]] خلاصه کنیم:
| مداخل مرتبط = [[اثبات وجود امام مهدی در تاریخ اسلامی]] - [[اثبات وجود امام مهدی در کلام اسلامی]] - [[اثبات وجود امام مهدی در معارف مهدویت]]
#'''[[دلیل اسلامی]]''': [[مهدی]]{{ع}} در صدها روایتی که از [[پیامبر خاتم|پیغمبر اکرم]]{{صل}} و از [[ائمه]]{{عم}} [[نقل]] شده، متمثّل است. روایاتی که [[مهدی]]{{ع}} را به [[اهل بیت]]{{عم}}، نواده [[فاطمه زهرا]]{{عم}}، ذرّیه [[امام حسین]]{{ع}}، و [[فرزند]] نهم آن [[حضرت]] نسبت داده است، و نیز آن سلسله از احادیثی که دلالت می‌کنند که [[جانشینان]] [[پیامبر]]{{صل}} [[دوازده]] نفرند، تمام این [[احادیث]]، آن [[فکر]] و [[عقیده]] عمومی [[مهدی]]{{ع}} را محدود می‌کنند و آن موضوع [[فکری]] کلّی را در [[امام دوازدهم]] از [[ائمه]]{{عم}} مشخص می‌سازند. این [[حدیث نبوی]] شریف به این مضمون که "[[امامان]] پس از من یا [[خلفاء]] بعد از من، [[دوازده]] نفرند" با عبارات مختلف در بیش از دویست و هفتاد [[روایت]] از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]]{{صل}} [[نقل]] شده، که در [[حدیث]] [[سنی]] و [[شیعه]] مانند: [[صحیح بخاری]]، [[صحیح مسلم]]، [[صحیح ترمذی]] و [[سنن]] ابن [[داود]] و [[مسند احمد حنبل]] و [[مستدرک الصحیحین]] [[حاکم نیشابوری]] [[نقل]] شده است. در حالی که [[بخاری]] در زمان [[امام جواد]] و [[امام هادی]] و [[امام عسکری]]{{عم}} می‌زیسته و کتاب [[صحیح بخاری]] را در آن زمان نوشته است که هنوز [[امامان]] به [[دوازده]] نرسیده بود. این خود دلالت می‌کند که این [[حدیث]] پیش از آن‌که [[فکر]] و [[عقیده]] دوازده‌امامی در مغزها تکمیل شود، از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]]{{صل}} صادر شده است و جای [[تردید]] در این [[احادیث]] باقی نمی‌ماند. [[ایمان]] و [[عقیده]] [[شیعه]] دوازده‌امامی که می‌گوید: [[جانشینان پیامبر]]{{صل}} از [[امام علی|علی]]{{ع}} شروع شده و به [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} ختم می‌شود، قابل تطبیق با [[احادیث]] شریف [[نبوی]] است.
| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)
#'''[[دلیل علمی]]''': [[دلیل علمی]] آن، تجربه‌ای است که [[شیعیان]] در طی هفتاد سال دوران [[غیبت صغری]] آموختند. از واقعه مسلّم [[تاریخ]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} در [[دوران غیبت صغری]]، این نتیجه گرفته می‌شود که آن [[حضرت]]، بزرگ حقیقتی بود که [[ملّت]] [[شیعه]] مدّت هفتاد سال در تحت [[رهبری]] مستقیم وی زندگی کرده‌اند و با [[نمایندگان]] ویژه وی سروکار داشته‌اند، و در طول این هفتاد سال، کوچک‌ترین حادثه و جریانی پیش نیامد که [[باور]] و [[اعتقاد]] در آنان را نسبت به وجود و [[حقیقت]] امام‌شان متزلزل کند. نکته قابل‌توجه دیگر این است که تمام نامه‌هایی که به وسیله یکایک این چهار نفر از [[امام]]{{ع}} به دست [[مردم]] می‌رسید، همه یک خط‍‌ داشت و از نظر روش انشاء یکسان بود؛ بنابراین، در پس پرده، یک [[حقیقت]] ثابت و محقّق و یک موجود اصیلی وجود داشته است. محال است یک چنین جریانی [[دروغ]] باشد و در طی این هفتاد سال برای مردمی که آن را به‌عنوان یک [[حقیقت]] ثابت پذیرفته‌اند [[کشف]] نشود؛ بلکه [[اطمینان]] و [[باور]] آنان به این [[حقیقت]] ثابت، بیشتر و شدیدتر می‌گردد.
}}
*پس نتیجه می‌گیریم که تحلیل [[غیبت]] صغرای [[امام]]{{ع}} می‌تواند به صورت یک [[دلیل علمی]]، واقعیت و ثبوت و وجود [[امام مهدی]]{{ع}} و ولادت و زندگی و [[غیبت]] او را ثابت کند<ref>بحث حول المهدی، محمد باقر صدر، ص ۷۲-۶۳. </ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۰۹-۱۱۱.</ref>.
*چگونه می‌شود اثبات کرد که [[مهدی]] واقعا در [[تاریخ]] وجود داشته است‌؟ شاید شرایط‍‌ خاص روحی-روانی این [[باور]] را در ذهن [[مردم]] جا انداخته باشد؟ این اصل که [[مهدی]] [[رهبر موعود]] و [[منجی]] عالم [[بشریت]] است به صورت عام در [[احادیث]] [[نبوی]]، و به صورت خاص در [[روایات]] [[ائمه]] [[اهل بیت]]{{عم}} آمده است. در این [[روایات]] مسأله به‌گونه‌ای مورد تأکید قرار گرفته که جای هیچ‌گونه شکی باقی نمی‌گذارد و چهار صد [[حدیث]] فقط‍‌ از طریق [[اهل سنت]] شمارش شده که به ضمیمه [[روایات]] [[شیعه]] به بیش از شش هزار [[روایت]] می‌رسد؛ و چنین آماری بسیار بالاست. در مورد خیلی از مسائل بدیهی [[اسلام]] که [[مسلمانان]] به آن معتقدند، این‌همه [[روایت]] وارد نشده است.
* اما تجسم این [[اندیشه]] در وجود [[امام دوازدهم]]{{ع}} هم [[دلایل]] کافی دارد که کاملا اقناع‌کننده است. این [[دلایل]] را می‌توان در دو [[دلیل نقلی]] و علمی، خلاصه کرد: [[دلیل نقلی]]، وجود [[امام موعود]] را اثبات می‌کند و [[دلیل علمی]]، ثابت می‌کند که [[مهدی]] یک اسطوره و یک فرضیه نیست، بلکه حقیقتی است که وجود او در [[تاریخ]] لمس شده است.


==دلیل نقلی==
== مقدمه ==
* صدها [[روایت]] و [[حدیث]] از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[ائمه]] [[اهل بیت]]{{عم}} رسیده است که می‌گوید [[مهدی موعود]] دارای این خصوصیات است: از [[اهل بیت]] است، از [[فرزندان]] [[فاطمه]] است، از نسل [[حسین]] و نهمین [[فرزند]] آن [[حضرت]] است. و روایاتی که می‌گوید [[جانشینان]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} [[دوازده نفر]] می‌باشند.
ما معتقدیم که سرانجام، [[اداره]] امور [[جهان]] در قبضه [[باکفایت]] [[صالح‌ترین]] افراد [[بشر]] قرار خواهد گرفت و او [[جهان]] را از [[تاریکی]]، [[فقر]]، [[جهل]] و [[ظلم]] رهایی می‌بخشد، و [[حکومت واحد جهانی]] را بر اساس [[مساوات]] و [[عدالت]] [[استوار]] می‌سازد. علی‌رغم اتفاق‌نظر در اصل "[[مصلح]]" و "[[منجی]]"، لکن در مصداق و تطبیق آن [[اختلاف]] دارند. [[روایات]] [[نقل]] شده درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} و بحث از [[نوّاب خاص]] آن [[حضرت]] که در طول هفتاد سال، واسطه میان [[شیعیان]] و [[حضرت]] بوده‌اند، این [[اعتقاد]] را از محدوده "ذهن" به دنیای "واقعیات" می‌آورد. یعنی او یک [[حقیقت]] فرضی و خیالی نیست بلکه یک موجود واقعی است. بنابراین موضوع [[مهدی]]، نه [[اندیشه]] [[چشم‌به‌راه]] نشستن کسی است که باید زاده شود و نه [[پیشگویی]] است که باید در [[انتظار]] مصداقش ماند. بلکه واقعیت [[استوار]] و فرد مشخصی است که در میان ما زندگی می‌کند، ما را می‌بیند و ما نیز او را می‌بینیم و در [[اندوه]] و شادی‌هامان شریک است. [[احادیث]] و نیز [[تاریخ]] [[غیبت صغری]]، این [[باور]] را در [[جان]] ما زنده می‌کند که مصداق آن [[مصلح]] و [[مهدی منتظر]]، کسی جز "[[محمد]]" [[امام دوازدهم]] [[شیعیان]] و پسر [[امام حسن عسکری]] {{ع}} نیست؛ که وجودش به تجربه تاریخی ثابت شده است.
* این [[روایات]]، [[مهدی موعود]] را در شخص [[امام دوازدهم]]، منحصر و متعین می‌کند و با اینکه [[ائمه]]{{عم}} برای حفظ‍‌ آن [[حضرت]] از [[ترور]] و [[قتل]] سعی داشتند مسأله در سطح عمومی مطرح نشود، درعین‌حال [[روایات]] زیادی در این زمینه وارد شده است. البته زیادی [[روایت]] به تنهایی نمی‌تواند [[مقبولیت]] آن را برساند، بلکه در اینجا قرینه و [[گواه]] خاصی وجود دارد که [[دلیل]] بر صحت این [[روایات]] است. در [[حدیث شریف]] [[نبوی]]، سخن از [[امامان]]، [[جانشینان]]، [[امیران]] و سخن از [[دوازده تن]] آمده است. متن [[احادیث]] مختلف است؛ در بعضی [[دوازده امام]] و در بعضی [[دوازده خلیفه]] و در بعضی دیگر [[دوازده]] [[امیر]]، ذکر شده است. بعضی از مؤلفان، این [[احادیث]] را بیش از دویست و هفتاد شمارش کرده‌اند که همگی از کتاب‌های معتبر [[شیعه]] و [[سنی]] از قبیل [[صحیح بخاری]]، [[صحیح مسلم]]، [[سنن ترمذی]]، [[سنن ابوداود]]، [[مسند احمد]] و [[مستدرک حاکم]] [[نقل]] شده است.


==دلیل علمی==
[[آیت الله]] [[سید محمد باقر صدر]] می‌نویسد: [[اعتقاد]] به [[امام مهدی]] {{ع}} به‌عنوان یک [[قائد]] [[منتظر]] که [[جهان]] را به یک صورت [[برتر]] متحوّل می‌سازد، از [[اخبار]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} عموما و از [[احادیث]] [[ائمه]] [[اهل البیت]] {{عم}} خصوصا سرچشمه گرفته است، و در [[نصوص]] بسیاری مورد تأیید و تأکید واقع شده، به‌طوری که اصلا مطلب قابل [[تردید]] نیست. در مجموع [[اخبار]] و احادیثی که در مورد [[امامت]] [[مهدی]] {{ع}} و [[غیبت]] و [[ظهور]] و [[اصلاح]] [[آینده جهان]] و خصوصیات شخصی او از طریق [[سنّی]] و [[شیعه]] وارد شده است، تمام آنها نزدیک به شش هزار [[حدیث]] است و در مورد هیچ‌یک از موضوعات مسلّم و غیرقابل‌تردید اسلامی، این اندازه [[حدیث]] و [[روایت]] وارد نشده است<ref>بحث حول المهدی، محمد باقر صدر، ص ۷۲-۶۳. </ref>.
* [[دلیل علمی]] تجربه است، تجربه‌ای که مدت زمان هفتاد سال گروهی از [[مردم]] با آن زندگی کردند؛ یعنی "[[غیبت صغری]]". [[غیبت صغری]] برگزار شد تا [[مردم]] به تدریج با [[غیبت]] خو بگیرند و خود را براساس آن بسازند. [[امام]] از دیده‌ها [[پنهان]] بود ولی از طریق [[وکیلان]] و [[یاران]] مورد وثوق ([[نواب اربعه]]) با [[مردم]] ارتباط‍‌ داشت. در این مدت، چهار تن از [[پاک‌ترین]] و [[باتقواترین]] [[مؤمنان]]، [[نیابت]] و [[جانشینی]] آن [[حضرت]] را برعهده داشتند و در مدت هفتاد سال واسطه میان او و [[مردم]] بوده‌اند و هیچ‌کس در هیچ زمینه‌ای خطایی از آنان ندیده و نشنیده است.
 
* آیا تصور می‌کنید امکان داشته باشد یک [[دروغ]]، هفتاد سال دوام بیاورد و چهار نفر با هماهنگی کامل و یک‌صدا، یک نقش را بازی کنند؟ آنان با [[رفتار]] صمیمانه خود چنان در [[مردم]] ایجاد [[اطمینان]] کرده بودند که همه به گفتار و کردار آنان [[ایمان]] داشتند. آیا می‌شود این چهار تن به گونه‌ای نقش بازی کنند که هیچ‌کس به [[حقیقت]] پی [[نبرد]] در حالی که این افراد هیچ رابطه خاصی با هم نداشته‌اند تا بگوییم در این قضیه تبانی کرده بودند. از قدیم گفته‌اند: طناب [[دروغ]]، کوتاه است. امکان ندارد یک [[دروغ]] بتواند بدین شکل دوام بیاورد و در تمام این مدت و با همه بده و بستان‌ها و روابط‍‌ مختلف موضوع [[کشف]] نگردد و همه به درستی آن [[ایمان]] داشته باشند. بدین‌سان در می‌یابیم که پدیده [[غیبت صغری]] می‌تواند به‌عنوان یک آزموده علمی، [[دلیل]] بر واقعیت خارجی یک موضوع باشد و آن وجود، زندگی و سپس [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} است. آن [[حضرت]] پس از [[غیبت صغری]]، خود اعلان کرده است که در پرده [[غیبت کبری]] خواهد رفت و از نظرها [[پنهان]] خواهد گشت و هیچ‌کس او را نخواهد دید<ref>نشریه موعود، شماره ۱۴، ص ۸۰ (مقاله شهید سید محمد باقر صدر). </ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۰.</ref>.
گذشته از قطعی بودن موضوع [[مهدی موعود]] {{ع}} از دیدگاه مدارک متقن اسلامی، اختصاص داشتن این [[شخصیت والا]] به [[امام دوازدهم]] [[شیعه]]، و پسر [[امام حسن عسکری]] {{ع}}، [[دلایل]] محکم و روشنی دارد که تمام آن [[دلایل]] را ممکن است در دو [[دلیل]] خلاصه کنیم:
==پانویس==
 
{{یادآوری پانویس}}
# '''[[دلیل اسلامی]]''': [[مهدی]] {{ع}} در صدها روایتی که از [[پیامبر خاتم|پیغمبر اکرم]] {{صل}} و از [[ائمه]] {{عم}} [[نقل]] شده، متمثّل است. روایاتی که [[مهدی]] {{ع}} را به [[اهل بیت]] {{عم}}، نواده [[فاطمه زهرا]] {{عم}}، ذرّیه [[امام حسین]] {{ع}}، و [[فرزند]] نهم آن [[حضرت]] نسبت داده است، و نیز آن سلسله از احادیثی که دلالت می‌کنند که [[جانشینان]] [[پیامبر]] {{صل}} دوازده نفرند، تمام این [[احادیث]]، آن [[فکر]] و [[عقیده]] عمومی [[مهدی]] {{ع}} را محدود می‌کنند و آن موضوع [[فکری]] کلّی را در [[امام دوازدهم]] از [[ائمه]] {{عم}} مشخص می‌سازند. این [[حدیث نبوی]] شریف به این مضمون که "[[امامان]] پس از من یا [[خلفاء]] بعد از من، دوازده نفرند" با عبارات مختلف در بیش از دویست و هفتاد [[روایت]] از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]] {{صل}} [[نقل]] شده، که در [[حدیث]] [[سنی]] و [[شیعه]] مانند: [[صحیح بخاری]]، [[صحیح مسلم]]، [[صحیح ترمذی]] و [[سنن]] ابن [[داوود]] و [[مسند احمد حنبل]] و [[مستدرک الصحیحین]] [[حاکم نیشابوری]] [[نقل]] شده است. در حالی که [[بخاری]] در زمان [[امام جواد]] و [[امام هادی]] و [[امام عسکری]] {{عم}} می‌زیسته و کتاب [[صحیح بخاری]] را در آن زمان نوشته است که هنوز [[امامان]] به دوازده نرسیده بود. این خود دلالت می‌کند که این [[حدیث]] پیش از آنکه [[فکر]] و [[عقیده]] دوازده‌امامی در مغزها تکمیل شود، از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]] {{صل}} صادر شده است و جای [[تردید]] در این [[احادیث]] باقی نمی‌ماند. [[ایمان]] و [[عقیده]] [[شیعه]] دوازده‌امامی که می‌گوید: [[جانشینان پیامبر]] {{صل}} از [[امام علی|علی]] {{ع}} شروع شده و به [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} ختم می‌شود، قابل تطبیق با [[احادیث]] شریف [[نبوی]] است.
{{پانویس2}}
# '''[[دلیل علمی]]''': [[دلیل علمی]] آن، تجربه‌ای است که [[شیعیان]] در طی هفتاد سال دوران [[غیبت صغری]] آموختند. از واقعه مسلّم [[تاریخ]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} در [[دوران غیبت صغری]]، این نتیجه گرفته می‌شود که آن [[حضرت]]، بزرگ حقیقتی بود که [[ملّت]] [[شیعه]] مدّت هفتاد سال در تحت [[رهبری]] مستقیم وی زندگی کرده‌اند و با [[نمایندگان]] ویژه وی سروکار داشته‌اند، و در طول این هفتاد سال، کوچک‌ترین حادثه و جریانی پیش نیامد که [[باور]] و [[اعتقاد]] در آنان را نسبت به وجود و [[حقیقت]] امام‌شان متزلزل کند. نکته قابل‌توجه دیگر این است که تمام نامه‌هایی که به وسیله یکایک این چهار نفر از [[امام]] {{ع}} به دست [[مردم]] می‌رسید، همه یک خط‍‌ داشت و از نظر روش انشاء یکسان بود؛ بنابراین، در پس پرده، یک [[حقیقت]] ثابت و محقّق و یک موجود اصیلی وجود داشته است. محال است یک چنین جریانی [[دروغ]] باشد و در طی این هفتاد سال برای مردمی که آن را به‌عنوان یک [[حقیقت]] ثابت پذیرفته‌اند [[کشف]] نشود؛ بلکه [[اطمینان]] و [[باور]] آنان به این [[حقیقت]] ثابت، بیشتر و شدیدتر می‌گردد.
 
پس نتیجه می‌گیریم که تحلیل [[غیبت]] صغرای [[امام]] {{ع}} می‌تواند به صورت یک [[دلیل علمی]]، واقعیت و ثبوت و وجود [[امام مهدی]] {{ع}} و ولادت و زندگی و [[غیبت]] او را ثابت کند<ref>بحث حول المهدی، محمد باقر صدر، ص ۷۲-۶۳. </ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۰۹-۱۱۱.</ref>.
 
چگونه می‌شود اثبات کرد که [[مهدی]] واقعا در [[تاریخ]] وجود داشته است‌؟ شاید شرایط‍‌ خاص روحی-روانی این [[باور]] را در ذهن [[مردم]] جا انداخته باشد؟ این اصل که [[مهدی]] [[رهبر موعود]] و [[منجی]] عالم [[بشریت]] است به صورت عام در [[احادیث]] [[نبوی]]، و به صورت خاص در [[روایات]] [[ائمه]] [[اهل بیت]] {{عم}} آمده است. در این [[روایات]] مسأله به‌گونه‌ای مورد تأکید قرار گرفته که جای هیچ‌گونه شکی باقی نمی‌گذارد و چهار صد [[حدیث]] فقط‍‌ از طریق [[اهل سنت]] شمارش شده که به ضمیمه [[روایات]] [[شیعه]] به بیش از شش هزار [[روایت]] می‌رسد؛ و چنین آماری بسیار بالاست. در مورد خیلی از مسائل بدیهی [[اسلام]] که [[مسلمانان]] به آن معتقدند، این‌همه [[روایت]] وارد نشده است.
 
اما تجسم این [[اندیشه]] در وجود [[امام دوازدهم]] {{ع}} هم [[دلایل]] کافی دارد که کاملا اقناع‌کننده است. این [[دلایل]] را می‌توان در دو [[دلیل نقلی]] و علمی، خلاصه کرد: [[دلیل نقلی]]، وجود [[امام موعود]] را اثبات می‌کند و [[دلیل علمی]]، ثابت می‌کند که [[مهدی]] یک اسطوره و یک فرضیه نیست، بلکه حقیقتی است که وجود او در [[تاریخ]] لمس شده است.
 
== دلیل نقلی ==
صدها [[روایت]] و [[حدیث]] از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[ائمه]] [[اهل بیت]] {{عم}} رسیده است که می‌گوید [[مهدی موعود]] دارای این خصوصیات است: از [[اهل بیت]] است، از [[فرزندان]] [[فاطمه]] است، از نسل [[حسین]] و نهمین [[فرزند]] آن حضرت است. و روایاتی که می‌گوید [[جانشینان]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} [[دوازده نفر]] هستند.
 
این [[روایات]]، [[مهدی موعود]] را در شخص [[امام دوازدهم]]، منحصر و متعین می‌کند و با اینکه [[ائمه]] {{عم}} برای حفظ‍‌ آن [[حضرت]] از [[ترور]] و [[قتل]] سعی داشتند مسأله در سطح عمومی مطرح نشود، درعین‌حال [[روایات]] زیادی در این زمینه وارد شده است. البته زیادی [[روایت]] به تنهایی نمی‌تواند [[مقبولیت]] آن را برساند، بلکه در اینجا قرینه و [[گواه]] خاصی وجود دارد که [[دلیل]] بر صحت این [[روایات]] است. در [[حدیث شریف]] [[نبوی]]، سخن از [[امامان]]، [[جانشینان]]، [[امیران]] و سخن از [[دوازده تن]] آمده است. متن [[احادیث]] مختلف است؛ در بعضی [[دوازده امام]] و در بعضی [[دوازده خلیفه]] و در بعضی دیگر دوازده [[امیر]]، ذکر شده است. بعضی از مؤلفان، این [[احادیث]] را بیش از دویست و هفتاد شمارش کرده‌اند که همگی از کتاب‌های معتبر [[شیعه]] و [[سنی]] از قبیل [[صحیح بخاری]]، [[صحیح مسلم]]، [[سنن ترمذی]]، [[سنن ابوداوود]]، [[مسند احمد]] و [[مستدرک حاکم]] [[نقل]] شده است.
 
== دلیل علمی ==
[[دلیل علمی]] تجربه است، تجربه‌ای که مدت زمان هفتاد سال گروهی از [[مردم]] با آن زندگی کردند؛ یعنی "[[غیبت صغری]]". [[غیبت صغری]] برگزار شد تا [[مردم]] به تدریج با [[غیبت]] خو بگیرند و خود را براساس آن بسازند. [[امام]] از دیده‌ها پنهان بود ولی از طریق [[وکیلان]] و [[یاران]] مورد وثوق ([[نواب اربعه]]) با [[مردم]] ارتباط‍‌ داشت. در این مدت، چهار تن از [[پاک‌ترین]] و [[باتقواترین]] [[مؤمنان]]، [[نیابت]] و [[جانشینی]] آن [[حضرت]] را برعهده داشتند و در مدت هفتاد سال واسطه میان او و [[مردم]] بوده‌اند و هیچ‌کس در هیچ زمینه‌ای خطایی از آنان ندیده و نشنیده است.
 
آیا تصور می‌کنید امکان داشته باشد یک [[دروغ]]، هفتاد سال دوام بیاورد و چهار نفر با هماهنگی کامل و یک‌صدا، یک نقش را بازی کنند؟ آنان با [[رفتار]] صمیمانه خود چنان در [[مردم]] ایجاد [[اطمینان]] کرده بودند که همه به گفتار و کردار آنان [[ایمان]] داشتند. آیا می‌شود این چهار تن به گونه‌ای نقش بازی کنند که هیچ‌کس به [[حقیقت]] پی [[نبرد]] در حالی که این افراد هیچ رابطه خاصی با هم نداشته‌اند تا بگوییم در این قضیه تبانی کرده بودند. از قدیم گفته‌اند: طناب [[دروغ]]، کوتاه است. امکان ندارد یک [[دروغ]] بتواند بدین شکل دوام بیاورد و در تمام این مدت و با همه بده و بستان‌ها و روابط‍‌ مختلف موضوع [[کشف]] نگردد و همه به درستی آن [[ایمان]] داشته باشند. بدین‌سان در می‌یابیم که پدیده [[غیبت صغری]] می‌تواند به‌عنوان یک آزموده علمی، [[دلیل]] بر واقعیت خارجی یک موضوع باشد و آن وجود، زندگی و سپس [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} است. آن [[حضرت]] پس از [[غیبت صغری]]، خود اعلان کرده است که در پرده [[غیبت کبری]] خواهد رفت و از نظرها پنهان خواهد گشت و هیچ‌کس او را نخواهد دید<ref>نشریه موعود، شماره ۱۴، ص ۸۰ (مقاله شهید سید محمد باقر صدر). </ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۰.</ref>.
 
== پرسش مستقیم ==
{{پرسش وابسته}}
* [[دلایل وجود امام مهدی چیست؟ (پرسش)]]
{{پایان پرسش وابسته}}
 
== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان ضرورت وجود امام مهدی}}
 
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[آرماگدون]]
* [[بحران معنویت]]
* [[پارکلیت]]
* [[جیش الغضب]]
* [[حکومت امام زمان]] {{ع}}
* [[خروج جنبنده‌ای از زمین]]
* [[خروج سفیانی]]
* [[خروج منبعث سوم]]
* [[رجعت]]
* [[رویارویی امام مهدی]] {{ع}} با جاهلان
* [[سوشیانس]]
* [[سوشینت]]
* [[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]
* [[ظهور امام مهدی]] {{ع}}
* [[ظهور دجال]]
* [[ظهور منجی|ظهور منجی بزرگ بشر]]
* [[فارقلیط]]
* [[ماشیح]]
* [[موعودباوری]]
* [[میتریا]]
* [[ندای آسمانی]]
* [[نزول عیسی]] {{ع}}
* [[نشانه‌های آخر الزمان|نشانه‌ها و رخدادهای مهم آخر الزمان]]
* [[نشانه‌های ظهور]]
* [[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]
* [[وقوع مصائب]]
* [[هجوم یأجوج و مأجوج]]
* [[هوشیدر]]
* [[هوشیدرماه]]
* [[ابدال]]
* [[ابر رام]]
* [[ابر سخت]]
* [[ابراهیم بن ادریس]]
* [[ابراهیم بن محمد تبریزی]]
* [[ابراهیم بن محمد همدانی]]
* [[ابراهیم بن مهزیار اهوازی]]
* [[ابروهای حضرت]]
* [[ابقع]]
* [[ابن ابی العزاقر]]
* [[ابن ابی زینب]]
* [[ابن الحسین]]
* [[ابن انباری]]
* [[ابن بابویه]]
* [[ابن جنید]]
* [[ابن حسام]]
* [[ابن حوشب]]
* [[ابن خلدون]]
* [[ابن شاذان]]
* [[ابن متیل]]
* [[ابن مغازلی]]
* [[ابن یمین]]
* [[ابو ابراهیم]]
* [[ابو اسحاق ابو عبیده ثقفی]]
* [[ابو الادیان]]
* [[ابو الحسن]]
* [[ابو الدنیا]]
* [[ابو العنبس]]
* [[ابو القاسم حسن بن احمد]]
* [[ابو القاسم]]
* [[ابو بکر بغدادی]]
* [[ابو جعفر]]
* [[ابو حامد عمران بن مفلس]]
* [[ابو دجانه انصاری]]
* [[ابو دلف کاتب]]
* [[ابو سهل نوبختی]]
* [[ابو صالح]]
* [[ابو عبد الله بزوفری]]
* [[ابو عبد الله]]
* [[ابو علی حجدر]]
* [[ابو غالب]]
* [[ابو محمد حسین بن ابراهیم]]
* [[ابو محمد]]
* [[ابو هاشم جعفری]]
* [[اثبات الوصیه]]
* [[اثبات امامت حضرت]]
* [[اثبات وجود مهدی]]
* [[اثنی عشری]]
* [[احبشیه]]
* [[احجار الزیت]]
* [[احسان]]
* [[احکام جدید]]
* [[احمد الکاتب]]
* [[احمد امین مصری]]
* [[احمد بن ابراهیم]]
* [[احمد بن اسحاق اشعری]]
* [[احمد بن عبد الله هاشمی]]
* [[احمد بن محمد زجورجی]]
* [[احمد بن هلال]]
* [[احمد]]
* [[احمدیه]]
* [[احیای سنت محمدی]]
* [[اخباریه]]
* [[اخلاق حضرت]]
* [[اخنس]]
* [[اخیار]]
* [[ادعای ارتباط با حضرت]]
* [[ادعای مهدویت]]
* [[ادعای نیابت]]
* [[ادعیه امام زمان]]
* [[اذاعه]]
* [[اذن سامعه]]
* [[اربعینیات درباره حضرت]]
* [[ارتباط با حضرت]]
* [[ارشاد]]
* [[ارمینیه]]
* [[ارنون]]
* [[ازد]]
* [[ازدواج حضرت]]
* [[اسامی حضرت در کتب ادیان]]
* [[اسب حضرت]]
* [[استخاره امام زمان]]
* [[استخلاف]]
* [[استضعاف]]
* [[استغاثه به حضرت مهدی]]
* [[استکبار جهانی و مهدی‌باوری]]
* [[اسحاق احمر]]
* [[اسحاق بن اسماعیل]]
* [[اسحاق بن یعقوب]]
* [[اسدی]]
* [[اسراء]]
* [[اسرافیل]]
* [[اسکافی]]
* [[اسم اصلی حضرت]]
* [[اسم حضرت]]
* [[اسماعیل بن جعفر الصادق]]
* [[اسماعیل بن صادق]]
* [[اسماعیل بن علی]]
* [[اسماعیل بن موسی بن جعفر]]
* [[اسماعیلیه]]
* [[اشتراط الساعه]]
* [[اشعیا]]
* [[اصحاب]] [[حضرت]]
* [[اصحاب طالوت]]
* [[اصحاب کهف]]
* اصل
* [[اصهب]]
* [[اعاجم]]
* [[اعتقاد به منجی]]
* [[اعتقاد به مهدی]]
* [[اعلام الوری]]
* [[اعلام ظهور]]
* [[اعیان الشیعه]]
* [[افضل الاعمال]]
* [[افیق]]
* [[اقامتگاه حضرت]]
* [[اقتصاد در عصر ظهور]]
* [[اقلیت‌ها در حکومت حضرت]]
* [[البیعه لله]]
* [[الر]]
* [[الغیبه]]
* [[الفصول العشره فی الغیبه]]
* [[المهدی]]
* [[الواح موسی]]
* [[الیاس]]
* [[ام ایمن]]
* [[ام خالد]]
* [[ام محمد]]
* [[امام زمان]]
* [[امام مهدی]] {{ع}}
* [[امامیه]]
* [[امان زمین]]
* [[امت امت]]
* [[امت معدوده]]
* [[امر به منکر]]
* [[امر ناگهانی]]
* [[امکان رجعت]]
* [[امن یجیب]]
* [[امنیت پس از ظهور]]
* [[امنیت پیش از ظهور]]
* [[امیر الامره]]
* [[امیر المؤمنین]]
* [[انا انزلنا]]
* [[انتظار در مسیحیت]]
* [[انتظار فرج]]
* [[انتظار مثبت]]
* [[انتظار منفی]]
* [[انتظار و بهداشت روان]]
* [[انتظار و صهیونیسم]]
* [[انتظار]]
* [[انجیل و بشارت موعود]]
* [[اندام حضرت]]
* انصار حضرت
* [[انطاکیه]]
* [[انکار حضرت]]
* [[انگشتر سلیمان]]
* [[انگشتری حضرت]]
* [[انوری]]
* [[اوپانیشاد]]
* [[اوتاد]]
* [[اوقات مخصوص حضرت]]
* [[اوقات و حالات دعا برای حضرت]]
* [[اوقیدمو]]
* [[اولین برنامه حضرت]]
* [[اولین پرچم]]
* [[اولین جنگ حضرت]]
* [[اولین خطبه حضرت]]
* [[اولین دادگاه پس از ظهور]]
* [[اولین رجعت‌کننده]]
* [[اولین سپاه حضرت]]
* [[اولین کشتار]]
* [[اولین مدعی نیابت]]
* [[اولین نایب خاص]]
* [[اهداف نیابت]]
* [[اهل سنت و مهدی]]
* [[اهل کتاب]]
* [[اهلی شیرازی]]
* [[ایام الله]]
* [[ایدی]]
* [[ایرانیان]]
* [[ایزدشناس]]
* [[ایزدنشان]]
* [[ایستاده]]
* [[ایلیا]]
* [[ایوب بن نوح]]
* [[آتش و دود]]
* [[آثار انتظار]]
* [[آثار حضرت]]
* [[آثار دعای فرج]]
* [[آثار ظهور]]
* [[آخر الزمان]]
* [[آخرین دولت]]
* [[آخرین دیدار عمومی حضرت]]
* [[آداب ملاقات با حضرت]]
* [[آدینه]]
* [[آرماگدون]]
* [[آزمون غیبت]]
* [[آزمون یاران حضرت]]
* [[آس]]
* [[آسیب‌شناسی تربیتی مهدویت]]
* [[آشوب‌های جهانی]]
* [[آل اعین]]
* [[آمادگی برای غیبت]]
* [[آینده جهان و نظریه‌پردازان]]
* [[آیین جدید]]
* [[باب الله]]
* [[باب غیبت]]
* [[باب لد]]
* باب
* [[بابا فغانی شیرازی]]
* [[بابیه]]
* [[باد زرد]]
* [[باد سرخ]]
* [[باد سیاه]]
* [[باران بی‌موقع]]
* [[باران‌های فراوان]]
* [[بازرگانی در عصر ظهور]]
* [[بازوی حضرت]]
* [[باسط]]
* [[باسک]]
* [[باقریه]]
* [[باقطانی]]
* [[بانوی کنیزان]]
* [[باهله]]
* [[بتریه]]
* [[بحر العلوم]]
* [[بخش دوم:برشمردن دعاها و زیارات مربوط به امام عصر]]
* [[بخشش حضرت]]
* [[بداء]]
* [[بدر]]
* [[براق]]
* [[برکت در عصر ظهور]]
* [[برهان الله]]
* [[برهان]]
* [[بشر بن سلیمان]]
* [[بشقاب‌ پرنده]]
* [[بشیریه]]
* [[بصره]]
* [[بطن ارزق]]
* [[بغداد]]
* [[بغوطه]]
* [[بقیه الانبیاء]]
* [[بقیه الله]]
* [[بکمینابدو]]
* [[بلد الامین]]
* [[بنده یزدان]]
* [[بنی اصفر]]
* [[بنی شیبه]]
* [[بنی ضبه]]
* [[بنی قنطوره]]
* [[بنی هاشم]]
* [[بنیان‌گذار بهائیت]]
* [[بواسیر]]
* [[بهاییه]]
* [[بهداشت در عصر ظهور]]
* [[بهرام]]
* [[بیت الحمد]]
* [[بیت المقدس]]
* [[بیداء]]
* [[بیر معطله]]
* [[بیعت]]
* [[بی‌نیازی در عصر ظهور]]
* [[بیوح]]
* [[پاتیکل]]
* [[پایان تاریخ]]
* [[پایان حکومت امام مهدی]]
* پدر حضرت
* [[پرچم پیامبر]]
* [[پرچم پیش از قیام]]
* [[پرچم زرد]]
* [[پرچم سبز]]
* [[پرچم سفید]]
* [[پرچم سیاه]]
* [[پرچم قیام]]
* [[پرچم هدایت]]
* [[پروژه بولیمود]]
* [[پرویز]]
* [[پسر انسان]]
* [[پنج سالگی حضرت]]
* [[پیراهن حضرت ادم]]
* [[پیراهن حضرت]]
* [[پیروان ادیان]]
* [[پیشانی حضرت]]
* [[پیشگویی ارماگدون]]
* [[پیشگویی غیبت]]
* [[پیشگویی ولادت حضرت]]
* [[پیشگویی‌های کتاب مقدس]]
* [[پیشگویی‌های نوستر اداموس]]
* [[پیشگویی‌های واقع شده]]
* [[تابوت سکینه]]
* [[تابوت موسی]]
* [[تادیب]]
* [[تالی کتاب الله]]
* [[تالی]]
* [[تالیف قلوب]]
* [[تأیید]]
* [[تجدید دین]]
* [[تخت سلیمان]]
* [[تخریب مساجد]]
* [[تخریب مسجد الاقصی]]
* [[تداوم امامت]]
* [[تذکره]]
* [[تردید در حضرت]]
* [[ترس حضرت]]
* [[ترس]]
* [[تسبیح حضرت]]
* [[تشرف]]
* [[تقیه]]
* [[تکریم اماکن منسوب به حضرت]]
* [[تکریم ایمه از حضرت]]
* [[تکریم پیامبر از حضرت]]
* [[تکریم نام حضرت]]
* [[تمارین]]
* تمام
* [[تمنیحا]]
* [[تناثر نجوم]]
* [[تورات و بشارت موعود]]
* [[توسل به حضرت]]
* [[توقیت]]
* [[توقیع ابتدایی]]
* [[توقیع اسحاق بن یعقوب]]
* [[توقیع]]
* [[تهران در اخر الزمان]]
* [[ثایر]]
* [[ثویه]]
* [[جابر]]
* [[جابلسا]]
* [[جابلقا]]
* [[جابیه]]
* [[جارودیه]]
* [[جاماسب‌نامه]]
* [[جامعه]]
* [[جاموس]]
* [[جبرییل]]
* [[جبیر بن خابور]]
* [[جده]]
* [[جذام]]
* [[جزیره خضراء]]
* [[جزیه]]
* [[جعفر کذاب]]
* [[جعفر]]
* [[جعفریه]]
* [[جفر]]
* [[جمادی]]
* [[جمعه]]
* [[جمکران]]
* [[جموداندیشان]]
* [[جن]]
* جنب
* [[جنگ و کشتار]]
* [[جوار الکنس]]
* [[جوانان]]
* [[جویای تبریزی]]
* [[جهان‌گشایی امام]]
* [[جهانی‌سازی حضرت]]
* [[جهینه]]
* [[جیحون]]
* [[جیش الغضب]]
* [[چراغ مخفی]]
* [[چشمان حضرت]]
* [[چهارمین نایب خاص]]
* [[چهره‌شناسی حضرت]]
* [[چهل روز قبل از قیامت]]
* چهل
* [[چهل‌روزگی حضرت]]
* [[حاجز بن یزید]]
* [[حارث بن حارث]]
* [[حاشر]]
* [[حافظ شیرازی]]
* [[حبابه والبیه]]
* [[حبه]]
* [[حج در اخر الزمان]]
* [[حج کردن به نیابت حضرت]]
* [[حج و مهدی]]
* [[حجاب]]
* [[حجاز]]
* [[حجت پنهان]]
* [[حجت ظاهر]]
* [[حجت]]
* [[حجتیه]]
* [[حجر الاسود]]
* [[حجه الله]]
* [[حجی نبی]]
* [[حدیثه]]
* [[حذیفه بن یمان]]
* [[حرب و قیس]]
* [[حرز حضرت]]
* [[حرستا]]
* [[حزقیال نبی]]
* [[حزین لاهیجی]]
* [[حسن بن حسین عسکری]]
* [[حسن بن علی وجناء]]
* [[حسن بن قاسم بن علا]]
* [[حسن بن مثله]]
* [[حسن بن محبوب]]
* [[حسن خالص]]
* [[حسین بن الحسن العلوی]]
* [[حسین بن روح]]
* [[حسین و مهدی]]
* [[حصینه]]
* [[حضرت شوونیه]]
* [[حق]]
* [[حقوق حضرت بر شیعیان]]
* [[حکم داوود]]
* [[حکومت اسلامی در غیبت کبری]]
* [[حکومت واحد جهانی]]
* [[حکیمه]]
* [[حلاج]]
* [[حمد و حامد]]
* [[حملاها]]
* [[حمیری قمی]]
* [[حیره]]
* [[خاتم الایمه]]
* [[خاتم الایمه]]
* [[خازن]]
* [[خاقانی]]
* [[خاک‌سپاری حضرت]]
* [[خال حضرت]]
* [[خاندان نوبختی]]
* [[خبر ولادت حضرت]]
* [[ختم وصایت]]
* [[ختنه]]
* [[خجسته]]
* [[خداشناس]]
* [[خدمت به حضرت]]
* [[خراسان]]
* [[خروج دجال]]
* [[خروج سفیانی]]
* [[خروج یاجوج و ماجوج]]
* [[خروج یمنی]]
* [[خزیمه]]
* [[خسرو]]
* [[خسف بیداء]]
* [[خسف]]
* [[خسوف و کسوف]]
* [[خشک شدن نیل]]
* [[خضر]]
* [[خطبه امام سجاد]]
* [[خطبه‌های حضرت]]
* [[خلف صالح]]
* [[خلفای دوران غیبت صغری]]
* [[خلفای عباسی]]
* [[خلوت حضرت]]
* [[خلیفه الاتقیاء]]
* [[خلیفه الله]]
* [[خلیل]]
* [[خماهن]]
* [[خمط]]
* [[خنس]]
* [[خواب مخزومی]]
* [[خواجوی کرمانی]]
* [[خورشید پشت ابر]]
* [[خورشید و ماه]]
* [[خون‌خواهی حسین]]
* [[خیر الفوارس]]
* [[دابه الارض]]
* [[دادتگ]]
* [[داعی]]
* [[دام‌پروری در عصر ظهور]]
* [[دانش حضرت]]
* [[دانش در عصر ظهور]]
* [[دانشمندان اخر الزمان]]
* [[دانیال]]
* [[داوری حضرت]]
* [[دجال]]
* [[دروازه اصطخر]]
* [[دروزی]]
* [[دریاچه طبریه]]
* [[دزدان کعبه]]
* [[دست بر سر گذاردن]]
* [[دست حضرت]]
* [[دشواری انتظار]]
* [[دعا برای امام زمان]]
* [[دعا برای سلامتی حضرت]]
* [[دعا برای فرج]]
* [[دعاهایی که در ارتباط غیرمستقیم با حضرت است]]
* [[دعاهایی که در مورد خود حضرت است]]
* [[دعای افتتاح]]
* [[دعای جدید]]
* [[دعای حضرت برای شیعیان]]
* [[دعای حضرت مهدی]]
* [[دعای سمات]]
* [[دعای صلوات]]
* [[دعای عبرات]]
* [[دعای عهد]]
* [[دعای غریق]]
* [[دعای غیبت]]
* [[دعای فرج]]
* [[دعای قنوت]]
* [[دعای ندبه]]
* [[دعای نور]]
* [[دعبل خزاعی]]
* [[دلدل]]
* [[دمنسیان]]
* [[دندان حضرت]]
* [[دو خون]]
* دو [[غیبت]]
* [[دوازده امام]]
* [[دوران حیرت]]
* [[دوشنبه]]
* [[دولت کریمه]]
* [[دومین نایب خاص]]
* دید
* [[دین اینده جهان]]
* [[دین جدید]]
* [[دین‌داری در عصر غیبت]]
* [[دین‌فروشی]]
* [[ذو السویقتین]]
* [[ذو الفقار]]
* [[ذو القرنین]]
* [[ذی حجه]]
* [[ذی طوی]]
* [[ذی قعده]]
* [[راحت‌طلبان]]
* [[راضی بالله]]
* [[راویان احادیث مهدی از اهل سنت]]
* [[راویان احادیث مهدی از صحابه]]
* [[راه اثبات نیابت]]
* [[راهنما]]
* [[رایقه]]
* [[رب الارض]]
* [[ربا]]
* [[ربیع]]
* [[رجب]]
* [[رجعت امامان]]
* [[رجعت پیامبران]]
* [[رجعت در ادعیه و زیارات]]
* [[رجعت در امت‌های پیشین]]
* [[رجعت در روایات]]
* [[رجعت در قران]]
* [[رجعت زنان]]
* [[رجعت و اندیشمندان]]
* [[رجعت]]
* [[رجعت‌کنندگان]]
* [[رجل]]
* [[رحبه]]
* [[رشوه]]
* [[رشیق]]
* [[رضوی]]
* [[رفاه در عصر ظهور]]
* [[رفتار امام با دشمنان]]
* [[رفقا]]
* [[رقعه حاجت]]
* [[رکن و مقام]]
* [[رمضان]]
* [[رمیله]]
* [[رنگ چهره حضرت]]
* [[روح القدس]]
* [[روز قیام]]
* [[روزها در عصر حضرت]]
* [[رومیان]]
* [[رونی]]
* [[رویای نرجس]]
* [[ری]]
* [[ریحانه]]
* [[ریزش و رویش]]
* [[ریگ ودا]]
* [[زاهره]]
* [[زبور]]
* [[زبیده]]
* [[زرتشت و بشارت موعود]]
* [[زره پیامبر]]
* [[زکریا]]
* [[زلزله]]
* [[زمامداران اخر الزمان]]
* [[زمان ظهور]]
* [[زمانی بیاید]]
* [[زمینه‌سازان ظهور]]
* [[زمینه‌سازی غیبت]]
* [[زنان اخر الزمان]]
* [[زنان در دوران ظهور]]
* [[زنان در غیبت صغری]]
* [[زنج]]
* [[زند افریس]]
* [[زند]]
* [[زندیق]]
* [[زوراء]]
* [[زهد حضرت]]
* [[زیات]]
* [[زیارت ال یاسین]]
* [[زیارت امام زمان]]
* [[زیارت جامعه]]
* [[زیارت عاشورا]]
* [[زیارت مادر حضرت]]
* [[زیارت ناحیه مقدسه]]
* [[زیدیه]]
* [[زیور بیت المقدس]]
* [[ساعت مخصوص حضرت]]
* [[ساعه]]
* [[سال فرد]]
* [[سامرا]]
* [[سباییه]]
* [[سبیکه]]
* [[سبیل]]
* [[ستاره دنباله‌دار]]
* [[سجده حضرت]]
* [[سحاب]]
* [[سخاوت حضرت]]
* [[سدره المنتهی]]
* [[سرخی اسمان]]
* [[سرداب سامرا]]
* [[سردابیه]]
* [[سرگذشت نرجس]]
* [[سرمه در چشم]]
* [[سرور اهل بهشت]]
* [[سروش ایزد]]
* [[سطیح کاهن]]
* [[سعیده]]
* [[سفط]]
* [[سفیانی]]
* [[سلاح حضرت]]
* [[سلاح یاران حضرت]]
* [[سلار]]
* [[سلام بر حضرت]]
* [[سلطان مامول]]
* [[سلمان فارسی]]
* [[سمات]]
* [[سمان]]
* [[سمری]]
* [[سمیه]]
* [[سن حضرت هنگام ظهور]]
* [[سنا]]
* [[سنایی]]
* [[سنت جدید]]
* [[سند دعای ندبه]]
* [[سنگ موسی]]
* [[سنوسی]]
* [[سوار بر ابر]]
* [[سوره کهف]]
* [[سوسن]]
* [[سوشیانس]]
* [[سومین نایب خاص]]
* [[سه جور استخاره امده است]]
* [[سهم امام]]
* [[سیحون]]
* [[سید بن طاووس]]
* [[سید حسنی]]
* [[سید خراسانی]]
* [[سید شمس الدین]]
* [[سید هاشمی]]
* [[سید]]
* [[سیره]] [[حضرت]]
* [[سیصد و سیزده]]
* [[سیف]]
* [[سیما]]
* [[سیمای دوران ظهور]]
* [[شاخص‌های دینداری]]
* [[شادمانی جهان از ظهور]]
* [[شاکمونی]]
* [[شام]]
* [[شاهدان ولادت حضرت]]
* [[شب جمعه]]
* [[شباهت حضرت]]
* [[شجاعت حضرت]]
* [[شرعه التسمیه]]
* [[شروسی]]
* [[شرید]]
* [[شریعی]]
* [[شعار پرچم قیام]]
* [[شعار یاران حضرت]]
* [[شعبان]]
* [[شعر مهدوی]]
* [[شعیب بن صالح]]
* [[شفاعت حضرت]]
* [[شکر امام]]
* [[شلمغانی]]
* [[شماطیل]]
* [[شمایل حضرت]]
* [[شمشیرهای اسمانی]]
* [[شمعون]]
* [[شنوءه]]
* [[شواذ ال محمد]]
* [[شوال]]
* [[شورش بر حضرت]]
* [[شوق دیدار]]
* [[شهاب ثاقب]]
* [[شهادت در رکاب حضرت]]
* [[شهادت کنیزان به رویت حضرت]]
* [[شهادت وکلا به رویت حضرت]]
* [[شیخ الاوصیاء]]
* [[شیصبانی]]
* [[شیطان]]
* [[شیعه در عصر ظهور]]
* [[شیعه و مهدی]]
* [[شیلو]]
* [[شیوه حکومت حضرت]]
* [[صاحب الامر]]
* [[صاحب الدار]]
* [[صاحب الدوله الزهراء]]
* [[صاحب الرجعه]]
* [[صاحب الزمان]]
* [[صاحب السیف]]
* [[صاحب العصر]]
* [[صاحب الغیبه]]
* [[صاحب الناحیه]]
* [[صاحب سرداب]]
* [[صاحب کره البیضاء]]
* [[صاحب]]
* [[صاعقه]]
* [[صافیه]]
* [[صالح]]
* [[صاید بن صید]]
* [[صایدیه]]
* [[صبح مسفر]]
* [[صبر بر غیبت]]
* [[صبر حضرت]]
* [[صحاح]]
* [[صدای زمینی]]
* [[صدق]]
* [[صدقه]]
* [[صدوق]]
* [[صراط]]
* صفر
* [[صفنیا]]
* [[صلوات]]
* [[صله با حضرت]]
* [[صمصام الاکبر]]
* [[صندل]]
* [[صورت حضرت]]
* [[صورتی در خورشید]]
* [[صورتی در ماه]]
* [[صهیونیسم مسیحی]]
* [[صیاح]]
* [[صیانه ماشطه]]
* [[صیحه اسمانی]]
* [[صیقل]]
* [[ضحی]]
* [[ضیاء]]
* [[طاعون]]
* [[طاغوت]]
* [[طالب التراث]]
* [[طالب املی]]
* طالب
* [[طالقان]]
* [[طلوع خورشید از مغرب]]
* [[طلوم]]
* [[طوسی]]
* [[طول عمر حضرت]]
* [[طی الارض]]
* [[ظریف]]
* [[ظهور]]
* [[عاشورا و انتظار]]
* [[عاشورا]]
* [[عاق والدین]]
* [[عاقبه الدار]]
* عالم
* [[عاموس نبی]]
* [[عباس فاطمی]]
* [[عبای حضرت]]
* [[عبد الله بن شریک عامری]]
* [[عبد الله بن شریک]]
* [[عبد الله بن صالح]]
* [[عبد الله بن عباس علوی]]
* [[عبد الله]]
* [[عبقری الحسان]]
* [[عثمان بن سعید]]
* [[عجله‌کنندگان]]
* [[عدالت مهدی]]
* [[عدل]]
* [[عذاب ادنی]]
* [[عرب]]
* [[عرض اعمال]]
* [[عرض حاجت به حضرت]]
* [[عرفات]]
* [[عرق و علق]]
* [[عریضه به حضرت]]
* [[عریضه‌نویسی]]
* [[عزاقریه]]
* [[عزه]]
* [[عسکر]]
* [[عسکری]]
* [[عسکریه]]
* [[عصای موسی]]
* [[عصایب]]
* [[عصر امام خمینی]]
* عصر
* [[عطار نیشابوری]]
* [[عطر حضرت]]
* [[عطسه]]
* [[عقل]]
* [[عقید]]
* [[عقیقه حضرت]]
* [[علامه حلی]]
* [[علت غیبت]]
* [[علم مصبوب]]
* [[علم منصوب]]
* [[علی بن ابراهیم بن مهزیار]]
* [[علی بن بلال]]
* [[علی بن زیاد]]
* [[علی بن عاصم کوفی]]
* [[علی بن فاضل مازندرانی]]
* [[علی بن فرات]]
* [[علی بن محمد سمری]]
* [[علی بن مطهر]]
* [[علی بن مهزیار]]
* [[عمامه حضرت]]
* [[عمانی]]
* [[عمر بن زید]]
* [[عمرو الاهوازی]]
* عمری
* [[عناطیس]]
* [[عنصری بلخی]]
* [[عوف سلمی]]
* [[عهد عتیق]]
* [[عیسی]]
* [[عیسی بن مهدی جواهری]]
* عین
* [[غار انطاکیه]]
* [[غار ثور]]
* [[غانم]]
* غایب
* [[غایه الطالبین]]
* [[غایه القصوی]]
* [[غرب و اخر الزمان]]
* [[غرب و مهدویت]]
* [[غربت حضرت]]
* [[غرقد]]
* [[غریم]]
* [[غضباء]]
* [[غلام]]
* [[غنی]]
* [[غوث الفقرا]]
* [[غوث]]
* [[غوطه]]
* [[غیب]]
* [[غیبت شانیه]]
* [[غیبت صغری]]
* [[غیبت کبری]]
* [[غیبت]]
* [[فارس الحجاز]]
* [[فارس]]
* [[فاضل]]
* [[فایده امام غایب]]
* [[فایده حضرت]]
* [[فایده غیبت]]
* [[فتح]]
* [[فترت]]
* [[فتن و ملاحم]]
* [[فتنه سرا]]
* [[فتنه فلسطین]]
* [[فتنه]]
* [[فجر]]
* [[فرات]]
* [[فراگیر شدن ظلم]]
* [[فراید السمطین]]
* [[فرج الاعظم]]
* [[فرج المؤمنین]]
* [[فرج]]
* [[فرخنده]]
* [[فردوس الاکبر]]
* [[فرزندان حضرت]]
* [[فرزندان مهدوی]]
* [[فرشتگان]]
* [[فرقه]]
* [[فرقه‌گرایی]]
* [[فرماندهان سپاه حضرت]]
* [[فرود امدن عیسی]]
* [[فضل بن شاذان]]
* [[فضل بن یحیی]]
* [[فضیلت انتظار]]
* [[فطحیه]]
* [[فطرت و مهدویت]]
* [[فقیه]]
* [[فقیهان]]
* فلان
* [[فلسفه انتظار]]
* [[فلسفه غیبت]]
* [[فواید الشمسیه]]
* [[فوتوریسم]]
* [[فیذموا]]
* [[فیروز]]
* [[فیض کاشانی]]
* [[قابض]]
* [[قابله حضرت]]
* [[قاتل الکفره]]
* [[قادیانی]]
* [[قاسم انوار]]
* [[قاسم بن علاء]]
* [[قاسم بن علی]]
* [[قاطع]]
* [[قانون ارث]]
* [[قاهر بالله]]
* [[قایم الزمان]]
* [[قایم]]
* [[قبیله کلب]]
* [[قتاد]]
* [[قتل نفس زکیه]]
* [[قد حضرت]]
* [[قدر]]
* [[قدرت حضرت]]
* [[قذف]]
* [[قرامطه]]
* [[قران و بشارت موعود]]
* [[قران]]
* [[قرقیسیا]]
* [[قریش]]
* [[قزوین]]
* [[قسط]]
* [[قسطنطنیه]]
* [[قشری‌گری]]
* [[قصیده ابن عرندس]]
* [[قضای جدید]]
* [[قطایع]]
* [[قطب]]
* [[قطران تبریزی]]
* [[قطع رحم]]
* [[قطوانی]]
* [[قم]]
* [[قنواء]]
* [[قوه]]
* [[قیام با شمشیر]]
* [[قیامت]]
* [[قیس]]
* [[قیم الزمان]]
* کار
* [[کارگزاران حکومت مهدی]]
* [[کاسر عینه]]
* [[کاشف الغطاء]]
* [[کافور بن ابراهیم]]
* [[کافور]]
* [[کافی]]
* [[کامل بن ابراهیم]]
* [[کامل سلیمان]]
* [[کبریت احمر]]
* [[کتاب جدید]]
* [[کتاب حضرت]]
* [[کتابنامه دعای ندبه]]
* [[کتابنامه رجعت]]
* کتاب‌های [[غیبت]]
* [[کذاب مفتر]]
* [[کرخ]]
* [[کرعه]]
* [[کسادی]]
* [[کسروی]]
* [[کسوف]]
* [[کشاورزی در عصر ظهور]]
* [[کشته شدن شیطان]]
* [[کشف الغمه]]
* [[کشف هیکل]]
* [[کف دست]]
* [[کفایه الاثر]]
* [[کفش حضرت]]
* [[کلمه الحق]]
* [[کلینی]]
* [[کمال الدین و تمام النعمه]]
* کمال
* [[کمالات در عصر ظهور]]
* [[کمبود باران]]
* [[کمسلیما]]
* [[کنگره]]
* [[کنیز اذری]]
* [[کنیه حضرت]]
* [[کوفه]]
* [[کوکما]]
* [[کهیعص]]
* [[کیسانیه]]
* [[کیقباد دوم]]
* [[گات‌ها]]
* [[گرسنگی]]
* [[گریه کردن برای حضرت]]
* [[گل نرگس]]
* [[گنج‌های نهفته]]
* [[گونه حضرت]]
* [[لا اله الا الله]]
* [[لسان الصدق]]
* [[لطف وجود حضرت]]
* [[لقب حضرت]]
* [[لندیطارا]]
* [[لواء اعظم]]
* [[لوح فاطمه]]
* [[لوح محو و اثبات]]
* [[ما منا الا مقتول]]
* [[ماء معین]]
* [[مادر]] [[حضرت]]
* [[ماریه]]
* [[ماشع]]
* [[مالک اشتر]]
* [[مامور]]
* [[مامول]]
* [[مایده]]
* [[مبدا الایات]]
* [[مبلی السرایر]]
* [[متشحط]]
* [[متمهدی]]
* [[مثلث الهی]]
* [[مثلث برمودا]]
* [[مجازی بالاعمال]]
* [[مجالس المؤمنین]]
* [[مجالس حضرت]]
* [[مجلسی]]
* [[محاسن حضرت]]
* [[محاضیر]]
* [[محبت حضرت]]
* [[محبوب کردن حضرت]]
* [[محجه]]
* [[محرم]]
* [[محسن]]
* [[محل ظهور حضرت]]
* [[محمد بن ابراهیم بن مهزیار]]
* [[محمد بن احمد قطان]]
* [[محمد بن ادریس]]
* [[محمد بن ایوب بن نوح]]
* [[محمد بن بشیر]]
* [[محمد بن جعفر اسدی]]
* [[محمد بن حسن صیرفی]]
* [[محمد بن شاذان بن نعیم]]
* [[محمد بن عبد الله محض]]
* [[محمد بن عثمان]]
* [[محمد بن علی بن بلال]]
* [[محمد بن فضل موصلی]]
* [[محمد بن نصیر نمیری]]
* [[محمد بن نفیس]]
* [[محمد حنفیه]]
* [[محمد]]
* [[محمد، علی و حسن]]
* [[محمدیه]]
* مخالفان حضرت
* [[مخبر بما یعلن]]
* [[مخفی بودن ولادت]]
* [[مد هامتان]]
* [[مدبر]]
* [[مدت حکومت امام مهدی]]
* [[مدعیان مهدویت]]
* [[مدعیان نیابت]]
* [[مدینه فاضله مهدی]]
* [[مدینه]]
* [[مرابطه]]
* [[مراقبه]]
* [[مربوع]]
* [[مرجیه]]
* [[مردان اخر الزمان]]
* [[مردی از قم]]
* [[مرکز بیت المال در عصر ظهور]]
* [[مرکز حکومت حضرت]]
* [[مرکز قضاوت حضرت]]
* [[مرگ جاهلیت]]
* [[مرگ حضرت]]
* [[مرگ سرخ]]
* [[مرگ سفید]]
* [[مرگ ناگهانی]]
* [[مروانی]]
* [[مروزی]]
* [[مریم]]
* [[مزامله]]
* [[مسبحات]]
* [[مستضعفین]]
* [[مستنصر]]
* [[مسجد الحرام]]
* [[مسجد النبی]]
* [[مسجد براثا]]
* [[مسجد جمکران]]
* [[مسجد زید]]
* [[مسجد سهله]]
* [[مسجد صعصعه]]
* [[مسجد کوفه]]
* [[مسخ]]
* [[مسلمیه]]
* [[مسیح الزمان]]
* [[مسیح دروغین]]
* [[مسیح]]
* [[مسیحیت سیاسی امریکا]]
* [[مسیحیت صهیونیستی]]
* [[مسیحیت یهودی]]
* [[مشرق]]
* [[مشیخه]]
* [[مصباح الشدید الضیاء]]
* [[مصحف امیر المؤمنین]]
* [[مصحف فاطمه]]
* [[مصر در دوران ظهور]]
* [[مضطر]]
* [[مظهر الفضایح]]
* [[معتضد بالله]]
* [[معتمد بالله]]
* [[معجزات حضرت مهدی]]
* [[معراج]]
* [[معرفت امام]]
* [[معمرین]]
* [[معنویت پس از ظهور]]
* [[معنویت پیش از ظهور]]
* [[مغرب]]
* [[مغیریه]]
* [[مفاسد اخر الزمان]]
* [[مفتوحه عنوه]]
* [[مفرج اعظم]]
* [[مفضل]]
* [[مفید]]
* [[مقام ابراهیم]]
* [[مقام امام زمان]]
* [[مقبوله عمر بن حنظله]]
* [[مقتدر بالله]]
* [[مقتصر]]
* [[مقداد]]
* [[مقدره]]
* [[مقدس اردبیلی]]
* [[مقدس‌ماب]]
* [[مقنع]]
* [[مکان‌های دعا برای حضرت]]
* [[مکتفی بالله]]
* [[مکه]]
* [[ملاحم]]
* [[ملاقات‌کنندگان حضرت]]
* [[ملاک تعیین نواب]]
* [[ملخ سرخ]]
* [[ملعون ملعون]]
* [[ملیکه]]
* [[ممطوره]]
* [[ممهدون للمهدی]]
* [[من لم یجعل الله له شبیها]]
* [[منادی اسمانی]]
* [[منافقان]]
* [[منان]]
* [[منبر سلیمان]]
* [[منتظر]]
* [[منتظر]]
* [[منتظران حقیقی]]
* [[منتقم]]
* [[منجم یهودی]]
* [[منجی اعظم]]
* [[منجی]]
* [[منصور]]
* [[منعم]]
* [[موالی خاصه]]
* [[موتور]]
* [[موسوعه الامام المهدی]]
* [[موعود در اقوام و ملل]]
* [[موعود یهود]]
* [[موعود]]
* [[مولی]]
* [[مومل]]
* [[مؤمن ال فرعون]]
* [[موی حضرت]]
* [[مهدویت از دیدگاه اهل سنت]]
* [[مهدویت از دیدگاه شیعه]]
* [[مهدویت شخصیه]]
* [[مهدویت نوعیه]]
* [[مهدویت]]
* [[مهدی بن محمد]]
* [[مهدی در روایات]]
* [[مهدی در قران]]
* [[مهدی سودانی]]
* [[مهدی عباسی]]
* [[مهدی موعود]]
* [[مهدی و نشانه‌های پیامبران]]
* [[مهدی هرعی]]
* [[مهدی]]
* [[مهدی‌باوری در ادیان]]
* [[مهدیه]]
* [[مهمید اخر]]
* [[میراث پیامبر اکرم]]
* [[میراث پیامبران]]
* [[میرزا حسین نوری]]
* [[میرزا علی محمد باب]]
* [[میزان الحق]]
* [[میکاییل]]
* [[میلخاء]]
* [[ناامیدی از ظهور]]
* [[ناجی النجار]]
* [[ناحیه مقدسه]]
* [[ناشناخته بودن حضرت]]
* [[ناصبی‌ها]]
* [[ناطق]]
* [[نافله]]
* [[ناقور]]
* [[ناووسیه]]
* [[نجبا]]
* [[نجف]]
* [[نجم]]
* [[نجم الثاقب]]
* [[ندای اسمانی]]
* [[نرجس]]
* [[نسب حضرت]]
* [[نسیم]]
* [[نشانه‌های حتمی ظهور]]
* [[نشانه‌های نزدیک ظهور]]
* [[نظامی گنجوی]]
* [[نعمانی]]
* [[نعمت باطن]]
* [[نعمت حضرت]]
* [[نعمت ظاهر]]
* [[نفس زکیه]]
* [[نفس]]
* [[نقبا]]
* [[نماز امام زمان]]
* [[نماز بر پیکر پدر]]
* [[نماز تسبیح]]
* [[نماز جماعت]]
* [[نماز جمعه]]
* [[نماز حاجت]]
* [[نماز عید]]
* [[نماز هدیه به حضرت]]
* [[نمازگزاران بر پیکر امام عسکری]]
* [[نمک در طعام]]
* [[نمیریه]]
* [[نواب اربعه]]
* [[نوبختیه]]
* [[نور ال محمد]]
* [[نور الاتقیاء]]
* [[نور الاصفیاء]]
* [[نور الرب]]
* [[نور حضرت]]
* [[نوروز]]
* [[نوستر اداموس]]
* [[نهار]]
* [[نهج البلاغه و مهدی]]
* [[نیابت خاصه]]
* [[نیابت عامه]]
* [[نیابت]]
* [[نیمه شعبان]]
* [[نیه الصابرین]]
* [[وادی السلام]]
* [[وادی یابس]]
* [[وارث]]
* [[واعظ قزوینی]]
* [[واقفه]]
* [[واقفیه]]
* [[واقیذ]]
* [[وتر]]
* [[وتر]]
* [[وتیره]]
* [[وتیره]]
* وجه
* [[وشن جوک]]
* [[وظایف منتظران]]
* [[وظایف نواب خاص]]
* [[وقاتون]]
* [[وقت ظهور]]
* [[وقت معلوم]]
* [[وکالت]]
* [[وکیلان حضرت]]
* [[ولادت حضرت]]
* [[ولایت فقیه]]
* [[ولایتی‌ها]]
* [[ولی الله]]
* [[ولی عصر]]
* [[ولی نعمت]]
* [[وهوه‌ل]]
* [[ویژگی‌های یاران امام مهدی]]
* [[ویژگی‌های امام مهدی]]
* [[هادی]]
* [[هالیوود و اخر الزمان]]
* [[هالیوود و مهدویت]]
* [[هدف قیام]]
* [[هراوه]]
* [[هرج‌ومرج]]
* [[هرشا]]
* [[هزاره‌گرایی]]
* [[هفت تکبیر]]
* [[همدان]]
* [[همسر امام مهدی]]
* [[هندوها و بشارت موعود]]
* [[هوشع نبی]]
* [[یا لثارات الحسین]]
* [[یاجوج و ماجوج]]
* [[یادکرد امام مهدی]]
* [[یاران حضرت]]
* [[یاری کردن حضرت]]
* [[یاوران امام مهدی]]
* [[ید الباسطه]]
* [[یشوعا]]
* [[یعسوب الدین]]
* [[یعفور]]
* [[یعقوب بن منقوش]]
* [[یعقوب بن یوسف]]
* [[یک‌سوم]]
* [[یمانی]]
* [[یمن در دوران ظهور]]
* [[یمین]]
* [[ینابیع الموده]]
* [[یوشع بن نون]]
* [[یوفولوژی]]
* [[یوم الخلاص]]
* [[یوم الفتح]]
* [[یوییل نبی]]
* [[یهود در اخر الزمان]]
* [[یهود و مسیح موعود]]
* [[یهود و نصاری و مهدویت]]
* [[یهودا]]
{{پایان مدخل وابسته}}
 
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
[[رده:امام مهدی]]
[[رده:مدخل موعودنامه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۱۰

این مدخل زیرشاخهٔ بحث اثبات وجود امام مهدی است. اثبات وجود امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اثبات وجود امام مهدی در تاریخ اسلامی - اثبات وجود امام مهدی در کلام اسلامی - اثبات وجود امام مهدی در معارف مهدویت - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

ما معتقدیم که سرانجام، اداره امور جهان در قبضه باکفایت صالح‌ترین افراد بشر قرار خواهد گرفت و او جهان را از تاریکی، فقر، جهل و ظلم رهایی می‌بخشد، و حکومت واحد جهانی را بر اساس مساوات و عدالت استوار می‌سازد. علی‌رغم اتفاق‌نظر در اصل "مصلح" و "منجی"، لکن در مصداق و تطبیق آن اختلاف دارند. روایات نقل شده درباره حضرت مهدی (ع) و بحث از نوّاب خاص آن حضرت که در طول هفتاد سال، واسطه میان شیعیان و حضرت بوده‌اند، این اعتقاد را از محدوده "ذهن" به دنیای "واقعیات" می‌آورد. یعنی او یک حقیقت فرضی و خیالی نیست بلکه یک موجود واقعی است. بنابراین موضوع مهدی، نه اندیشه چشم‌به‌راه نشستن کسی است که باید زاده شود و نه پیشگویی است که باید در انتظار مصداقش ماند. بلکه واقعیت استوار و فرد مشخصی است که در میان ما زندگی می‌کند، ما را می‌بیند و ما نیز او را می‌بینیم و در اندوه و شادی‌هامان شریک است. احادیث و نیز تاریخ غیبت صغری، این باور را در جان ما زنده می‌کند که مصداق آن مصلح و مهدی منتظر، کسی جز "محمد" امام دوازدهم شیعیان و پسر امام حسن عسکری (ع) نیست؛ که وجودش به تجربه تاریخی ثابت شده است.

آیت الله سید محمد باقر صدر می‌نویسد: اعتقاد به امام مهدی (ع) به‌عنوان یک قائد منتظر که جهان را به یک صورت برتر متحوّل می‌سازد، از اخبار پیامبر اکرم (ص) عموما و از احادیث ائمه اهل البیت (ع) خصوصا سرچشمه گرفته است، و در نصوص بسیاری مورد تأیید و تأکید واقع شده، به‌طوری که اصلا مطلب قابل تردید نیست. در مجموع اخبار و احادیثی که در مورد امامت مهدی (ع) و غیبت و ظهور و اصلاح آینده جهان و خصوصیات شخصی او از طریق سنّی و شیعه وارد شده است، تمام آنها نزدیک به شش هزار حدیث است و در مورد هیچ‌یک از موضوعات مسلّم و غیرقابل‌تردید اسلامی، این اندازه حدیث و روایت وارد نشده است[۱].

گذشته از قطعی بودن موضوع مهدی موعود (ع) از دیدگاه مدارک متقن اسلامی، اختصاص داشتن این شخصیت والا به امام دوازدهم شیعه، و پسر امام حسن عسکری (ع)، دلایل محکم و روشنی دارد که تمام آن دلایل را ممکن است در دو دلیل خلاصه کنیم:

  1. دلیل اسلامی: مهدی (ع) در صدها روایتی که از پیغمبر اکرم (ص) و از ائمه (ع) نقل شده، متمثّل است. روایاتی که مهدی (ع) را به اهل بیت (ع)، نواده فاطمه زهرا (ع)، ذرّیه امام حسین (ع)، و فرزند نهم آن حضرت نسبت داده است، و نیز آن سلسله از احادیثی که دلالت می‌کنند که جانشینان پیامبر (ص) دوازده نفرند، تمام این احادیث، آن فکر و عقیده عمومی مهدی (ع) را محدود می‌کنند و آن موضوع فکری کلّی را در امام دوازدهم از ائمه (ع) مشخص می‌سازند. این حدیث نبوی شریف به این مضمون که "امامان پس از من یا خلفاء بعد از من، دوازده نفرند" با عبارات مختلف در بیش از دویست و هفتاد روایت از رسول اکرم (ص) نقل شده، که در حدیث سنی و شیعه مانند: صحیح بخاری، صحیح مسلم، صحیح ترمذی و سنن ابن داوود و مسند احمد حنبل و مستدرک الصحیحین حاکم نیشابوری نقل شده است. در حالی که بخاری در زمان امام جواد و امام هادی و امام عسکری (ع) می‌زیسته و کتاب صحیح بخاری را در آن زمان نوشته است که هنوز امامان به دوازده نرسیده بود. این خود دلالت می‌کند که این حدیث پیش از آنکه فکر و عقیده دوازده‌امامی در مغزها تکمیل شود، از رسول اکرم (ص) صادر شده است و جای تردید در این احادیث باقی نمی‌ماند. ایمان و عقیده شیعه دوازده‌امامی که می‌گوید: جانشینان پیامبر (ص) از علی (ع) شروع شده و به مهدی (ع) ختم می‌شود، قابل تطبیق با احادیث شریف نبوی است.
  2. دلیل علمی: دلیل علمی آن، تجربه‌ای است که شیعیان در طی هفتاد سال دوران غیبت صغری آموختند. از واقعه مسلّم تاریخ مهدی (ع) در دوران غیبت صغری، این نتیجه گرفته می‌شود که آن حضرت، بزرگ حقیقتی بود که ملّت شیعه مدّت هفتاد سال در تحت رهبری مستقیم وی زندگی کرده‌اند و با نمایندگان ویژه وی سروکار داشته‌اند، و در طول این هفتاد سال، کوچک‌ترین حادثه و جریانی پیش نیامد که باور و اعتقاد در آنان را نسبت به وجود و حقیقت امام‌شان متزلزل کند. نکته قابل‌توجه دیگر این است که تمام نامه‌هایی که به وسیله یکایک این چهار نفر از امام (ع) به دست مردم می‌رسید، همه یک خط‍‌ داشت و از نظر روش انشاء یکسان بود؛ بنابراین، در پس پرده، یک حقیقت ثابت و محقّق و یک موجود اصیلی وجود داشته است. محال است یک چنین جریانی دروغ باشد و در طی این هفتاد سال برای مردمی که آن را به‌عنوان یک حقیقت ثابت پذیرفته‌اند کشف نشود؛ بلکه اطمینان و باور آنان به این حقیقت ثابت، بیشتر و شدیدتر می‌گردد.

پس نتیجه می‌گیریم که تحلیل غیبت صغرای امام (ع) می‌تواند به صورت یک دلیل علمی، واقعیت و ثبوت و وجود امام مهدی (ع) و ولادت و زندگی و غیبت او را ثابت کند[۲][۳].

چگونه می‌شود اثبات کرد که مهدی واقعا در تاریخ وجود داشته است‌؟ شاید شرایط‍‌ خاص روحی-روانی این باور را در ذهن مردم جا انداخته باشد؟ این اصل که مهدی رهبر موعود و منجی عالم بشریت است به صورت عام در احادیث نبوی، و به صورت خاص در روایات ائمه اهل بیت (ع) آمده است. در این روایات مسأله به‌گونه‌ای مورد تأکید قرار گرفته که جای هیچ‌گونه شکی باقی نمی‌گذارد و چهار صد حدیث فقط‍‌ از طریق اهل سنت شمارش شده که به ضمیمه روایات شیعه به بیش از شش هزار روایت می‌رسد؛ و چنین آماری بسیار بالاست. در مورد خیلی از مسائل بدیهی اسلام که مسلمانان به آن معتقدند، این‌همه روایت وارد نشده است.

اما تجسم این اندیشه در وجود امام دوازدهم (ع) هم دلایل کافی دارد که کاملا اقناع‌کننده است. این دلایل را می‌توان در دو دلیل نقلی و علمی، خلاصه کرد: دلیل نقلی، وجود امام موعود را اثبات می‌کند و دلیل علمی، ثابت می‌کند که مهدی یک اسطوره و یک فرضیه نیست، بلکه حقیقتی است که وجود او در تاریخ لمس شده است.

دلیل نقلی

صدها روایت و حدیث از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اهل بیت (ع) رسیده است که می‌گوید مهدی موعود دارای این خصوصیات است: از اهل بیت است، از فرزندان فاطمه است، از نسل حسین و نهمین فرزند آن حضرت است. و روایاتی که می‌گوید جانشینان پیامبر (ص) دوازده نفر هستند.

این روایات، مهدی موعود را در شخص امام دوازدهم، منحصر و متعین می‌کند و با اینکه ائمه (ع) برای حفظ‍‌ آن حضرت از ترور و قتل سعی داشتند مسأله در سطح عمومی مطرح نشود، درعین‌حال روایات زیادی در این زمینه وارد شده است. البته زیادی روایت به تنهایی نمی‌تواند مقبولیت آن را برساند، بلکه در اینجا قرینه و گواه خاصی وجود دارد که دلیل بر صحت این روایات است. در حدیث شریف نبوی، سخن از امامان، جانشینان، امیران و سخن از دوازده تن آمده است. متن احادیث مختلف است؛ در بعضی دوازده امام و در بعضی دوازده خلیفه و در بعضی دیگر دوازده امیر، ذکر شده است. بعضی از مؤلفان، این احادیث را بیش از دویست و هفتاد شمارش کرده‌اند که همگی از کتاب‌های معتبر شیعه و سنی از قبیل صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ترمذی، سنن ابوداوود، مسند احمد و مستدرک حاکم نقل شده است.

دلیل علمی

دلیل علمی تجربه است، تجربه‌ای که مدت زمان هفتاد سال گروهی از مردم با آن زندگی کردند؛ یعنی "غیبت صغری". غیبت صغری برگزار شد تا مردم به تدریج با غیبت خو بگیرند و خود را براساس آن بسازند. امام از دیده‌ها پنهان بود ولی از طریق وکیلان و یاران مورد وثوق (نواب اربعه) با مردم ارتباط‍‌ داشت. در این مدت، چهار تن از پاک‌ترین و باتقواترین مؤمنان، نیابت و جانشینی آن حضرت را برعهده داشتند و در مدت هفتاد سال واسطه میان او و مردم بوده‌اند و هیچ‌کس در هیچ زمینه‌ای خطایی از آنان ندیده و نشنیده است.

آیا تصور می‌کنید امکان داشته باشد یک دروغ، هفتاد سال دوام بیاورد و چهار نفر با هماهنگی کامل و یک‌صدا، یک نقش را بازی کنند؟ آنان با رفتار صمیمانه خود چنان در مردم ایجاد اطمینان کرده بودند که همه به گفتار و کردار آنان ایمان داشتند. آیا می‌شود این چهار تن به گونه‌ای نقش بازی کنند که هیچ‌کس به حقیقت پی نبرد در حالی که این افراد هیچ رابطه خاصی با هم نداشته‌اند تا بگوییم در این قضیه تبانی کرده بودند. از قدیم گفته‌اند: طناب دروغ، کوتاه است. امکان ندارد یک دروغ بتواند بدین شکل دوام بیاورد و در تمام این مدت و با همه بده و بستان‌ها و روابط‍‌ مختلف موضوع کشف نگردد و همه به درستی آن ایمان داشته باشند. بدین‌سان در می‌یابیم که پدیده غیبت صغری می‌تواند به‌عنوان یک آزموده علمی، دلیل بر واقعیت خارجی یک موضوع باشد و آن وجود، زندگی و سپس غیبت حضرت مهدی (ع) است. آن حضرت پس از غیبت صغری، خود اعلان کرده است که در پرده غیبت کبری خواهد رفت و از نظرها پنهان خواهد گشت و هیچ‌کس او را نخواهد دید[۴][۵].

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

  1. دیدگاه شیعه در مورد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  2. دیدگاه امامان در مورد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  3. دلایل وجود امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  4. با توجه به علم و عقل و تجربه چه نیازی به امام است؟ (پرسش)
  5. آیا با تکمیل عقول و تهذیب نفوس بدون نیاز به امام معصوم به احکام واقعی دسترسی پیدا می‏کنند؟ (پرسش)
  6. اگر در عصر ظهور عقل‏‌ها کامل می‌‏گردد دیگر چه احتیاجی به امام می‌‏باشد؟ (پرسش)
  7. وجود امام مهدی در رفع بلا چه تأثیری دارد؟ (پرسش)
  8. چند دلیل کلامی بر وجود امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  9. آیا به بهانه زیر بار ظلم بودن مردم می‌توان بی‌توجهی و در نهایت عدم وجود امام مهدی را نتیجه گرفت؟ (پرسش)
  10. آیا پیامبران الهی به وجود امام مهدی بشارت داده‌اند؟ (پرسش)
  11. آیا نبوت عامه دلیل اثبات مهدویت و وجود امام مهدی است؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

  1. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه

پانویس

  1. ↑ بحث حول المهدی، محمد باقر صدر، ص ۷۲-۶۳.
  2. ↑ بحث حول المهدی، محمد باقر صدر، ص ۷۲-۶۳.
  3. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۰۹-۱۱۱.
  4. ↑ نشریه موعود، شماره ۱۴، ص ۸۰ (مقاله شهید سید محمد باقر صدر).
  5. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۰.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=اثبات_وجود_امام_مهدی_در_معارف_مهدویت&oldid=1232642»